Morgunblaðið - 27.09.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Dr. LaurelAnne Clyde,
prófessor við
Bókasafns- og
upplýsingafræði-
skor Háskóla Ís-
lands, fæddist í
Holbrook í Nýju
Suður-Wales í
Ástralíu 7. febrúar
1946. Hún varð
bráðkvödd á heim-
ili sínu í Reykjavík
18. september síð-
astliðinn, 59 ára
að aldri. Foreldrar
hennar voru Mervin Kersey
Clyde og Gladys May Clyde. Þau
eru bæði látin. Yngri systir
Anne er Colleen May Dibley,
bókasafns- og upplýsingafræð-
ingur, búsett í Tasmaníu í Ástr-
alíu. Anne Clyde var ógift og
barnlaus.
Anne lauk B.A. prófi í sögu og
uppeldisfræðum frá Háskólanum
í Sydney árið 1965 og diplóma-
prófi með láði í kennslufræðum
skólasafna og sögu frá sama há-
skóla 1966. Meistaraprófi lauk
hún 1973 og doktorsprófi í sagn-
fræði frá James Cook háskól-
anum í North Queensland 1981.
Doktorsritgerð hennar fjallaði
um sögu skólasafna í Bretlandi,
Bandaríkjunum og Ástralíu frá
8. öld fram til dagsins í dag.
Anne starfaði sem bókasafns-
fræðingur á skólasöfnum 1967-
76. Hún var lektor í skólasafn-
fræði við Townsville College of
Advanced Education í North
Queensland, 1977-78, lektor í
bókasafns- og upplýsingafræði
við Charles Stuart University í
Wagga Wagga í Nýju Suður-Wa-
les, 1982-84, dósent við Edith
Cowan University í Perth 1984-
90 og dósent við University of
British Columbia í
Vancouver í Kanada
1991-93.
Anne var gisti-
kennari við Háskóla
Íslands 1990-1991,
varð dósent 1. jan-
úar 1993 og prófess-
or frá 1. apríl 1996.
Hún kenndi einnig
námskeið við Há-
skólann á Akureyri
og Viðskiptaháskól-
ann á Bifröst, sem
og við Endurmennt-
un Háskóla Íslands.
Anne var afkastamikill fræði-
maður og eftir hana liggur fjöldi
bóka og hundruð greina í alþjóð-
legum vísindatímaritum. Helstu
sérsvið Anne voru internetið,
leitir í rafrænum gagnasöfnum,
rannsóknir og rannsóknarað-
ferðir, skólasafnfræði, safn-
kennsla og bókmenntir fyrir
unglinga. Hún átti einnig mikinn
þátt í að móta kennslu í bóka-
safns- og upplýsingafræði við
Háskóla Íslands síðasta áratug-
inn.
Anne var formaður fasta-
nefndar IFLA um skólasöfn og
vefstjóri alþjóðlegu skólasafna-
samtakanna, IASL.
Anne sat í fjölda nefnda sem
tengdust málefnum bókasafns-
og upplýsingafræðinnar, sat í
ritstjórnum tímarita og sá um
skipulagningu ráðstefna. Hún
kenndi sem gestakennari og hélt
fyrirlestra við háskóla víðsvegar
um heim. Einnig rak hún eigið
ráðgjafarfyrirtæki.
Frekari upplýsingar um
starfsferil hennar og ritstörf má
finna á: http://www.hi.is/~anne
Útför Anne verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 11.
Afkastamikill fræðimaður og
svipmikill einstaklingur er fallinn
frá á sextugasta aldursári, Laurel
Anne Clyde, prófessor í bókasafns-
og upplýsingafræði við félagsvís-
indadeild Háskóla Íslands. Anne
var frá Ástralíu og kenndi fyrst við
skólann veturinn 1990-91, en
gegndi samfleytt fullu starfi frá
1993, fyrst sem dósent en lengst af
sem prófessor.
