Morgunblaðið - 03.11.2005, Qupperneq 10

10 FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
VILHJÁLMUR Rafnsson, ábyrgðar-
maður Læknablaðsins, ætlar ekki að
segja af sér en eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær sagði öll rit-
stjórn blaðsins af sér sl. mánudag að
Vilhjálmi frátöldum. Ástæðan var
ágreiningur milli ritnefndarmanna og
Vilhjálms um birtingu greinar í sept-
emberriti Læknablaðsins eftir Jó-
hann Tómasson lækni, þar sem hart
er deilt á réttmæti afleysingastarfa
Kára Stefánssonar, forstjóra Ís-
lenskrar erfðagreiningar, á tauga-
deild Landspítalans í sumar.
Segir ekki af sér
Í yfirlýsingu frá Vilhjálmi segir
m.a.: „Varðandi efni sem ekki er
fræðilegs eðlis þá tekur ábyrgðar-
maður blaðsins einn endanlegar
ákvarðanir um hvað birtist í blaðinu
af innsendum greinum og hvað ekki.“
Hann segir það einnig hafa gilt um
birtingu greinar Jóhanns en tekur
fram að með því að leyfa birtingu
hennar hafi ábyrgðarmaður ekki tek-
ið afstöðu til sjónarmiða eða fullyrð-
inga sem Jóhann setti fram í grein-
inni. Greinin hafi birst undir nafni og
því hljóti Jóhann sjálfur að bera
ábyrgð á orðum sínum.
Vilhjálmur segir ennfremur að á
fundi útgáfustjórnar sl. mánudag hafi
einn ritnefndarmaður sagt sig úr rit-
stjórn og í kjölfarið lögðu þrír rit-
nefndarmenn til að ritstjórnin öll
ásamt ábyrgðarmanni segði af sér.
Vilhjálmur, sem setið hefur í ritstjórn
frá því árið 1987, er ekki samþykkur
þeirri tillögu og hefur ekki í hyggju að
segja af sér. Hann bendir að auki á að
ekki hafi enn borist formlegar úr-
sagnir ritstjórnarmanna.
Vilhjálmur sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að ljóst væri að
Læknablaðið myndi halda áfram
göngu sinni sama hverjir yrðu í rit-
stjórn og nú væri það í höndum eig-
enda blaðsins, sem eru Læknafélag
Íslands og Læknafélag Reykjavíkur,
að skipa ritstjórnina. Vilhjálmur
sagði það alveg ljóst að ekkert blað
yrði án ritstjórnar. Hann gat þó ekki
sagt til um það hvort erfiðara yrði að
skipa ritstjórn nú en áður en lengi vel
hefur ritstjórnin séð um að endurnýja
sig sjálf, þ.e. þegar ritnefndarmaður
ákveður að hætta störfum er það í
höndum hinna að kalla til annan aðila.
Misjafnlega löng seta í stjórn
Misjafnt hefur verið hversu lengi
stjórnarmenn sitji og af þeim sem
hættu nýverið voru ritnefndarmenn
sem setið hafa í þrjú til átta ár.
Karl Andersen hjartalæknir segir
að með afsögn ritstjórnarinnar hafi
eigendur blaðsins fengið frjálsar
hendur til að velja í ritnefnd þá ein-
staklinga sem unnið geta samkvæmt
ritstjórnarstefnu þeirra.
Karl segir þó engar innbyrðis deil-
ur hafa komið upp þar til nú þegar
ágreiningur hafi komið upp um rit-
stjórnarstefnu blaðsins í kjölfar birt-
ingar greinar Jóhanns. Afsögn rit-
stjórnarinnar sé endapunkturinn á
tveggja mánaða umræðum þar sem
reynt hafi verið að finna einhvers
konar samhljóm.
„Það er alveg sama hvort maður
heitir Kári Stefánsson eða Karl And-
ersen, maður vill ekki láta skrifa
svona um sig í Læknablaðinu og það á
að vera yfir það hafið að vera í sorp-
blaðamennsku,“ segir Karl.
Vilhjálmur Rafnsson ábyrgðarmaður Læknablaðsins
Ábyrgðarmaður tekur
einn endanlegar
ákvarðanir um birtingu
KÁRI Stefánsson, forstjóri Íslenskr-
ar erfðagreiningar, hefur kært Vil-
hjálm Rafnsson, ábyrgðarmann
Læknablaðsins,
fyrir siðanefnd
Læknafélagsins
vegna greinar
sem birtist í tölu-
blaði septem-
bermánaðar.
