Morgunblaðið - 16.10.2004, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
HERNAÐI ÍSRAELA LOKIÐ
Ísraelsher flutti í gær hermenn og
skriðdreka sína frá þremur byggð-
um Palestínumanna á norðurhluta
Gaza-svæðisins. Þar með lauk mann-
skæðasta hernaðinum þar frá því að
uppreisn Palestínumanna hófst fyrir
fjórum árum. Að minnsta kosti 128
Palestínumenn liggja í valnum og
hundruð særðust.
Undirbúa verkfall
Framkvæmdastjórn Sjómanna-
sambands Íslands ákvað í gær að
kalla samninganefnd saman eins
fljótt og unnt er og fá heimild til að
undirbúa atkvæðagreiðslu um verk-
fall. Fari sjómenn í atkvæðagreiðslu
um verkfall ætla útvegsmenn að afla
sér heimildar til boðunar verkbanns.
Alvarleg staða
Mikil óánægja er meðal foreldra
fatlaðra grunnskólabarna vegna
þess alvarlega ástands sem skapast
hefur í verkfalli grunnskólakennara.
Nokkrir foreldrar hittu formann
Kennarasambandsins í gær til að
gera honum grein fyrir ástandinu.
Andreotti sýknaður
Æðsti dómstóll Ítalíu hefur stað-
fest dóm áfrýjunarréttar, sem sýkn-
aði Giulio Andreotti, fyrrverandi for-
sætisráðherra, af ákæru um
samstarf við mafíuna. Er þetta þriðji
og síðasti dómurinn í málinu.
Eldur í Þjóðleikhúskjallara
Eldur kom upp í feiti í potti í eld-
húsi í Þjóðleikhúskjallaranum í gær-
kvöldi. Tvær leiksýningar voru í
gangi í Þjóðleikhúsinu þegar eld-
urinn kom upp. Voru þær stöðvaðar
og byggingin rýmd. Greiðlega gekk
að slökkva eldinn og reykræsta
kjallara hússins.
Y f i r l i t
Kynningar – Tímarit um mat og
vín fylgir Morgunblaðinu í dag til
áskrifenda.
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Ólafur Stephensen, aðstoðarritstjóri, olafur@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfull-
trúi, orri@mbl.is Skarphéðinn Guðmundsson, skarpi@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Hallur Þorsteinsson, hallur@ .is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkjustarf
Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl

 

 

 


 
 



  

 

  

 


 


 !

"
# 

 



$ 

 
 

%&' (

 )***












 


 



