Morgunblaðið - 03.12.2005, Qupperneq 20

20 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
NÚ ER unnið að sérstakri rannsókn sem
ætlað er að leggja til grundvallar við fram-
tíðarstefnumótun varðandi nýtingu loðnu-
stofnsins. Eins eru að hefjast athuganir á
sandsílisstofninum til þess að unnt verði að
glöggva sig betur á breytingum á stofnstærð
sandsílis sem undanfarið hefur orðið vart.
Þetta kom fram á fundi Hafrannsókna-
stofnunar á Hornafirði nú í vikunni. Var það
síðasti fundurinn í fundaferð stofnunar um-
hverfis landið í tilefni 40 ára afmælis stofn-
unarinnar.
Eins og fyrr í hringferðinni voru líflegar
umræður í seinni hluta fundar. Langmest
var rætt um það hvort rétt væri staðið að
nýtingu uppsjávarfiskistofna, einkum loðnu-
stofnsins, en í ljósi minna ætis fyrir þorsk og
aðra nytjastofna var spurt hvort ekki bæri
að draga úr loðnuveiðum. Þá var mörgum
fundargestum tíðrætt um hugsanlega skað-
semi flotvörpuveiða, en upplýst var að ít-
arlegar rannsóknir á áhrifum þeirra veiða
stæðu yfir þennan veturinn, en Hafrann-
sóknastofnunin teldi mikilvægt að fara með
gát í flotvörpuveiðum, m.a. með svæðatak-
mörkunum. Þá kom fram að Hafrannsókna-
stofnunin hefði um árabil lagt til svæðis-
bundna stjórnun humarveiða, enda um
aðskildar einingar að ræða, ástand svæðanna
breytilegt frá ári til árs og þekkingarfor-
sendur fyrir svæðaskiptingu til staðar.
Á fundinum fluttu erindi þau Jóhann Sig-
urjónsson, forstjóri, Guðrún Helgadóttir,
jarðfræðingur og Þorsteinn Sigurðsson,
fiskifræðingur. Fundarstjóri var Albert Ey-
mundsson.
Góð staða síldarstofna
Þorsteinn fjallaði um ástand uppsjávar-
fiskistofna, þ.e. síld, loðnu og kolmunna.
Kom fram í erindi hans að ástand síld-
arstofna sem við stundum veiðar úr er nú
álitið mjög gott. Stofn íslenskrar sumargots-
síldar hefur í meginatriðum verið vaxandi
allt frá því að veiðar hófust á ný eftir hrun
stofnsins á sjöunda áratugnum og má það
m.a. þakka hversu skynsamlegri nýtingar-
stefnu hefur verið fylgt. Ástand norsk-ís-
lenska síldarstofnsins er einnig gott nú, en í
máli Þorsteins kom fram að göngumynstur
stofnsins og vetursetusvæði hafi breyst mik-
ið á undanförnum áratugum, og er enn að
breytast. Fram kom einnig að í sumar hafi
síldin gengið lengra inn í íslenska lögsögu en
verið hefur á síðustu árum, en þó hafi hún
stoppað stutt við fyrir Austurlandi. Ástand
kolmunnastofnsins er jafnframt talið gott um
þessar mundir, þrátt fyrir mikla veiði und-
anfarinna ára. Óvenju góð nýliðun í stofninn
frá árinu 1998 hefur haldið þessari veiði
uppi.
Hafsbotninn kortlagður
Guðrún sagði frá kortlagningu hafsbotns-
ins með fjölgeisladýptarmælingum og hvern-
ig þær mælingar nýtast við aðrar rannsóknir
Hafrannsóknastofnunarinnar. Þannig sýndi
hún meðal annars að nákvæm dýptarkort
eru nauðsynlegur grunnur fyrir kortlagningu
búsvæða kóralla. Hún sýndi myndir af kór-
allasvæðum á utanverðu landgrunninu úti
fyrir Suðausturlandi og hvar fundist hafa
mismundandi vel varðveitt kórallasvæði.
Guðrún taldi brýnt að fá meiri skipatíma til
fjögleisladýptarmælinga þar sem þetta verk
væri í raun rétt að hefjast. Ef vel ætti að
vera þyrfti árlegur mælingatími að vera að
minnsta kosti einn mánuður og helst meira.
„Þessi síðasti fundur okkar á Höfn fannst
mér sýna afar vel hversu vel er að takast að
styrkja gagnrýna en málefnalega umræðu
um fiskifræðileg málefni miðað við það sem
áður var. Það er auðvitað til þess fallið að
efla rannsóknirnar og atvinnugreinina á
komandi árum,“ sagði Jóhann Sigurjónsson
eftir fundinn.
Athuganir á
sandsíli að hefjast
ÚR VERINU
Aðspurður hvort hann telji sig geta
skýrt hvers vegna Jón hefur sett
fram mismunandi útskýringar á
brotthvarfi hans úr stóli forstjóra
segir Hreggviður að það geti hann
ekki. „Ég hef enga skýringu á því,
ég get ekki skýrt hvers vegna fólk
segir eitt í dag og annað á morgun.
