Morgunblaðið - 06.01.2005, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
AUSTURLAND
Kárahnjúkavirkjun | Því hefur verið haldið
fram af ýmsum aðilum að tilboð ítalska verk-
takafyrirtækisins Impregilo S.p.A. í stíflu og
gangagerð Kárahnjúkavirkjunar byggist
fyrst og fremst á að nota ódýran vinnukraft.
Landsvirkjun vísar þessu til föðurhúsanna.
„Landsvirkjun var upplýst um hlutfall
launa í tilboðinu og dró þá ályktun að það
væri ekki lægra en gengur og gerist í svona
verkum,“ sagði Sigurður Arnalds hjá Lands-
virkjun í samtali við Morgunblaðið.
Á vefnum kárahnjukar.is svarar Lands-
virkjun ásökunum um meinta ætlan Impreg-
ilo að borga lægri laun en ákvæði virkjunar-
samnings kveða á um: „Tilboð Impregilo í
stíflugerð og aðrennslisgöng Kárahnjúka-
virkjunar nam 84,5% af kostnaðaráætlun
hönnuða. Svo hagstæð tilboð eru fjarri því að
vera einsdæmi og með engu móti er hægt að
álykta að þau beri vott um að ekki sé ætlunin
að fara að íslenskum kröfum um öryggi, að-
búnað og launakjör. (…) Hlutfall launa af
heildarkostnaði verksins samkvæmt samn-
ingi Landsvirkjunar við Impregilo er síst
lægra en gengur og gerist í verkum sem þess-
um hérlendis. Launabreytingar vegna kjara-
samninga á verktímanum eru bættar í sam-
ræmi við vísitölur skv. verksamningnum.“
Verkalýðsforystan telur þó sýnt að
Impregilo borgi þeim starfsmönnum sem
ráðnir eru til virkjunarinnar af Evrópska
efnahagssvæðinu, með milligöngu portú-
galskra starfsmannaleigna, undir virkjunar-
taxta, svo nemi stórum fjárhæðum.
Miklar sveiflur í tilboðum
Í tengslum við tilboðsupphæð Impregilo
hefur jafnframt verið rætt að sú tækni sem
Impregilo notar við borun og færibönd hafi
gert fyrirtækinu kleift að bjóða lágt í fram-
kvæmdina.
„Ítalirnir nota færibönd meira en aðrir
verktakar höfðu hugsað sér eða höfðu séð áð-
ur og það hlýtur að vera vegna þess að þeir
meta það svo að það sé ódýrara,“ segir Sig-
urður Arnalds. „Hluti af þeirra tilboði er auð-
vitað allt verklagið og tækjabúnaðurinn við
þetta. Þeir nota færibönd til að koma efninu
alla leið út á haug, án þess að það fari á bíl og
með því er klárlega sparnaður.
Allir verktakarnir bjóða svokallað eininga-
verð, sem felst m.a. í hvað einn rúmmetri af
steypu kostar, hvað kostar að bora einn rúm-
metra af bergi og fylla einn rúmmetra af möl
og grjóti í stífluna o.s.frv. Þetta einingaverð
ber ekki endilega með sér á hverju þau
byggja og mjög margt sem spilar þar inn í,
s.s. launakostnaður, hver eru afköst manna,
hvaða tæki menn eru með og hver afköst
tækja eru, hver áhættan er og hvað menn
ætla að græða mikið; hversu svangir menn
eru í verkið. Það fer líka eftir verkstöðu hjá
verktökum á hverjum tíma hvort menn bjóða
lágt eða hátt. Allt þetta gerir að verkum að
þegar við opnum tilboð, ekki bara í þessi til-
teknu verk, heldur í allt mögulegt sem teng-
ist virkjuninni, erum við að sjá boð sem sveifl-
ast frá 50% af áætlun, sem er það lægsta sem
við höfum yfir höfuð séð og upp í 80% yfir,
sem er heldur mikil sveifla. Það lægsta sem
við sáum var brúargerð tengd virkjuninni,
þar sem verktaki bauð rúmlega 50% af áætl-
un og er sá aðili þó með íslenskan mannskap.
