Fréttablaðið - 01.02.2004, Qupperneq 12

Alþingismenn sneru aftur úrlöngu og vonandi góðu jólafríi í
vikunni. Þingmenn vilja fæstir
kannast við að löng jóla- og sumar-
frí þeirra séu tímaskekkja þó spak-
ir menn keppist við það á hverju ári
að benda þeim á að þau séu arfur
frá gamla bændasamfélaginu þar
sem sauðburðir og sláturtíð réðu
öllu um viðveru stórbænda sem
riðu til þings.
Uppáhalds afsökun þingmann-
anna er sú að þeir séu ekki að
slappa af með tærnar upp í loft í frí-
unum sínum þar sem þeir noti tím-
ann til að lesa alls konar pappíra og
brjóta heilann um það hvernig þeir
geti sem best verndað kjósendur
fyrir sjálfum sér með lagasetning-
um. Þrátt fyrir nokkur kynslóða-
skipti í síðustu kosningum er enn
reytingur af gamlingjum á þingi og
þeir halda sjálfsagt enn þessum
forna takti í fríinu sínu. Þeir yngri
eru meira í takt við samtímann og
virðast margir hverjir eyða mest-
um frítíma sínum á öldurhúsum
Reykjavíkurborgar. Þessi nýja
frjálshyggja ungu kynslóðarinnar
hefur vakið nokkra hneykslan enda
ætlast almenningur enn til þess af
kjörnum fulltrúum sínum að þeir
séu öðrum mönnum vammlausari.
Þetta hefur alltaf gilt um viðhorf til
embættismanna almennt og þannig
þykja það ekki góðir prestar sem
stunda framhjáhald og geta ill-
mögulega haldið helstu boðorð al-
mættisins.
Það getur auðvitað enginn ætlast
til þess að þingmenn, lögreglustjór-
ar og prestar séu allir handan
mannlegra veikleika en okkur virð-
ist líða betur ef þeir stunda lesti
sína innan veggja heimila sinna eða
í lokuðum veislum, það er að segja
svo lengi sem reikningarnir fyrir
herlegheitunum leka ekki í fjöl-
miðla.
Nýju þingmennirnir sem hika
ekki við að láta sjá til sín á almanna-
færi með öl í krús eru því óneitan-
lega brautryðjendur og nútímaleg
hegðun þeirra hlýtur, fyrr eða síðar,
að skila sér í nútímalegri starfshátt-
um hins háa Alþingis og styttri frí-
um.
Þegar vel er að gáð er þessi þró-
un þó jákvæð og ætti í raun að auka
tiltrú kjósenda á fulltrúum sínum
ef þeir neyta áfengis fyrir opnum
tjöldum, svo lengi sem þeir deleri
ekki alvarlega. Það er alþýðlegur
og gamall íslenskur siður að
kneyfa öl og með þessu móti fær-
ast þingmennirnir óhjákvæmilega
nær umbjóðendum sínum og kjós-
endur í Reykjavíkurkjördæmunum
og Kraganum geta andað rólega
þar sem þeir vita að þeir þurfa
ekki að fara lengra en á Ölstofuna
til að hitta þingmanninn sinn að
máli.
Það besta við þetta allt er svo að
þetta grímulausa félagslyndi hins
nýja þingheims raskar ekki gamla
góða stöðugleikanum þar sem lof-
orð gefin undir áhrifum áfengis eru
jafn áreiðanleg og venjuleg kosn-
ingaloforð. ■
Smáa letrið
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
■ kann vel við þá tilhugsun að geta
gengið að þingmönnunum sínum vísum
á Ölstofunni.
12 1. febrúar 2004 SUNNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Afrek á öðrum miðum
Svona fór um sjóferð þá! Ís-
lenska handboltalandsliðið hélt
til Slóveníu og vann ekki leik.
Vonir okkar um Evrópumeistara-
titil, sem fært hefði þjóðinni við-
líka frægð og frama og efnavopn-
in sem við fundum á dögunum í
Írak og fylltu Halldór Ásgríms-
son stolti yfir að vera Íslending-
ur, eru úr sögunni. Fjandinn!
Við þessar aðstæður standa Ís-
lendingar frammi fyrir tveimur
kostum. Við gætum ákveðið að
spýta í lófana, stælast við mót-
lætið og safna liði fyrir næsta
mót. Það væri óráð. Miklu nær
er að telja fullreynt við hand-
bolta og snúa sér að einhverju
öðru - helst einhverju sem ekki
felur í sér keppni við fjölda Aust-
ur-Evrópulanda.
