Morgunblaðið - 09.04.2005, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 9. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SAMKYNHNEIGÐIR eru svo til
ósýnilegir innan íslensku íþrótta-
hreyfingarinnar og umræðan er lítil
sem engin. Erlendar rannsóknir hafa
leitt í ljós að þögnin og ósýnileikinn
eru þeir þættir sem helst koma í veg
fyrir að samkynhneigðir komi úr fel-
um í íþróttum. Ástæður þess að
íþróttamenn í afreksíþróttum hræð-
ast að koma úr felum eru ótti við al-
menningsálitið og mögulegur tekju-
missir.
Þetta kom fram í erindi Klöru
Bjartmarz, starfsmanns Knatt-
spyrnusambands Íslands, á ráðstefn-
unni Hver er sá veggur, sem haldin
var á Akureyri í gær, en þar var
fjallað um samkynhneigð og unglinga
í skólum, félagsstarfi og íþróttum.
Klara sagði fordóma gagnvart
samkynhneigðum almennt á und-
anhaldi, en velti fyrir sér hvort við-
horfsbreytingar hefðu náð inn í
íþróttahreyfinguna.
Hún sagði rannsóknir sýna að
samkynhneigðir hættu frekar í
skipulögðum íþróttum en gagnkyn-
hneigðir, sérstaklega virtust hommar
forðast hópíþróttir m.a. vegna ofur-
áherslu á karlmennsku og þá yrði
fordóma oft vart innan hópsins. Auð-
veldara væri fyrir þá að leita í ein-
staklingsíþróttir en að takast á við
fordómana sem birtust í hópíþrótt-
unum. Ein helsta ástæða þess að
samkynhneigðir hættu í skipulögðum
íþróttum væri einmitt fordómarnir,
sem í mörgum tilfellum væru frá eig-
in liðsfélögum og þá einkum í formi
neikvæðra ummæla og umræðu.
Rannsóknir benda til að um þriðj-
ungur lesbía og fjórðungur homma í
íþróttum hafi mátt þola fordóma þar,
en einnig eru til rannsóknir þar sem
hlutfallið er mun hærra, en það er
misjafnt milli landa og íþróttagreina.
Þá hefur komið í ljós að lesbíur í
íþróttum eru beittar misrétti sem
bæði tengist kynferði þeirra og kyn-
hneigð. Flest misréttismál koma upp
í knattspyrnu.
Klara nefndi í erindi sínu að á Ól-
ympíuleikunum í Aþenu á liðnu ári
hefðu verið 10.500 keppendur, sjö
þeirra voru samkvæmt bandarískum
heimildum samkynhneigðir. Ekki
kom fram hvernig tölurnar voru
fundnar út en Klara sagði þær klár-
lega of lágar, almennt væri miðað við
að samkynhneigðir væru 5–10%
mannfjöldans. Þá nefndi hún að
skráðir íþróttamenn á Íslandi árið
2002 voru 90.408 talsins, flestir í
knattspyrnu, tæplega 17 þúsund.
Samkynhneigðir íþróttamenn hér á
landi ættu samkvæmt þessari við-
miðun því að vera á bilinu 4.500 til
9.000 talsins. Benti Klara á að form-
legt starf íþróttahreyfingarinnar á
Íslandi byggðist á lögum og reglu-
gerðum þar sem skýrt væri tekið
fram að misrétti liðist ekki, en lítið
væri minnst á málefni samkyn-
hneigðra. Fyrsta skrefið til úrbóta og
það mikilvægasta væri að lög og regl-
ur tækju til jafnréttismála í víðari
skilningi en því sem tengdist kyn-
ferði. Við endurskoðun íþróttalaga
yrði það mikið framfaraskref ef
fjallað yrði ítarlegar um málefni
minnihlutahópa og kveðið skýrt á um
réttindi þeirra. Nefndi hún að það
yrði mikil viðurkenning á tilveru
samkynhneigðra í íslensku íþróttalífi
ef verndarákvæði laganna yrði
breytt á sama hátt og gert var í
stjórnarskrá Íslands. „Það á að vera
kappsmál fyrir íslenska íþróttahreyf-
ingu að gera ráð fyrir minni-
hlutahópum og nýta það góða tæki
sem íþróttir eru til að stuðla að jafn-
rétti. Íslensk íþróttahreyfing er
heildarhreyfing og það verður að
skoða hvort allir hafa jafnan aðgang
að hreyfingunni og hvort allir fá
sömu tækifæri,“ sagði Klara. Hún
benti á að ástundun íþrótta væri mik-
ilvæg forvörn gegn misnotkun vímu-
efna og þá bentu rannsóknir til að
börn og ungmenni sem stunduðu
íþróttir næðu að jafnaði betri náms-
árangri en þau sem gerðu það ekki.
Klara telur mikilvægt að t.d.
Íþrótta- og ólympíusamband Íslands
og sérsambönd innan þess geri ráð
fyrir samkynhneigðum í jafnrétt-
isáætlunum sínum og að skoða þurfi
hvort þörf sé á sérstökum átaksverk-
efnum til að gera allar íþróttagreinar
meðvitaðar. Eins þurfi að gera sam-
kynhneigðum í íþróttum auðveldara
að koma úr felum, en þá vanti tilfinn-
anlega fyrirmyndir í þeim efnum.
Engar rannsóknir eru til um stöðu
samkynhneigðra og annarra minni-
hlutahópa innan íslenskrar íþrótta-
hreyfingar en úr því þarf að bæta að
mati Klöru.