Finnst Kára sem
vegið sé að per-
sónu hans og
starfsheiðri í
greininni sem Jó-
hann Tómasson læknir skrifaði og
eigi slík skrif ekki heima í fagtíma-
riti á borð við Læknablaðið. Þar sem
Vilhjálmur er ábyrgðarmaður blaðs-
ins finnst Kára að hann beri ábyrgð
á birtingu á efni þar sem kemur
fram persónulegt níð og efni sem
brýtur í bága við siðareglur lækna.
„Mér þykir eðlilegt að ég sé beð-
inn afsökunar og jafnframt finnst
mér eðlilegt að Vilhjálmur Rafns-
son, sem hefur því hlutverki að
gegna að gæta þess hvers konar efni
birtist í blaðinu, láti af sínu starfi.“
Kári segir að enn fremur sé í far-
vatninu kæra fyrir siðanefndinni á
hendur stjórna Læknafélags Íslands
og Læknafélags Reykjavíkur, þar
sem þær hafi ekki orðið við bón hans
um að fjarlægja greinina af vefsíðu
blaðsins og þær því einnig ábyrgar.
„Eðlilegt að
ég sé beðinn
afsökunar“
Kári Stefánsson
OG Vodafone hefur gefið út for-
varnar- og fræðslubækling um far-
símanotkun barna og unglinga. Er
bæklingurinn unnin í samvinnu við
SAFT – Samfélag, fjölskylda og
tækni, en SAFT er vakningarátak
um örugga og jákvæða notkun barna
og unglinga á netinu og tengdum
miðlum sem unnið er á vegum Heim-
ilis og skóla – landssamtaka for-
eldra.
Tók Þorgerður Katrín Gunn-
arsdóttir menntamálaráðherra
formlega við bæklingnum í gær.
Bæklingurinn er mjög ítarlegur
og er meðal annars fjallað um hvern-
ig börn og unglingar geti notað far-
síma með öruggum og ábyrgum
hætti. Þá er rætt um ýmsar hliðar
farsímanotkunar, farsímatækni og
hvenær börn hafi þroska til þess að
nota farsíma.
Átak varðandi farsíma
Að sögn Gísla Þorsteinssonar,
upplýsingafulltrúa Og Vodafone,
mun bæklingurinn liggja frammi í
verslunum Og Vodafone og svo mun
Heimili og skóli dreifa bæklingnum
á fundum sínum og til foreldra. Seg-
ir Gísli að í vor verði SAFT með átak
varðandi farsíma þar sem gerð verð-
ur könnun á farsímaeign og notkun
barna á aldrinum 6–16 ára og þá
muni Og Vodafone fara af stað með
auglýsingar varðandi farsíma og sið-
ferði þeim tengdum.
„Foreldrar þurfa að vera vakandi
fyrir notkun barna sinna á allri þess-
ari tækni og þarna eru góð ráð fyrir
foreldra til að hafa í huga þegar þau
eru að láta börnin sín hafa farsíma.
Það er mjög mikilvægt að þau kunni
að fara með þessi tæki og viti hvað
þarf að varast og hvað er í lagi,“
sagði Anna Margrét Sigurðardóttir,
verkefnastjóri SAFT, aðspurð um
bæklinginn.
Bæklingur um farsíma-
notkun barna og unglinga
Morgunblaðið/Sverrir
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra tekur við bæk-
lingnum hjá þeim Gísla Þorsteinssyni, upplýsingafulltrúa Og Vodafone, og
Maríu Kristínu Gylfadóttur, formanni Heimilis og skóla.
Eftir Sigurhönnu Kristinsdóttur
sigurhanna@mbl.is
STEINUNN Valdís Óskarsdóttir
borgarstjóri afhenti Kristjáni Sturlu-
syni, framkvæmdastjóra Rauða kross
Íslands, 5 milljóna króna framlag
borgarstjórnar til hjálparstarfsins í
Pakistan í gær.
Með framlagi Reykjavíkurborgar
hafa nú safnast um 45 milljónir króna
frá almenningi, ríkisstjórn og með út-
hlutun úr neyðarsjóði Rauða kross Ís-
lands. Takmarkið er að veita 50 millj-
ónum króna til og því vantar fimm
milljónir króna upp á að það takmark
náist.
Erfiðar aðstæður
Yfir 200 hjálparstarfsmenn frá 24
löndum eru að störfum á vegum Al-
þjóða Rauða krossins í Pakistan. Þar
á meðal eru þrír sendifulltrúar
Rauða kross Íslands, þau Sólveig
Ólafsdóttir upplýsingafulltrúi, Jón
Hafsteinsson sjúkraflutningamaður
og Hildur Magnúsdóttir hjúkr-
unarfræðingur.
Alþjóða Rauði krossinn vinnur nú
hörðum höndum við erfiðar aðstæður
við að koma neyðarbirgðum til fólks í
fjallahéruðum í Pakistan og Indlandi.
