Morgunblaðið - 04.12.2005, Blaðsíða 52

✝ Ólafur Eggerts-son fæddist í
Reykjavík 6. maí
1925. Hann lést á
heimili sínu á
Grandavegi 47 í
Reykjavík 23. nóv-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin Ragn-
hildur Ólöf Gott-
skálksdóttir, f. 11.
mars 1903, d. 27.
desember 1979, og
Eggert Ólafsson, f.
5. febrúar 1896, d.
26. júní 1968. Systkini Ólafs eru:
Sesselja Svana, f. 1922, Elín-
björg Hulda, f. 1930, Kjartan
Þórir, f. 1932, látinn, Gottskálk
Þorsteinn, f. 1934, og Ragnhild-
ur Sigríður, f. 1939.
Hinn 25. maí 1946 kvæntist
Ólafur konu sinni Erlu Þor-
steinsdóttur, f. 11. júlí 1927, í
kapellu Háskóla Íslands. Þau
áttu saman fimm börn. Þau
heita: 1) Guðrún Ástdís, f. 1947,
maki Magnús Guðmundsson, þau
skildu, börn þeirra eru: Rut,
Eggert látinn, Ragnhildur, látin,
og Kristjana. 2) Ragnhildur
Unnur, maki Björgvin J. Jó-
hannsson, þau skildu, börn
þeirra: Þorsteinn, Jóhann Freyr,
Erla og Björgvin
Þór. Núverandi
maki Þorsteinn B.
Gíslason. 3) Erla
Þórunn, f. 1950,
maki Kári Knúts-
son, börn þeirra:
Katarína og Knút-
ur Steinn, börn frá
fyrri hjónaböndum
Ólafur Örn, Vil-
hjálmur og Óskar.
4) Eggert, f. 1954,
maki Hólmfríður
Sigurðardóttir,
börn þeirra: Ólaf-
ur, Óttar, Óðinn, Sigurður og
Sandra Ósk. 5) Þóra Hrönn, f.
1962, maki Magnús Guðmunds-
son, börn þeirra: Hrafnhildur
Ylfa, Jafet Máni og dóttir Magn-
úsar Arna Ösp. Barnabarnabörn
Ólafs eru 19.
Að loknu barnaskólanámi í
Miðbæjarskóla Reykjavíkur
stundaði Ólafur nám í Verslun-
arskóla Íslands. Hann fór
snemma að vinna hjá Lýsi hf. og
varð seinna meir löggiltur lýs-
ismatsmaður og tók þar við
starfi föður síns. Í nærfellt 30 ár
starfaði hann síðan hjá Bifreið-
um og landbúnaðarvélum.
Úför Ólafs fór fram í kyrrþey
að hans ósk.
Elsku pabbi. Við systkinin vilj-
um kveðja þig saman með fáeinum
orðum.
Þú skilur eftir þig stórt skarð
hjá okkur, því þú gafst þér alltaf
tíma fyrir okkur öll og studdir
hvert okkar í öllu sem við tókum
okkur fyrir hendur frá barnsaldri,
fram á síðasta dag.
Eitt sem þú elskaðir var að ferð-
ast, hvort sem var hér á landi eða
erlendis, og við nutum þess að
heyra þig segja frá ferðalögum
þínum. Það var okkur fjársjóður
þegar við fórum að ferðast sjálf,
sérstaklega þar sem þú varst svo
víðlesinn og vel að þér um alla
heima og geima.
Við ólumst upp í Skjólunum, þar
sem þú naust þín í nálægð við sjó-
inn, því hann heillaði þig alltaf.
Lífsgleðin streymdi frá þér, þar
sem þú sást alltaf björtu hliðarnar
á öllum hlutum og hafðir ótakmak-
aðan áhuga á öllu sem við tókum
okkur fyrir hendur.
Við munum öll sakna þín, elsku
pabbi, og þú munt eiga stað í
hjörtum okkar allra um ókomna
tíð.
Við kveðjum þig með kossi.
Ég fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma,
öll börnin þín svo blundi rótt.
(M. Joch.)
Þín börn,
Guðrún Ásdís, Unnur, Erla,
Eggert og Þóra.
Elsku hjartans pabbi minn, það
er mikið tóm í tilverunni núna. Þú
varst og ert mér svo mikið. Mikið
sakna ég þín. Þú og mamma voruð
eitt, gæfurík hjón sem fenguð að
hafa hvort annað svo lengi, í 60 ár.
