Morgunblaðið - 04.12.2005, Blaðsíða 48

48 SUNNUDAGUR 4. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Í LOK síðastliðins árs spunnust
miklar umræður í samfélaginu um
þá ákvörðun Alþingis
að fella niður bein
framlög á fjárlögum
til Mannréttinda-
skrifstofu Íslands
(MRSÍ) og veita þess
í stað átta milljónir
til mannréttindamála
almennt, sem skipt
var jafnt milli ráðu-
neyta utanríkis- og
dómsmála. MRSÍ og
aðildarfélög hennar
mótmæltu þessari
ráðstöfun, sem og
stór hluti mannrétt-
indastofnana Evrópu. Mótmælin
lutu einkum að því að með þessari
ráðstöfun væri vegið að sjálfstæði
skrifstofunnar sem og að fjárhags-
legum grundvelli hennar þar sem
ekki væri hægt að sjá fyrir hver
framlögin yrðu ef einhver. Enn
fremur lýstu systurstofnanirnar á
Norðurlöndum yfir áhyggjum af
því að þessi ákvörðun hefði áhrif á
norrænt samstarf, sem og aðrar
mannréttindastofnanir.
Við umræður um málið innan
Alþingis sem utan, kom fram sú
skoðun að hér væri ekki um efn-
islega breytingu að ræða heldur
formlega og engin ástæða væri til
að ætla að MRSÍ fengi minna fé
en áður. Því miður varð raunin
önnur. Af þeim fjórum milljónum
sem dómsmálaráðuneytið hafði til
umráða fékk MRSÍ kr. 2.490.000
og er þar með talið framlag til
sameiginlegs verkefnis með Mann-
réttindastofnun Háskóla Íslands.
Af fjórum milljónum utanrík-
isráðuneytis fær MRSÍ ekkert.
Þegar er utanríkisráðuneytið búið
að ráðstafa 800.000 krónum til
Mannréttindastofnunar HÍ. Þær
3.200.000 sem þá
standa eftir hyggst
ráðuneytið nota til
mannréttindamála er-
lendis, en ekki hefur
tekist að fá upplýs-
ingar um til hvaða
verkefna fénu verður
varið. Niðurstaðan er
því sú að af þeim átta
milljónum sem ætlaðar
voru til mannréttinda-
mála hafa tæplega 2,5
milljónir farið til
MRSÍ í stað 8 milljóna
áður.
Nú er til meðferðar á Alþingi
fjárlagafrumvarp næsta árs. Sam-
kvæmt frumvarpinu verður sami
háttur hafður á og í fyrra, þ.e.
MRSÍ er ekki ætlað neitt framlag
á fjárlögum. Sömu upphæð er var-
ið til mannréttindamála almennt,
þ.e. 8 milljónum, og fellur það nú
allt undir dómsmálaráðuneytið. Í
ljósi reynslunnar verða þingmenn
að gera sér grein fyrir því að með
því að veita enga fjármuni til skrif-
stofunnar leggst af það mikilvæga
starf, sem skrifstofan hefur unnið.
Tekist hefur að halda skrifstofunni
á floti þetta árið með hjálp góðra
stuðningsmanna, félaga, stofnana
og fyrirtækja sem hafa lagst á eitt
að halda starfseminni gangandi út
þetta ár eða þar til fyrir liggur af-
staða Alþingis um fjárveitingar
næsta árs til skrifstofunnar. Hinn
2. október sl. samþykkti ársþing
AHRI-samtakanna, sem eru sam-
tök allra helstu mannréttinda-
stofnana Evrópu, ályktun þar sem
skorað er á Alþingi að tryggja
rekstur skrifstofunnar og sjálf-
stæði.
Verkefni MRSÍ hafa verið
margvísleg á undanförnum árum,
skrifstofan hefur haldið reglulega
málþing og málstofur um hin ýmsu
svið mannréttinda, staðið fyrir
rannsóknum, unnið að gagna-
grunni um mannréttindamál fyrir
Íslendinga, haldið námskeið fyrir
almenning og einstaka hópa. Þá
hefur MRSÍ gefið umsagnir um
lagafrumvörp, sem á einhvern hátt
snerta mannréttindi, og skilað
skýrslum til alþjóðastofnana um
framkvæmd alþjóðlegra mannrétt-
indasamninga á Íslandi. Hér er þó
fátt eitt talið. Loks má nefna þátt-
töku MRSÍ í alþjóðlegu mannrétt-
indastarfi, en hún er fulltrúi Ís-
lands í hinum ýmsu samstarfs-
verkefnum á sviði mannréttinda.