Ef Íslendingar ákvæðu fyrir al-
vöru að snúa að fullu og öllu
baki við handknattleiknum og
taka upp nýja íþróttagrein, eru
ýmsir möguleikar fyrir hendi.
Einn þeirra er íþróttin Lacrosse.
Ekki er víst að allir lesendur
Múrsins séu kunnugir sögu og
reglum Lacrosse. Úr því skal nú
bætt.
STEFÁN PÁLSSON Á WWW.MURINN.IS
Íslensk fjölmiðlun og BBC
Stundum hvarflar að mér að
þessa heildarstjórnun skorti.
Frelsi einstakra fjölmiðlunga sé
svo afgerandi að ritstjórnin nán-
ast láti undan. Þess vegna
blossa líka á stundum upp heitar
umræður um einstök mál þar
sem ásakanir ganga á víxl. Fróð-
legt væri að vita hvort þessar
grunsemdir eigi við rök að styðj-
ast. Mér finnst það skipta máli
núna þegar samþjöppun á fjöl-
miðlamarkaði er orðin sem raun
ber vitni. Hafa fréttastofur fullt
sjálfstæði? Hafa einstakir dag-
skrárgerðarmenn fullt frelsi til
að fjalla um hvað sem er? Og
ekki síst reyna stjórnendur að
stýra gangverkinu þannig að fullt
jafnvægi sé á öllum hliðum
mála? Ritstjórn án ritskoðunar
er neytendum fjölmiðla mikils
virði til þess að geta tekið þá
trúanlega. Í raun skiptir það
e.t.v.ekki minna máli heldur en
eignarhaldið á fjölmiðlunum.
Innihald Hutton-skýrslunnar
gagnvart BBC gefur okkur fullt
tilefni til að velta þessum málum
upp varðandi íslenska fjölmiðla -
hvort heldur eru í eigu ríkis eða
einkaaðila.
HJÁLMAR ÁRNASON Á
HTTP://WWW.ALTHINGI.IS/HJALMARA/
■ Af netinu
Pöbbarölt þingmanna
Ef þú ekur úr bænum, áleiðisaustur fyrir fjall, fram hjá
Þrengslaafleggjara austur að
Hveradalabrekku, beygir þar til
vinstri og ekur 3 km eftir malar-
vegi fram hjá Kolviðarhóli kemur
þú að skíðasvæði ÍR í Hamragili og
skammt frá eru Víkingar með
skíðasvæði í Sleggjubeinsskarði.
Svæðið er í daglegu tali nefnt
Hengilssvæðið og þangað er aðeins
25–30 mín. akstur frá Reykjavík. Í
Hamragili er skíðadeild ÍR með
þrjár lyftur, skíðaskála og þjón-
ustuhús en ÍTR rekur svæðið. Þar
er frábær aðstaða fyrir fjölskyldu-
fólk. Góð byrjendalyfta er við þjón-
ustuhúsið og því gott að fylgjast
með yngri börnunum yfir kakó-
bolla á pallinum. Þar fyrir ofan eru
góðar brekkur fyrir lengra komna.
Þá býður svæðið upp á ýmsa mögu-
leika fyrir brettafólk. Skjólsælt er í
Hamragili og því oft opið þar á
meðan önnur svæði eru lokuð sök-
um hvassviðris. Fallegar göngu-
leiðir eru í næsta nágrenni, m.a.
um háhitasvæði á Hellisheiði en
Orkuveita Reykjavíkur (OR) hefur
unnið að merkingu gönguleiða á
svæðinu
Hengilssvæðið er eina skíða-
svæði landsins sem býr yfir búnaði
til snjóframleiðslu og undanfarin
ár hefur snjóframleiðsla styrkt
svæðið til muna. Snjóframleiðsla
fer þannig fram að köldu vatni er
sprautað úr snjóbyssum sem fínum
úða sem frís og verður að snjó.
Framleiddur snjór er endingar-
betri en hinn náttúrlegi snjór og
veitir tryggari opnun en ella. Vatn
til framleiðslunnar er fengið úr
söfnunarlóni á svæðinu og úr bor-
holu sem Orkuveita Reykjavíkur
hefur lagt til. Víðast hvar erlendis
er vatn til snjóframleiðslu fengið
úr dýrum uppistöðulónum en í ná-
grenni Hengilssvæðisins er mikið
af köldu vatni í jörðu og hefur OR
lagt til kaldavatnborholu og kostað
vatnslagnir að skíðasvæðinu.
