Eintak - 01.11.1993, Blaðsíða 72

Guðrún Guðlaugsdóttir
Revni að öðlast trú á hið
aóða oq hætta að óttast
við aðgerðir kerfisins. Það bætir ekki vandamál
neins að taka af honum börnin. Maður er gjör-
samlega vanmáttugur gegn þessu mikla valdi, því
það eru svo fáir sem þora að standa með manni.
Ég komst að því að það er ekki hægt að fara þessa
lagalegu leið og núna eru börnin mín búin að að-
lagast breyttum aðstæðum og því sífellt erfíðara
að reyna að fá þau aftur.“
GLÆPUR OG REFSING
„Okkur var tilkynnt að við fengjum börnin
aldrei aftur eftir að þau voru tekin á Mánagötuna.
Ég trúði þessu ekki og fór að skrifa um málið í
DV. En stofnunin getur borið því við að starfs-
menn geti ekkert fjallað um mál á opinberum
vettvangi, því þeir séu bundnir þagnareiði. Ef
ekki fæst umfjöllum um báðar hliðar máls í fjöl-
miðlum fellur það sjálfkrafa niður. Ég hef grun
um að það sé ekki sama hverjir lendi í Félags-
málastofnun. Ég fór að eigin ósk í ítarlegt per-
sónuleikapróf hjá sálfræðingi á Landspítalanum.
1 niðurstöðum hans kom fram að ég væri hæfur
sem uppalandi, en ekkert mark var tekið á niður-
stöðum hans.
Áður en börnin fóru í fóstur hringdi konan
mín fyrrverandi í fósturmóðurina tilvonandi í
Ffafnarfirði og spurði hvort þau ætluðu virkilega
að taka börnin að sér gegn vilja okkar, því aðrir
hefðu neitað áður. Ffún fékk þau svör að þau
hjónin væru að gera þjóðfélaginu mikið gagn.
Guðlaug tók þessu mjög illa og vildi berjast með
öllum ráðum, jafnvel reyna að ræna þeim. Ég
vildi fara aðrar leiðir til að vekja athygli á þessu
máli og leitaði til allra fjölmiðla, dagblaða og
tímarita og skrifaði bréf til ráðamanna, en án
árangurs. Það var ekki fyrr en fyrir um það bil ári
að blaðamaður á Pressunni vildi fá viðtal við mig
löngu eftir að málið var dottið niður.
Ég hef farið í þrjár eða fjórar heimsóknir i
Hafnarfjörð samkvæmt umgengnisrétti tvisvar á
ári. Ég fékk aldrei að vera einn með fósturforeldr-
unum, starfsmaður frá Félagsmálastofnun þurfti
að vera viðstaddur til að skrásetja. Fyrst þegar ég
kom í heimsókn tók ég börnin í fangið og
faðmaði þau að mér. Það var gagnkvæmt innilegt
samband í fyrstu skiptin. Svo leið hálft ár og þá
voru þau fjarlægari og fjarlægðust sífellt eftir það,
enda er það greinilega tilgangurinn með svo
smánarlegri umgengni að þau hafni manni að
lokum. Strákurinn þekkir mig ekki lengur sem
pabba og talaði að lokum bara um „manninn“ og
stelpan er farin að gleyma mér. Hún kallaði mig
orðið feimnislega „pabba". Það eru engar myndir
til af okkur með þeim, en þó var því lofað. Ég
ákvað að taka ekki lengur þátt í þessum leikara-
skap. Maður átti að koma þarna glaður og
ánægður í heimsókn, en var í raun kalinn á hjarta
af stingandi sársauka yfir að fá ekki að vera með
sín eigin börn og gefa þeim föðurást og hlýju.
