Morgunblaðið - 30.01.2005, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. JANÚAR 2005 11
Ég tel að sú mikla útrás sem nú er í ís-
lensku efnahagslífi eigi eftir að skila sér,
þegar fram líða stundir, miklu betur inn á
við. Ég get nefnt fyrirtæki eins og Flug-
leiðir, sem er núna í miklum vexti, og var að
kaupa fjölmargar flugvélar. Þetta eykur um-
svif hér á landi og kemur öllum til góða.
Sama má segja um Atlanta og fleiri aðila í
flugrekstri og í flutningum, þar sem Sam-
skip hafa til að mynda tífaldað umsvif sín á
fáeinum árum og Eimskip er að eflast mjög.
Fyrirtæki í matvælageiranum eins og SÍF
sem hefur keypt franskt stórfyrirtæki í
framleiðslu og dreifingu á kældum matvæl-
um og Bakkavör sem er vonandi að kaupa
stórfyrirtækið Geest, sem þýðir að Bakkavör
verður orðin stærsti framleiðandi tilbúinna
rétta í heiminum. Þeir hafa verið að skoða
kaup á íslenskum afurðum eins og fiski og
landbúnaðarvörum. Það er líka hægt að
nefna fyrirtæki í þekkingariðnaði eins og
Össur og Marel og fyrirtæki í tölvugeiranum
og lyfjaiðnaði á borð við Actavis, sem hefur
staðið sig feikilega vel. Það hefur líka átt sér
stað mikil útrás hjá íslensku bönkunum og
þar hefur vöxturinn verið mestur hjá KB
banka. Þetta eru þættir sem eiga að mínu
mati eftir að skila miklu inn í íslenskt efna-
hagslíf í framtíðinni og skapa hér meiri stöð-
ugleika. Ég tel að við höfum því engu að
kvíða þegar við horfum til nánustu fram-
tíðar.“
Frumvarp um viðskiptalífið
að koma inn í þingið
Á síðasta ári skilaði nefnd sem viðskipta-
ráðherra skipaði skýrslu um hringamyndun í
atvinnulífinu. Á það mál eftir að koma inn í
þingið í vetur?
„Það mun gera það. Það hefur verið
ákveðið að endurskipuleggja Samkeppnis-
stofnun. Málið bíður afgreiðslu í öðrum
stjórnarflokknum, en ég vona að því ljúki
næstu daga þannig að það geti farið inn í
þingið. Ég tel að stærstu atriðin í þeim efn-
um séu eftirlitsþátturinn og viðurlagaþátt-
urinn. Það hafa komið upp spurningar milli
Samkeppnisstofnunar og lögreglunnar sem
þarf að skýra. Við þurfum að hafa þetta um-
hverfi frjálst en að hafa eftirlitið sem öfl-
ugast. Okkur er það ljóst að við þurfum að
efla Samkeppnisstofnun og það er gert ráð
fyrir því á fjárlögum. Frumvarp viðskipta-
ráðherra um þetta mál verður vonandi lagt
fram á Alþingi næstu daga.“
Brýn verkefni í samgöngumálum
Annað stórt mál, sem stjórnvöld eru að
fást við þessar vikurnar, er sala Símans. Ut-
anríkisráðherra nefndi fyrr í mánuðinum að
hann vildi verja söluverði Símans í að byggja
nýtt sjúkrahús. Styður þú þá tillögu?