Í dag
Sigmund 8 Bréf 36
Úr verinu 11 Messur 36
Viðskipti 14 Kirkjustarf 37
Erlent 15 Minningar 38/43
Akureyri 19 Skák 43
Suðurnes 20 Brids 43
Land 20 Myndasögur 48
Árborg 22/23 Dagbók 48/50
Daglegt 24/25 Menning 51/53
Ferðalög 26 Fólk 55/57
Úr Vesturheimi 22 Bíó 55/57
Forystugrein 30 Ljósvakamiðlar 58
Umræðan 32/35 Veður 59
* * *
SORG, eitt þekktasta ljóð Jóhanns
Sigurjónssonar, sem birtist upp-
haflega í tímaritinu Vöku árið 1927
og hefur löngum verið talið marka
upphaf íslenskrar nútímaljóðlistar,
var ekki eins og skáldið hafði gengið
frá því endanlega fyrir andlát sitt ár-
ið 1919.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í nýútkominni ævisögu Jó-
hanns Sigurjónssonar eftir Jón Við-
ar Jónsson.
„Fimm eiginhandarrit eru til af
Sorg, fleiri en nokkru öðru ljóði Jó-
hanns. Eitt þeirra er raunar á
dönsku. Samanburður á þessum
handritum innbyrðis og við prent-
aðan texta Sorgar leiðir í ljós að Sig-
urður Nordal (ritstjóri Vöku), sem
vafalaust hefur búið textann til
prentunar í Vöku á sínum tíma, virð-
ist hafa vikið frá endanlegri gerð
skáldsins á tveimur stöðum,“ segir
Jón Viðar.
„Aðalbreytingin snýr að loka-
mynd ljóðsins sem er dregin upp í
tveimur síðustu línum þess. Þær eru
svohljóðandi í texta skáldsins: „Í
svartnætti eilífðarinnar vakir lífið og
grætur, sól eftir sól hrynja í dropa-
tali og fæða nýtt líf og nýja sorg.“ Í
þeirri gerð sem birtist í Vöku og
jafnan hefur verið fylgt síðan segir
hins vegar: „Í svartnætti eilífð-
arinnar flýgur rauður dreki og spýr
eitri. Sól eftir sól hrynja í dropatali
og fæða nýtt líf og nýja sorg.““
Jón Viðar gerir ítarlega grein fyr-
ir handritum ljóðsins og telur óhjá-
kvæmilegt að álykta af því að mynd-
in af rauða drekanum hafi verið sótt
í eldri gerð ljóðsins sem líta verði á
sem uppkast. Hana sé hins vegar
ekki að finna í þremur handritum
sem beri þess öll merki að vera yngri
hreinrit.
Hann telur einnig sýnt að útgef-
andinn hafi breytt 13. línunni sem
hljóðar svo í Vöku-gerðinni: „eins og
tunglsgeislar sváfum við á bylgjum
hafsins.“ Hún er þannig í hreinritun
Jóhanns: „eins og tunglsgeislar sváf-
um við á bylgjum lífsins.“ Jón Viðar
kveðst ekki sjá þess nein merki að
Sigurður Nordal hafi haft heimild til
slíkra breytinga – „hafi hann þá ekki
haft undir höndum annað handrit,
sem hefur ekki komið fram og telja
má með gildum rökum yngra en þau
sem þekkt eru“.
Í bókinni, sem nefnist Kaktus-
blómið og nóttin, Um ævi og skáld-
skap Jóhanns Sigurjónssonar, koma
fram margvíslegar nýjar upplýs-
ingar um einkalíf skáldsins, bæði
samband hans við eiginkonu sína,
Ingeborg, og einkadótturina Grímu
sem hann átti með annarri konu áð-
ur en hann kvæntist Ingeborg, árið
1912.
Grímu, sem fædd er 1906, er
hvergi getið í ævisögu Jóhanns Sig-
urjónssonar sem danski rithöfund-
urinn Helge Toldberg gaf út um
miðjan sjöunda áratuginn og kemur
fram í bréfum, sem Jón Viðar dreg-
ur fram, að danski leikstjórinn
Gunnar R. Hansen, sem varð einka-
vinur Ingeborgar um 1930 og erfði
hana, mæltist eindregið til þess að
hennar yrði ekki getið þar.
Ekki er vitað hver móðir Grímu
var og ólst hún upp hjá fósturfor-
eldrum en umgekkst þó Jóhann föð-
ur sinn í æsku og á unglingsárum og
kom a.m.k. einu sinni til Íslands í
heimsókn til föðurfjölskyldu sinnar
að Laxamýri í Aðaldal í Þingeyj-
arsýslu, þá 16 ára gömul. Um þetta
vísar Jón Viðar m.a. í frásagnir
bróðurdóttur Jóhanns, Líneyjar Jó-
hannesdóttur, í endurminningabók
hennar, Það er eitthvað sem enginn
veit eftir Þorgeir Þorgeirson rithöf-
und, en einnig í einkabréf Ingeborg-
ar til Jóhanns. Þar kemur m.a. fram
að hún hafi alið með sér efasemdir
um faðerni Grímu, en ekkert bendi
til að Jóhann hafi nokkru sinni trúað
á slíkt í alvöru.
Eitt þekktasta ljóð Jóhanns Sigurjónssonar
Sorg hefur aldrei
birst í endanlegri
gerð skáldsins Jóhann
Sigurjónsson
Gríma
Sigurjónsson
BÚIST er við miklum umræðum um
stjórnmálaástandið á flokksstjórn-
arfundi Samfylkingarinnar, sem
haldinn verður í dag. Fundurinn
hefst kl. 10 með ræðu Össurar
Skarphéðinssonar formanns flokks-
ins og í framhaldi af henni fara fram
almennar stjórnmálaumræður.
Eftir hádegi verður kynnt starf
laganefndar Samfylkingarinnar og
rætt um tillögur um lagabreytingar
