Morgunblaðið - 05.09.2005, Qupperneq 21

Morgunblaðið - 05.09.2005, Qupperneq 21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. SEPTEMBER 2005 21 em þessu. þessi arsvæði, ðin, held- yrr segir. ast líka í skri gerð upp og rðamenn enda eins era á góð- reitinn. inna má hefðu ver- ar mér m hættu- egist í gurinn ann var nt á að fíflar og at. satriði og fíflar um í mið- t best sé ín þar. um við þá kjudeild? arhóllinn í g Hrafn að undan a er þessi uti af aleið og ar jafn arðinum. yrkju er æmi og eiks íðasta Bjark- um að grafa djúpan brunn út við Skothúsveg og síðan var haldið áfram við að grafa meira en mannhæðardjúpan skurð meðfram Bjarkargötunni. Jarðveg- urinn var rifinn upp og gömlu trén sem stóðu næst skurðinum höll- uðust því skorið var á rótarkerfi þeirra. Þegar kom fram um miðja Bjarkargötuna tók skurðurinn stefnu til suðausturs í gegnum syðsta hluta skógarins. Gömul tré sem voru fyrir honum voru rifin upp með rótum og þegar komið var fram úr þeim var grasflötin syðst í vestanverðum garðinum grafin í sundur alla leið út að Hringbraut. Þessu fylgdi ærandi hávaði, því fyrir utan hljóð vinnuvélanna þurfti að höggva í gegnum holt og gamlar klappir sem þarna eru undir. Að framkvæmdinni stóðu verktakar á vegum Reykjavíkurborgar og þeir unnu alla daga fram á kvöld, nema sunnudaga. Lítið var um næði við Bjarkargötuna og nálægar götur þær vikur sem þessi framkvæmd stóð yfir. Okkur íbúunum við götuna var ekki tilkynnt um þessa fram- kvæmd. Því síður vorum við beðin afsökunar á ónæðinu sem hún olli. Það voru strákarnir á vinnuvél- unum sem aðspurðir upplýstu okk- ur um að þeir væru að grafa frá- rennslisskurð fyrir nýju Hringbrautina. Takk fyrir að segja okkur það sögðum við. Frá borg- aryfirvöldum, sem komin voru til valda með orðræðu um samráð við borgarbúa og samræðustjórnmál, heyrðist ekki orð. Þegar voraði og búið var að moka ofan í skurðina biðum við spennt eftir því að garðyrkjan léti til sín taka og lagaði þessi sár. En nei, svo var nú ekki. Sárin stóðu opin fram eftir sumri en þá fór að spretta í þeim þetta „íðilfagra“ illgresi sem nú einkennir þennan hluta Hljóm- skálagarðsins. Grasfræin, sem sáð hafði verið í sárin, háðu harða bar- áttu við máttugt illgresið. Ef menn vantar vönd af baldursbrám á borð hjá sér þá er ráð að leggja leið sína í þennan hluta Hljómskálagarðsins. Þar er einnig nóg af efni í fíflasalat ef menn setja ekki fyrir sig við hvernig aðstæður þetta salatefni vex. Viðbrögð borgaryfirvalda Þegar sýnt var í fyrrasumar að sú „garðyrkja“ sem stunduð var í Bjarkarskógi stefndi í óefni hafði ég samband við formann heilbrigðis- og umhverfisnefndar Reykjavík- urborgar, sem brást skjótt við og fékk lítinn reit við Bjarkargötuna utan við skóginn sleginn. Í byrjun þessa sumars hafði formaðurinn forgöngu um að koma á fundi okkar og garðyrkjustjóra um þessi mál og út úr þeim fundi kom að illgresið yrði slegið upp að skógarjaðrinum og síðan yrði illgresið í skóg- arreitnum sjálfum skoðað næsta sumar. Þegar unglingarnir með orf- in mættu fljótlega eftir þennan fund til að slá illgresið var ljóst að þeir vissu ekki hvað var skóg- arjaðar og það var enginn til að segja þeim til um það. Þeir slógu því mest lítið og gættu þess að slá