„Ég hef stutt áform um byggingu nýs há-
tæknisjúkrahúss fyrir Landspítalann og hið
frábæra starfsfólk hans. En aðalatriðið er
hvað við teljum okkur þurfa að gera á næst-
unni. Það er alveg ljóst að sala Símans mun
styrkja fjárhag ríkisins og gera ríkissjóð
hæfari til að standa undir mikilvægum verk-
efnum. Ég vil nefna þar nokkur stór mál og
bygging nýs sjúkrahúss er svo sannarlega
eitt þeirra. Það bíða mjög stór verkefni í
samgöngumálum næstu 10 árin. Þessi verk-
efni eru að verða brýnni og brýnni vegna
breyttra þjóðfélagshátta. Það er mikil upp-
bygging í þjóðfélaginu. Flutningarnir eru
komnir meira og minna á vegina og þess
vegna þurfum við að taka betur á þeim mál-
um. Við höfum ákveðið að hægja á fram-
kvæmdum í samgöngumálum 2005–2006
vegna annarra framkvæmda, en í framhaldi
af því verðum við að auka þessar fram-
kvæmdir á ný. Ég get nefnt vegi um allt
land. Hér á höfuðborgarsvæðinu eru verk-
efni eins og Sundabraut að verða mjög brýn
til þess að bæta aðkomu að borginni frá
vestri. Ég nefni líka gatnamót Miklubrautar
og Kringlumýrarbrautar. Það þarf líka að
bæta aðkomuna frá suðri um Reykjanes-
braut. Sala Símans mun auðvelda okkur að
standa undir þessu mikilvæga máli. Hún
mun líka hjálpa til við að gera það sem við
þurfum í sambandi við nýsköpun og tækni-
rannsóknir, en við þurfum að stórauka fjár-
magn til nýsköpunar á næstu árum, enda
mikil sóknarfæri þar að finna til framtíðar.
Síðan liggur fyrir þetta stóra verkefni sem
ríkisstjórnin hefur ákveðið að fara í sem
varðar uppbyggingu Landspítalans. Síðast
en ekki síst vil ég nefna að við þurfum að
tryggja eðlilega þróun í fjarskiptakerfinu
eftir sölu Símans. Þar þarf að líta sér-
staklega til þess hluta dreifikerfisins sem
menn telja ekki jafnarðbæran og annað í
mesta dreifbýlinu. Þess vegna þurfum við að
leggja eitthvert fjármagn til hliðar í því sam-
bandi.“
Fjarskiptafyrirtæki sendu í vikunni frá
sér ályktun þar sem hvatt er til þess að
grunnnetið verði skilið frá Símanum áður en
fyrirtækið verður selt.
„Það var ákveðið á sínum tíma að Síminn
yrði seldur í heilu lagi og síðan yrði tryggð
aðkoma annarra fyrirtækja að grunnnetinu.
Það var mikil umræða um þetta mál og nið-
urstaðan varð sú að þetta myndi tryggja
betur framgöngu nýrrar tækni í þessu sam-
bandi sem ég tel mjög mikilvægt. Hins veg-
ar þarf að tryggja að það sé jafn aðgangur
að þessu kerfi. Það er kvartað undan því að
Síminn standi að einhverju leyti í vegi fyrir
því og það þarf að athuga það mál sér-
staklega. Ef á því er einhver misbrestur þarf
að koma því í lag. Þar gegnir Póst- og fjar-
skiptastofnun lykilhlutverki og það þarf að
gera henni kleift að tryggja að þessi hlutir
séu í lagi. Kvartanir þurfa að ganga til stofn-
unarinnar og hún þarf að hafa styrk til að
leysa úr þeim.“
Fjölskyldumál á forgangslistanum
Í áramótaávarpi þínu ræddir þú talsvert
um fjölskyldumál. Er það mál sem er ofar-
lega á verkefnalista þínum?
„Já, það er það. Ég tel að í þessum gíf-
urlegu þjóðfélagsbreytingum þurfum við að
horfa til okkar sjálfra; til okkar eigin að-
stæðna, til heimilanna og fjölskyldnanna.
