Eintak - 01.11.1993, Blaðsíða 78

Eintak - 01.11.1993, Blaðsíða 78
Og brýnirðu það fyrir börnunum? EB: Já, ég geri það. Það er alveg hægt að gera sér glaðan dag og skemmta sér innan um fólk þótt maður sé ekki að drekka áfengi. Þú hefur ekki einfaldlega fengið ógeð á áfengi eftir að hafa horft upp á hvernig það fór með líf þitt og þeirra sem þér þótti vænst um? EB: Jú, maður fær ógeð á því hvort sem maður neytir þess eða ekki. En Súsanna, þú drekkur? SS: Ég hef ekkert á móti áfengi. Maðurinn var alkóhólisti. Áfengi fór svona í hann. En það fer ekki svona í mig. Ég drekk rnjög í hófi. Áfengi fer ekki svona í neinn mann sem ég þekki, sem á annað borð drekkur í hófi. Það er því ekki við áfengið að sakast. Það eru mennirnir sem hafa komið óorði á áfengið. Eins og einkunnarorð bandarísku rifflasamtakanna: Byssur drepa ekki fólk. SS: Já, ég er byssubófi. Ég hef aldrei fengið ógeð á áfengi, en auðvitað hef- ur það áhrif á mig eins og annað fólk. Það hefur komið fyrir að ég hef ekki bragðað áfengi í langan tíma, þegar ég hef farið í gegnum erfið tímabil. Maður þarf að vera í góðu jafnvægi þegar maður fær sér í glas. Nú var ykkar drykkja ekkert vanda- mál. Eftir sem áður voruð þið sýkt- ar. Það má segja að þið hafið borið sjúkdómseinkenni af sjúkdómi ann- arrar manncskju. SS: Sá sem tekur þátt í þessum leik á móti alkóhólistanum er jafnþjáður af afneitun og dómgreindarleysi og alkóhólistinn sjálfur. Kannski giffist hann alkóhólistanum vegna þess að hann hafði þessi sjúkdómseinkenni fyrir. Einstaklingar smella saman vegna þess að lífsýn þeirra og hugs- anakerfi falla saman. Áttu við að þið hafið verið orðnar kóarar áður en þið funduð alkana ykkar? Að þið hafið leitað ykkur að tcmmilegum aumingja til að hlúa að? SS: Nei, alls ekki. Það stígur enginn á stokk og segist ætla að leita sér að aumingja - fyrir utan það að alkóhól- istar eru ekki aumingjar. Það er eng- inn sem velur sér þetta hlutskipti, hvorki að verða alkóhólisti né kóari. Við segjum ekki þegar við erum börn: Ég ætla að verða alkóhólisti og brjóta og týna öllu og öllum í kring- um mig. Það segir heldur enginn: Ég ætla að verða kóari þegar ég er orðin stór og safna í kringum mig veikgeðja fólki svo ég líti alltaf betur út en hin- ir. Svo ég geti blásið upp lélegt sjálfs- mat með því að vera svo helvíti snyrtilegur miðað við hina. Þetta er tilfinningalegur sjúkleiki sem enginn vill hafa. Hvenær áttaðirðu þig á að þú værir tilfinninga- lega sjúkur aðstandandi alkóhólista? SS: Það var ofboðslega stuttur tími sem ég var aðstandandi. Ég áttaði mig ekki á að maðurinn væri alkóhólisti fyrr en eldri dóttir okkar fæddist. Þá vorum við búin að vera gift í rúmt ár. Þegar við giftum okkur sagði ég: Svona er þetta á mínu heimili - börn og drykkja fara eJdci saman - svona vil ég hafa þetta og þú verður að virða það. Og hann hlýddi. En eftir að fyrri dóttur okkar fæddist byrjaði alkóhólismi hans að ágerast og það gerðist mjög hratt. Ég skildi ekkert hvað var að gerast. Það komu sprengjur. Ég reifst, grét og barmaði mér. Og hann grét ennþá meira yfir að hafa komið svona frarn við mig og barmaði sér ennþá meira. En ég gekkst aldrei inn á að ástæð- an fyrir þessari hegðun hans lægi hjá mér. Mér fannst það alltaf dálítið sérkennileg fullyrðing af hans hálfu. Það getur aldrei verið öðrum að kenna hvernig maður hegðar sér. Hvers konar aðstandandi varst þú? SS: Ég talaði. Við vorum sífellt að ræða málin. Ég hef enn þann dag í dag ofnæmi fyrir setningun- um „þurfum við ekki að ræða saman" og „eigunt við ckki að ræða málin“. Þetta eru tvær setningar sem ég þoli ekki. Þetta var algjörlega tilgangslaust tal. Ég var svo heppin að Inga Bjarnason rétti mér bókina Konur sem elska of mikið og sagði mér að lesa hana. Ég las bókina á einni nóttu, áttaði