„Hann var mér svo mikið hjartað
mitt,“ eins og mamma sagði. Okkar
stoð og stytta, sem var ávallt til
staðar.
Þú varst eins og klettur fjöl-
skyldunnar. Þú varst Hrafnhildi
Ylfu og Jafet Mána, allt … já allt.
Besti afi sem hugsast gat, þau
sakna þín mikið … heimsins besti
afi, eins og þau segja. Þú gerðir
bara allt fyrir okkur.
Ó, hvað þetta er hverfult líf, við
höfum grátið mikið, skrýtin tilfinn-
ing, líf þitt bara búið hér á jörð,
eins og kerti sem slokknað er á, en
nú er ekki hægt að skipta út með
öðru kerti, „nú er myrkur,“ eins og
ein afastelpan þín orðaði það.
Hljóð er nóttin dimm, hlý er höndin þín,
Það er erfitt að vera hér ein án þín,
elsku pabbi minn.
Þú ert verndarengillinn minn,
þú varst ávallt til staðar, í gleði og sorg.
Þú hefur ávallt hvatt mig og stutt,
þú hefur alltaf haft trú á mér,
þú vafðir mig örmum þínum,
verndaðir og leiðbeindir.
Takk, pabbi minn. Ég elska þig.
Þín dóttir
Þóra Hrönn.
Við mælum ekki samverustundir
í magni, heldur gæðum, sagði
frómur maður. Við fráfall tengda-
föður míns rifjast upp fyrir mér að
allur tími með honum voru gæða-
stundir. Umfram þann tíma var
hann þó alltaf til staðar, alltaf ná-
lægur. Bakland sinna nánustu og
bjarg okkar á erfiðum tímum.
Ólafur Eggertsson var ekki í eðl-
inu „rómantíker“, miklu fremur
jarðbundin persóna en hafði þó
gaman af þegar á mig rann „leik-
húsgríman“ og ég sagði honum
hvernig ég vann hug og hjarta
dóttur hans. Ég get ekki stillt mig,
fyrir hann í hinsta sinn, að segja
hana hér:
„Það var sumar eitt síðla dags
ég fór ríðandi Flóttamannaveginn
sem liggur innan bæjarmarkanna á
milli hesthúsahverfanna. Á leið
minni mætti ég stúlku er sat blá-
svartan hástígan hest. Sólargeisl-
arnir hálfvegis blinduðu mig er
hún reið aðsópsmiklum gæðingnum
nánast í fang mér, svo ístöð okkar
smullu saman. Lyktin af sveittum
klárnum og ilmvötnum þessa fagra
fljóðs blönduðust fullkomlega við
þá mynd sem greypt er í huga
mér. Bergnuminn af þessari til-
komumiklu sjón og nánd þessa
framandi engils kalla ég til hennar;
„hver ertu?“
Að bragði tekur hún þéttingsfast
í taumana svo klárinn snarstöðvar
og fer nánast allur upp að framan.
„Meiddirðu þig?“ spyr hún, en ég
kom ekki upp stunu. Síðan hvarf
hún inn í jóreykinn. Örlagadísirnar
höguðu því svo til nokkrum dögum
síðar að ég eignaðist gæðinginn
svarta í skiptum fyrir braggabíl.
Og síðar, líkt og í góðum sögum,
hlaut ég bænheyrn og eignaðist
engilinn sjálfan.“
Hér horfði Ólafur á tengdason-
inn sem hið ástfangna flón, hló lágt
við og kíminn á svip spurði hann
ávallt; „og hvort ykkar fór betur út
úr þeim viðskiptum?“
Kímnigáfa Ólafs var einstök.
Þegar afabörnin komu í heiminn
varð samband mitt við tengdafor-
eldrana nánara.
Margar eru stundirnar sem við
áttum saman á heimili þeirra heið-
urshjóna Ólafs og Erlu. Fyrir nú-
tímamanninn mig með börnin á
herðunum og hund í bandi, hafði
það ósegjanlega róandi áhrif að
koma á Grandó og sjá hann leggja
kapal líkt og þann sem lífsgátuna
vill leysa.