Mér finnst mikilvægt að það hefur aukist
umræða um þessi mál. Ég leitaði eftir til-
nefningum allra þeirra ráðuneyta sem koma
að fjölskyldumálum í sérstaka nefnd um þau
mál. Þar verða jafnframt fulltrúar sveitarfé-
laganna og almannasamtaka eins og kirkj-
unnar og íþróttahreyfingarinnar. Ég vonast
eftir að nefndin hefji störf fljótlega. Þetta er
mál sem ég vil leggja áherslu á. Við megum
ekki gleyma okkur í hagvextinum og efna-
hagslífinu. Við verðum að líta til þeirra sem
eiga að erfa landið og eiga að taka við.“
Þegar þú og biskup Íslands rædduð um
fjölskyldumál um áramótin heyrðist sú
gagnrýni að þið vilduð koma konunum inn á
heimilin á ný. Ert þú að horfa til fortíðar
þegar þú ræðir þessi mál?
„Ég minntist nú ekkert á stöðu kvenna
þegar ég ræddi þessi mál. Ég og biskupinn
erum á svipuðum aldri og ég held að það
detti nú hvorugum okkar í hug að menn fari
að líta til þeirra þjóðfélagshátta þegar við
vorum börn. Við verðum að meta þessi mál
út frá núverandi ástandi. Ég held að það
geti enginn verið að gagnrýna okkur fyrir að
vilja líta til fjölskyldunnar og barnanna út
frá núverandi stöðu. Ég tel aftur á móti af
og frá að vera að sjá fortíðina í einhverjum
hillingum í þessu sambandi. Það hefur margt
breyst, t.d. var vinnan miklu ríkari þáttur í
verkefnum barna á þeim tíma, bæði til sjáv-
ar og sveita. Sá tími kemur ekki aftur. Skól-
inn hefur tekið við og börnin njóta miklu
meiri menntunar en áður. Ég tel að íslensk
ungmenni eigi gífurlega framtíðarmöguleika
og í reynd miklu meiri möguleika en okkar
kynslóð átti á margan hátt.“
Geta stjórnvöld í reynd gert svo mikið í
þessum málum? Er þetta ekki spurning um
forgangsröðun hjá fjölskyldunum sjálfum?
„Stjórnvöld geta beitt sér fyrir umræðu
og þau geta haft margvísleg áhrif, á íþrótta-
starf, menntastofnanir og margt fleira.
Skattamál skipta að sjálfsögðu miklu máli
fyrir fjölskyldurnar. Við höfum komið á fæð-
ingarorlofskerfi sem er einsdæmi í heim-
inum, við höfum breytt íbúðalánakerfinu
sem hefur styrkt stöðu fjölskyldunnar.
Ákvarðanir stjórnvalda eru því mikilvægar í
þessu sambandi.“
Höfum styrk til að takast
á við verkefni framtíðarinnar
Annað stórt stefnumál stjórnvalda er end-
urskoðun stjórnarskrárinnar. Það urðu deil-
ur um starf nefndarinnar áður en það fór af
stað. Hefur þú trú á að það takist að ljúka
þessu verkefni á kjörtímabilinu?
„Ég hef trú á því. Það virtist vera einhver
óþarfa viðkvæmni og misskilningur í gangi í
upphafi. Formaður stjórnarskrárnefndar,
Jón Kristjánsson, hefur tjáð mér að fyrsti
fundurinn hafi gengið mjög vel og að starfið
sé komið í mjög góðan farveg.
Mikilvægi þess starfs sem fram fer í
nefndinni verður seint ofmetið og það skiptir
miklu að menn komi að þessu starfi með
opnum huga og hafi framtíðarhagsmuni
lands og þjóðar að leiðarljósi en ekki stund-
arhagsmuni. Við höfum gert allar þær ráð-
stafanir sem við teljum að þurfi til að starfið
gangi eðlilega fyrir sig, skipað sérfræðinga-
nefnd og nýlega ráðið mjög hæfan lögfræð-
ing til starfa sem mun starfa með nefnd-
inni.“
Flokksþing Framsóknarflokksins verður
haldið í næsta mánuði. Hver verða stærstu
mál þingsins?
