Fréttablaðið - 02.10.2003, Blaðsíða 17

17FIMMTUDAGUR 2. október 2003
Eitt af meginmálum Samfylk-ingarinnar á komandi þingi er
þingsályktun um að efla iðn,-
verk,- og listnám og stofnun
nýrra, styttri námsbrauta til
starfsnáms. Það er eitt af brýn-
ustu verkefnunum í skólakerfinu
að ráðast af krafti að þeim vanda
sem steðjar að
verknáminu. Þarna
hefur dapurleg
þróun átt sér stað á
u n d a n f ö r n u m
árum sem brýnt er
að snúa við.
Markmiðið með
því að efla starfs-
námið með miklu
átaki er m.a. að
draga úr brottfalli
í framhaldsskól-
um, eyða úreltri
aðgreiningu á milli
verknáms og bók-
náms, endurskoða
samsetningu náms
í grunnskólum,
efla framhaldsskólastigið mark-
visst og tryggja nægjanlegt
framboð á verkmenntuðu fólki á
atvinnumarkaði. Við leggjum
sérstaka áherslu á að endurskoð-
að reiknilíkan það sem er notað
til að dreifa fjármagni til fram-
haldskólanna og er að sumu leyti
rót þess mikla vanda sem verk-
námið á nú í.
Múrar á milli bóknáms og
verknáms
Það er mikilvægt að vinna að
breytingum á íslensku skólakerfi
sem taka sérstaklega á brottfalli
úr framhaldsskóla og því mikla
vandamáli sem það er fyrir ein-
staklinginn og samfélagið allt. Til
þess að þau markmið náist verð-
ur að eiga sér stað sérstakt átak í
iðn,- verk,- og listnámi sem miðar
að því að fjölgreindir nemenda
fái þroskast og gömlu skilin á
milli bóknáms og verknáms
máist út.
Nám í framhaldsskólum hefur
ekki þróast í takt við tímann með
þeim afleiðingum að fjöldi ung-
menna finnur ekki sína fjöl í líf-
inu í gegnum framhaldsskóla-
kerfið sem merkir það eitt að
skólakerfið bregst þessu fólki
með afgerandi hætti. Hefðbundið
bóknám hentar fjarri því öllum
og verkefnið er m.a. að brjóta
niður múrana á milli bóknáms og
starfsnáms hverskonar með það
að leiðarljósi að allt starfsnám og
styttri námsbrautir eru áfangar
til viðbóta við þá menntun sýnist
námsmanninum svo síðar. Því
þarf að greiða leiðina enn frekar
til viðbótarnáms síðar.
Festast á jaðri þekkingar-
samfélagsins
Þeir, sem ekki eiga kost á að
verða sér úti um færni og mennt-
un eru líklegri til að festast á
jaðri þekkingarsamfélags fram-
tíðarinnar og festast í fátækt.
Menntakerfi framtíðarinnar
verður því að bjóða upp á sífellda
menntun, opinn skóla, þar sem
einstaklingurinn á kost á að þjál-
fa upp nýja hæfni til að verða
gjaldgengur á vinnumarkaði.
Þetta er því brýnna sem haft er í
huga að hér á landi ljúka 40%
hvers árgangs ekki framhalds-
námi, skv. rannsóknum við HÍ.
Færri Íslendingar stunda því
nám á framhaldsskólastigi en á
Norðurlöndunum. Einungis 56%
Íslendinga á aldrinum 25 til 65
ára hafa lokið framhaldsskóla-
prófi meðan þetta hlutfall er 78%
á öðrum Norðurlöndum.
Með öflugri sókn í starfs-
menntun og fjölgun styttri náms-
brauta, sem auðvelt er að bæta
við síðar, mun þetta breytast hratt
og örugglega til hins betra. Þetta
er eitt helsta verkefnið sem bíður
stjórnmálmanna innan mennta-
kerfisins á næstu misserum og
verður því fróðlegt að fylgjast
með viðtökum tillögunnar á Al-
þingi í vetur. ■
Árið 1994 lögðu sjálfstæðis-menn í Kópavogi til að
byggt yrði menningarhús,
ásamt tónlistarhúsi í Kópavogi.
Þá var búið að halda marga
fundi, semja margar ályktanir
og tillögur um að reisa slíkt hús
í Reykjavík, marga áratugi á
undan. Allt frá því að Hljóm-
skálinn við Tjörn-
ina var byggður
fyrir stríð var
hann eina sér-
b y g g ð a h l j ó m -
leikahúsið í land-
inu.
Þessi tillaga
sjálfstæðismanna
í Kópavogi gekk
eftir og árið 1998
lagði Davíð Odds-
son forsætisráð-
herra og formað-
ur Sjálfstæðis-
flokksins hornstein að því húsi,
sem síðan hefur gengið undir
nafninu Salurinn í Kópavogi.
Þjóðin hefur síðan tekið ást-
fóstri við þetta hús og eru
stöðugir menningarviðburðir í
því, þar sem helstu listamenn
þjóðarinnar eru aufúsugestir.
Er á engan hallað þó þess sé get-
ið að píanóleikarinn Jónas Ingi-
mundarson hefur verið þar mik-
ilvirkastur og staðið fyrir ótal
tónleikum ásamt félögum sínum
og má einnig nefna Kristin Sig-
mundsson sem sérstakan holl-
vin Salarins í gegnum árin.