ekki njólana sem kunna að hafa komið þeim fyrir sjónir sem lítil tré. Síðan hefur ekkert verið slegið og allt er sem fyrr. Á þessum fundi fór ég einnig fram á að sárin eftir skurðina yrðu löguð og var lofað að skoða það. Niðurstaðan var að mjó ræma af torfi var lögð meðfram hluta Bjark- argötunnar og þeir sem hana lögðu gættu sín á því að snerta ekki myndarlega fíflabreiðu um miðju götunnar. Óræktin er því söm við sig. Kaffihús Næsta útspil borgaryfirvalda var tillaga Dags B. Eggertssonar um kaffihús í Hljómskálagarðinum „til að hleypa lífi í hann“. Þetta er merkilegt því Reykjavíkurlistinn hefur drepið lífið í þessum garði með umgengni sinni við hann. En kaffihús skal það vera. Ég hef ekk- ert á móti veitingarekstri í garð- inum en tek undir með Álfheiði Ingadóttur, sem benti á það á síðum þessa blaðs nýlega, að fjölmörg kaffihús eru þegar í kringum Tjörn- ina í Reykjavík. Til viðbótar við upptalningu Álfheiðar má nefna ný- opnaða kaffistofu Þjóðminjasafns- ins og að kaffistofur eru í öllum byggingum Háskóla Íslands. Jafn- framt verður fljótlega hafist handa við byggingu Háskólatorgs milli íþróttahúss og aðalbyggingar Há- skóla Íslands þar sem verður marg- háttuð veitingastarfsemi. Á móti má segja að allir þessir staðir séu í kringum Tjörnina en ekki í Hljómskálagarðinum. Þá má spyrja, eins og Álfheiður gerir í grein sinni, hvernig koma eigi vist- um að veitingastað í Hljóm- skálagarðinum og hreinsa frá hon- um sorp? Austan og sunnan megin við garðinn liggja stórar umferð- aræðar, Sóleyjargata að austan, Hringbraut að sunnan og norðan megin við hann er Skothúsvegur með sína fögru Tjarnarbrú. Engin af þessum götum hefur svigrúm fyrir þá starfsemi sem veit- ingarekstur útheimtir. Þá er ein- ungis eftir Bjarkargatan vestan megin við garðinn og ef hún á að verða aðsetur aðfanga og sorphirðu fyrir veitingastað í Hljóm- skálagarðinum þá hefur enginn nefnt það við íbúa götunnar, þrátt fyrir samþykkt tillögunnar. Ef eitt- hvert vit hefði verið í skipulags- hugsun R-listans hefði hann lagt bæði Hringbrautina og Sól- eyjargötuna í stokk og þá hefðum við fengið grænt mannvænt svæði í þessum hluta miðborgar Reykja- víkur með góðri tengingu við Há- skólalóðina og Vatnsmýrina. Því er ekki að heilsa. Gosbrunnurinn Þá er það himinmigan eins og sumir kalla gosbrunninn í suð- urtjörninni. Gamli gosbrunnurinn var verulega fallegur eftir mínum fegurðarsmekk; hann reis hátt í að- skildum bogum og á síðsumars- og haustkvöldum lýstu gul ljósin við fót hans upp hvítfyssandi bunurnar og dimmblátt myrkrið. Þessi gosbrunnur hvarf einhvern tímann um aldamótin síðustu. Eng- inn sagði neitt það best ég veit og ég taldi víst, eins og margir aðrir, að gosbrunnurinn hefði einfaldlega gefist upp og verið fjarlægður. Svo ber það til tíðinda á þessu ári að kominn er nýr gosbrunnur í stað þess gamla. Fyrst í stað fagnaði ég því, enda sá gamli gleðigjafi. Fljót- lega kom samt annað í ljós. Nýi gos- brunnurinn hefur litla reisn, hann er eins og hvert annað fuss upp úr Tjörninni og engin eru heldur ljósin til að lýsa hann upp. Miðað við hátt útsvar okkar Reykvíkinga er hann heldur þunnur þrettándi. Verst er samt að á nýja gos- brunninum er enginn vindstillir. Hann er í gangi