„Þar verður okkar stefnumörkun til næstu
tveggja ára. Við munum ræða stöðu Fram-
sóknarflokksins og þá vinnu sem við höfum
verið í. Okkur hefur tekist að koma mörgum
mjög mikilvægum málum sem við töluðum
um í síðustu kosningabaráttu nú þegar í
framkvæmd, eins og lækkun skatta og að
tryggja eðlilega fjámögnun íbúðarhúsnæðis í
þjóðfélaginu. Við göngum til þessa flokks-
þings fullir bjartsýni. Við erum stoltir af
okkar verkum og erum fullir tilhlökkunar að
takast á við þau stóru verkefni sem fram-
undan eru. Við höfum í þessari ríkisstjórn
með Sjálfstæðisflokknum verið að lyfta
grettistaki í margvíslegum breytingum sem
við höfum á stundum verið í miklum mótbyr
með eins og endurskipulagningu fjármála-
markaðarins og það verkefni að skapa skil-
yrði fyrir útrás, m.a. með skattalagabreyt-
ingum. Við höfum umbylt raforkukerfinu
sem nú er mjög til umræðu. Framundan er
að umbylta samkeppni á fjarskiptamarkaði
með sölu Símans.
Við höfum á þessu tíu ára tímabili gengið í
gegnum trúlega mestu þjóðfélagsbreytingar
sem Framsóknarflokkurinn hefur verið með
í frá stofnun hans. Það er eðlilegt að það
reyni á flokkinn í þessum byltingakenndu
breytingum og ég er sannfærður um að höf-
um styrk og mannskap til þess að takast á
við verkefni framtíðarinnar.“
Reynir ekki líka á stjórnarsamstarfið?
Formaður Samfylkingarinnar hefur oft talað
um að það sé komin þreyta í samstarfið.
„Það skyldi þó ekki vera einhver ósk-
hyggja blandin slíkum yfirlýsingum? Það
eru einkum aðilar utan stjórnarinnar sem
tala með þessum hætti. Stjórnarandstaðan
vonar sífellt að brestir séu komnir í stjórn-
arsamstarfið, en hugar síður að sínum eigin
málum. Formaður Samfylkingarinnar hefur
farið mikinn gegn ríkisstjórninni og einkum
Framsóknarflokknum. Það er út af fyrir sig
allt í lagi og ég kveinka mér alls ekki undan
átökum við stjórnarandstöðuna, en á heima-
síðu hans kemur fram að honum hafi verið
það mikil vonbrigði að formannsslagurinn í
Samfylkingunni væri hafinn vegna þess að
það hefði verið samkomulag um að hefja
hann ekki fyrr en eftir flokksþing framsókn-
armanna. Það virðist sem planið hjá þeim
hafi verið að halda áfram að berja á Fram-
sóknarflokknum fram að þeim tíma þangað
til þau tækju til við að vega hvort annað inn-
andyra. Mér fannst þetta vera merkilegar
uppljóstranir og veita dýrmæta innsýn í
störf þessa stjórnmálaflokks og hans fram-
tíðarsýn, en þetta er auðvitað þeirra mál.
okkar verkum
egol@mbl.is
’Á heimasíðu hans [Öss-urar Skarphéðinssonar]
kemur fram að honum
hafi verið það mikil von-
brigði að formannsslag-
urinn í Samfylkingunni
væri hafinn vegna þess
að það hefði verið sam-
komulag um að hefja
hann ekki fyrr en eftir
flokksþing framsókn-
armanna. Það virðist
sem planið hjá þeim hafi
verið að halda áfram að
berja á Framsóknar-
flokknum fram að þeim
tíma þangað til þau tækju
til við að vega hvort ann-
að innandyra.‘ ’Ég blygðast mín vegna hinna myrtu –einkum frammi fyrir ykkur sem lifðuð afvítisdvölina í einangrunarbúðunum.‘Gerhard Schröder kanslari Þýskalands heiðraði á
þriðjudag minningu fórnarlambanna í Auschwitz, en
60 ár eru nú liðin frá frelsun útrýmingarbúðanna þar
sem um ein og hálf milljón manna lét lífið.