en síðan mun Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir, varaformaður Samfylking-
arinnar og formaður framtíðarhóps
flokksins, kynna verkefni hópsins og
síðan fara fram umræður um þau í
sérstökum málstofum á fundinum.
Að loknum flokksstjórnarfund-
inum verður framtíðarhúsnæði
Samfylkingarinnar á Hallveigarstíg
1 formlega tekið í notkun við athöfn
síðdegis.
Reiknað er með að á annað hundr-
að fulltrúar muni sitja flokksstjórn-
arfundinn.
Rætt um stjórn-
málaástandið
og verkefni
framtíðarhóps
FRAMKVÆMDASTJÓRN Sjó-
mannasambands Íslands ákvað í
gær að fara með Sólbakssamning-
inn svonefnda fyrir Félagsdóm.
„Við ætlum að fá þessi ákvæði
sem brjóta í bága við gildandi
kjarasamning dæmd ógild,“ segir
Hólmgeir Jónsson, framkvæmda-
stjóri Sjómannasambandsins.
Friðrik J. Arngrímsson, for-
maður LÍÚ, segir að útvegsmenn
láti ákvörðun Sjómannasambands-
ins um að fara með Sólbakssamn-
inginn fyrir Félagsdóm ekki hafa
nein áhrif á sig.
„Við höfum ekkert með það
mál að gera. Ég tel að þetta sé
rétt aðferð hjá þeim. Þá kemur
bara í ljós hvort þessir ráðning-
arsamningar standast ákvæði
kjarasamninga. Það skiptir engu
máli hvort menn eru innan eða
utan stéttarfélaga eða atvinnu-
rekendafélaga, það er óheimilt að
gera ráðningarsamninga sem
standast ekki ákvæði kjarasamn-
inganna, og þetta er leiðin til
þess að fá úr því skorið,“ segir
Friðrik.
Sólbakssamning-
ar bornir undir
Félagsdóm
SIGUR og tap varð hlutskipti ís-
lensku sveitanna í fyrstu umferð
ólympíuskáksmótsins sem hófst á
Mallorka á Spáni í gær.
Kvennasveitin tefldi við hina
geysisterku rússsnesku sveit, sem
talin er sú næststerkasta á
mótinu. Unnu rússnesku stúlk-
urnar með tveimur og hálfum
vinningi gegn hálfum. Lenka
Ptacnikova náði jöfnu á fyrsta
borði en Harpa Ingólfsdóttir og
Guðlaug Þorsteinsdóttir töpuðu
sínum skákum.
Karlasveitin tefldi við Trinidad
og Tobago og vann með þremur
og hálfum vinningi gegn hálfum.
Þröstur Þórhallsson, Bragi Þor-
finnsson og Stefán Kristjánsson
unnu sínar skákir en Arnar
Gunnarsson gerði jafntefli.
Kvennasveitin teflir í dag við
Makedóníu og karlasveitin við
Kúbu.
Reuters
Það var þröng á þingi í skákhöllinni á Mallorka í gær en keppendur á mótinu eru 1.400 talsins.
Sigur og tap í fyrstu umferð
STARFSGREINASAMBAND Ís-
lands segir að fyrirhugaðar skatta-
lækkanir ríkisstjórnarinnar, s.s. af-
nám hátekjuskatts og 4% lækkun
tekjuskatts, komi launþegum því
betur sem tekjur þeirra eru hærri.
Í ályktun, sem samþykkt var á árs-
fundi sambandsins sem lauk í gær,
er þess krafist að ríkisstjórnin
tryggi betur hag þeirra tekjulægri
og bent er á að lækkun virðisauka-
skatts, hækkun barnabóta, hækkun
skattleysismarka og sérstakt skatt-
þrep á lægri tekjur séu þættir sem
komi þeim tekjulægri mest til góða.
Í ályktun Starfsgreinasambands-
ins um kjaramál er á það bent að
forsendur kjarasamninga hafi verið
tvær, hófleg verðbólga og að aðrir
samningar á vinnumarkaði yrðu
sambærilegir. Blikur séu á lofti um
að forsendurnar haldi, verðbólga
fari hratt vaxandi og ljóst að lítið
megi út af bregða til að hún fari úr
böndunum. Við þessar aðstæður sé
brýnt að fyrirtækin haldi aftur af
verðhækkunum og hið opinbera af
gjaldskrárhækkunum. Þá verði að
gera þá kröfu að ríkisvaldið beiti
skynsamlegri og ábyrgri hagstjórn.
Þannig megi koma í veg fyrir að
Seðlabankinn hækki vexti um of og
þrengi þannig að heimilunum og
fyrirtækjum í landinu. Nýframlagt
fjárlagafrumvarp bendi því miður
ekki til þess að ríkisvaldið ætli að
axla þá ábyrgð sína.
Í ályktun Starfsgreinasambands-
ins um atvinnumál segir að inn-
lendir og erlendir atvinnurekendur
beiti sér blygðunarlaust fyrir aðför
að skipulögðum vinnumarkaði og
lágmarkskjörum. Það kalli á óyf-
irstíganleg vandamál ef kjarasamn-
ingar aðila vinnumarkaðarins verða
ekki forsenda atvinnulífsins og
frjálsrar samkeppni.
„Starfsgreinasamband Íslands
krefst þess að stjórnvöld setji skýr-
ar reglur um málefni útlendinga á
íslenskum vinnumarkaði. Setja
þarf, án tafar, lög um starfsmanna-
leigur, m.a. til að vinna gegn fé-
lagslegum undirboðum og ólögmæt-
um launakjörum hér á landi. Ógnun
við áratugahefð á íslenskum vinnu-
markaði þarf að kæfa í samstilltu
átaki aðila vinnumarkaðarins.
Grundvallaratriði eru í húfi,“ segir í
ályktuninni.
Hagur þeirra tekjulægri
verði betur tryggður