Félagsmálalögreglan var alltaf viðstödd. Hvaða
glæp framdi ég gagnvart börnunum mínum til að
þurfa að missa þau fyrir lífstíð? Ég fékk sextán ára
ranglátan dóm. Fyrir hvað? Að vera maður sem
viðurkenndi vanlíðan sína og tímabundna erfið-
leika í einkalífi? Maður sem drepur annan mann
og fer í fangelsi afplánar sinn dóm eftir sjö ár. Ég
fekk í raun sextán ára dóm um vanhæfni sem
faðir, en aðeins þrjú ár til að reynast faðir. Ef ég
velti mér upp úr þessu endalaust væri ég annað
hvort dauður eða inni á stofnun. Ég er mjög
trúaður og stunda ennþá nám í guðfræðinni. Állt
sem við göngum í gegnum þroskar okkur, en það
er spurning hvernig okkur nýtist sá lærdómur
sem við fáum. Það er nauðsynlegt að nota þessa
reynslu til uppbyggingar. Ég mun halda sam-
bandi við börnin mín, svo þau viti síðar að mér
þykir vænt um þau og þau viti einnig að þau séu
ávallt velkomin til mín.“
„Ég er yngst af fimm systkinum, þremur
systrum og tveimur bræðrum. Ég ólst upp í
Laugaráshverfinu og gekk í Langholtsskóla.
Faðir minn er látinn fyrir nokkrum árum, en
móðir mín býr í Reykjavík. Eldri systur mínar
eru komnar yfir fertugt, en ég er þrjátíu og ijög-
urra ára. Ég átti við smáerfiðleika að etja á ung-
lingsárunum og fékk aðstoð til að takast á við
þá. Þegar ég var tuttugu og eins árs eignaðist ég
son og bjó með hann hjá foreldrum mínum þar
til ég kynntist Helga Gunnarssyni, sambýlis-
manni mínum. Við byrjuðum að búa þegar
sonur minn var tveggja ára og Helgi gekk syni
honum í föðurstað.
Við Helgi vorum hamingjusöm en áttum
okkar byrjunarörðugleika í sambúð á fýrstu bú-
skaparárunum og sinnaðist stundum. Smám
saman urðum við samstilltari og samhentari, sér-
staklega eftir að við misstum sjónar á dóttur okk-
ar Sigríði Ósk fyrir rúmum tveimur árum. Við
eigum saman tvær dætur, Helgu Rós sem er sex
ára og Sigríði Ósk sem er fjögurra ára. Ég veiktist
í kringum fæðingu þeirra beggja og þurfti að
leggjast á spítala, en naut stuðnings systra minna
beggja, móður minnar og tengdamóður og síðast
en ekki síst Helga. Hann hefur sýnt veikindum
mínum mikinn skilning og stutt mig í einu og
öllu. Eldri systir mín bauðst til að hafa son minn
hjá sér þegar ég veiktist eftir fæðingu eldri dóttur
minnar. Ég dvaldi á geðdeild Borgarspítalans og
var hjá henni um tíma eftir að ég kom þaðan.
Sonur minn hefur nú dvalist hjá henni í fjögur ár,
en ég hef samband við hann eins oft og ég vil og
hann kemur hingað þegar hann vill. Ég hef fyrir
reglu að hringja til hans að minnsta kosti tvisvar í
viku. Systir mín og fjölskylda hennar eru honum
mjög góð. Ég er fyllilega sátt við dvöl hans hjá
þeim og þakklát, enda held ég forræði yfir honum
og dvölin er án milligöngu Félagsmálastofnunar
Reykjavíkur og byggist bara á munnlegu sam-
komulagi milli okkar systranna. Henni dytti
aldrei í hug að gera mér svo illt að reyna að fá
forræði yfir honum.
Barátta okkar Helga er við hina systur mína og
mann hennar, því við Helgi neyddumst til að
skrifa undir fóstursamning 17. maí 1991 um að
dóttir okkar dveldi hjá þeim. Við sjáum mikið
eftir að hafa látið undan þeim gífurlega þrýstingi
sem við vorum beitt til þess að undirrita slíkt
plagg. Okkur voru settir úrslitakostir frá félags-
ráðgjafa Félagsmálastofnunar um að undirrita
þennan samning, annars yrði dóttir okkar send í
fóstur til ókunnugra eða á barnageðdeild að Dal-
braut. Við ákváðum að undirrita frekar en að sjá
af henni til va'ndalausra."