’Hvers vegna vitum við ekkert um kon-urnar sem eru í framboði?‘Írösk kona á einum örfárra funda sem kvenframbjóð-
endur í þingkosningunum í Írak hafa haldið. Ákveðið
er að konur fái minnst 25% þingsæta, en þær fáu kon-
ur sem boðið hafa sig fram til þings hafa flestar leynt
framboði sínu af ótta við hryðjuverkamenn.
’Mér finnst þetta vera rökrétt ákvörðun,að fréttamaður axli ábyrgð á mistökum
sínum með þessum hætti.‘Róbert Marshall sagði starfi sínu lausu sem frétta-
maður á Stöð 2 vegna fréttar hans um að frétt CNN
um lista hinna viljugu hefði komið fram fyrir rík-
isstjórnarfund um málið 18. mars 2003. Í raun kom
frétt CNN kom fram eftir fundinn og dró fréttastofa
Stöðvar 2 og Bylgjunnar frétt sína tilbaka.
’Bandaríski neytandinn er yfirvofandislys.‘Stephen Roach, aðalhagfræðingur fjármálafyrirtæk-
isins Morgan Stanley varar við því að bandarískir
neytendur geti skaðað efnahagslífið um allan heim ef
þeir halda áfram að líta á heimili sitt sem hraðbanka.
’Það má ráða af ummælum bæði formanns utanríkismálanefndar og
aðstoðarmanns utanríkisráðherra að
ýmsir í Sjálfstæðisflokknum séu ekki frá-
hverfir því að það verði hætt við þetta
framboð.‘Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs, í umræðum á Alþingi um
ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að sækjast eftir sæti í
öryggisráði Sameinuðu þjóðanna.
’Ég tel að söguleg umskipti séu mögulegí samskiptum okkar við Palestínumenn.‘Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísraels, sagði að að-
stæður væru að skapast fyrir miklum og jákvæðum
tíðindum í samskiptum Ísraela og Palestínumanna.
’Hann er að lýsa sínum persónuleguskoðunum og hann hefur leyfi til þess
eins og ég og þú.‘Grétar Þorsteinsson, forseti Alþýðusambands Ís-
lands, kvaðst ekki eiga von á að yfirlýsingar Gylfa
Arnbjörnssonar um stuðning verkalýðshreyfing-
arinnar við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur í for-
mannskjöri Samfylkingarinnar mundi draga dilk á
eftir sér innan ASÍ.
’Ég vil hætta, en ég vil hætta á mínumforsendum, ekki að einhver annar neyði
mig til þess að taka þá ákvörðun.‘Cara Stiffler í viðtali við CNN. En Stiffler er einn
þriggja starfsmanna tryggingakröfufyrirtækisins
Weyco sem sagði upp vinnunni frekar en að hætta að
reykja. Howard Weyer, eigandi fyrirtækisins, hefur
alfarið bannað starfsmönnum sínum að reykja og
beinir nú sjónum sínum að þeim sem eru of feitir.
’Þetta eru gríðarleg vonbrigði og greinilega ýmislegt sem við verðum að
skoða.‘Viggó Sigurðsson, þjálfari íslenska karlalandsliðsins
í handbolta, eftir að ljóst varð að liðið kæmist ekki
upp í milliriðil eftir tap gegn Rússum á heimsmeist-
aramótinu í Túnis á föstudag.
Ummæli vikunnar
ÞESS var minnst í liðinni viku að 60 ár eru frá
því að sovéskir hermenn frelsuðu útrýmingar-
búðir nasista í Auschwitz í Póllandi. Í tákn-
rænni athöfn var kveikt í teinunum, sem lágu
að fangabúðunum. Oft er spurt hvers vegna
bandamenn sprengdu ekki teinina að útrým-
ingarbúðunum í loft upp í heimsstyrjöldinni
síðari til að stöðva flutninga evrópska gyðinga
þangað því að þeim var kunnugt um hvað þar
fór fram, en því hefur aldrei verið svarað.
Aldrei aftur
Reuters