Þessu verður hann að svara sjálfur.
Ég held að Jón verði að svara því
hverri af þessum fjórum eða fimm
útgáfum af sögunni hann vilji halda
fram og að almenningur trúi.“
Aðaleigandi, stjórnarformaður
og ráðgjafi án ábyrgðar
Í bók Einars gagnrýnir Jón eitt
og annað í rekstri Norðurljósa. Þar
kemur meðal annars fram að
Hreggviði hafi verið falið að ganga
frá kaupum á Skjá einum fyrir 40
milljónir áður en „Verslunarskóla-
strákarnir“ keyptu stöðina. Hafi
Hreggviður ekki viljað kaupa og
þetta hafi reynst „dýr mistök“. Þá
hafi Hreggviður verið með ótíma-
bærar fjárfestingar upp á mörg
hundruð milljónir í tækjum og bún-
aði sem vel hefðu mátt bíða.
Hreggviður leggur áherslu á að
gagnrýni Jóns á rekstur Norður-
ljósa verði að skoða út frá þeirri
stöðu sem Jón gegndi innan fyr-
irtækisins. Nauðsynlegt sé að setja
hlutina í rétt samhengi en Jón hafi
verið aðaleigandi fyrirtækisins og
átt 63% í Norðurljósum þegar til
umræðu var að kaupa Skjá einn.
„Mikilvægt er að hafa í huga að
Jón var ekki það sem kallað er
„sofandi hluthafi“ (e. silent partner)
því hann var líka stjórnarformaður
félagsins og vel launaður ráðgjafi
þess, sennilega sá hæst launaði á
landinu á þeim tíma. Því þarf að
spyrja, ef Jón sér þetta sem stór
mistök, hvaða ábyrgð hann bar á
málunum,“ segir Hreggviður. „Ef
Jón Ólafsson hefði viljað kaupa
Skjá einn á 40 milljónir þá hefði
það einfaldlega verið gert.“
Hreggviður bendir á að á sínum
tíma hafi Jón ákveðið að kaupa
Stöð 3 fyrir Íslenska útvarpsfélagið
fyrir mörg hundruð milljónir. Það
hafi ekki þótt tiltökumál og ekki
virðist hafa hvarflað að Jóni að það
hefðu verið mistök.
Hreggviður segir það hafa tekið
sig töluverðan tíma að átta sig á
hvað Jón hafi átti við með fullyrð-
ingum um ótímabærar fjárfest-
ingar. „Fjárfestingum í tækjum og
búnaði á Stöð 2 var haldið í algjöru
lágmarki til að halda útsendingu í
loftinu eins og starfsmenn Stöðv-
arinnar geta vitnað um,“ segir
hann. „Ég tel ljóst að eina fjárfest-
ingin sem kostaði mörg hundruð
milljónir á þessum tíma var Smára-
bíó en sú fjárfesting var á vegum
Skífunnar og það var enginn annar
en Jón Ólafsson sjálfur sem tók þá
ákvörðun,“ segir hann.
Fær að botna ummæli
eftir aðra í bókinni
Hreggviður segir greinilegt þeg-
ar Jónsbók er lesin að við vinnslu
hennar hafi Jóni Ólafssyni gefist
kostur á að hafa síðasta orðið þegar
hann óskaði og engu líkara en Jón
hafi í raun ritstýrt bókinni. „Ég fæ
ekki betur séð en Jón hafi fengið að
svara ummælum annarra um sig og
botna þau. Aðrir hafi hins vegar
ekki fengið að botna ummæli hans,“
segir Hreggviður. Í bókinni komist
Jón upp með að fara með dylgjur
og vera með ávirðingar á fólk, án
þess að höfundur virðist hafa fyrir
því rannsaka málið nánar. Það sé
blekking við kaupendur og móðgun
við lesendur að halda því fram að
bókin sé um Jón líkt og Einar
Kárason og Jón Ólafsson hafi báðir
gert. „Að mínu mati ber bókin þess
mjög glögglega merki að uppistaða
hennar eru frásagnir Jóns af at-
burðum eins og hann kýs að muna
eða túlka þá,“ segir Hreggviður.
Merkilegt að skoða það sem
ekki er sagt frá í Jónsbók
„Það er líka merkilegt að velta
því fyrir sér sem ekki stendur í
bókinni,“ segir hann. „Þar er til
dæmis ekki minnst á Gunnar Þór
Ólafsson sem var inni í hlut-
hafahópi félagsins þegar ég kom að
félaginu. Hann seldi ekki hlut sinn
þegar fjórmenningarnir svonefndu
seldu á sínum tíma, árið 1998. Þessi
maður sýndi Jóni mikinn stuðning
en það er ekki minnst á hann í bók-
inni og engu líkara en hann hafi
aldrei verið til. Vel kann að vera að
hann hafi ekki viljað tjá sig eða tala
við höfundinn. En mér finnst það
ekki réttlæta það að honum sé eytt
úr sögunni. Það er athyglisverð
spurning hvers vegna hans er ekki
getið,“ segir Hreggviður.
