Eintak - 01.11.1993, Blaðsíða 83

Lúsífer
Dramb
eftir Braga Ólafsson
Þegar þjónninn á hótelbarnum frétti að ég
væri frá Islandi spurði hann mig hvort ég
kannaðist við þennan íslenska bókaútgefanda
sem bjó á hótelinu og konu hans, leikkonuna. Ég
kom af fjöllum, sagðist ekki hafa vitað af neinum
samlöndum mínunt hér og bað hann lengstra
orða að halda þjóðerni mínu leyndu ef þau
kynnu að slysast inn á barinn. Hann skellihló og
þegar ég spyrði hann hvað vekti kátínu hans sagði
hann mér frá kynnum sínum við þessi íslensku
hjón kvöldið áður. Þau hefðu valið þetta hótel
vegna þess hve vinsælt það var meðal bók-
menntafólks og ekki síður fyrir þá sök að í há-
deginu mátti víst oftar en ekki sjá frægustu og
bestu leikara Englands samankomna á þessum
nafntogaða bar. Barþjónninn ætlaði varla að geta
komið þessu út úr sér fyrir hlátri og ég spurði
hann hálf skömmustulegur hvort eitthvað væri til
í þessu. „Jú, jú,“ stundi hann upp á milli
hlátursrokanna, „það var þannig fyrir fimm sex
árurn. En þetta nteð bókmenntafólkið stenst
alveg,“ sagði hann. „Meira að segja ég er rithöf-
undur.“ „En hvað varð um leikarana,“spurði ég
fullur áhuga vegna þess að ég vissi ekkert um for-
tíð, hvað þá nútíð, þessa hótels. „Þeir voru hraktir
í burtu af fólki eins og vinum þínum Islending-
unum. Þú hlýtur að kannast við þetta fólk,“ sagði
hann. „Hann er stærsti bókaútgefandi á öllu Is-
landi og hún efnilegasta leikkonan á Norður-
löndum. Eða það var það sem hann sagði mér,
maðurinn, áður en hann drapst hérna fram á
borðið.“
„Ég hef aldrei fylgst
með bókaútgáfu eða leik-
húsi,“ sagði ég.
„Gott hjá þér,“ sagði
hann.
Daginn eftir rak for-
vitnin mig niður á barinn í
hádeginu og þegar ég sett-
ist á háan barstólinn kom
þjónninn til mín með ill-
kvittnislegt bros á vörurn.
Hann 'skotraði yfir öxl
mér. „Þarna eru þau,“
hvíslaði hann. Ég kinkaði
kolli. Ég hafði tekið eftir
þessu fólki þegar ég gekk
inn, en gat ekki sagt að ég
kannaðist við það. „Var
John Hurt nokkuð vanur
að koma hingað," spurði
ég. „John? Ég hélt þú vissir
ekkert urn leiklist.“ „Ég fór
einu sinni í bíó,“ sagði ég,
og laumaðist til að líta
aftur fyrir mig. „Ég ætla að
fá það sama og hann.“
Á því augnabliki sem
þjónninn setti á borðið
fyrir mig sneisafullt glas af
viskíi var hrópað fyrir
aftan mig skrækri röddu:
„Farðu til andskotans, hel-
vítið þitt! “ Ég leit snöggt
við. Leikkonan var þá stað-
in upp; hún stóð yfir bóka-
útgefandanum og lét ganga
yfir hann þvílíkan munnsöfnuð að ég hafði aldrei
heyrt annað eins. Hann sat undir öllunt ósköp-
unum með andstyggilegt glott á vörunum sem
jafnvel ásakanir urn getuleysi, óeðli, hundshátt og
þar frarn eftir götunum fengu ekki máð framan
úr honum.
Á þessu gekk í einar tvær þrjár mínútur eða
þangað til leikkonan skyrpti í átt að sakborn-
ingnunt og strunsaði út af barnum. Bókaútgef-
andinn reis þá á fætur, þurrkaði af sér hrákann og
gekk t hægðum sínum yfir að barborðinu.
„Stupid bitch,“ muldraði hann fyrir rnunni sér og
það var greinilegt að okkur var ætlað að okkur
var ætlað að heyra til hans. Svo settist hann á stól-
inn við hliðina á mér. Ég leit ósjálfrátt í áttina til
hans og um leið og augu okkar mættust, hrópaði
hann upp yfir sig: „Nei, er það ekki bankamaður-
inn.“ Ég þóttist ekkert skilja. „What?“ „Blessaður,
vinur. Bankamaðurinn sjálfur! Heyrðu, ég býð
upp á drykk. Hvað viltu?“ „I'm sorry, but...“
„Svona, svona, þú þarft ekkert að skammast þín
fyrir að vera Islendingur. Loksins fann ég ein-
hvern sem hægt er að tala við. Þetta þarna,“ sagði
hann og bandaði hendinni eitthvað frá sér og átti
líklega við konuna sína, „er ekki einu sinni
íslenskt. Bara hálfnorskt. Nú fáum við okkur að
drekka og ræðum um bókmenntir.“ Hann sneri
sér að barþjóninum sem hafði kornið sér eins
langt undan honum og mögulegt var, og hrópaði:
„Icelandic litterature, remember! Litterature was
made in Iceland! We shall have Iceland-cocktail!"
