Morgunblaðið - 12.09.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. SEPTEMBER 2005 29
Stóra svið
Miðasalan er opin: Mánud. og þriðjud.:10:00-18:00, mið-, fim- og föstudaga: 10:00-20:00, laugar- og sunnudaga: 12:00-20:00
Miðasölusími 568 8000 - miðasala á netinu: www.borgarleikhus.is
ENDURNÝJUN ÁSKRIFTARKORTA HAFIN
Nýja svið / Litla svið
KALLI Á ÞAKINU e. Astrid Lindgren
Í samstarfi við Á þakinu
Su 18/9 kl 14,
Su 25/9 kl. 14
Lau 1/10 kl. 14,
Su 2/10 kl. 14 ALVEG BRILLJANT SKILNAÐUR
Fi 15/9 kl. 20,
Fö 16/9 kl. 20,
Lau 17/9 kl. 20, Fi 22/9 kl. 20,
Fö 23/9 kl. 20, Lau 24/9 kl. 20
ENDURNÝJUN ÁSKRIFTARKORTA HAFIN!
Ef þú gerist áskrifandi fyrir 20. september færðu að auki gjafakort á leiksýningu að eigin vali
- Það borgar sig að vera áskrifandi -
MANNTAFL
Mið 14/9 kl. 20 Forsýning Miðaverð aðeins kr. 1.000-
Su 18/9 kl. 20 FRUMSÝNING - UPPSELT
Su 25/9 kl. 20,
Su 2/10 kl. 20, Fö 7/10 kl. 20
HÖRÐUR TORFA Hausttónleikar
Fös 16/9 kl. 19:30,
Fös 16/9 kl. 22:00
WOYZECK – 5 FORSÝNINGAR Í SEPTEMBER
Frumsýnt í London 12. okt og á Íslandi 28. okt
Su 18/9 kl. 21 Miðav. aðeins kr. 2.000-
Fö 23/9 kl. 20 Miðav. aðeins kr. 2.000-
Fi 29/9 kl. 20 - UPPSELT
Fö 30/9 kl. 20 Miðav. aðeins kr. 2.000-
Lau 1/10 kl. 20 (Sýning á ensku)
Miðav. aðeins kr. 2.000-
HÍBÝLI VINDANNA
Örfáar aukasýningar í haust
Lau 24/9 kl. 20,
Su 25/9 kl. 20,
Su 2/10 kl. 20,
Fö 7/10 kl. 20,
Lau 8/10 kl. 20
www.leikhusid.is
Sala á netinu allan sólarhringinn.
Afgreiðsla í húsinu frá kl. 12.30
Sími 55 11 200 - opinn frá 10:00
STÓRA SVIÐIÐ SMÍÐAVERKSTÆÐIÐ
LITLA SVIÐIÐ
VELKOMIN Í ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ!
Leikárið kynnt með leik, söng og
dansi. Fös 16/9, lau. 17/9.
Allir velkomnir!
KLAUFAR OG KÓNGSDÆTUR
Sun. 18/9 kl. 14 nokkur sæti laus,
sun. 25/9 kl. 14, sun. 2/10 kl. 14, sun.
EDITH PIAF
Sun. 18/9 örfá sæti laus, fim. 22/9 ,
fös. 23/9 nokkur sæti laus, lau. 24/9
nokkur sæti laus, fim. 29/9, fös. 30/9.
Sýningum lýkur í október.
RAMBÓ 7
Fös. 16/9, lau. 17/9, fim. 22/9.
Takmarkaður sýningafjöldi.
KODDAMAÐURINN
Fös. 16/9, lau. 17/9, fös.
23/9, lau. 24/9. Takmarkaður
sýningafjöldi.
Pakkið á móti
Örfáar aukasýningar:
Lau. 17. sept kl. 20
Fös. 23. sept kl. 20
Áskriftar-
kortasala
stendur
yfir
ÞEGAR ég var táningur lék ég mér
stundum að því að setja allskonar
drasl á strengina á píanóinu mínu –
þvottaklemmur, spil, glös, skrúfur og
annað þess háttar. Svo spilaði ég
ABBA-lög á píanóið. Eins og gefur að
skilja var þetta afskræming á ABBA,
en það var einmitt svo gaman!
Þetta rifjaðist upp fyrir mér á tón-
leikum í Listasafni Íslands á mið-
vikudagskvöldið, en svona dóti hafði
verið komið fyrir í flyglinum þar.
Engin ABBA-lög voru spiluð; í stað-
inn voru fluttar nokkrar tónsmíðar
eftir eitt helsta brautryðjanda-
tónskáld tuttugustu aldarinnar, John
Cage. Margaret Leng Tan spilaði á
píanóið, en hún var nemandi og sam-
starfsmaður tónskáldsins.