Anne var samstarfsmaður minn
við félagsvísindadeild frá því hún
hóf hér störf, en ég kynntist henni
ekki að ráði fyrr en ég tók við
starfi deildarforseta árið 2001. Ég
var auðvitað málkunnugur henni og
vissi að hún var afar virk í rann-
sóknum og alþjóðlegu samstarfi og
að hún naut mikillar viðurkenn-
ingar kollega sinna erlendis. Ég
vissi líka að sumum þótti hún sér-
sinna og harðskeytt, jafnvel hrana-
leg á stundum.
Fljótlega kom að því að leysa
þurfti erfið mál í bókasafns- og
upplýsingafræðiskor. Ég átti þá í
fyrsta skipti langt og hreinskiptið
samtal við Anne Clyde. Mér varð
strax ljóst að þarna var á ferðinni
ljóngáfuð kona með mikinn metn-
að, kímnigáfu og skilning á veröld-
inni. Við urðum sammála um að
hún tæki að sér aukna forystu við
stjórn og uppbyggingu skorarinn-
ar, en fram til þessa hafði hún
einkum sinnt rannsóknum. Allt
sem við sömdum um stóð eins og
stafur á bók. Samstarfið við hana
varð bæði ánægjulegt og árangurs-
ríkt. M.a. var nýju meistaranámi
komið á laggirnar og kallast lær-
dómstitillinn MLIS (Master of Li-
brary and Information Science).
Prófessor Anne Clyde var um
margt dæmigerður og glæsilegur
fulltrúi engilsaxneskrar háskóla-
menningar. Gáfaður heimsborgari,
vel lesin, fyndin, stundum kaldhæð-
in, jafnvel hæfilega illkvittin þegar
við átti. Fáguð í framkomu og
nokkur lífsnautnamaður, sem hafði
smekk fyrir góðri tónlist, rauðvíni
og mat – og skosku maltviskíi.
Félagsvísindadeild Háskóla Ís-
lands færir Anne Clyde þakkir fyr-
ir mikil og farsæl störf í þágu fræð-
anna og deildarinnar síðustu
fimmtán árin. Sjálfum þykir mér
gott að hafa kynnst þessari merki-
legu konu og sendi ástvinum henn-
ar samúðarkveðjur.
Ólafur Þ. Harðarson,
forseti félagsvísindadeildar
HÍ.
Dr. Anne Clyde kom fyrst til Ís-
lands sumarið 1987, á ráðstefnu Al-
þjóðlegu skólasafnasamtakanna,
IASL. Hún starfaði sem gistikenn-
ari við bókasafns- og upplýsinga-
fræðiskor Háskóla Íslands háskóla-
árið 1990 til 1991. Hinn 1. janúar
1993 varð hún dósent við skorina
og prófessor 1. apríl 1996. Framlag
Anne til bókasafns- og upplýsinga-
fræðiskorar svo og bókasafnsmála
á Íslandi er afar mikilsvert, hvað
varðar kennslu, rannsóknir og
stjórnun. Anne vann brautryðj-
andastarf við þróun kennslu í skor-
inni síðasta áratuginn, einkum hvað
varðar kennslu á internetið og leit-
ir í rafrænum gagnasöfnum. Að
þessu leyti kom hún með nýtt
fræðasvið inn í kennsluna og full-
yrða má að þar hafi þekking henn-
ar staðist kröfur á heimsmæli-
kvarða. Námskeið Anne voru
vinsæl og auk nemenda í bóka-
safns- og upplýsingafræði sóttu
þau nemendur úr öðrum greinum,
bæði íslenskir og erlendir. Anne
var mikilsvirtur kennari og skipu-
lag kennslu hennar og kennslu-
gagna til mikillar fyrirmyndar.