FORDÓMAR í GARÐ GEÐSJÚKRA
„Fordómar í garð geðrænna sjúkdóma eru svo
gífurlegir í okkar samfélagi að það er með ólík-
indum. Veikindi mín eru geðræn og ég leitaði
sjálfviljug lækninga og dvaldi sem fyrr segir á geð-
deild Borgarspítalans. Það er algengt að konur
eigi við geðrænan vanda að stríða í nokkra mán-
uði eftir fæðingu barna og slíkt henti mig eftir
fæðingu beggja dætra minna. Ef ég hefði fengið
krabbamein eða lent í slysi og fótbrotnað hefði
viðhorfið og meðferð okkar mála vafalaust verið
á annan veg. Ég fékk góða aðhlynningu á Borgar-
spítalanum og í bæði skiptin var yngri dóttir okk-
ar í nokkra mánuði systur minni, en eldri dóttir
okkar hjá Helga. Þegar ég hafði náð bata fékk ég
börnin mín öll aftur hingað heim. Við búum í
eigin húsnæði og Helgi er í fullri vinnu og jafn-
framt að Ijúka námi í Iðnskólanum í Reykjavík.
Tengdamóðir mín kom hingað daglega í rúmt
eitt ár og aðstoðaði mig. Hún hefur reynst okkur
ómetanlega vel. Við Helgi höfum aldrei þegið að-
stoð frá Félagsmálastofnun, að því undanskildu
er systir mín fór fram á borgun fyrir að annast
yngri dóttur okkar þegar ég veiktist eftir fæðingu
hennar. Þá sóttum við um fjárhagsaðstoð til
Félagsmálastofnunar til að standa straum af þeim
kostnaði. Ég hef heyrt að það sé um fimmfalt
meðlag sem greitt er til fósturforeldra með sér-
hverju barni og kann það að vera ein ástæða þess
að þau vilja ekki láta dóttur okkar frá sér aftur.
Annars er víst best að fara varlega í að geta sér til
um hvers vegna þau vilja ekki skila dóttur okkar,
því aðstæður hafa breyst og barnið vill búa hjá
okkur. Ég treysti mér fyllilega til að annast þær
báðar á meðan Helgi er í vinnu. Við eigum ekki
við nein áfengisvandamál að stríða og höldurn
eldri dóttur okkar. Það er ekkert við uppeldi eða
aðbúnað hennar að athuga. Henni gengur vel í
skóla og er andlega, líkamlega og tilfinningalega í
mjög góðu ásigkomulagi. Við höfum vottorð upp
á það.“
AFDRIFARÍKAR GETGÁTUR LÆKNIS
„Það er kaldhæðnislegt að leita lækninga og
lenda í framhaldi af því í klóm Félagsmálastofn-
unnar. Völd hennar eru ótrúleg. Heimili okkar
hefur aldrei verið undir eftirliti frá Félagsmála-
stofnun og við vorum grunlaus um að afskipti
þeirra enduðu með þessum ósköpum. Þau hafa
sannarlega ekki verið til að auka vellíðan mína,
þvert á móti hefur það verið mikið áfall að sjá af
dóttur sinni svo lengi. Ég hugsaði varla urn annað
en hana í marga mánuði og hugsa oft á dag um
þessi mál. Eftir á að hyggja finnst mér eins og
systir mín hafi verið búin að leggja drög að því að
fá dóttur okkar alveg til sín rétt eftir fæðingu
hennar. Hún annaðist hana í níu mánuði og börn
hennar sjálfrar eru uppkomin, nema sonur henn-
ar sem er einu ári eldri en dóttir mín. Vera má að
henni hafi fundist betra að hafa þau saman, son
sinn og dóttur mína. Þau hafa þá stuðning hvort
af öðru eins og systkini.
Eldri dóttir mín spurði á tímabili daglega um
litlu systur sína, enda þykir þeim mjög vænt um
hvor aðra. Þegar við nutum umgengni við hana
hittust þær alltaf einu sinni í mánuði. Þegar það
fréttist að við hefðum hug á að reyna endurupp-
töku málsins og fá fóstursamningnum rift tók
félagsráðgjafinn, Erla Þórðardóttir, upp á sitt
eindæmi að taka fyrir umgengni okkar við hana
sem er skýlaust brot á Iögum. Við höfum bara
hitt hana af tilviljun í fjölskylduboðum og það
tekur reyndar svo á okkur núorðið að mæta í slík
boð að við höfum forðast þau undanfarið. Þegar
við hittum hana síðast spurði hún Helga hvort
hann væri ekki pabbi sinn og létti mjög við þá
staðfestingu. Allt í sambandi við þetta er gífurlega
sárt og ótrúlegt að alsystir mín skuli vera aðal-
72
EINTAK NÓVEMBER