Fréttablaðið - 18.10.2003, Blaðsíða 4

4 18. október 2003 LAUGARDAGUR
Ætlarðu eða hefurðu farið á tón-
leika á Iceland Airwaves-hátíð-
inni?
Spurning dagsins í dag:
Er öryrkjadómurinn ósigur fyrir
ríkisstjórnina?
Niðurstöður gærdagsins
á www.frett.is
67%
11%
Nei
22%Hvaða hátíð?
Já
Kjörkassinn
Farðu inn á frett.is og segðu þína skoðun
frétt.is
Karl Steinar Guðnason:
Mikið á okkur lagt
STJÓRNMÁL „Þetta er mikið sem á
okkur er lagt í einu vetfangi,“
sagði Karl Steinar Guðnason,
forstjóri Tryggingastofnunar rík-
isins, um niðurstöðu Hæstaréttar
þess efnis að óheimilt hafi verið
að skerða tekjutryggingu vegna
tekna maka á tímabilinu.
„Við höfum þegar sett mikinn
mannskap í útreikninga sem vinn-
ur hörðum höndum að því að fá
heildarmynd af stöðunni. Þetta
eru hærri upphæðir en fólk gerir
sér grein fyrir. Sem dæmi mun
þessi kona sem stefndi okkur
fyrir Hæstarétti fá eina milljón
króna þegar dráttarvextir hafa
verið reiknaðir. Það er mun meira
en þessi hálfa milljón sem henni
voru dæmdar.“
Karl Steinar sagðist enn bíða
fyrirmæla frá ráðuneytinu um
hvort að dómurinn hafi áhrif á
útreikninga tekjutryggingar elli-
lífeyrisþega. „Þangað til ég fæ
frekari fyrirmæli er lítið hægt að
segja um heildarupphæðina eða
hvenær hægt verður að hefja
endurgreiðslur til þeirra sem þær
eiga að fá.“ ■
Öryrkjar óánægðir með viðbrögð forsætisráðherra:
Rændu öryrkja tekjutryggingu
ÖRYRKJAR „Fyrirlitningin á stjórn-
arskránni virðist vera takmarka-
laus hjá forsætisráðherra og þeim
vesalings þingmönnum sem
hanga aftan í honum,“ segir Garð-
ar Sverrisson, formaður Öryrkja-
bandalags Íslands, um yfirlýsing-
ar Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra í utandagskrárumræðu
á Alþingi um öryrkjadóminn.
Garðar segir að málflutningur
þeirra sem telji sig helstu varð-
gæslumenn eignarréttarins hljóta
að verða fólki umhugsunarefni.
„Þeir hæla sér af því opinberlega
að hafa komist upp með að ræna
öryrkja þriggja ára tekjutryggingu,
vegna þess eins að við skyldum
vera svo vitlaus að halda að hægt
væri að fá þá til að hverfa frá lög-
brotum með góðu í stað þess að
stefna þeim strax fyrir dómstóla,“
segir Garðar.
Hann segir að nú muni öryrkjar
taka sér tíma til að fara yfir stöðuna
eftir dóm Hæstaréttar og ákveða
framhaldið. ■
Báðir túlka
dóm sem sigur
Hart tekist á um öryrkjadóm á Alþingi. Stjórnarandstaða sakaði
ríkisstjórn um stjórnarskrárbrot. Stjórnarþingmenn sökuðu
stjórnarandstöðu um gífuryrði. Báðir vildu að hinir bæðust afsökunar.
ALÞINGI Stjórnarandstaðan sótti
hart að ríkisstjórninni á Alþingi í
gær vegna dóms Hæstaréttar í
máli öryrkja á hendur ríkinu á
fimmtudag. Stjórnarþingmenn
skutu fast til baka og sökuðu
stjórnarandstæðinga um gífuryrði.
Össur Skarphéðinsson, for-
maður Samfylkingarinnar, hóf
utandagskrárumræðu þar sem
ríkisstjórnin var krafin svara um
viðbrögð við dómi Hæstaréttar en í
dómnum sagði að ekki hefði verið
heimilt að skerða tekjutryggingu
öryrkjulífeyrisþega aftur í tímann
vegna tekna maka. Össur sagði
dóminn ótvíræðan ósigur fyrir
ríkisstjórnina en sigur fyrir mál-
stað Öryrkjabandalags Íslands.
Ríkisstjórnin hefði brotið gegn
stjórnarskrárbundnum rétti ör-
yrkja þrátt fyrir viðvaranir
stjórnarandstæðinga í þingum-
ræðum í janúar 2001. „Þrjátíu sin-
num var ríkisstjórnin vöruð við því
að hún væri að brjóta stjórnar-
skrá,“ sagði Össur.
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra svaraði fullum hálsi og sagði
ekkert hæft í málflutningi stjórn-
arandstöðunnar frá umræðunum
árið 2001.
Davíð sagði Hæstarétt hafa
skorið úr um að ekki hefði verið
heil brú í málflutningi stjórnarand-
stöðunnar. Dómurinn væri sigur
fyrir stjórnina þar sem hann hrein-
saði hana af áburði um að ekki
hefði verið heimilt að skerða
tekjutryggingu lífeyrisþega vegna
tekna maka. Gerðar væru
athugasemdir við uppgjör ríkisins
við öryrkja. Úr því yrði bætt og
lögð fram tillaga um það við fjár-
aukalög á Alþingi.
Árni Magnússon, starfandi heil-
brigðis- og tryggingamálaráð-
herra, tók til máls og sagði lykil-
atriði að lagasetningin hafi verið
heimil. Hann vakti máls á um-
mælum Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra þar sem hann
sagði að ríkisstjórnin ætti að segja
af sér ef upp kæmist að hún væri
vísvitandi að brjóta stjórnarskrá.
