Morgunblaðið - 03.12.2005, Qupperneq 84

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
Opið 8-24 alla daga
í Lágmúla og Smáratorgi
LÁRA María Theódórsdóttir,
móðir Halldórs Ólafssonar, nem-
anda í 7. bekk á táknmálssviði í
Hlíðaskóla, segir dóm héraðs-
dóms, sem dæmdi honum 18 millj-
ónir króna í skaðabætur frá ríkinu
vegna læknamistaka við með-
göngu og fæðingu, skipta son sinn
og fjölskylduna gríðarlega miklu
máli. Kveðst hún fegin að réttlæt-
inu skuli hafa hafi verið fullnægt
með niðurstöðu dómsins.
Alls voru Halldóri og foreldrum
hans dæmdar rúmar 24 milljónir
króna vega skaða sem hann varð
fyrir í móðurkviði og við fæðingu.
Halldór hefur verið heyrnar-
skertur og þroskahamlaður frá
fæðingu og var metinn með 90%
örorku.
Að mati dómsins leiddi ónógt og
ómarkvisst eftirlit og ákvarð-
anatökur starfsmanna kvenna-
deildar Landspítalans til þess að
það dróst á fjórða sólarhring að
ljúka meðgöngunni, þrátt fyrir
vísbendingar um að ekki væri í
lagi með fóstrið.
Halldór og fjölskylda hans eru
frá Hornafirði og býr hann með
móður sinni og yngri bróður í
Reykjavík en pabbi þeirra býr fyr-
ir austan á veturna.
Kostar mikið að halda úti
tveimur heimilum
„Það hefur kostað okkur for-
eldrana mjög mikið að halda úti
tveimur heimilum,“ segir Lára.
„En ég yrði mjög sátt ef þetta yrði
einnig niðurstaðan fyrir Hæsta-
rétti fari svo að ríkið áfrýi málinu
þangað.“
Lára segir að fjölskyldan hafi
þurft að sækja alla þjónustu fyrir
Halldór til Reykjavíkur því þá
þjónustu sé ekki að fá á Hornafirði
þrátt fyrir að viljinn sé vissulega
fyrir hendi hjá sveitarfélaginu en
vegna smæðar þess sé því ofviða
að veita þjónustuna. „Þetta hefur
kostað okkur það að við þurftum
að leysa upp heimilið. Maðurinn
minn er fyrir austan á veturna og
ég hef fylgt börnunum eftir í
Reykjavík til að þau geti stundað
skólann. Þetta var mikið álag og
Halldór var á við tíu börn fyrstu
árin, um leið og hann lærði tákn-
mál og komst í hendur fagfólks
hefur álagið minnkað en þó er
langt í land. Til framtíðar skiptir
dómsniðurstaðan hann miklu máli
því hann hefur mjög takmarkaða
starfsgetu og mun t.d. ekki geta
farið í langskólanám.“
Fegin að réttlætinu var fullnægt
Morgunblaðið/Ómar
Niðurstaða héraðsdóms Reykjavíkur skiptir fjölskyldu Halldórs gríðarlegu máli. Hann er hér fyrir miðri
mynd með móður sinni, Agnari bróður sínum og Ólafi Halldórssyni föður sínum.

90% örorka vegna mistaka | 4
„ÞAÐ sem ég hef á móti peningum er
sú árátta auðmanna að kaupa sér
völd. Það er hægt að kaupa allan
fjárann, áhrif, afstöðu, skoðanir. Það
er hægt að kaupa lögfræðinga, end-
urskoðendur, já hvern ekki?! Það er
jafnvel hægt að kaupa fjölmiðla,“
segir Matthías Johannessen í grein í
Lesbók í dag þar sem hann heldur
því fram að vald peninganna sé að
breyta Íslandi í þjóðfélag óttans.