Þá þurfi einnig að rannsaka líðan
íslenskra ungmenna innan íþrótta-
hreyfingarinnar og hvort samkyn-
hneigðir hætti frekar í íþróttum eða
hvort þeir jafnvel byrji síður að
stunda íþróttir en gagnkynhneigðir
jafnaldrar þeirra. Loks þurfi að gera
ráð fyrir í útgefnu efni, m.a. í
tengslum við menntun þjálfara, að í
íþróttum séu samkynhneigðir ung-
lingar sem og þeir sem eru óvissir um
kynhneigð sína og eins börn samkyn-
hneigðra foreldra. „Íþróttahreyf-
ingin verður að koma til móts við það
mikilvæga verkefni sem hún hefur að
gegna í uppeldismálum og hafa það í
huga að þjálfarar eru mjög mik-
ilvægir í uppeldi barna og ungmenna
eins og kennarar,“ sagði Klara og
benti á að íþróttir gætu verið öflugt
tæki til að vinna gegn fordómum.
Hluti samkynhneigðra hefur
mátt þola fordóma í íþróttum
Fordómar eigin liðsfélaga helsta ástæða þess að samkynhneigðir hætta í íþróttum
Morgunblaðið/Kristján
Á ráðstefnunni „Hver er sá veggur“ sem haldin var á Akureyri í gær var fjallað um samkynhneigð og unglinga í
skólum, félagsstarfi og íþróttum. Kom fram að oft þurfa samkynhneigðir að þola fordóma.
Eftir Margréti Þóru Þórsdóttur
maggath@mbl.is
SÓL
Krít
8.000 kr. aukaafsláttur á mann.
46.655kr. *
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
2
45
39

04
/2
00
4
27. júní, 4. júlí, 25. júlí og 15. ágúst
á Golden Bay, Helios eða Elisso
á mann m.v. 2 fullorðna og 2 börn í íbúð með 1 svefnherb.
á Helios í 7 nætur 27. júní
Takmarkað
framboð
bókaðu stra
x
*Innifalið: Flug gisting í 7 nætur, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
Verð m.v. að bókað sé á netinu. Ef bókað er á skrifstofu eða símleiðis
bætist við 2.000 kr. bókunar- og þjónustugjald á mann.
Bókaðu á netinu, það borgar sig.
Fleiri eða færri? Finndu verð
á þinni ferð og kynntu þér
frábær tilboð til Portúgals,
Costa del Sol eða Mallorca
á www.urvalutsyn.is
Verð frá:
ÁRNI Magnússon félagsmálaráð-
herra segir að menn verði að tala
skýrt þegar þeir segi að hlutverk
Íbúðalánasjóðs í framtíðinni eigi að
beinast í meira mæli að félagslegum
þáttum og ákveðnum landshlutum.
Vísar Árni þar til ummæla Geirs H.
Haarde fjármálaráðherra á ráð-
stefnu Samtaka banka og verðbréfa-
fyrirtækja á fimmtudag, og greint
var frá í blaðinu í gær.
Félagsmálaráðherra segir að
stjórnvöldum sé lögum samkvæmt
skylt að tryggja að allir landsmenn,
hvar á landinu sem þeir búi og við
hvaða félagslegu aðstæður sem er,
fái aðgang að fasteignalánum á sömu
kjörum. Um þetta markmið hafi ríkt
pólitísk sátt og samstaða, síðast á Al-
þingi í desember sl. þegar samþykkt
voru breytt lög um húsnæðismál.
„Við höfum náð þessum markmið-
um með rekstri opinberra sjóða, nú
síðast Íbúðalánasjóðs, en ég vil ekki
útiloka að til frekari breytinga komi
á starfsemi sjóðsins í framtíðinni.
Hann hefur þróast í áranna rás en
það er alveg skýrt í mínum huga að
skylda okkar stjórnmálamanna er
fyrst og síðast að tryggja hagsmuni
fólksins í landinu frekar en fjár-
magnsins,“ segir Árni.
Íbúðalán á lands-
byggðinni félagsleg?
Félagsmálaráðherra segist spyrja
sig hvað átt sé við þegar sjóðurinn
eigi að vera félagslegur. „Ætlum við
þá að skilgreina lán til húsnæðis-
kaupa á landsbyggðinni sem fé-
lagsleg? Ég er ekki reiðubúinn til
þess. Á landsbyggðin að verða fé-
lagslegur baggi á höfuðborgarsvæð-
inu? Erum við þá að tala um að lágir
vextir séu félagslegir eða háir vext-
ir? Ég er ekki sammála þeirri póli-
tísku sýn að allt sem gerist utan höf-
uðborgarsvæðisins sé félagslegt,“
segir Árni og segir ýmsar spurning-
ar vakna.
Hann bætir því við að þeir fjár-
málaráðherra eigi örugglega eftir að
ræða málið frekar á næstunni.
Félagsmálaráðherra um
ummæli fjármálaráðherra
um Íbúðalánasjóð
„Menn
verða að
tala skýrt“
ÚTFÖR Jónasar B. Jónssonar,
fyrrverandi fræðslustjóra í
Reykjavík, var gerð frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík í gær að við-
stöddu fjölmenni. Séra Þórir
Stephensen jarðsöng. Kistuna
báru úr kirkju Ásgeir Guðmunds-
son, Gerður Óskarsdóttir, Ingi-
björg Björnsdóttir, Engilbert
Gíslason, Björn Patrick Swift,
Margrét Tómasdóttir, Jóhannes
Torfason og Björgvin Magnússon.
Morgunblaðið/Golli
Útför Jónasar B. Jónssonar