Eins og gefur að skilja hljómaði
flygillinn undarlega. Neðri nóturnar
voru sérkennilega mattar en ýmis
önnur, skrýtnari hljóð mátti heyra á
efra tónsviðinu. Upphafsatriði tón-
leikanna, Bacchanale, sem er fyrsta
tónsmíð Cage fyrir svona breytt pí-
anó, var þó athyglisverð en var því
miður dálítið stirðbusalega flutt.
Hraðar nótur voru ekki nægilega
liprar og túlkunin var heldur fálm-
kennd á köflum.
Svipaða sögu er að segja um Árs-
tíðirnar, sem eru fyrir „óbreytt pí-
anó“. Leikur Tan var þar vissulega
vandaður en skorti flæði og komst
tónlistin því aldrei almennilega á flug.
Enn verra var samt verk sem Tan
vann upp úr málverki eftir Cage; það
var eins og hvert annað glamur og
hefði vel mátt sleppa því að flytja það.
Ófelía, nokkurs konar tónræn
mynd af brjálsemi, hljómaði líka
óþægilega en átti sennilega að gera
það; áslátturinn var harður, nánast
stingandi og manni datt í hug brjál-
æðingur að berja píanó í mikilli ang-
ist. Þetta varð fljótt þreytandi; tón-
myndun píanóleikarans var óþarflega
einhæf og ég er viss um að hún hefði
getað skapað sterkari áhrif með fleiri
litbrigðum og hnitmiðaðri stígandi í
túlkuninni.
Meira varið var í Draum, en þar
lék Tan eigin útsetningu á tónsmíð-
inni, hér fyrir píanó og leikfanga-
píanó. Þetta var falleg músík sem
minnti að nokkru á „ambient“-tónlist
Brians Eno, en hún var gríðarlega
vinsæl fyrir einum þrjátíu árum. Pí-
anóleikurinn hefði þó mátt vera blæ-
brigðaríkari til að skapa draum-
kenndari stemningu.
Sem betur fer var annað á tónleik-
unum prýðilegt; svíta fyrir leik-
fangapíanó var merkilega til-
þrifamikil og Water Music/Vatns-
tónlist fyrir píanó, útvarp,
gæsablístru og fleira var skemmti-
lega kaldhæðnisleg, enda flutt af ör-
yggi og húmor.
Gerningurinn 0’ 00’’olli líka tals-
verðri kátínu meðal áheyrenda, en
þar vakti Tan athygli á því hvernig
tónlist getur leynst í hversdagslegum
athöfnum á borð við að krota á pappír
og stimpla af alefli. In the Name of
the Holocaust og stutt stykki úr
flokknum Etudes Australes var jafn-
framt glæsilega spilað og frægasta
verk Cage, 4 mínútur og 33 sek-
úndur, sem samanstendur af þögn og
engu öðru, var óneitanlega kærkomin
kyrrðarstund eftir erilsaman dag.
Brjálaða Ófelía
TÓNLIST
Listasafn Íslands
Margaret Leng Tan flutti tónsmíðar eftir
John Cage. Miðvikudagur 7. september.
Píanótónleikar
Morgunblaðið/Kristinn
„Leikur Tan var þar vissulega vandaður en skorti flæði og komst tónlistin
því aldrei almennilega á flug,“ segir Jónas Sen meðal annars í umsögninni.
Vegna mistaka við vinnslu blaðsins
féll hluti þessarar umsagnar niður sl.
laugardag. Hún er því birt hér að
nýju í heild sinni.
Jónas Sen
BRESKU rithöfundarnir Zadie
Smith og Julian Barnes hafa verið
tilnefndir til Booker-verðlaunanna í
ár. Bætast þau í hóp með Kazuo Is-
higuro, Ali Smith, Sebastian Barry
og John Banville, sem þegar hafa
verið tilnefndir. Athygli vekur að
höfundar á borð við Salman
Rushdie, Ian McEwan og Nób-
elsverðlaunahafinn J.M. Coetzee
komust ekki á blað.
„Við erum sannfærð um að til-
nefningarnar séu merki um sterka
stöðu nútímabókmennta,“ sagði
John Sutherland, formaður Booker-
verðlaunanna, og bætti við að óvenju
erfitt hafi verið að tilnefna rithöf-
unda í ár því margir hafi komið til
greina.
Julian Barnes er talinn líklegur
sigurvegari í ár en skáldsaga hans,
Arthur and George, fjallar um Arth-
ur Conan Doyle, höfund bókanna um
leynilögreglumanninn Sherlock Hol-
mes. Barnes hefur áður verið til-
nefndur til verðlaunanna fyrir skrif
sín. Árið 1984 var hann tilefndur fyr-
ir bók sína, Flaubert’s Parrot og árið
1998 fyrir bókina England, England.
Hann vann í hvorugt skiptið.
Bók Zadie Smith, On Beauty, er
virðingarvottur til breska rithöfund-
arins E. M. Forster, sem skrifaði
Howards End. Hefur hún hlotið
blendin viðbrögð gagnrýnenda. Hún
hefur áður skrifað bækurnar The
Autograph Man og White Teeth, en
eftir henni voru gerðir sjónvarps-
þættir.