Anne var ennfremur mikilsverð-
ur rannsakandi í faginu. Hún ritaði
bækur og birti fjölmargar vísinda-
greinar í alþjóðlegum tímaritum og
nokkrum sinnum fékk hún verð-
laun fyrir bestu grein í viðurkennd-
um tímaritum. Anne tók ríkan þátt
í alþjóðlegu starfi á sviði bóka-
safns- og upplýsingamála og lagði
m.a. mikið að mörkum til fræðslu-
og menntamála á fjölþjóðlegum og
alþjóðlegum vettvangi. Hún var
fulltrúi Háskóla Íslands í Nordic
Research School in Library and In-
formation Science, NORSLIS,
stofnun sem sett var á fót til þess
að styrkja rannsóknarnám í bóka-
safns- og upplýsingafræði á Norð-
urlöndum og í Eystrasaltslöndun-
um. Anne var eftirsóttur fyrirlesari
á ráðstefnum og við háskóla um all-
an heim.
Hin síðari ár var Anne einstak-
lega virk við þróun og mótun nýrra
námsleiða í bókasafns- og upplýs-
ingafræði og skemmst er að minn-
ast óeigingjarnar vinnu hennar við
að skipuleggja nýja námsleið á
framhaldsstigi. Hún lagði til að sett
yrði á fót meistaranám, MLIS-nám
(Master of Library and Inform-
ation Science). Slík námsleið er
kennd við fjölda erlendra háskóla.
Tillögu hennar var vel tekið og
hófst hún þegar handa við að afla
upplýsinga um MLIS-nám á al-
þjóðlegum vettvangi. Á haustmiss-
eri 2003, þegar Anne var skor-
arformaður, var mótuð tillaga að
náminu. Mikil vinna var lögð í
vinnslu og mótun tillögunnar og
var sú vinna að langmestu leyti í
höndumAnne. Samþykktarferli
nýrrar námsleiðar við Háskólann
er flókið og tillaga að nýrri náms-
leið er borin undir hin ýmsu ráð og
nefndir. Sem dæmi um vandvirkni
Anne má geta þess að tillaga henn-
ar um MLIS-námið var samþykkt
óbreytt og einróma á öllum stigum.
Það er mikið áfall fyrir skorina
og Háskóla Íslands að hafa misst
svo frábæran starfsmann. Anne var
einnig góður samstarfsmaður og
félagi. Hún hvatti nemendur áfram
og ól með þeim metnað að gera vel.
Hún gaf sig alla að kennslunni ekki
síður en að rannsóknum og hefur
mótað viðhorf margra íslenskra
bókasafns- og upplýsingafræðinga.
Sem manneskja var hún ekki allra
en góður vinur vina sinna. Þær
stundir sem við áttum með henni
gleymast aldrei.
Fyrir hönd bókasafns- og upp-
lýsingafræðiskorar,
Jóhanna Gunnlaugsdóttir
og Ösp Viggósdóttir.
Kveðja frá Upplýsingu – Félagi
bókasafns- og upplýsingafræða.
Ótímabært og skyndilegt fráfall
Anne Clyde kom eins og þruma úr
heiðskíru lofti. Stuttu áður hafði
hún tekið þátt í fjölmennri dags-
ráðstefnu um bókasafns- og upp-
lýsingamál í alþjóðlegu samhengi
og farið á kostum við samantekt
fyrirlestra í ráðstefnulok.
Fyrst kom Anne til Íslands í júlí
1987 á ráðstefnu Alþjóðlegra sam-
taka um skólasafnsfræði, IASL
(International Association of Scho-
ol Librarianship). Veturinn 1990-
1991 endurnýjaði hún kynnin við
landið og gerðist gistikennari í
bókasafns- og upplýsingafræði við
Háskóla Íslands, dósent í sömu
grein 1. janúar 1993 og prófessor
frá 1. apríl 1996. Hún á þannig
stóran þátt í menntun fjölmargra
íslenskra bókasafns- og upplýs-
ingafræðinga og sinnti hún störfum
sínum af stakri fagmennsku. Þá
átti hún líka ríkan þátt í uppbygg-
ingu meistaranáms í greininni,
MLIS. Framlag Anne til kennslu í
bókasafns- og upplýsingafræði hér
á landi er mjög mikilsvert og er
skarð fyrir skildi við fráfall hennar.
Anne var einnig öflugur rannsókn-
armaður og eftir hana liggur fjöldi
greina og bóka á fagsviðinu.
