Morgunblaðið - 06.01.2005, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
UM hörmungarnar í Asíu og afstöðu trúaðs fólks til
þeirra hefur verið fjallað í mörgum fjölmiðlum, meðal
annars í BBC. Hér fara á eftir hugleiðingar hindúa,
kristins manns, múslíma og eins trúleysingja um þær:
Rani Moorthy, hindúi
„Við lifum öld eyðileggingarinnar, Kali Yuga, sem getur
kannski varað í 1.000 ár. Hvert áfallið öðru meira mun
dynja yfir en það er hluti af endurfæðingunni. Örlög
einstaklingsins eru ekki þungamiðjan í hindúisma eins
og í öðrum trúarbrögðum, heldur, að hinni endalausu
endurtekningu, fæðingu og dauða, muni að lokum ljúka
og við sameinast guðdómnum. Ég trúi, að ég sé tengdur
öllum öðrum mönnum og þótt ég harmi örlög þeirra,
sem fórust, þá er hjarta mitt ekki fullt af sorg vegna
þess, að þeir voru hluti af mér og guðdómnum.
Paul Chitnis, kristinn
Á þessari þrætugjörnu öld erum við alltaf að leita að
einhverjum blóraböggli og finnist hann ekki, þá kennum
við guði um. Í þessum heimi er mikið óréttlæti en ég trúi
því ekki, að guð sé þarna uppi og kippi meinfýsislega í
spottana. Jesús sagði, að það, sem við gerðum öðrum,
það gerðum við honum og þegar við bregðumst öðrum,
þá bregðumst við honum. Sem betur fer höfum við
brugðist vel við í þessum hörmungum og þar hafa
kristnar kirkjur verið í fararbroddi.
Lama Ole Nydahl, búddisti
Við deyjum öll, sum fyrr, sum síðar. Sumir eiga langt líf
fyrir höndum, aðrir stutt. Það er okkar „karma“. Það
kann að hafa ýtt undir hamfarirnar, að þarna var margt
fólk með stutt karma samankomið og endurspeglar
kannski að hluta, að svæðin voru ofsetin af fólki. Við trú-
um því, að þeir, sem fórust, eigi þess kost að endurfæð-
ast til að hjálpa öðrum.
Iqbal Sacranie, múslími
Við trúum því, að þetta hafi verið vilji guðs en okkur er
ekki gefið að skilja hvers vegna. Allah veit best. Öll
deyjum við en hamfarirnar eiga að kenna okkur að láta
gott af okkur leiða.
Hanne Stinson, trúleysingi
Við getum ekki leitað skýringa á náttúruhamförum í
trúarbrögðunum og trú á guð hlífir okkur ekki á slíkum
stundum. Vísindin eiga sín svör en sem manneskjur eig-
um við gera allt til að hjálpa öðrum og reyna að búa okk-
ur undir og koma í veg fyrir hörmungar af þessu tagi.
Hugleiðingar hinna trúuðu
SÆNSKA lögreglan segist ekki lengur telja að
Kristian Walker, tólf ára sænskum dreng, hafi ver-
ið rænt af sjúkrahúsi á Taílandi daginn eftir nátt-
úruhamfarirnar 26. desember sl. Hefur heilbrigð-
isráðuneytið taílenska tekið af öll tvímæli um að
Kristian hafi aldrei verið lagður á sjúkrahús í land-
inu. „Það hefur átt sér stað alvarlegur misskiln-
ingur og það er ykkur að kenna,“ sagði afi drengs-
ins, Daniel Walker eldri, við fjölmiðlafólk á
fréttamannafundi í Phuket í gær.
Mál Kristians hefur vakið mikla athygli á Vest-
urlöndum en greint hafði verið frá því að evrópsk-
ur maður með yfirskegg hefði sótt hann á sjúkra-
hús í Taílandi daginn eftir hamfarirnar. Vaknaði
grunur um að Kristian hefði verið rænt af glæpa-
gengi sem stundaði mansal.
Nú þykir hins vegar ljóst að um misskilning var
að ræða. Þýskur maður sem býr í Taílandi, Steph-
an Kayser, hefur gefið sig fram en hann hafði að-
stoðað annað sænskt barn við að finna móður sína í
kjölfar hamfaranna. Svipaði þeim dreng lítillega til
Kristians. Virðist sem tungumálaörðugleikar hafi
valdið því að Dan Walker, faðir Kristians, misskildi
lækna á sjúkrahúsinu, lögregla segir þá hafa sagt
honum að þeir hefðu séð barn sem líktist Kristian;
en ekki að um Kristian hefði verið að ræða.