Árni sagði að engum ætti að detta í
hug að ríkisstjórnin ætti að segja
af sér. Stjórnarandstæðingar köll-
uðu fram í að þeir teldu svo vera.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
varaþingmaður Samfylkingarinn-
ar, vitnaði til ummæla þingmanna
Samfylkingarinnar frá janúar 2001
þar sem varað hefði verið við því
að skerða tekjutryggingu aftur-
virkt. Hún sagði augljóst að ríkis-
stjórnin hefði vísvitandi brotið
stjórnarskrá, brotaviljinn hefði
verið einbeittur. Halldór Blöndal
þingforseti sá ástæðu til að gera
athugasemdir við þessi ummæli,
þar sem þau væru óþingleg. Þetta
leiddi til stuttrar sennu milli for-
seta og Ingibjargar Sólrúnar.
Steingrímur J. Sigfússon sakaði
forsætisráðherra um ósvífni og að
hann kynni ekki að skammast sín
og að margoft hefði verið varað við
afleiðingum laganna frá 2001.
Geir H. Haarde fjármálaráð-
herra lagði áherslu á að Hæsti-
réttur legði lykkju á leið sína til að
hrekja málflutning stjórnarand-
stöðunnar frá 2001.
kgb@frettabladid.is
Guðjón A. Kristjánsson:
Vöruðum
við þessu
STJÓRNMÁL „Stjórnarandstaðan
hafði rétt fyrir sér varðandi það
að ekki væri hægt að gera þetta
með þeim hætti sem lagt var
upp með í janúar 2001,“ segir
Guðjón A. Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins,
um niðurstöðu Hæstaréttar í
máli Öryrkjabandalagsins.
„Það var óheimilt og klárt
brot á stjórnarskránni að láta
dóminn virka afturvirkt og það
stendur upp úr í þessu máli. En
það var ekki hlustað á við-
varanir okkar frekar en
endranær.“ ■
HÆSTIRÉTTUR
Heimilt að skerða lífeyri vegna tekna
maka með lögum.
Hæstiréttur:
Tekjuteng-
ing heimil
HÆSTIRÉTTUR Hæstiréttur virðist
hafa skorið úr í gömlu deilumáli
stjórnar og stjórnarandstöðu um
það hvort heimilt væri yfir höfuð
að skerða tekjutryggingu líf-
eyrisþega vegna tekna maka.
Um þetta atriði var hart deilt á
Alþingi í kjölfar öryrkjadómsins
hins fyrri í desember 2000.
Hæstiréttur segir í nýjum dómi
sínum að ekkert í forsendum
fyrri dóms Hæstaréttar gæfi
tilefni til „þeirrar ályktunar, að
löggjafanum sé óheimilt að láta
tekjur maka hafa áhrif á
tekjutryggingu öryrkja til
skerðingar, en því valdi eru þó
settar þær skorður sem að fram-
an er lýst“.
Skorðurnar sem vísað er til er
að ekki sé heimilt að skerða
tekjutrygginguna svo mikið að
brotið sé gegn stjórnarskrár-
bundnum rétti einstaklinga til
félagslegrar aðstoðar. ■
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
Í tíu ár þurftu öryrkjar að berjast til að ná
fram sínum sanngjarna rétti.
Steingrímur J. Sigfússon:
Algjörlega
einstætt
ÖRYRKJAMÁL „Þetta mál er algjör-
lega einstætt í íslenskri stjórn-
málasögu,“ sagði Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstri
grænna.
„Hér liggur að baki tíu ára
barátta öryrkja við að ná rétti
sínum. Þeir hafa á öllum stigum
þurft að berjast og fara fyrir dóm-
stóla með sitt mál. Trygginga-
stofnun, ríkisstjórnin og Alþingi
hafa aldrei gefið eftir nema til-
neydd þó að lengi hafi legið fyrir
að verið var að brjóta á stjórnar-
skrárlegum rétti þeirra.“ ■
Alltaf ód‡rast á netinu
83 flug á viku til 13 áfangastaða
Verð á mann frá 19.500 kr.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
C
E
22
35
0
1
0/
20
03

TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS
Uppnám ríkir innan veggja stofnunarinnar
vegna dómsniðurstöðu Hæstaréttar.
DAVÍÐ ODDSSON
Sagði að stjórnarandstaðan ætti að biðjast
afsökunar á gífuryrðum.
GARÐAR SVERRISSON
Formaður Öryrkjabandalagsins segir málflutning þeirra sem telji sig helstu varðgæslu-
menn eignarréttarins hljóta að verða fólki umhugsunarefni.
Helgi Hjörvar:
Brot gegn
þeim er síst
skyldi
ÖRYRKJAMÁL „Það alvarlegasta í
þessu máli er að Öryrkjabandalag-
ið benti þingmönnum á að hópi
fólks væri ætlað að lifa af 18
þúsund krónum á mánuði,“ segir
Helgi Hjörvar, þingmaður Sam-
fylkingarinnar.
„Þeir sem ákváðu að festa það
óréttlæti í lög hljóta að velta því
fyrir sér hvort þeir séu starfi sínu
vaxnir. Þeir hafa brotið gegn
grundvallarákvæðum stjórnar-
skrárinnar, ekki einu sinni heldur
tvisvar. Verst er að það gera þeir
gagnvart þeim þegnum þjóð-
félagsins sem síst skyldi.“ ■
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/B
IL
LI
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Sagði að þrjátíu sinnum hefði verið varað
við afleiðingum lagasetningar.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T