í öllum veðrum og í kvosinni í Reykjavík blása vindar kröftuglega ef því er að skipta. Eins og konan, sem skrifaði nýlega bréf til þessa blaðs, benti á er stundum illfært í gegnum Hljómskálagarð- inn sökum vatnsausturs úr Tjörn- inni fyrir tilstilli gosbrunnsins. Verst er samt ef til vill ekki að blotna, heldur eru bakteríurnar, sem berast með Tjarnarvatninu, al- varlegasta áhyggjuefnið. Sjón er sögu ríkari Ég hvet alla borgarbúa, sem annt er um borgina sína, til að gera sér ferð í þá perlu höfuðstaðarins sem Hljómskálagarðurinn á að vera og skoða með eigin augum hvernig hann lítur út. Til samanburðar má ganga á umferðarljósum yfir Hringbrautina og skoða Há- skólalóðina þar sem garðyrkja er til fyrirmyndar; slegnar flatir og klippt tré. Síðan geta menn sjálfir metið umgengnina við garðinn og hvernig meirihlutinn í Reykjavík hefur haldið þar á málum. Hljómskálagarðinn Höfundur er íbúi við Bjarkargötu í Reykjavík og prófessor í mannfræði við Háskóla Íslands. ’Ég hvet alla borg-arbúa til að gera sér ferð í þá perlu höf- uðstaðarins sem Hljóm- skálagarðurinn á að vera og skoða með eigin augum hvernig hann lítur út. ‘ TÍMABÆRAR og þarfar úrbætur í húsnæðismálum valda því að íslenskur almenningur situr nú loks við sama borð og fólk í nágrannalöndum okkar þegar kemur að öflun eigin húsnæðis. Þeim miklu umbreytingum sem orðið hafa á síðustu misserum fylgja vissulega nokkrir vaxt- arverkir. Það má hins vegar ekki bregðast við þeim með því að breyta forsendum fyrir ákvörðun þúsunda fjöl- skyldna um kaup á íbúðar- húsnæði. Við stöndum vörð um húsnæðisöryggi venju- legs fjölskyldufólks. Að- gerðir gegn þenslu í efna- hagslífinu mega ekki ógna því öryggi. Fasteignakaup eru meðal stærstu ákvarð- ana sem fjölskyldur taka. Fólk ræðst ekki í þau nema að vandlega yfirveguðu máli og að fengnu mati og útreikningi á því hver greiðslugeta þess er. Hjá láglauna- og millitekjufólki, sérstaklega á höfuðborg- arsvæðinu þar sem fasteignaverð er hæst, eru vaxtabætur sannanlega meðal helstu forsendna fyrir kaupum á fast- eign. Í fjölmörgum tilvikum ráða þær úr- slitum um það hvort fjölskylda getur fest kaup á eigin húsnæði eða ekki. Þess vegna eru yfirlýsingar stjórnarþing- manna Sjálfstæðisflokksins um hugs- anlegt afnám vaxtabóta til þess fallnar að valda óróa meðal almennings og það er mikilvægt að slá slíkar hugmyndir út af borðinu sem fyrst. Afnám vaxtabóta jafngildir skattahækkunum Úrbætur í húsnæðismálum, sem nú hefur verið hrint í framkvæmd, voru meðal helstu mála í stjórnarsáttmála nú- verandi ríkisstjórnar og þær hafa treyst þá sjálfseignarstefnu sem við viljum fylgja í húsnæðismálum. Hinar víðtæku skattalækkanir sem við stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar lögfestum á síðasta þingi voru einnig meðal helstu mála stjórnarsáttmálans. Skattalækkanirnar koma öllum almenningi til góða og munu á næstu misserum auka ráðstöf- stæðna, s.s. lækkunar vaxta á húsnæð- islánum og ganga úr skugga um að þeir fimm milljarðar sem renna úr ríkissjóði til greiðslu vaxtabóta gangi örugglega og eingöngu til þeirra sem þurfa þeirra með. Í því samhengi er sérstaklega vert að benda á að reglurnar taka eingöngu tillit til eigna og tekna og einungis til barna í