Anne tók auk þess ríkan þátt í
alþjóðlegu starfi á sviði bókasafns-
og upplýsingamála. Í ársbyrjun
2003 tilnefndi Upplýsing hana til
setu í fastanefnd skólasafnadeildar
IFLA, Alþjóðlegra samtaka bóka-
varðafélaga og bókasafna (Interna-
tional Federation of Library Asso-
ciations and Institutions). Á fyrsta
fundi sínum í deildinni í ágúst það
ár var hún kosin formaður hennar
og í ágúst síðastliðinn hóf hún ann-
að kjörtímabil sitt sem formaður
sem hún sinnti af miklum eldmóði.
Einnig helgaði Anne IASL sam-
tökunum mikið af kröftum sínum.
Hún var vefstjóri samtakanna,
www.iasl-slo.org <http://www.iasl-
slo.org/> , og ein helsta driffjöður
þeirra til margra ára. Ófá voru
bréfin sem hún sendi út á póstlista
ANNE
CLYDE
Steinsmiðjan MOSAIK
Hamarshöfða 4 • 110 Reykjavík • sími 587 1960 • www.mosaik.is
MIKIÐ ÚRVAL AF LEGSTEINUM
OG FYLGIHLUTUM
Sendum myndalista
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
INGIBERGUR BJARNASON,
Rauðanesi III,
Borgarnesi,
andaðist á gjörgæsludeild Landspítala Fossvogi
föstudaginn 23. september.
Útför hans fer fram frá Borgarneskirkju laugar-
daginn 1. október kl. 14.00.
Sigurbjörg Viggósdóttir,
Bjarni H. Ingibergsson, Hallborg Arnardóttir,
Ingveldur H. Ingibergsdóttir, Sigmar H. Gunnarsson,
Margrét Ingibergsdóttir, Helgi Jóhannesson
og barnabörn.
Útför okkar ástkæru,
VALGERÐAR GUÐMUNDSDÓTTUR
ljósmóður
frá Seljabrekku,
Mosfellssveit,
síðar búsettri á Dalvík,
fer fram frá Dalvíkurkirkju fimmtudaginn
29. september klukkan 13.30.
Guðmundur, Petra, Anton,
Bjarnveig og Magnea Þóra Ingvabörn,
tengdabörn og barnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda hjálp, samúð og vinar-
hug við andlát og útför móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
HALLDÓRU ÓLAFSDÓTTUR
frá Mýrarhúsum,
Akranesi.
Guðrún Sverrisdóttir, Hreinn Vagnsson.
Oddrún Sverrisdóttir, Friðrik Jónsson.
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir
og afi,
AÐALSTEINN VALDIMAR JÓNSSON
vélstjóri,
Stigahlíð 6,
Reykjavík,
sem lést á krabbameinslækningadeild Landspítala
við Hringbraut föstudaginn 16. september, verður
jarðsunginn frá Grafarvogskirkju fimmtudaginn 29. september kl. 13.00.
Þeim, sem vilja minnast hins látna, er bent á Barnaspítalasjóð Hringsins,
símar 543 3724 og 543 3700.
Bára Vigfúsdóttir,
Guðrún Katrín Aðalsteinsdóttir, Stefán Stephensen,
Albrecht Ehman, Birgitta M. Braun
og afabörn.
Ástkær faðir okkar, stjúpfaðir, tengdafaðir, afi og
langafi,
ÁSKELL EINARSSON
fyrrv. framkvæmdastjóri
Fjórðungssambands Norðlendinga,
lést á heimili sínu, Vallholtsvegi 17, Húsavík,
sunnudaginn 25. september sl.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Guðrún Áskelsdóttir, Örn Gíslason,
Steinunn Áskelsdóttir, Birgir Steingrímson,
Ása B. Áskelsdóttir, Stefán Ómar Oddsson,
Ólafía Áskelsdóttir, Haraldur Jóhannsson,
Einar Áskelsson, María Sif Sævarsdóttir,
Valdimar Steinar Guðjónsson, Eygerður Bj. Þorvaldsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.