Aldrei bar skugga á né féllu
styggðaryrði og þegar við spjöll-
uðum var farið yfir sviðið vítt. Þar
kom berlega í ljós að Ólafur átti
brunn þekkingar á öllum sköpuð-
um hlutum, enda afburðavel lesinn.
Hann gat tjáð sig af djúpum skiln-
ingi um t.d. fyrri eða seinni heims-
styrjöldina, Sikileyjar-mafíuna eða
jafnvel sagt „súrrealíska sögu um
sköllótta konu á bláu reiðhjóli“.
Hann las allt, fylgdist mjög vel
með og allt sem samfélagslega
skipti máli lét hann sig einnig
varða. Ég tel að bókhneigð hans
hafi fært honum heilbrigða lífssýn
og það óvenjulega horn sem hann
hafði á lífið.
Oft leiddi spjall okkar til um-
ræðu um Mammon og þær gervi-
þarfir sem samtíminn býr til.
Hann hafði einstakt lag á að
draga upp fallega mynd af hinni
„litlu veröld“ fjölskyldunnar og
setja vægi hennar ofar öllu í sam-
anburði.
Þegar Ólafur var ungur bærðist
með honum þörf til að skapa eitt-
hvað tengt viðskiptum. Ekki naut
hann þeirra tækifæra því ungur
þurfti hann oft að standa vaktir
föður síns, einmitt á þeim aldri
þegar flestir leggja drög að eigin
framtíð.
„Við þurfum ekki allir að vera
heimsmenn,“ sagði hann í sinni
tóntegund. „Hver á að passa ung-
ana, hver á að koma þeim til
manns?“
Ég veit fyrir víst að ábyrgðin og
þau gildi sem hann stóð fyrir; að
skaffa til konu og barna, hefðu
aldrei orðið undir í baráttunni um
manninn Ólaf Eggertsson.
Leit hann aðra aldrei öfundar-
augum. Þvert á móti dáðist að
dirfsku athafnaskáldanna en tók
sér ætíð stöðu með alþýðunni.
Í háttum var hann aðalsmaður,
snyrtilegur svo ekki festist við
hann gróm, hispurslaus og hrein-
skiptinn, en lagði alltaf gott til
manns. Ráðhollur og við vanda-
málin dvaldi aldrei.
Þannig kom þessi gæfi maður
mér fyrir sjónir.
Síðustu ár átti tengdafaðir minn
við talsverð veikindi að stríða en
gat þó alltaf fullnægt útþrá sinni
sem var mikil. Á árinu sem nú er
að líða voru samskipti okkar lík-
lega aldrei meiri, við fengum notið
hans umvefjandi kærleika. Börnin
mín elskaði hann sem sín eigin,
þau geyma minningu hans út lífið.
Þau vita líka að nú er komið að
okkur að gjalda líku líkt og gæta
eftirlifandi konu hans sem er van-
máttug orðin vegna sjúkdóms.
Nú skilja leiðir, kæri tengdafað-
ir. Englarnir leiði þig inn í
draumalandið. Ég þakka þér sam-
fylgdina.
Magnús Guðmundsson.
Ég hitti Ólaf fyrst fyrir 20 árum,
þegar ég kynntist konunni minni,
Erlu.
Það sem mér fannst áberandi í
fari Ólafs var lífsgleði og forvitni
um lífið. Það var líka gaman að sjá
hversu hrifinn hann var af konu
sinni, Erlu, eftir 50 ára hjónaband
og sýndi það í hvívetna. Hann átti
sannarlega til mjúkar hliðar þó
hann gæti verið harður í horn að
taka.
Hann gerði sér far um að spyrja
um okkar hagi og var ávallt fús að
ráðleggja um alla skapaða hluti.
Ólafur var alltaf tilbúinn að að-
stoða okkur, ef við þurftum á hjálp
að halda. Hann var hreinskilinn og
lá ekki á meiningu sinni, hvort sem
það var gagnrýni eða lof.
Við áttum margar góðar stundir
þegar við hittumst og spjölluðum
um heima og geima.