tilvikum einstæðra foreldra. Að öðru leyti taka þær ekkert mið af barnafjöl- skyldunum þó það liggi í augum uppi að fleiri börn og stærri fjölskyldur þurfa stærri og þar með dýrari íbúð. Vaxta- bæturnar taka ekkert tillit til barna hjóna eða sambýlisfólks og greiðslubyrði vegna útgjalda þeim tengdum, s.s. leik- skólagjalda og framfærslu unglinga í grunn- og framhaldsskóla. Vaxtabæt- urnar taka heldur ekkert mið af vaxta- gjöldum og greiðslubyrði vegna annarra lána en húsnæðislána s.s. námslána. – Þessu finnst mér vert að gefa sérstakan gaum við endurskoðun ákvæða skatta- laga um vaxtabætur. – Loks vil ég vara við þeirri hugmynd sem sett hefur verið fram af aðilum, sem sérstaklega er um- fram um að lækka útgjöld ríkisins vegna vaxtabóta, að binda eigi þær við vaxta- gjöld vegna öflunar fyrsta íbúðar- húsnæðis. Hættan er einmitt sú að slík takmörkun virki hvetjandi fyrir ungt fólk að reyna að komast í fyrstu atrennu yfir mun stærri og dýrari eign en það ella myndi gera, með tilheyrandi aukinni skuldsetningu. unartekjur millitekjufólks um tugi þús- unda á mánuði. Afnám vaxtabóta gæti gert þann ávinning að engu hjá hópi fólks og mundi bitna verst á þeim sem minnst eiga og mesta greiðslubyrði hafa vegna húsnæðiskaupa. Afnám vaxtabóta bitnar ekkert á þeim sem eiga hreina eign og hafa tekjur umfram ákveðið mark – því þeir fá engar vaxtabætur hvort sem er. Vaxtabætur eru bæði tekju- og eignatengdar Vaxtabætur eru bundnar við vaxtagjöld vegna lána til öflunar íbúðarhúsnæðis til eigin nota. Vaxtagjöld umfram fjárhæð sem nem- ur 5,5% af skuldum vegna öflunar húsnæðisins bæt- ast ekki og hámark vaxta- gjalda til útreiknings bót- anna er lögbundið við tæpar 495 þús. kr. hjá ein- staklingi, 650 þús. hjá einstæðu foreldri og rúmar 800 þús. hjá hjónum eða sam- býlisfólki. Vaxtabæturnar eru jafnframt bæði tekju- og eignatengdar þannig að frá heildarvaxtagjöldum að fram- angreindu hámarki dregst fyrst fjárhæð sem svarar til 6% af tekjuskattstofni og síðan skerðast bæturnar hlutfallslega fari nettóeign fram úr 3,7 millj. hjá ein- staklingi og 6,1 millj. hjá hjónum eða sambýlisfólki þar til þær falla alveg niður við 60% hærri fjárhæð. Loks er hámark bótanna lögbundið, rúmar 160 þús. kr. fyrir einstakling, 207 þús. fyrir einstætt foreldri og 266 þús. fyrir hjón eða sam- býlisfólk. Okkur ber að skapa fjölskyldunum í landinu traustar og öruggar forsendur fyrir stórum ákvörðunum og fjárhags- legum skuldbindingum. Stjórnvöld mega ekki koma aftan að fólki og breyta þeim forsendum sem íbúðarkaup byggjast á. Því kemur ekki til álita að afnema eða rýra vaxtabætur til þeirra, sem byggt hafa á þeim við greiðslumat og kaup á húsnæði. Barnafjölskyldum þarf að gefa sérstakan gaum Að öðru leyti er sjálfsagt að leggjast yfir þessar reglur í ljósi breyttra að- Áfram vaxtabætur Eftir Jónínu Bjartmarz Jónína Bjartmarz ’Yfirlýsingar stjórnar-þingmanna Sjálfstæð- isflokksins um hugsanlegt afnám vaxtabóta eru til þess fallnar að valda óróa meðal almennings og það er mikilvægt að slá slíkar hugmyndir út af borðinu sem fyrst.‘ Höfundur er alþingismaður Framsóknarflokksins í Reykjavík. Ameríku og hér á Íslandi, og eru flestir nafngreindir og ættfærðir, sögð nokkur deili á fólkinu og uppruna þess.