„Annað dæmi sem maður kemst
ekki hjá því að taka eftir að vantar
í bókina eru samskipti Jóns Ólafs-
sonar við eftirmann minn í starfi,
Sigurð G. Guðjónsson, eftir að hann
tók við félaginu. Það liggur fyrir að
þau samskipti voru stormasöm og
kemur m.a.s fram í ársskýrslu fé-
lagsins 2004,“ segir Hreggviður
einnig. „Það eru gloppur í sögunni
sem þeir sem þekkja til taka eftir.
Þær vekja margar spurningar og
jafnframt furðu,“ segir hann enn-
fremur.
Misheppnuð tilraun
til hvítþvottar
Aðspurður segir Hreggviður full-
yrðingar Jóns í bókinni um starfs-
lok sín og kyrrstöðusamninginn við
bankana hafa komið sér á óvart.
„Það kom mér á óvart að Jón
skyldi gefa þetta færi á sér, svo
klókur sem hann er oft á tíðum.
Jón veit það manna best sjálfur að
hann var búinn að mölbrjóta þenn-
an samning sem var gerður við
bankana,“ segir Hreggviður.
Kveðst hann hafa átt von á því að
tilgangur Jóns með Jónsbók væri
að gera hreint fyrir sínum dyrum.
Sú hafi hins vegar ekki orðið raun-
in. „Ég harma það hans vegna að
hann nýtti sér ekki þetta gullna
tækifæri til að horfast í augu við
fortíðina og viðurkenna það sem af-
vega fór. Útkoman virðist því miður
ekki annað en dapurleg tilraun til
hvítþvottar,“ segir Hreggviður
Jónsson.
elva@mbl.is
ÍSLANDSBANKI vinnur nú með fimm fyr-
irtækjum í Chile, auk þess að eiga góð við-
skiptatengsl við fjölda annarra fyrirtækja.
Aðaláherslan hefur verið lögð á fiskeldisfyr-
irtæki, en Chile, ásamt Noregi, er fremst í
flokki landa heims í eldi á laxfiskum. Á næsta
ári er gert ráð fyrir að framleiðsluaukning
verði 6 til 10% í þessari grein. Chile er 17.
stærsti matvælaframleiðandi heims og sá
framleiðandi sem vex hraðast. Þar má helst
geta útflutnings á ferskum ávöxtum og eld-
islaxi, eins fer vínframleiðsla mjög vaxandi.
Íslandsbanki hóf nýlega samvinnu við
Fjord Seafood Chile (FSC) og er bankinn þar
með orðinn einn af mikilvægustu lánveit-
endum FSC, en fyrirtækið er í eigu Norð-
manna og er fimmta stærsta laxeldisfyrirtæki
heims. FSC rekur einnig reykhús í Bandaríkj-
unum. Íslandsbanki starfar í dag með þremur
af fimm stærstu laxeldisfyrirtækjum heims.
Þá eru nokkrir af íslenskum viðskiptavinum
bankans með vaxandi starfsemi á þessum
slóðum og má þar nefna Atlantis, Fram
Foods, Marel, Maritech og Vaka, en þessi fyr-
irtæki eru með starfsstöðvar í Chile. Þá er HB
Grandi hluthafi í chilensku sjávarútvegsfyr-
irtæki, Friosur, sem sérhæfir sig í bolfisk-
veiðum og vinnslu, auk vaxandi starfsemi í
fiskeldi.
Forsvarsmenn Íslandsbanka, Bjarni Ár-
mannsson, Jón Diðrik Jónsson, Rósant Torfa-
son og Jón Garðar Guðmundsson, voru í viku-
ferðalagi í Perú og Chile í nóvember til að
skoða og kynna sér starfsemi nokkurra fyr-
irtækja sem bankinn starfar með á svæðinu.
Íslandsbanki hefur á síðustu árum unnið náið
með fyrirtækjum sem starfa á sviði sjávar-
útvegs og fiskeldis á þessum mörkuðum. Ein-
ar K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra og
Vilhjálmur Egilsson ráðuneytisstjóri voru
með í för og heimsótti hópurinn m.a. sjáv-
arútvegsráðuneytin í Perú og Chile. Nokkrar
umræður sköpuðust um reynslu Íslendinga af
kvótakerfinu en svipað kerfi hefur þegar verið
innleitt í Chile og í Perú er nú verið að ræða
hugsanlega upptöku kvótakerfis fyrir ansjósu,
sem er mikilvægasta undirstaða fiskmjöls-
framleiðslu í heiminum í dag.
Í Chile Vilhjálmur Egilsson, Bjarni Ármannsson, Einar K. Guðfinnsson og Jón Diðrik Jónsson.
Íslandsbanki eykur
umsvifin í S-Ameríku
á morgun
Jólin hjá
sundruðum
fjölskyldum