Á næstu árum hyggst OR reisa
háhitaorkuver í nágrenni skíða-
svæðisins. Samkvæmt fyrirliggj-
andi upplýsingum frá OR um
væntanlegt orkuver er ekki annað
að sjá en að orkuverið falli vel að
skíðasvæðinu. Umferð um svæðið
kemur til með að aukast og allt að-
gengi að svæðinu kemur til með að
batna. Þá hefur OR sýnt áhuga á að
efla útivist á svæðinu með lagn-
ingu göngustíga, byggingu upplýs-
ingamiðstöðvar o.fl. er snýr að úti-
vist. Það á þó eftir að skýrast betur
á næstu árum hvaða áhrif orkuver-
ið hefur nákvæmlega á svæðið en
ÍR-ingar hafa trúa á að orkuver og
skíðasvæði geti farið vel saman á
Hengilssvæðinu.
Hjá skíðadeild ÍR stunda um 40
krakka æfingar í alpagreinum. Æft
er í flokkum 8 ára og yngri, 9 til 12
ára og 13 til 14 ára. Unglingar 15
ára og eldri æfa með skíðaliði
Reykjavíkur sem er skipað ung-
lingum frá ÍR, Fram og Víking. Æf-
ingar 8 ára og yngri fara fram um
helgar en 9 ára og eldri æfa fjórum
sinnum í viku. Þá er boðið upp á
kennslu fyrir byrjendur um helgar.
Æfingar í fjalli eru seinnipart dags
á virkum dögum eða kl. 18–20 og
um hádegisbil um helgar. Á skíðum
hafa foreldrar gott tækifæri til að
styðja börn sín til heilbrigðs lífern-
is og árangurs í íþróttum og um leið
að stunda útiveru með þeim. Oft
koma foreldrar með börnum sínum
á æfingar og fara á skíði á meðan
þau eru á æfingu og skíða svo sam-
an að æfingu lokinni. Foreldrastarf
skíðadeildarinnar er öflugt og
koma foreldrar að keppnis- og æf-
ingaferðum auk þess að aðstoða við
mótahald og annað er við kemur
íþróttinni. Gist er í skála skíða-
deildarinnar tvær til þrjár helgar á
vetri auk þess sem farnar eru
æfinga- og keppnisferðir út á land
og má þar nefna hina vinsælu Andr-
ésar Andarleika á Akureyri fyrir 12
ára og yngri. Kynnið ykkar starf-
semi skíðadeildar ÍR og Hengils-
svæðið á heimasíðu skíðadeildar-
innar http://www.irsida.is/skidi. Þá
eru upplýsingar um opnun á skiða-
svaedi.is undir önnur svæði.
Sjáumst á skíðum á Hengils-
svæðinu. ■
Mikið hefur verið rætt umneyslu unglinga á kannabis
(hassi og marijúana) að undan-
förnu og mörgu haldið fram um
mikla aukningu þessarar neyslu.
Þrátt fyrir miklar
fullyrðingar hafa
engar rannsóknir
verið lagðar fram
til stuðnings þess-
um fullyrðingum,
kannski vegna þess
að rannsóknir
liggja lítið fyrir,
eða að þær sýna
fram á annað.
Vímuefnaneysla
unglinga hefur
ætíð verið megin-
forsenda hertrar
löggjafar og má því
álykta svo að unga fólkið stýri
óbeint því sem þeir fullorðnu
mega gera.
Þegar tölur um vímuefna-
neyslu unglinga eru skoðaðar, þá
aðallega áfengis- og kannabis-
neysla, má sjá að töluverður hóp-
ur unglinga neytir áfengis reglu-
lega og þónokkuð stór hópur notar
það illa. 71,5% unglinga á aldrin-
um 14–15 ára hafa prófað áfengi
einhvern tímann á ævinni og um
50% töldu sig „drekka“ reglulega.
Flestir á þessum aldri þótti það
ekkert áhugavert að nota áfengi
og töldu slíka neyslu ekki skaða líf
eða heilsu þeirra sem neyta
áfengis.
Unglingar hafa neikvætt
viðhorf til kannabisneyslu
Þegar tölur um kannabisneyslu
unglinga á sama aldri eru skoðað-
ar, sýna þær fram á að um 8,3%
þeirra hafði notað kannabis einu
sinni eða oftar og um 0,8% höfðu
notað kannabis oftar en fimm
sinnum. Viðhorf unglinga til
kannabisneyslu eru mjög nei-
kvæð og telja flest þeirra kanna-
bis vera skaðlegt heilsu þeirra
sem það nota. Þessi sama rann-
sókn („Tóbaksreykingar og
hassneysla reykvískra unglinga
og viðhorf þeirra til slíkrar
neyslu,“ birt í Uppeldi og mennt-
un - Tímariti KHÍ, 5. árg. 1996,
Sigrún Aðalbjarnadóttir og Krist-
jana Blöndal) sýndi fram á að um
98% af þeim er reyktu tóbak að
staðaldri notuðu einnig áfengi
meðan um 40% af þeim sem ekki
reyktu tóbak notuðu áfengi. Af
þeim sem nota áfengi og tóbak
höfðu um 7,2% prófað kannabis.