Afi Kristians, Daniel Walker eldri, sakaði fjöl-
miðla um að hafa farið offari í málinu. Ljóst væri
nú að Kristians væri „aðeins saknað“. Hann kvaðst
þó ekki hafa gefið upp alla von um að Kristian
myndi finnast á lífi. „Ég held í vonina allt til enda,“
sagði hann.
Skrá öll munaðarlaus börn
Ýmis mannréttindasamtök vöruðu í gær við því
að Vesturlandabúar rykju til og byrjuðu að ætt-
leiða börn frá S-Asíu sem nú eru munaðarlaus eftir
flóðbylgjuna miklu á öðrum degi jóla sem kostaði
tugþúsundir manna lífið. Vilja þau frekar að fólk
styrki börn á hamfarasvæðunum með því að gefa í
peningasafnanir hjálparstofnana.
Shima Islam, talsmaður Barnahjálpar Samein-
uðu þjóðanna (UNICEF) í Bretlandi sagðist hafa
fengið margar fyrirspurnir um það hvernig fara
ætti að því að ættleiða munaðarlaus börn frá ham-
farasvæðunum. Hún segir hins vegar best fyrir
þessi börn að dvelja áfram í því samfélagi sem þau
þekkja „vegna þess að þar þekkir fólk best þarfir
þeirra, þar eiga þau sína vini, sín ættmenni sem
geta tekið þau upp á sína arma“. Sagði Islam að
börnin þyrftu stöðugleika, reyna þyrfti að skapa
aðstæður þannig að líf þeirra tæki sem fyrst á sig
„eðlilega“ mynd, gera þyrfti þeim kleift að fara aft-
ur í skóla og svo framvegis.
UNICEF hefur þó miklar áhyggjur af því að
munaðarlaus börn á hamfarasvæðunum kunni að
verða auðveld bráð glæpasamtaka. Hafa samtökin
nú sett á laggirnar áætlun í Aceh-héraði í Indóne-
síu, þar sem menn sem stunda mansal eru taldir
vera á ferð, sem felur í sér að öll börn verði skráð
sem nú eru munaðarlaus eða hafa orðið viðskila við
foreldra sína.
Yfirvöld í Taílandi leggja einnig mikla áherslu á
að munaðarlausum börnum verði veitt tafarlaus
aðstoð, leita þurfi uppi ættingja þeirra til að kanna
hvort hægt sé að koma þeim í hendur vanda-
manna.
Var aldrei lagður inn á sjúkrahús
Lögregla telur ekki lengur að
sænska drengnum Kristian
Walker hafi verið rænt
Bangkok, Phuket, London. AFP, AP.
ALLAH sjálfur veitti Rizal Shahputra styrk til
að lifa af hörmungarnar í S-Asíu en Shahputra
fannst á mánudag og hafði hann þá rekið um
hafið í alls átta daga á tré sem rifnaði upp með
rótum þegar flóðbylgja gekk yfir Aceh-hérað í
Indónesíu.
Rizal var bjargað um borð í skipið Durban
Bridge á mánudagskvöld en það kom til hafnar í
Kuala Lumpur í Malasíu í gær. Hann var að
vinna að viðgerðum á mosku í litlu þorpi á Aceh
þegar flóðbylgjan gekk yfir. Rizal sagðist hafa
þurft að horfa á hvernig flóðbylgjan hrifsaði til
sín marga vini hans og ættingja. Hann náði hins
vegar að hanga á greinum trésins sem næstu
dagana rak síðan um Indlandshaf. „Ég borðaði
ekki neitt. Ég fór með bænirnar mínar til að þola
hungrið,“ sagði hann.
Rizal sagði að tveimur dögum áður en honum
var bjargað hefði maður, sem hangið hafði á
trénu með honum, horfið í hafið án þess að hann
gæti nokkuð gert.
AP
Á reki um hafið í átta daga
COLIN Powell, fráfarandi ut-
anríkisráðherra Bandaríkj-
anna, heimsótti Banda Aceh í
Aceh-héraði í Indónesíu í gær
en þar ollu hamfarirnar hvað
mestum hörmungum, enda
Aceh næst upptökum jarð-
skjálftans sem olli flóðbylgjun-
um. „Á ferli mínum hef ég tekið
þátt í stríðsátökum og ég hef
upplifað nokkra fellibylji og
fylgst með annars konar hjálp-
arstarfi, ég hef hins vegar aldr-
ei séð neitt í líkingu við þetta,“
sagði Powell eftir að hann hafði
skoðað aðstæður í Aceh.
Powell var í gærkvöldi kom-
inn til Jakarta í Indónesíu en
þar sækir hann ráðstefnu um
hamfarirnar í dag.