„Og hvað hefur þá orðið okkar
starf?“ spyr Matthías. „Hvar eru
hugsjónirnar, hafa þær þyrlazt með
moldviðrinu eins og estetíkin og sá
jarðvegur sem einkenni okkar og til-
vera hafa byggzt á? Ég veit það ekki,
ég spyr.“
Hugsjónir geta orðið
að veruleika
Matthías ræðir um Morgunblaðið
og ritstjórnarár sín. Hann segist
hafa verið ritstjóri auðmanna en það
hafi verið gott auðvald. „Skipti sér
aldrei af ritstjórn Morgunblaðsins og
treysti þeim sem það fól starfið.“
Hann ræðir og stefnu blaðsins:
„Stefna Morgunblaðsins hefur ekki
fjallað um það að hinir ríku eigi að
verða fátækir, heldur að hinir fátæku
verði vel sjálfbjarga. Á sínum tíma
kölluðum við þetta auðjöfnun uppá
við og svo kallaðir vinstri menn
höfðu þetta að gamanmálum. En
þjóðin hefur sýnt að hugsjónir geta
orðið að veruleika, þótt við eigum
enn nokkuð langt í land. Auðsöfnun
handa örfáum var aldrei á dagskrá
þeirra sem blésu í glóðir 19. aldar, né
þeirra sem hafa verið hertir í þeim
eldi.“ | Lesbók
Matthías Johannessen
Auðmenn
kaupa
sér völd
SKIMUN eftir ristilkrabbameini,
sem yrði með þeim hætti að fólk
fengi sent heim próf sem það sendi
til baka, myndi kosta 30–32 millj-
ónir fyrsta árið. Miðað við að prófið
yrði sent 13 þúsund Íslendingum á
aldrinum 55–70 ára á hverju ári og
blóð fyndist í hægðum 8% þátttak-
enda þyrfti að framkvæma um 1.040
ristilspeglanir á ári sem kosta sam-
tals um 26–28 milljónir króna. Ár-
lega deyja um 55 Íslendingar vegna
ristilkrabbameins en með því að
skima eftir sjúkdómnum væri hugs-
anlega hægt að fækka dauðsföllum
um 10–12 á hverju ári.
Skipulögð leit að krabbameini í
ristli hefur verið framkvæmd í
Finnlandi í rúmt ár með þessu sniði
og er þátttaka um 75%.
Þingsályktunartillaga um að
hefja slíka leit hér á landi liggur fyr-
ir Alþingi og er hún nú til afgreiðslu
hjá heilbrigðis- og trygginganefnd.
Nea Kristine Malila, læknir hjá
Krabbameinsfélagi Finnlands, seg-
ir að skimun eftir ristilkrabba sé ein
þriggja krabbameinsleita sem sann-
að sé að beri árangur og lækki dán-
artíðni. „Langflestir eru […] sann-
færðir um að skipuleg leit að
ristilkrabbameini sé það eina rétta.“
Ásgeir Theodórs yfirlæknir
bendir á að ristilkrabbamein herji
helst á eldra fólk. Þar sem íslenska
þjóðin sé að eldast fjölgi tilfellum
ristilkrabbameins því samhliða.
Meinið byrji oftast sem góðkynja
separ í ristlinum en það taki um 7–9
ár að breytast í illkynja mein. „Ef
við getum fundið meinið á forstigi
og fjarlægt það getum við komið í
veg fyrir krabbameinið.“
Skimun 13 þúsund Íslendinga
kostar um 30 milljónir á ári
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is

Skipuleg leit | 6
HÆSTIRÉTTUR felldi í gær úr gildi úrskurð
Héraðsdóms Reykjavíkur um að settur ríkissak-
sóknari í Baugsmálinu væri ekki bær til að fara
með ákæruvald í þeim átta ákæruliðum sem enn
eru fyrir dómi. Í dómi Hæstaréttar segir að dóm-
stólar verði ekki krafðir álits um lögfræðileg efni
nema að því leyti sem nauðsynlegt er til úrlausn-
ar í dómsmáli. Á það hafi ekki reynt í þessu tilviki
og því beri af sjálfsdáðum að fella úrskurðinn úr
gildi. Engin afstaða var tekin til spurninga um
hæfi dómsmálaráðherra í málinu.