Búið er að dreifa yfir 9.000 tjöldum
og 60.000 teppum.
Hægt er að leggja söfnuninni lið
með því að hringja í söfnunarsíma
Rauða krossins 907 2020 eða leggja
inn á Hjálparsjóð Rauða kross Íslands
reikning 1151-26-00012 í SPRON,
kennitala 5300269-2649. Einnig er
hægt að fara inn á www.redcross.is.
Morgunblaðið/Kristinn
Steinunn Valdís Óskarsdóttir borgarstjóri afhendir Kristjáni Sturlusyni,
framkvæmdastjóra Rauða kross Íslands, 5 milljóna króna framlag borgar-
stjórnar til styrktar hjálparstarfi í Pakistan.
Afhenti framlag
til neyðaraðstoðar
 Ekki gefa hverjum
sem er símanúmerið
þitt og ekki gefa það
upp á netinu.
 Svaraðu ekki
textaskilaboðum frá
ókunnugum.
 Ekki fara og hitta
einhvern sem þú
þekkir aðeins í gegn-
um textaskilaboð eða
Netið nema tala við
einhvern fullorðinn
Heilræði frá SAFT
fyrst og hafa ein-
hvern með þér.
 Fáðu alltaf leyfi
áður en þú tekur
mynd af öðrum.
 Farðu varlega
þegar þú setur
myndir á netið, hver
sem er getur náð í
þær.
 Láttu einhvern
fullorðinn vita ef þú
verður fyrir áreiti
með hringingum eða
textaskilaboðum.
 Mundu að myndir,
textaskilaboð eða
símtöl geta valdið
öðrum þjáningu,
ekki senda öðrum
skeyti sem þú myndir
ekki vilja fá sjálf/ur.
 Hafðu tillitssemi
og kurteisi að leið-
arljósi í samskiptum
við aðra.
ÞAÐ er áframhaldandi þróun meðal
9. og 10. bekkinga í grunnskólum
landsins í þá átt að daglegar reyk-
ingar eru að minnka. Árið 2004
reyktu 12% nemenda daglega, en í ár
11%. Mælingar á áfengisneyslu sýna
að færri nemendur drekka sig ölvaða
nú en í fyrra, þá var hlutfallið 26% en
er í ár 22%. Hvað fíkniefni snertir
virðist fikt og notkun á hassi standa í
stað milli ára, en 9% nemenda segjast
hafa prófað hass. Þetta er meðal nið-
urstaðna nýjustu könnunar Rann-
sókna og greiningar sem lögð var fyr-
ir efstu bekki grunnskóla landsins í
mars sl. Alls svöruðu rúmlega 11.600
nemendur könnuninni.
Að sögn Jóns Sigfússonar, fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins, hefur
rannsóknarmiðstöðin kannað vímu-
efnaneyslu nemenda elstu bekkja
grunnskólans árlega mörg und-
anfarin ár, en niðurstöður rannsókn-
anna nýtast stefnumótunaraðilum í
sinni vinnu. Bendir hann í því sam-
hengi á að þegar drykkja náði
ákveðnum toppi árin 1997 og 1998
hafi menn tekið sig saman á t.d. höf-
uðborgarsvæðinu í því skyni að auka
forvarnir með einföldum en mark-
vissum hætti.
„Meðal þess sem gripið var til var
að taka harðar á reglum um útivist-
artíma auk þess sem menn drápu
hugmyndina um gæðatíma, en rann-
sóknir höfðu afsannað þá hugmynd
að það skipti ekki máli þótt foreldrar
verðu litlum tíma með börnum sínum,
svo fremi að um gæðatíma væri að
ræða. Rannsóknir hafa nefnilega sýnt
að magn þess tíma sem foreldrar
verja með börnum sínum er lyk-
ilatriði,“ segir Jón. Spurður um fram-
tíðina segir Jón ljóst að sé haldið vel á
spilunum verði hægt að minnka
neysluna enn frekar.
Jón bendir á rannsóknir sýni að
neysla fylgir árgöngum. Það þýði að
öflug forvarnarvinna skili sér til
framtíðar, þar sem færri lendi í vand-
ræðum með neyslu sína síðar á lífs-
leiðinni. „Lítil neysla í einum árgangi
helst áfram lítil hjá sömu ein-
staklingum, á meðan há neysla í öðr-
um árgangi helst áfram há,“ segir
Jón og tekur fram að stuðningur, að-
hald og eftirlit foreldra sé einn veiga-
mesti þátturinn í því að halda börnum
frá vímugjöfum. Einnig nefnir Jón
góð áhrif skipulags tómstundastarfs,
sem og áhrif góðs jafningjahóps.
Áfengisneysla
ungmenna minnkar
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is