mig á að ég bjó með alkóhólista og var komin á Alanon-fund kvöldið eftir. Og hvað gerðirðu þegar þú áttaðir þig á þessu? Sagðirðu manninum að þú létir ekki bjóða þér upp á þetta og skildir við hann? SS: Nei, drottinn minn dýri, það vildi ég ekki. Reyndirðu að þurrka hann? SS: Nei, ég reyndi það aldrei. Ég reyndi að ræða við hann á þeim nótum að hann vildi það sjálfur. Gekk það? SS: Nei, engan veginn. Það var algjörlega von- laust. Varst þú jafnfljót að átta þig, Edda? EB: Nei, nei. Ég féll í allar þær gryfjur sem hægt er að falla í. Ég notaði öll tiltæk ráð til að fá hann til að hætta að drekka og gerði bókstaflega allt til þess. Ég hélt að það væri á mínu valdi. Ég var bú- in að reyna skilnað og sjá að það vildi ég ekki. Ég vildi halda þessu hjónabandi. Loks áttaði ég mig á því að það var nákvæmlega sama hvað ég gerði, ég gat ekki stjórnað þessari drykkju. Ég gat ekki látið þennan mann hætta. Ég þurfti hjálp til þess að átta mig á því og mér var bent á hvar ég gat fengið hana. Sú fræðsla sem ég fékk og bjargaði mér var á fjölskyldu- námskeiði hjá SÁÁ. Ég vil hvetja alla til að leita þangað ef þeir vilja hjálp. Alkafræðin hafa hugtök yfir ýmsar týp- ur af aðstandendum, píslarvottar, hetj- ur... EB: Það er mjög algeng tegund, hetjan. Sú sem ber sorg sína í hljóði og alls eldci út á torg. SS: Já, það er ntjög mikið af hetjum á Is- landi. EB: Það er svo aðdáunarvert. Eða hvað? SS: Og það felst í því svo rnikil umbun. Tvímælalaust var ég hetja þegar ég stóð í þessu og ég held að Edda hafi verið það líka. Svo er spurning hvort maður sé svona píslarvotta-hetja eða gribbu-hetja. Hvor varst þú? SS: Gribbuhetja, biddu fyrir þér. Þú gætir ekki orðið píslarvottur? SS: Nei, ekki að ræða það. Ég er dálítil öfgamanneskja. Ef mér er mikið niðri fýrir, þá er ntér mjög rnikið niðri fyrir. Þegar ég ætlaði að stjórna lífi mannsins var það örugglega með sterkari vopnum en tárum. Ég get ekki setið úti í horni og grátið. Þú ert sem sagt ekki sérstaldega eftir- sóknarverður aðstandandi fyrir alka? SS: Nei, guð minn góður. Það ntundi hvaða alkóhólisti gefast upp á mér. EB: Og drekka sig í hel í hvelli. SS: Nei, bara forða sér því í dag tek ég ekki að mér að stjórna lífi annarra. Ég pakkaði stjórnseminni inn í mjög fínar umbúðir og áleit mig bara mjög gefandi manneskju. En þegar maður er svona sjúklega gefandi fer maður að gefa hluti sem maður á ekki til. Fólk fer hreinlega að nærast á manni. Maður missir allan þrótt og hefur ekki lengur orku til að sinna börnunum eða vinna. Ég valdi því á milli mín og alkóhólismans. Nú hefur alkóhólismi leikið ykkur dálít- ið grátt. Er leikritið ykkar ekki eintóm- ur harmur? EB: Nei, það er svo margt fýndið sem maður sér eftir á. Við getum grenjað úr hlátri yfir því sem við vorum hér áður fyrr algjörlega í klessu yfir. Okkar leið er að gera grín að okkur prívat og persónulega, draga upp myndir og fólk til að lifa þær með okkur. Við erum að reyna að deila reynslu og fá fólk til að hlæja og hugsa nteð okkur. Leiðin að tilfinningunum liggur nefnilega ekki í gegnum grátur. Hann er lokandi. Leiðin að tilfinningun- um liggur í gegnum hlátur. Leikritið Gúmmiendur syndn ekki verður sýnt í skói- um og á vinnustöðum, en gert út frá Borgarleikhús- inu. Súsanna og Edda skrifuðu það saman og Edda leikstýrir. Leikarar eru Eggert Þorleifsson, Margrét Ákadóttir og Ragnhildur Tryggvadóttir. Edda Björgvinsdóttir „Loks áttaði ég mig á því að það var nákvæmlega sama hvað ég gerði, ég gat ekki stjórnað þessari drykkju. Ég gat ekki látið þennan mann hætta." 7 8 EINTAK NÖVEMBER
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Eintak

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eintak
https://timarit.is/publication/309

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.