Pólitískt getuleysi vinstri-
manna í Reykjavík
Þá er það ef til vill táknrænt,
að nú vill R-listinn láta rífa það
hús, sem hýsti flesta tónlistar-
viðburði í Reykjavík áratugum
saman. Hús sem var reist af
einkaframtakinu rétt eftir stríð-
ið og hefur skipað virðingarsess
í huga þjóðarinnar – Austurbæj-
arbíó. Þannig má breiða yfir
óþægilega vitnisburði um póli-
tískt getuleysi vinstrimanna í
Reykjavík yfir tvö kjörtímabil.
Nú ætlar R-listinn í Reykja-
vík að byggja tónlistarhús, en
gleyma óperunni. Og nú skal
ríkinu gert að standa undir
meira en helmingi kostnaðar-
ins, þannig að ljómi R-listans,
sem ekki hefur lengur ráð á að
greiða Sinfóníuhljómsveitinni,
skíni um allt land. Ekki rétti rík-
ið fram litla fingur þegar Kópa-
vogur byggði sitt hús.
Bókhaldsbrellur
Það vakti athygli mína þegar
Morgunblaðið þann 10. septem-
ber sl. hafði viðtöl við þá Þórólf
Árnason borgarstjóra og Stefán
Jón Hafstein, einn mesta um-
ræðupólitíkus seinni tíma, um
framlag borgarinnar upp á 150
milljónir króna til tónlistar- og
ráðstefnuhúss við Reykjavíkur-
höfn. Athygli mína vakti tilvitn-
un í Stefán Jón, þar sem hann
segir að „ákveðið hafi verið að
veita lán í stað fjárframlags af
skattalegum ástæðum, láns-
formið henti betur í uppgjöri
seinni tíma“.
En hvernig er þetta í raun?
Jú, framlag borgarinnar verður
fjármagnað með lántökum. Ef
hluti borgarsjóðs er minni en
50% kemur rekstur tónlistar-
hússins ekki fram í samstæðu-
reikningi borgarsjóðs og hefur
þar engin áhrif. Það er erfitt að
skilja af viðtölunum í Morgun-
blaðinu hvort tónlistarhúsið
taki lán hjá borgarsjóði, sem
fjármagni það síðan aftur með
nýjum lántökum. Ef svo er
breytist peningaleg staða borg-
arsjóðs ekkert. Skuldir aukast
en peningalegar eignir aukast á
móti og nettó vaxtagjöld verða
engin. Það sem vekur spurning-
ar er að lán í stað fjárframlags
sé betra af skattalegum ástæð-
um og vegna uppgjörs seinni
tíma. Hvað eru menn að fela?
Er verið að fara í kringum skat-
ta- og bókhaldslög, eða hvað?
Hver á að fá minni skatta, sam-
starfsaðilinn? Gaman væri að fá
útskýringar á þessum bókhalds-
brellum.
Álögur R-listans á nágranna-
sveitarfélögin
Svo er hægt að fegra rekstur
borgarinnar enn meira með því
að hækka heita vatnið sökum
mikilla hlýinda í sumar, á íbúa
nágrannasveitarfélaganna eins
og aðra. Hvað ætli gerist þegar
kólnar í veðri? Tonnið af heita
vatninu frá Orkuveitunni er
nærri helmingi dýrara en tonn-
ið hjá hitaveitu Seltjarnarness.
Síðan eru færðir milljarðar yfir
í borgarsjóð og kallast afgjald.
Allt fært yfir höfuðstól Orku-
veitunnar, þannig að greiðslan
hefur ekki minnstu áhrif á
rekstur veitunnar frekar en
Lína-Net, Tetra-Lína eða risa-
rækjur. Orkuveitan er bara
skuldsett meira og meira og
gengið á eigið fé hennar. Purk-
unarlaus misnotkun á einokun-
araðstöðu eins aðila til að skatt-
leggja almenning í þágu póli-
tískra atkvæðaveiða R-listans.
Mig undrar að almenningur í
Reykjavík skuli láta þetta
ganga yfir sig, hvað þá að lýsa
yfir trausti á þetta fólk með at-
kvæði sínu.
Það má minna á að engin
gjöld fyrir veitta þjónustu
sveitarfélaga má á leggja nema
til að standa undir kostnaði við
þjónustuna. Æfingar R-listans
með sjóði Orkuveitunnar sýnast
vera komnar langt út fyrir allan
þann ramma. Afgjaldstaka R-
listans sýnist manni miklu frek-
ar vera pólitísk skattheimta ein-
okunarfyrirtækis, sem rýrir
lífskjör almennings, sem á í
ekkert skjól að venda. ■
Um tónlistarhús
og bókhaldsbrellur
Umræðan
GUNNAR I.
BIRGISSON
ALÞINGISMAÐUR
■
skrifar um framlag
borgarinnar til bygg-
ingar tónlistarhúss í
Reykjavík.
Umræðan
BJÖRGVIN G.
SIGURÐSSON
ALÞINGISMAÐUR
■
skrifar um íslenskt
skólakerfi.
■
Orkuveitan er
bara skuldsett
meira og meira
og gengið á
eigið fé hennar.
Purkunarlaus
misnotkun á
einokunarað-
stöðu eins aðila
til að skatt-
leggja almenn-
ing í þágu póli-
tískra atkvæða-
veiða R-listans.
■
Þeir, sem ekki
eiga kost á að
verða sér úti
um færni og
menntun eru
líklegri til að
festast á jaðri
þekkingarsam-
félags framtíð-
arinnar og fest-
ast í fátækt.
Menntakerfi
framtíðarinnar
verður því að
bjóða upp á sí-
fellda mennt-
un...
Átak til eflingar
starfsnámsins