Svo sneri hann sér aftur, klappaði á kollinn á mér
og spurði hvort ég ætlaði ekki að drekka með sér
Iceland-cocktail.
„l'll just have a Drambuie," sagði ég, staðráð-
inn í að gefa mig ekki. „Two Iceland-cocktail!"
hrópaði hann. „What? Drambuie?“ Barþjóninum
var greinilega skemmt. „No, no. Ekkert helvítis
leikarapiss. Just bring me two glasses and some
beer and some whiskey and some brandy and
sorne red wine. Eins og Bersi drakk á Hótel Pallas.
That's Iceland-cocktail.11 „Need a straw?“ Maður-
inn svaraði ekki spurningu þjónsins, en gaf
honum á rnjög svo hranalegan hátt nterki um að
þjónusta sig án tafar. Svo virti hann mig fyrir sér í
dágóða stund á rneðan hann losaði um bindis-
hnútinn. „Jæja, vinur, hvað ert þú að gera í út-
landinu? Þeir eru nú meiri vitleysingarnir þessir
Bretar. Þeir hafa ekki hundsvit á bókmenntum.
Hvað þá bókmenntalegum drykkjum! Ég
stórefast um að þeir eigi nóbelskáld eins og við.
En þú ert vinur minn, mikið djöfull er gaman að
hitta einhvern sem maður þekkir! My dear old
bankman, you know what you sing!“ Svo reiddi
hann upp vinstri höndina og lamdi bylmingsfast
á öxl mér. Ég veit ekki almennilega hvað kom yfir
mig, en þegar hann tók að kreista öxlina svo mig
verkjaði undan, slengdi ég hægri höndinni utan í
hann með þeim afleiðingum að hann féll ofan af
háum barstólnum niður á gólfið.
Hvernig hann lá þarna í gólfinu með skankana
spriklandi út í loftið fannst mér á einhvern hátt
afskaplega bókmenntalegt. Það reyndist bara ekki
vera grundvöllur fyrir frekari urnræðu af neinu
tagi.
Satan
Reiði
eftir Lindu Vilhjálmsdóttur
Á miðöldum þegar menn héldu að líkaminn
væri myndaður af fjórurn vessum, blóði, slínti,
svörtu galli og gulu, hefði reiðigjarn maður verið
talinn hafa gult gall í meira mæli en hollt þótti.
Samkvæmt þeirra tíma fræðum var hægt að
lækna þvílíka kvilla að vori eða hausti, með því að
láta þann sjúka spýja, ropa eða laxera og stundum
var gripið til annarra lækningaaðferða svo sem
blóðtöku í því skyni að klára vessann, svo að hug-
skotið mætti frelsast af óhreinum hugrenningum.
Það er síðan viðbúið að læknirinn hafi jafnframt
ráðið þeim sjúka að styrkja hjartað með guðsorði
sem líkja má við þann sið sérfræðinga nútildags
að ljúka hverri læknisskoðun, sama hvort er á
móðurlífi eða meltingarfærum, með nokkrum
vel völdum orðum um skaðsenti reykinga.
Sennilega hefur vandamönnum sýnst þessi illa
meðferð hrífa, í einhvern tíma altént. Sá við-
skotailli hefur þurft að þola umtalsvert vökvatap
og vökvabúskapur líkamans hefur allur farið úr
skorðum sem á okkar tímum rnundi þýða að við-
komandi yrði úrskurðaður veikur og lagður inn á
sjúkrahús í rannsókn. Þar rnundi okkar maður
síðan lenda í mjög svipaðri meðferð og hver ann-
ar geðvonskupúki á miðöldum, það er að segja
blóðprufum, úthreinsunum og öðru kvalræði
sem nútímarannsóknum fylgir og yrði eftir það
orðinn fárveikur en það er önnur saga. En það er
semsagt ekkert líklegra en að eitthvað hafi sljákk-
að í þeim reiða og sjálfsagt hefur hann hugsað sig
um tvisvar áður en hann tók æði næst, af ein-
skærum ótta við að lenda aftur í meðferð. Annars
virðast skilin milli þeirra sem sagðir voru þjást af
líkamlegum kvillunt og hinna sem töldust annað
hvort vera besetnir af illurn öndunt eða hreinir og
klárir syndarar hafa verið vægast sagt óljóst á
miðöldum. Það er svo aftur greinilegt að í öllu
falli voru siðapostular ekki í neinum vafa um að
reiði væri rneiri háttar óeðli eins og sjá má í
prédikun Jóns biskups Vídalín þegar hann segir:
„Heiftin er eitt andskotans reiðarslag. Hún af-
myndar alla mannsins limi og liði, hún kveikir
bál í augunum, hún hleypir blóði í nasirnar,
bólgu í kinnarnar, æði og stjórnleysi í tunguna,
nóvember eintak
83