Sigurður T. Magnússon, settur ríkissaksókn-
ari, sagðist í samtali við Morgunblaðið í gær
reikna með því að héraðsdómari boðaði að nýju
þinghald í málinu og það fengi efnislega meðferð
fyrir dómi. En hugsast gæti að verjendur héldu
fast við kröfur um að tekið yrði á hæfi dóms-
málaráðherra.
Í gær var þinghald fyrir héraðsdómi þar sem
fjallað var um dómkvaðningu matsmanna.
Fékkst engin niðurstaða í það
og málinu frestað til 12. des-
ember.
Í úrskurði Héraðsdóms
Reykjavíkur frá 22. nóvem-
ber var komist að þeirri nið-
urstöðu að aðeins lægi fyrir
formleg yfirlýsing frá Boga
Nilssyni ríkissaksóknara um
að hann hefði vikið sæti vegna
ákæruliðanna 32 sem Hæsti-
réttur vísaði frá dómi en ekki
hinna átta. Af þeim sökum taldi dómurinn að
dómsmálaráðherra hefði ekki haft heimild til að
setja Sigurð Tómas Magnússon til að sjá um sak-
sókn vegna þessara ákæruliða og Sigurður Tóm-
as væri því ekki bær til að fjalla um málið. Tveim-
ur dögum eftir úrskurðinn ritaði Björn Bjarna-
son dómsmálaráðherra Boga Nilssyni bréf „að
gefnu tilefni“ og bað hann um að upplýsa og stað-
festa formlega að hann hefði vikið sæti varðandi
ákæruliðina átta. Bogi svaraði samdægurs og
staðfesti að hann hefði vikið sæti í öllu málinu.
Þessi nýja yfirlýsing ríkissaksóknara var meðal
þeirra gagna sem Sigurður Tómas lagði fyrir
dóminn eftir að hann kærði úrskurð héraðsdóms.
Auk þess sem verjendur töldu að Sigurður
Tómas væri ekki bær til að fara með saksókn í
þessum hluta málsins töldu þeir að Björn Bjarna-
son hefði verið vanhæfur til að setja ríkissaksókn-
ara.
Í dómi er bent á að skv. lögum og meginreglum
réttarfars verði dómstólar ekki krafðir álits um
lögfræðileg efni eða hvort tiltekið atvik hafi gerst
nema að því leyti sem nauðsynlegt er til úrlausnar
um ákveðna kröfu í dómsmáli. Bresti settan
ríkissaksóknara vald til að fara með málið, annað-
hvort vegna þess að hann var ekki til þess bær
eða ráðherra vanhæfur, verði að líta svo á að ekki
hafi verið mætt af hálfu ákæruvalds þegar málið
var tekið fyrir í héraðsdómi 16. nóvember eða
síðar.
Felldi úr gildi úrskurð um
að saksóknari væri ekki bær
Eftir Rúnar Pálmason og Örlyg Stein Sigurjónsson
Sigurður Tómas
Magnússon

Úrskurður héraðsdóms | 14
ÍSLENSKIR uppvaskarar fá nú í fyrsta
skipti tækifæri til að keppa við kollega
sína á Norðurlöndum í atvinnugrein sinni
en Efling-
stéttarfélag hef-
ur óskað eftir
þátttakendum í
forkeppni sem
ber heitið
„Vaskasti upp-
vaskarinn“ og
verður haldin í
lok mars á
næsta ári. Í
framhaldi af for-
keppninni verð-
ur valinn fimm
manna hópur
þeirra bestu sem
heldur til Stokk-
hólms í Svíþjóð á Norðurlandamót í apríl
næstkomandi.
Allir starfsmenn sem vinna við upp-
vask á veitingahúsum eða stóreldhúsum
geta skráð sig í keppnina og keppa ýmist
fyrir eigin hönd eða viðkomandi veit-
ingahúss. Í lokakeppninni munu þeir hins
vegar keppa fyrir Íslands hönd.
Vegleg verðlaun eru í boði fyrir þá
fimm sem verða valdir en þeir fá ferða-
kostnað greiddan ásamt ferðalögum og
gistingu í Svíþjóð.
Íslendingar
stefna á Norð-
urlandamót í
uppvaski