Verktakinn metur þá einfaldlega verklagið
sjálft öðruvísi en þeir sem gerðu áætlunina og
hinir verktakarnir sem töpuðu í því tilfelli.
Nýlega gekk svo Landsvirkjun að tilboði í
gerð hliðarstíflnanna við Kárahnjúka og var
tilboðið vel innan við 60% af kostnaðaráætl-
un.“
Leggja ekki sama mat á áhættu
Þrjú tilboð bárust í tvo stærstu verkþætti
Kárahnjúkavirkjunar hvorn um sig, þ.e. stífl-
una og göngin, eða þrjú tilboð í hvort verk.
Önnur tilboð en frá Impregilo voru yfir
kostnaðaráætlun.
„Það er alveg klárt að Ítalirnir hafa sett á
þetta verk miklu lægri áhættustuðul heldur
en stóru útlendu fyrirtækin sem voru aðilar
að hinum tilboðunum,“ segir Sigurður og seg-
ir mat á áhættu m.a. felast í að verktakar geti
í einhverjum tilfellum átt erfitt með að meta
afköst á vélum og fólki ef þeir eru að fara inn
á ný svæði þar sem þeir hafa ekki unnið áður,
verktaki sem fer inn á nýtt svæði viti hugs-
anlega ekki hvort óróleiki sé á vinnumarkaði,
verkföll tíð eða aðrar ytri aðstæður sem geti
truflað verkið.
„Í Kárahnjúkavirkjun er langstærsti verk-
þátturinn þessi boruðu jarðgöng og kostn-
aðaráætlun við þau var rúmir 20 milljarðar.
Aldrei áður höfðu verið boruð jarðgöng á Ís-
landi með borvélum og það er ljóst að engir
tveir verktakar leggja sama mat á áhættu við
svona vinnu. Ítalirnir buðu rúm 80% af áætl-
un ráðgjafanna fyrir stífluna og rúm 90% af
áætlun ráðgjafanna fyrir göngin. Þetta eru
ekki meiri frávik en við sjáum í öðrum boðum
í verkinu,“ segir Sigurður.
Deildar meiningar um tilboð Impregilo í tvo meginþætti Kárahnjúkavirkjunar
Landsvirkjun
var upplýst um
hlutfall launa
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Sameiginlegir hagsmunir Gianni Porta, yfirmaður Impregilo á Íslandi, og Sigurður Arnalds,
sem veitir upplýsingar um Kárahnjúkavirkjun fyrir hönd Landsvirkjunar.
ÁLFAR og huldufólk munu væntan-
lega koma við sögu víða um höfuð-
borgarsvæðið í kvöld þegar þrett-
ándaskemmtanir fara fram með
tilheyrandi álfabrennum og
skemmtidagskrá.
Jólin verða t.d. brennd út í Graf-
arvoginum þar sem reiknað er með
þúsundum manna á þrettánda-
brennu. Byrjað verður á blysför frá
Gylfaflöt 19:50, en kveikt verður í
þrettándabrennu á Gufunessvæðinu
kl. 20. Skátar stjórna fjöldasöng og
álfakóngur og drottning hans mæta
á svæðið. Hátíðin endar svo með veg-
legri flugeldasýningu kl. 20:30.
Í Hafnarfirði verður safnast sam-
an við Suðurbæjarlaug kl. 18 og
verður blysför álfakóngs og álfa-
drottningar á hestum í fylgd jóla-
sveina, álfa og púka. Kveikt verður í
álfabrennu á Ásvöllum kl. 18:45.
Skemmtuninni lýkur svo með flug-
eldasýningu um kl. 20.
Þrettándagleði HK í Fagralundi
við Furugrund í Kópavogi hefst kl.
17 með skrúðgöngu í Fossvogsdaln-
um, en kveikt verður í bálkesti á mal-
arvellinum kl. 18. Jólin verða svo
kvödd með flugeldasýningu kl. 18:30.
Í Mosfellsbæ verður árleg þrett-
ándabrenna, og leggur blysför af
stað frá verslun Nóatúns kl. 20.
Skólahljómsveit Mosfellsbæjar leik-
ur og sunginn verður fjöldasöngur,
auk þess sem álfadrottning og kóng-
ur verða á svæðin með Grýlu, Leppa-
lúða og þeirra hyski.