Reuters
Hefur
aldrei séð
annað
eins
FRAMMI fyrir miklum hörm-
ungum finna menn gjarnan til
vanmáttar síns og fara þá stund-
um að efast um tilvist æðri mátt-
arvalda, að minnsta kosti um ein-
hverja guðlega forsjón. Á það
ekki síst við nú eftir hamfarirnar
í Suður-Asíu og klerkar og
kennimenn flestra trúarbragða,
leikir sem lærðir, spyrja sig
þessarar spurningar: „Hvernig
gat guð látið þetta gerast?“
Skjálftinn mikli og flóðbylgj-
urnar, sem hann olli, gerðu eng-
an mannamun. Á Sri Lanka og
annars staðar sópuðust þorpin út
í sjó hvort sem þau voru byggð
búddistum, hindúum eða músl-
ímum og ekki urðu kristnir menn
eða gyðingar meiri náðar aðnjót-
andi þegar ógæfan dundi yfir.
„Það var eins og guð hefði
hellt úr skálum reiði sinnar yfir
mannfólkið,“ sagði múslíminn
Haji Ali í Aceh-héraði á Súmötru
daginn eftir að flóðaldan þurrk-
aði bæinn hans burt.
Hamfarirnar í síðustu viku
hafa vakið upp umræðu, sem
geisaði í Evrópu eftir jarðskjálft-
ann mikla í Lissabon 1755. Hann
varð til þess, að ýmsir kunnir
upplýsingarmenn, til dæmis Vol-
taire, fóru að efast um tilvist
guðs, sem leyfði slíkum ógn-
aratburðum að gerast. Þá var
spurt hvers vegna íbúar Lissa-
bonar hefðu átt þessa bölvun
skilið og nú er spurt: Hvers
vegna Asía?
„Allah fer sína eigin vegu,“
sagði K.H. Maaruf, formaður
æðstaráðs múslíma í Indónesíu,
og bætti við, að dauðlegir menn
gætu ekki skilið óendanlega
visku hans. „Sannur trúmaður á
að skilja, að örlög hans og ann-
arra eru í höndum Allah. Ef ást-
vinir hans farast í nátt-
úruhamförum en hann kemst af,
þá er það vilji Allah,“ sagði hann.
Þeir, sem lifðu hamfarirnar af,
þakka nú guði fyrir lífgjöfina og
öll „kraftaverkin“. Múslímar í
Aceh þakka það til dæmis Allah,
að sumar moskur hrundu ekki til
grunna fremur en að rekja það til
traustleika bygginganna og kaþ-
ólskt fólk í Matara á S-Sri Lanka
fagnar endurheimt kraftaverka-
styttu, sem hvarf í fyrstu flóð-
bylgjunni. Trúir það því, að hún
hafi bægt sjónum frá þannig að
10 til 15 mínútur liðu á milli
fyrstu og annarrar flóðöldunnar.
„Fólk segir, að hamfarirnar
sýni reiði guðs en svo er ekki,“
sagði Madambakkam Sreenivasa
Bhattacharyar, æðstiprestur í
hindúahofinu Tirupati Tirumala í
Tamil Nadu á Suður-Indlandi.
„Hér var um að ræða nátt-
úrufyrirbrigði, sem kom til
vegna mistaka eða synda mann-
anna í lofti, á láði og á sjó. Kenn-
ingin segir, að náttúruöflin
breyti um stefnu vegna þessara
yfirsjóna. Hamfarirnar eru ein-
mitt til vitnis um tilvist æðri
máttarvalda og það kemur
trúnni ekki við þótt þær bitni
jafnt á réttlátum sem ranglát-
um,“ sagði Bhattacharyar.
Búddistar trúa ekki á hand-
leiðslu eins guðs en líta samt á
hamfarirnar sem refsingu fyrir
syndir mannanna.
„Við höfum eyðilagt náttúr-
una, verið sjálfselsk og gráðug,
aðeins hugsað um eigin hag og
búin að gleyma, að við erum eitt
með náttúrunni,“ sagði búddíski
fræðimaðurinn Sulak Sivaraksa.
Jóhannes Páll páfi II sagði
þúsundum manna á Péturstorg-
inu á sunnudag, að guð hefði ekki
yfirgefið mennina. Sagði hann,
að hörmungarnar væru „mikil og
erfið prófraun“. Erkibiskupinn
af Kantaraborg tók undir það en
aðrir trúarleiðtogar, einkum
kristinna manna og gyðinga, vísa
því á bug, að hamfarirnar séu til
marks um reiði guðs.
AP
Búddisti biðst fyrir á bænastund margra trúarbragða á Indlandi. Í baksýn eru kristnar nunnur.
„Hvernig gat guð látið þetta gerast?“
Hamfarirnar í Asíu hafa vakið spurningar um guðlega forsjón og jafnvel um tilvist
æðri máttarvalda. Sumir líta á hörmungarnar sem refsingu fyrir syndir mannanna.
Hong Kong. AFP.