Kazuo Ishiguro, sem fæddur er í
Japan, er sá eini sem nú er til-
nefndur sem farið hefur með sigur af
hólmi áður. Það var árið 1989 fyrir
bókina The Remains of the Day, en
kvikmynd var gerð eftir henni með
þeim Athony Hopkins og Emmu
Thompson í aðalhlutverkum.
Greint verður frá því hver hlýtur
Booker-verðlaunin í ár við hátíðlega
athöfn í Lundúnum 10. október
næstkomandi.
Bækur | Tilnefningar til Booker-
bókmenntaverðlaunanna í ár
Julian Barnes talinn
líklegur sigurvegari
Eftir Jón Aðalstein Bergsveinsson
jab@mbl.is
KREISLER-tónleikar Hlífar Sig-
urjónsdóttur og Lincolns Mayorga,
er upphaflega áttu að vera 26. júlí
skv. sumartónleikaskrá högg-
myndasafnsins, fóru fram á þriðju-
daginn var við tæpa meðalaðsókn.
Viðfangsefnin ellefu voru öll ýmist
frumsmíðar eða útsetningar eftir
Fritz Kreisler (1875–1962), kannski
síðasta fiðlaratónskáldið af virtúósa-
arfleifð Tartinis, Paganinis og Ysafes.
Öll valinkunn eftirlætisnúmer úr
jafnt konsertsölum sem stásskaffi-
húsum fyrri tíma, t.d. Caprice Vi-
ennois, Schön Rosmarin og Liebes-
freud, eða af útsettu t.d. Tartini-
tilbrigðin við stef e. Corelli,
Ungverskur dans nr. 17 (Brahms)
eða Tangó e. Albeniz. Hin frum-
sömdu þóttist Kreisler (allt fram til
1935) aðeins hafa „gripið á lofti“ héð-
an og þaðan – ef hann eignaði þau
ekki löngu liðnum eða uppdiktuðum
(!) smámeisturum. Slíkan grikk væri
líklega erfitt að komast upp með í
dag. En e.t.v. spratt sá einkum af
fölskvalausu lítillæti hins innblásna
lagasmiðs og stílhermis, auk þess
sem gömul hefð var fyrir öðru eins,
t.a.m. þegar „alvöru“ tónskáld á við
Brahms slógu á léttari strengi og
kölluðu húsganga eða þjóðlög. Og
ólíkt verkum fyrrgetinna stórfiðlara
ýta lög Kreislers minna undir eldfim-
ar tæknisýningar en melódíska tján-
ingu, þótt vissulega spretti þau líka
oft úr spori. Það viðhorf hefur trúlega
skipt mestu um verðskuldaðar vin-
sældir þeirra fram á þennan dag. Hitt
er svo annað mál, að auðveldlega má
gera afdankaðar lummur úr þessum
smáperlum með daufri túlkun, eins
og oft hefur heyrzt í tímans rás gegn-
um tuldur og bollaglamur burg-
eisaveitingastaða. Án efa hefur það
dapra hlutskipti átt sinn þátt í að
slæva lögin fyrir mörgum, er fyrir
vikið þykjast jafnvel ekki þola Kreis-
ler. Því miður virtist þetta einnig eiga
við flutninginn í Sigurjónssafni. Lit-
laus og ómarkviss fiðluleikur Hlífar
gerði alls ekki nógu mikið fyrir lögin,
og útkoman varð eftir því álíka
áhugaverð og hjá hálfslöppum kaffi-
húsamúsíkanti með hugann við næstu
pásu. Hér vantaði sárlega sjálfstæða
mótun og spennu, og inntónunin var
víða í daprara lagi; a.m.k. voru tví-
gripin í Brahms með því skelfilegasta
sem ég hef heyrt í langan tíma. May-
orgas var oftast með sitt á hreinu, þó
að marflöt dýnamík hans hljómaði
furðulíkt og úr tónþjöppu.
Það var fyrst í lokaatriðinu,
Spænskum dansi eftir de Falla, sem
loks tók að örla á persónulegum til-
þrifum. En þá var það líka orðið of
seint.
Of lítið, of seint
TÓNLIST
Sigurjónssafn
Lög og útsetningar eftir Kreisler. Hlif Sig-
urjónsdóttir fiðla, Lincoln Mayorga pí-
anó. Þriðjudaginn 6. september kl.
20:30.
Kammertónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
Mánudagur 12. september.
12.00. Hádegisspjall í Norræna húsinu.
Þórarinn Eldjárn, Mehmed Uzun. Margaret Atwood, Kristján Krist-
jánsson.
15.00. Eftirmiðdagsspjall í Norræna húsinu.
Annie Proulx, Gunnþórunn Guðmundsdóttir, Eric-Emmanuel
Schmitt, Kristján Þ. Hrafnsson
20.00. Upplestur í Iðnó.
Kari Hotakainen, Graeme Gibson, Eric-Emmanuel Schmitt, Annie
Proulx.
Bókmenntahátíð