Þróunin hefur verið sú í Evrópu
að æ fleiri ríki hafa farið að til-
mælum m.a. Sameinuðu þjóðanna
um að tryggja að starfræktar séu í
aðildarríkjum, óháðar mannrétt-
indastofnanir sem hafi eftirlit með
mannréttindum innanlands og taki
fyrir hönd síns ríkis þátt í al-
þjóðlegu samstarfi mannréttinda-
stofnana með það að markmiði að
vinna að auknum mannréttindum í
veröldinni. Engin slík stofnun
starfar á Íslandi en MRSÍ hefur
hingað til sinnt þessu hlutverki og
verður það að teljast ákaflega
ódýr kostur fyrir Ísland. Verði
skrifstofunni ekki tryggt fjármagn
á fjárlögum nú, þýðir það einfald-
lega að Ísland á ekki lengur full-
trúa í almennu mannréttindastarfi
í Evrópu. Rödd Íslands mun því
ekki lengur heyrast í því mikla
mannréttindastarfi sem fram fer í
Evrópu.
Vernd og virðing mannréttinda
er grundvöllur lýðræðissamfélags
og réttarríkis. Mannréttindi eru
ekki eitthvað sem fæst í eitt skipti
fyrir öll heldur þarf umræðan sí-
fellt að vera vakandi. Þessi afstaða
og áhersla á mikilvægi stofnana á
borð við MRSÍ hefur ítrekað verið
áréttuð í hinum ýmsu samningum
og yfirlýsingum alþjóðastofnana
sem Ísland er aðili að.
Sé það skoðun íslenskra þing-
manna að Ísland eigi að skera sig
úr að þessu leyti og draga til baka
stuðning sinn við þessa afstöðu og
verða auk þess eina ríkið í Vestur-
Evrópu sem ekki vill tryggja
rekstur óháðrar mannréttinda-
stofnunar í samræmi við fyrr-
nefndar yfirlýsingar, hvet ég þá til
að gera kjósendum skýra grein
fyrir afstöðu sinni.
Ég skora á hæstvirt Alþingi að
tryggja Mannréttindaskrifstofu Ís-
lands fjárframlag á næstu fjár-
lögum þannig að ekki þurfi að
leggja niður þá mikilvægu starf-
semi sem þar er og hefur verið.
Um mannréttindi – Opið bréf til alþingismanna
Brynhildur G. Flóvenz
fjallar um stöðu
Mannréttindaskrifstofu Íslands ’Verði skrifstofunniekki tryggt fjármagn á
fjárlögum nú, þýðir það
einfaldlega að Ísland á
ekki lengur fulltrúa í al-
mennu mannréttinda-
starfi í Evrópu.‘
Brynhildur G. Flóvenz
Höfundur er lögfræðingur og
formaður stjórnar
Mannréttindaskrifstofu Íslands.
Hulda Guðmundsdóttir: „Ég
tel að það liggi ekki nægilega
ljóst fyrir hvernig eða hvort
hinn evangelísk-lútherski vígslu-
skilningur fari í bága við það að
gefa saman fólk af sama
kyni …“
Birgir Ásgeirsson: Opið bréf til
vígslubiskups Skálholtsstiftis,
biskups Íslands, kirkjuráðs og
kirkjuþings.
Jakob Björnsson: Útmálun hel-
vítis. „Álvinnsla á Íslandi dregur
úr losun koltvísýrings í heim-
inum borið saman við að álið
væri alls ekki framleitt og
þyngri efni notuð í farartæki í
þess stað, og enn meira borið
saman við að álið væri ella fram-
leitt með raforku úr eldsneyti.“
Þorsteinn H. Gunnarsson
fjallar um rjúpnaveiðina og aug-
lýsingu um hana, sem hann telur
annmarka á.
Eggert B. Ólafsson: Vegagerð-
in hafnar hagstæðasta tilboði í
flugvallarrútuna.
Örn Sigurðsson: Bornir eru
saman fjórir valkostir fyrir nýj-
an innanlandsflugvöll.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar