Morgunblaðið - 07.02.2005, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. FEBRÚAR 2005 13
ERLENT
THAKSIN Shinawatra, forsætis-
ráðherra Taílands, vann stórsigur í
þingkosningum sem haldnar voru í
Taílandi í gær. Benti flest til að
flokkur hans, Thai Rak Thai, næði
hreinum meirihluta á þingi sem
gera myndi Thaksin kleift að
mynda stjórn sem ekki yrði háð
stuðningi annarra flokka.
Thaksin hefur verið forsætisráð-
herra frá árinu 2001. Birtar voru
útgönguspár skömmu eftir að kjör-
stöðum var lokað í gær og sýndu
þær að flokkur Thaksins hefði
tryggt sér 399 þingsæti af 500.
Thaksin þakkaði landsmönnum
stuðninginn er hann kom í bæki-
stöðvar Thai Rak Thai í gærkvöldi
að taílenskum tíma. „Thai Rak Thai
sigraði vegna þess að við höfum
lagt hart að okkur í ríkisstjórn und-
anfarin fjögur ár og náðum mörg-
um þeirra markmiða sem við sett-
um okkur í upphafi, einkum hvað
varðar baráttuna gegn fátækt en
hún hlaut góðan hljómgrunn hjá al-
menningi,“ sagði Thaksin.
Stjórnarandstaðan á Taílandi
hafði fyrir kosningar sakað Thaks-
in, sem er einn ríkasti maður Taí-
lands, um að sýna einræðistilburði í
embætti og lýst áhyggjum sínum af
þróun mála ef flokkur hans næði
hreinum meirihluta á þingi.
Stórsigur hjá Thaksin
Reuters
Bangkok. AFP.
JÓHANNES Páll II páfi blessaði í
gær lýðinn úr glugganum á Gem-
elli-sjúkrahúsinu í Róm þar sem
hann dvelst nú vegna veikinda.
Flutti hann lokaorðin í sunnudags-
blessun sinni en hjálparmaður hans
las aðra hluta blessunarinnar. Þótti
rödd páfa rám og mjög veikburða.
Mikill mannfjöldi hafði safnast sam-
an við sjúkrahúsið en páfinn hefur
ekki sést opinberlega síðan hann
var fluttur á sjúkrahús í skyndingu
sl. miðvikudagskvöld vegna
öndunarerfiðleika sem hann átti við
að stríða, en Jóhannes Páll mun
hafa verið veikur af flensu.
Reuters
Páfi blessaði lýðinn
vinnu í gærmorgun. Ekki er vitað
hvort mannræningjarnir eru hinir
sömu og rændu ítölsku blaðakon-
unni Giuliana Sgrena fyrir helgi en
þeir hafa hótað að taka hana af lífi í
dag ef ítölsk stjórnvöld tilkynna
ekki að þau hyggist kalla herlið sitt
frá Írak.
Fulltrúar kosningabandalags
sjíta, Bandalags sameinaðra Íraka,
sögðu í gær að þeir gerðu kröfu til
forsætisráðherraembættisins í
þeirri ríkisstjórn sem skipuð verður
SKÆRULIÐAR í Írak héldu blóð-
ugri herferð sinni gegn bandaríska
hernámsliðinu í landinu og íröskum
öryggissveitum áfram í gær en að
a.m.k. tíu manns biðu þá bana í
nokkrum árásum. Seint í gærkvöldi
bárust svo fréttir um að 22 liðsmenn
írösku öryggissveitanna og lögregl-
unnar hefðu fallið í klukkustundar-
löngum skotbardaga við skæruliða í
Mahawil, 80 km suður af Bagdad.
Fjórtán skæruliðar voru sagðir hafa
fallið í bardaganum.
Fyrr um daginn hafði fjórum
Egyptum verið rænt í Bagdad en
mennirnir störfuðu fyrir íraskt far-
símafyrirtæki í landinu sem er í
eigu egypska fyrirtækisins Oras-
com.
Embættismenn sögðu að vopnað-
ir menn hefðu stöðvað bifreið
Egyptanna er þeir hugðust halda til
eftir að úrslit í kosningunum um síð-
ustu helgi eru ljós. Áður hafði Jalal
Talabani, einn leiðtoga Kúrda, lýst
því yfir að hann sæktist eftir emb-
ætti forseta landsins.
Stjórnarskrá byggð á íslam
Athygli vakti í gær að einn af
trúarleiðtogum sjíta í Írak, Moh-
ammad Ishaq al-Fayad, sendi frá
sér yfirlýsingu þar sem þess er
krafist að ný stjórnarskrá landsins
byggist eingöngu á íslam. Mun kraf-
an hafa stuðning Alis al-Sistani,
erkiklerks og andlegs leiðtoga sjíta,
að því er AFP hafði eftir heimildar-
manni er sagður var standa nærri
Sistani. Fyrir kosningar höfðu
helstu sjíta-klerkar gefið til kynna
að þeir fylgdu hófsamri stefnu í
þessum efnum og kom yfirlýsing al-
Fayads af þeim sökum á óvart.
Skæruliðar felldu 22
íraska lögreglumenn
Kosningabanda-
lag sjíta gerir
kröfu til forsætis-
ráðherraembætt-
isins í nýrri stjórn
Bagdad. AFP, AP.
NORSKI njósnarinn Arne Treholt
miðlaði til Sovétmanna upplýsingum
varðandi íslensk öryggis- og varnar-
mál. Dómurinn yfir Treholt hefur nú
verið birtur rúmum 20 árum eftir að
hann var dæmdur fyrir njósnir í þágu
Sovétmanna.
Í dómnum kemur fram að Treholt
afhenti fulltrúum sovésku leyniþjón-
ustunnar, KGB, m.a. minnisblað um
hernaðarlegt mikilvægi Íslands og
stöðu Noregs. Minnisblað þetta var
frá varnarmálaráðherra Noregs til
annarra ráðherra í ríkisstjórninni og
er dagsett 1. mars 1976.
Minnisblaðið sem er merkt „leynd-
armál“, er í raun yfirlit yfir hernaðar-
legt mikilvægi Íslands á friðar- sem
spennutímum. Þá er fjallað um hver
áhrif þess yrðu fyrir Norðmenn ef
breyting yrði á stefnu Íslands á vett-
vangi öryggismála. Þar er og að finna
yfirlit yfir herafla og herstöðvar
Bandaríkjamanna á Íslandi.
Mat ráðherrans er að Ísland gegni
lykilhlutverki í öryggismálum norð-
urslóða. Sérstaklega er minnst á kaf-
bátaeftirlit frá Íslandi og SOSUS-
hlustunarkerfið.
Þá er þar að finna það herfræðilega
mat sem viðtekið var á árum kalda
stríðsins að lífsnauðsynlegt verði fyr-
ir lýðræðisríkin að
verja siglingaleið-
ina yfir Atlants-
hafið á spennu- og
ófriðartímum. Hið
sama gildi um
Keflavíkurflug-
völl.
Rakið er hver
áhrifin yrðu fyrir
Noreg ef Íslend-
ingar hættu varnarsamstarfinu við
Bandaríkjamenn og Keflavíkurstöð-
inni yrði lokað. Segir þar m.a. að
Bandaríkjamenn myndu neyðast til
að sætta sig við sovésk yfirráð á Nor-
egshafi yrði stöðinni í Keflavík lokað.
Í pólitísku tilliti gæti staða Norð-
manna í viðræðum við Sovétmenn um
Barentshaf og Svalbarða veikst. Í
hernaðarlegu tilliti kynnu Norðmenn
að þurfa að taka að sér hluta eftirlits-
ins yrði aðstaða ekki lengur fyrir
hendi á Íslandi.
Sat í fangelsi í sjö ár
Arne Treholt var dæmdur til
þyngstu refsingar, 20 ára fangelsis,
árið 1985 fyrir njósnir í þágu sovésku
leyniþjónustunnar KGB.
Treholt var handtekinn á Fornebu-
flugvelli í Ósló í janúar 1984 á leið til
fundar við háttsettan mann úr KGB
með tösku fulla af skjölum merktum
sem ríkisleyndarmál. Treholt hafði
meðal annars verið einn helsti aðstoð-
armaður Jens Evensens sjávarút-
vegsráðherra og þeir tveir voru í for-
svari norsku sendinefndarinnar sem
samdi um skiptingu Barents-hafsins
við Sovétmenn. Þeir samningar voru
mjög umdeildir og í réttarhöldunum
yfir Treholt var talað um að Rússar
hefðu setið báðum megin við samn-
ingaborðið. Eftir hrun Sovétríkjanna
hafa nokkrir KGB-menn staðfest að
Treholt hafi verið á mála hjá þeim og
að hann hafi verið talinn Sovétmönn-
um mjög gagnlegur.
Treholt var látinn laus í júlímánuði
árið 1992. Hann hélt jafnan fram sak-
leysi sínu. Á undanliðnum árum hefur
nokkuð verið um það rætt að taka
beri mál hans upp á nýtt. Lögmaður
Treholts telur að stórbrotin mistök
hafi verið gerð og að hann hafi verið
dæmdur saklaus. Sjálfur hefur Tre-
holt sagt að hann íhugi að fara fram á
upptöku málsins. Knut Storberget,
talsmaður norska Verkamanna-
flokksins á sviði dómsmála, sagði í
nóvember í fyrra að hann væri ekki í
vafa um réttmæti þess að málið yrði
tekið upp á ný.
Treholt afhenti KGB
skjöl varðandi Ísland
Arne Treholt