Maður kom aldrei að tómum kof-
unum hjá Ólafi, enda var hann víð-
ÓLAFUR
EGGERTSSON
52 SUNNUDAGUR 4. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Á bak við þessa söguliggur texti einn íGamla testamentinu, í3. Mósebók, þar semritað er: „Stjarna
rennur upp af Jakob, og veld-
issproti rís af Ísrael.“ Og Bréf Páls
til Kólossumanna er einnig í, með
og undir, en þar segir: „Í Kristi
eru allir fjársjóðir spekinnar og
þekkingarinnar fólgnir.“
Jakobsstjarnan var ein af óteljandi stjörnum
himingeimsins og hún var úr skíragulli. Þeg-
ar hún horfði niður af himninum á nóttunni
og sá hvernig mannfólkið á jörðinni sáði
hatri, sat á svikráðum, hugði á hefndir og
efndi til ófriðar, þá varð hún harmi slegin.
Og dag nokkurn gat hún ekki umborið leng-
ur öll þessi illindi. Hún sprakk í þúsund smá-
mola. Gullbrotin úr stjörnunni féllu til jarðar
og dreifðust í allar áttir.
Ung kona í Nazaret fann eitt brotið, dáðist
að því og bætti því á barmnælu sína. Gest-
gjafi í Betlehem í Júdeu fann annað gullið
brot og hugsaði með sér: „Ég verð að hafa
augun hjá mér, því ef ég get fundið tvö eða
þrjú í viðbót, þá nægir það til að láta smíða
fallegt skilti fyrir gistihúsið mitt.“ Fjárhirðir
á Júdeusléttunni fann þriðju flísina í þyrni-
runna. Hann saumaði hana innan í leður-
stakkinn sinn um nóttina, þegar hann sat við
varðeldinn. En annar hirðir hafði séð til
hans. Hann stal þessari óvenjulega tenntu
málmflís frá félaga sínum við fyrsta tækifæri
og faldi hana ofan á skjóðubotni.
Í fjarlægu landi í austri var heimspekingur
nokkur, sem var vanur að fá sér gönguferðir
og hugsa um manneðlið og eigið sjálf. Hann
fann fjórða blikandi málmbrotið. Hann tók
það upp, virti það hugsandi fyrir sér, fægði
það á ermi sinni, svo að það varð spegil-
gljáandi. Hann horfði í brotið og sá andlits-
drætti sína speglast og breytast, ruglast og
verða aftur að heilli mynd. Hann stakk fundi
sínum í vasann. Oft síðar, þegar hann var
einsamall, rýndi hann í brotið, í von um að
kynnast sjálfum sér betur með hjálp þessa
undraspegils.
Lærður vísindamaður suður í löndum fann
fimmta brotið úr Jakobsstjörnunni. Hann
hafði áratugum saman leitað að viskustein-
inum og fengist við gullgerðarlist. Gat hugs-
ast, að þessi moli, sem hann hafði fundið,
gæti hjálpað honum að ljúka upp leyndar-
dómi gullgerðarinnar, velti hann fyrir sér.
Einsetumaður í óbyggðum fann einnig brot
úr stjörnunni sem sprakk, og skildi að það
var hluti af heild. Hann var gripinn þrá eftir
því að leita uppi heildarsamhengi allra hluta.
„En það bar til um þessar mundir, að boð
kom frá Ágústus keisara, að skrásetja skyldi
alla heimsbyggðina. Þetta var fyrsta skrá-
setningin og var gjörð þá er Kýreníus var
landstjóri á Sýrlandi. Fóru þá allir til að láta
skrásetja sig, hver til sinnar borgar. Þá fór
og Jósef úr Galíleu frá borginni Nasaret upp
til Júdeu, til borgar Davíðs, sem heitir Betle-
hem, en hann var af ætt og kyni Davíðs, að
láta skrásetja sig ásamt Maríu heitkonu
sinni, sem var þunguð. En meðan þau voru
þar, kom sá tími, er hún skyldi verða léttari.
Fæddi hún þá son sinn frumgetinn, vafði
hann reifum og lagði hann í jötu, af því að
eigi var rúm handa þeim í gistihúsi.“
Gestgjafinn í þessu lítilfjörlega gistihúsi var
ekki mjög kátur. Ókunnug kona að fæða
barn í húsum hans – það gat kostað þref.