Álfabrenn-
ur víða í
kvöld
Morgunblaðið/Ásdís
Brennur Þrettándabrennur verða
víða á höfuðborgarsvæðinu í kvöld.
Reykjavík | Það er sannkölluð vetrarfærð í höf-
uðborginni þessa dagana og hefur gengið á með snjó-
hryðjum undanfarna daga. Þá getur verið þægilegt
að vera með farsíma með í för til að láta vita ef
manni seinkar aðeins vegna lélegrar færðar eða
þungrar umferðar, eða bara til að spjalla við ein-
hvern skemmtilegan þegar klofað er yfir snjóruðn-
ingana.
Morgunblaðið/Þorkell
Vetrarveður á SV-horninu
AFSLÁTTUR sem strætisvagnar fá
af þungaskatti er til kominn vegna
þess að vagnarnir aka samkvæmt
leiðakerfi og ekki nema takmarkað á
stofnbrautum, en þeim mun meira á
götum í eigu sveitarfélagana, að mati
Ásgeirs Einarssonar, framkvæmda-
stjóra Strætó bs.
Ásgeir mótmælir fullyrðingum
Baldurs Guðlaugssonar, ráðuneytis-
stjóra í fjármálaráðuneytinu í Morg-
unblaðinu á þriðjudag, og segir Ás-
geir að á ummælum Baldurs hafi
mátt skilja að strætisvagnar fái ekki
endurgreiddan 2⁄3 hluta virðisauka-
skatts af nýjum vögnum, eins og
fæst þegar keyptir eru annarskonar
hópferðabílar, vegna þess að þeir fái
70% af þungaskatti fyrir vagnana
endurgreidd. Ásgeir segir það ekki
sinn skilning að með þessu hafi átt að
veita rekstraraðilum strætisvagna
afslátt, heldur sé þetta eðlilegt mið-
að við notkun strætisvagnana á
gatnakerfinu.
„Eftir því sem ég best veit er
skilningur okkar hér á bæ sá, að eft-
irgjöf á þungaskatti sé vegna þeirrar
einföldu staðreyndar að vagnar okk-
ar aka ekki á þjóðvegum landsins,
nema að takmörkuðu leyti. Þannig
hafi hlutfallið verið fundið út, þar
sem reikna má með að 30% af akstri
strætisvagna fari fram á „þjóðvegum
í þéttbýli“, það er stofnbrautum á
höfuðborgarsvæðinu. Að öðru leyti
eru vagnar okkar einungis að aka á
götum aðildarsveitarfélaganna,“
segir Ásgeir.
Dómstólaleiðin líkleg
Aðspurður segir Ásgeir að trúlegt
sé að akstur vagna Strætó á stofn-
brautum aukist talsvert með nýju
leiðakerfi, en segir ekki hafa verið
reiknað út hversu mikil sú aukning
muni verða, þó eflaust væri hægt að
reikna slíkt út.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu fyrir áramót íhugar stjórn
Strætó bs að stefna ríkinu vegna
þess að ekki fæst endurgreiddur
virðisaukaskattur af nýjum strætis-
vögnum. Ásgeir segir að ekki hafi
verið tekin nein ákvörðun um fram-
hald málsins, enda hafi stjórn Strætó
bs ekki fundað síðan milli jóla og ný-
árs, en segir að enn sé líklegt að það
verði látið reyna á þetta mál fyrir
dómstólum.
Deilt um afslátt strætisvagna
Hafnarfjörður | Ný heilsugæslustöð
verður opnuð á 3. og 4. hæð í norð-
urturni verslunarmiðstöðvarinnar
Fjarðar í Hafnarfirði í ágúst nk. ef
áætlanir ganga eftir.
Skrifað var undir samning um
leigu á húsnæðinu á dögunum, og
er reiknað með að hönnun hefjist
strax í byrjun janúar, og fram-
kvæmdir við að innrétta húsið hefj-
ist í febrúar. Áætlað er að fram-
kvæmdum verði lokið í síðasta lagi
1. ágúst nk. og að starfræksla
stöðvarinnar geti hafist nokkrum
vikum síðar.
Samið um heilsu-
gæslustöð í Firði