Sýna þessar tölur fram á að
kannabisneysla unglinga er mjög
svo ofmetin, þar sem mjög lítill
hluti þeirra hafði yfirleitt prófað
kannabis og flestir höfðu mjög
neikvæð viðhorf til neyslunnar.
Unglingar byrja að drekka
fyrr en áður
Helstu rök fyrir banni á kanna-
bis er neysla unglinga og aðgengi
þeirra að efninu. Hefur því verið
haldið fram að neysla þeirra muni
aukast ef kannabis verði lögleitt,
án þess að styðja þær fullyrðingar
með rökum eða rannsóknum. Þeg-
ar umræðan um bjórinn stóð sem
hæst, voru ein rökin þau að auð-
veldara væri fyrir unglinga að
hefja neyslu áfengis ef hann yrði
leyfður. Sýnir önnur könnun, á
vegum sömu aðila og sú sem vitn-
að er til hér að ofan, um áfengis-
neyslu og venjur unglinga, að um
50% þeirra hefur sína áfengis-
neyslu á sterku áfengi, þótt svo
hún breytist síðar. Einnig sýna
aðrar kannanir að áfengisneysla
unglinga í 10. bekk hafi dregist
eitthvað saman á níunda áratugn-
um (Guðrún R. Briem 1989). Þrátt
fyrir auknar forvarnir á þeim ára-
tug, hefur engu að síður neysla
unglinga á áfengi aukist og þeir
byrji fyrr að drekka en áður.
Fíkniefnaneysla vex hér á
landi
Forvarnir eru mjög mikilvæg-
ur þáttur þegar kemur að vímu-
efnaneyslu unglinga. Í yfirlýsingu
um lýðheilsu á Íslandi má lesa eft-
irfarandi: „Áhersla er lögð á for-
varnir og þá sérstaklega fyrsta
stigs forvarnir, þ.e.a.s. að koma í
veg fyrir sjúkdóma“. Hér á landi
er litlu fé veitt til forvarna og
miðað við tölur um vímuefna-
neyslu unglinga, má draga þá
ályktun að núverandi stefna í for-
varnarmálum sé ekki að skila
þeim árangri sem ætlast er til.
Stefnan hefur verið sú að berja
höfðinu við steininn, neita að
horfast í augu við lítinn árangur
og vaða áfram án raunverulegrar
heildarstefnu í vímuefnamálum á
Íslandi.
Það geta allir verið sammála
um að vímuefnaneysla unglinga
sé málefni sem þarf að taka á föst-
um tökum. Hins vegar er ekki
hægt að láta lítinn hluta ungs
fólks stýra þeim viðhorfum sem
heil þjóð hefur til vímuefnamála,
jafnvel koma í veg fyrir alla vit-
ræna umræðu byggða á tilfinn-
ingum en ekki staðreyndum. Nú-
verandi stefna stjórnvalda í vímu-
efnamálum hefur engum árangri
skilað, eins og lesa má í orð Land-
læknisembættisins, sem gaf út yf-
irlýsingu sl. vor og sagði meðal
annars: „Fíkniefnaneysla hér á
landi hefur vaxið hröðum skref-
um að undanförnu. Segja má að
hún líkist faraldri, þ.e. hún breið-
ist út rétt eins og um smitsjúkdóm
væri að ræða“. Ef núverandi
stefna hefur það lítil áhrif, að
Landlæknir líkir henni við farald-
ur, væri kannski réttast að skoða
stefnuna í heild og sjá hvar hún
hafi brugðist, frekar en að gera
neytendur ábyrga fyrir vandan-
um og loka á alla umræðu? ■
Skíðasvæðið
í Henglinum
Kannabis og
unglingar
Umræðan
AUÐUNN F. KRISTINSSON
■ formaður skíðadeildar ÍR, skrifar.
Umræðan
ÓLAFUR SKORRDAL
■ áhugamaður um réttláta
fíkniefnalöggjöf.
■
Hins vegar er
ekki hægt að
láta lítinn hluta
ungs fólks stýra
þeim viðhorfum
sem heil þjóð
hefur til vímu-
efnamála, jafn-
vel koma í veg
fyrir alla vit-
ræna umræðu
byggða á til-
finningum en
ekki staðreynd-
um.