Hans raunverulega erindi í útihúsið hafði
verið að reka konuna og karlinn, sem var
með henni, í burtu. En áður en hann gat
komið upp orði rétti konan honum gullmola
biðjandi á svipinn. Þessi moli virtist svo líkur
þeim sem hann hafði einu sinni fundið. Hann
hélt satt að segja að nú væri hann alveg að
ná því metnaðarfulla takmarki sem hann
stefndi að, og ætlaði að hrifsa til sín gullmol-
ann. En þá heyrði hann nýfædda barnið
amra. Hann skammaðist sín og gaf konunni
til kynna með fasi sínu og svip, að hún mætti
halda brotinu. Hann gerði sér fljótlega ann-
að erindi í fjárhúsið og lagði sinn eigin gull-
mola, þann sama og hann fann um árið, á
sængina hjá nýfæddu barninu. Og uppi á
himninum, þar sem Jakobsstjarnan áður
skein, kviknaði nú ofurlítið ljós.
Skömmu síðar voru fjárhúsdyrnar opnaðar
og tveir hirðar komu inn. Þeim hafði verið
sagt frá þessu barni og vongleðin og for-
vitnin höfðu rekið þá af stað. Annar þeirra
leit í augu barnsins og fór svo að fitla við
skinnstakkinn sinn. Hann ætlaði að gefa
barninu gullflísina, sem hann hafði einu sinni
fundið. Honum brá í brún og vonbrigðin
leyndu sér ekki í svip hans: fjárjóðurinn
hans var á bak og burt. Félagi hans leit sem
snöggvast á hann og roðnaði. Í augum hans
mátti lesa bæn um fyrirgefningu og sam-
þykki, þegar hannn rótaði djúpt í skjóðu
sinni og dró fram flísina horfnu og lagði hana
hjá barninu í jötunni.
Á himninum varð stjarnan, sem talin var
týnd, skærari og greinilegri.
Heimspekingurinn, vísindamaðurinn og ein-
setumaðurinn höfðu uppgötvað hana og
þeim sagði svo hugur um, að hún væri
merkileg. Þess vegna drifu þeir sig af stað, í
þá átt sem hún skein. Hún minnti sér-
kennilega á það sem þeir höfðu fundið forð-
um.
Leiðir þeirra þriggja lágu saman. Þeir
ræddu um stjörnuna og þegar þeir kynntust
betur sögðu þeir hver öðrum frá brotunum,
sem þeir höfðu fundið. Alla grunaði þá, að
þetta allt hlyti að tengjast hvað öðru: speg-
ilbrot eins, gull annars og flís hins þriðja.
Þeir reyndu því hver um sig að gera kaup við
samferðamennina, en enginn þeirra vildi
skilja við sig hlutinn, sem bar í sér fyrir-
heitið um uppfyllingu hugleiðinga hans,
rannsókna eða þrár.
Loks stóðu þeir úti fyrir kofadyrum og yfir
hreysinu lýsti stjarnan, sem þeir höfðu fylgt.
Þeir gengu inn fyrir og fundu þar barn og
barnið horfði á þá spyrjandi augum, sem
vissu allt á óskýranlegan hátt. Þá tók heim-
spekingurinn litla spegilinn úr silkifóðraðri
öskjunni, vísindamaðurinn gullið sitt og sá
þriðji flísina, sem blikaði svo einkennilega,
en allt voru þetta hlutar úr glataðri heild, og
þeir lögðu þá að fótum barnsins. Og barnið
virtist brosa.
Stjarnan fékk nú allan ljóma sinn á ný og
þegar hirðarnir tveir, vitringarnir þrír og
gestgjafinn, og reyndar móðirin líka eitt
andartak – þegar þau komu út úr fjárhúsinu
og sáu stjörnuna skína í allri sinni ljómandi
dýrð, þá vissu þau, að ef við aðeins treystum
barninu og gefum því okkur sjálf, þá eign-
umst við frið í hjarta, og ekki bara þar held-
ur líka á jörðu. Og þau urðu glöð. Það var
gleði sem þau höfðu aldrei áður þekkt.
Þannig lýkur sögunni um Jak-
obsstjörnuna. Og þó ekki, því
framhaldið er auðvitað lífið sjálft,
þar sem takast á myrkur og ljós.
Jakobsstjarnan
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Einhver fegursta jóla-
saga seinni tíma er
eftir þýskan mann,
Klaus Zillessen, og
sást fyrst á prenti
ytra árið 1988.
Sigurður Ægisson
ákvað á birta hana
sem pistil dagsins, og
gefa landsmönnum
kost á að njóta henn-
ar á aðventunni; þýð-
andi er ókunnur.
HUGVEKJA