“ Sýningin tekur til ljósmynda á tímum vesturferðanna árin 1870 til 1910 og eru flestar teknar af vestur-íslenskum ljós- myndurum. Hefur Nelson skipt mynd- unum í nokkra flokka og má sjá spari- búnar fjölskyldur, mæður með börn eða tiltekna hátíðisdaga svo að nokkuð sé nefnt og gefa þær góða vitneskju um daglegt líf manna á þessum tíma. Brosa ekki á myndunum Sýningin gefur góða mynd af hvernig Íslendingum farnaðist í Vesturheimi sem er í nokkurri mótsögn við það sem stundum hefur verið hald manna, að líf- ið þar hafi mikið til verið basl og von- brigði. „Íslensku innflytjendurnir aðlög- uðust að flestu leyti vel því viktoríanska samfélagi sem var í Kanada á þessum tíma,“ segir Nelson Gerrard og minnir á að þar hafi verið lögð áhersla á menntun og menningu og þeim hafi tekist það vel þrátt fyrir að margir komu úr fátækt. Margar myndanna sýni líka Íslend- ingana klædda í tísku þess tíma en hann bendir einnig á að menn hafi sjaldnast brosað á myndunum. „Margir halda að menn hafi þurft að bíða lengi áður en ljósmyndarinn smellti af og þess vegna séu menn alvarlegir og brosi ekki. En raunverulega ástæðan er að á þessum tíma vildu þeir sem aðhylltust vikt- oríanskan sið vera virðulegir á myndum og það þótti því ekki við hæfi eða í tísku að brosa við slík tækifæri.“ Ættfræðingurinn segir einnig að oft hafi verið talið að innflytjendurnir hafi fengið lánuð spariföt til að klæðast með- an setið var fyrir en sú hafi ekki verið raunin í mörgum tilvikum. Íslenskar konur hafi verið iðnar og flinkar með nál og tvinna bréf sýni að þær hafi iðulega saumað föt eftir myndum úr bæklingum fyrir sig sjálfar og börnin. „Þessi sýning er því á margan hátt í þversögn við það sem menn hafa talið einkennandi fyrir Íslendinga vestra. Myndirnar sýna ákveðna sögu á sérstakan hátt og marg- ar sýna sterklega kraftinn sem ein- kenndi karla og konur sem leituðu eftir nýju lífi í öðru landi.“ dið sem Vesturfarar eru eru nokkrar sérsniðnar menn geta skráð ætt- ssar bækur hefur hann og staðið undir kostnaði af þeirri fyrrnefndu er ú þúsund eintök. Og enn errard bækur í smíðum: na Gimlungasögu en það binda verk sem ég geri a með í smíðum næstu vo,“ segir hann og held- erkið í frístundum frá og með hinar bækurnar m á að láta af kennslu- a einbeitt sér að skrif- r ætlunin að rekja sögu ns í Víðinesbyggð í og sögu bæjanna frá kar daga,“ segir hann og erður um mjög yf- rk að ræða. Búist er við ái til um 30.000 manns tum. nd af tum í Ameríku ard segir að fólk sem á il Íslands hafi á mörgum st mjög víða um Kanada Því fái hann fyrirspurnir að og hann segir marga a hópi hafa áhuga á að feður sína og oft fái fólkið ættingja á Íslandi til að and við þá annaðhvort að ar það kemur til Íslands g hugsa að afkomendur meríku séu nú orðnir sund. Þessi stóri hópur á á Íslandi og þótt fæstir lensku nú orðið finnst ætt að vita eitthvað um sem hér býr,“ segir ð tengslin við Ísland uppfyrir heldur þvert á ard á hugmyndina að gunni Þögul leiftur sem r sýningum á Vest- g á að standa í tvö til m Frændgarði. Hann hef- ald hennar og hönnun og num er úr safni hans akka í Manitoba. „Eitt- um víðs vegar í Norður- og byggða joto@mbl.is

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.