Fréttablaðið - 20.03.2004, Blaðsíða 28

28 20. mars 2004 LAUGARDAGUR
Ásgeir Ásgeirsson (forseti frá1952-1968). Þingmaður,
fræðslustjóri, ráðherra og banka-
stjóri áður en hann varð forseti.
Mótframbjóðendur (í kosning-
um 1952): Bjarni Jónsson dóm-
kirkjuprestur og Gísli Sveinsson,
sendiherra og fyrrverandi alþing-
ismaður.
Kristján Eldjárn (forseti frá1968-1980). Þjóðminjavörður
áður en forsetatíð hans hófst.
Mótframbjóðandi (í kosningum
1968): Gunnar Thoroddsen hafði
komið nokkuð víða við um ævina.
Hann var alþingismaður, forsætis-
ráðherra, borgarstjóri og prófessor
í lögum við HÍ en gegndi embætti
sendiherra þegar hann sóttist eftir
forsetaembættinu.
Vigdís Finnbogadóttir (forseti frá1980-1996). Leikhússtjóri Leikfé-
lags Reykjavíkur þegar hún var kjörin.
Mótframbjóðendur (í kosning-
um 1980): Albert Guðmundsson
var alþingismaður, stórkaupmað-
ur og fyrrverandi borgarfulltrúi og
atvinnumaður í knattspyrnu, Guð-
laugur Þorvaldsson var ríkissátta-
semjari og fyrrum rektor Háskóla
Íslands og Pétur Thorsteinsson
var sendiherra. Mótframbjóð-
andi (í kosningum 1988): Sigrún
Þorsteinsdóttir húsmóðir.
Ólafur Ragnar Grímsson (for-seti frá 1996). Hafði setið á
Alþingi og verið fjármálaráðherra
þegar hann bauð sig fram auk
þess að vera fyrrverandi prófess-
or í stjórnmálafræði við HÍ. Mót-
frambjóðendur (í kosningum
1996): Pétur Hafstein var hæsta-
réttardómari en hafði áður verið
sýslumaður á Ísafirði, Guðrún
Agnarsdóttir læknir var sérfræð-
ingur í veiru- og ónæmisfræði og
sat þess að auki nokkur ár á
þingi og Ástþór Magnússon hafði
fengist við eitt og annað tengt
verslun og viðskiptum en var í
forsvari fyrir samtök sín Frið
2000 þegar hann fór í framboð.
Af þessu má sjá að sex þeirra
fimmtán sem gefið hafa kost á
sér í embætti forseta Íslands í
þjóðkjöri höfðu áður setið á
þingi. Þrír höfðu gegnt sendi-
herrastöðum og fjórir verið emb-
ættismenn af öðrum toga.
Ólafur Ragnar Grímsson for-seti boðaði blaðamenn til
fundar við sig í vikunni og til-
kynnti að hann sæktist eftir end-
urkjöri í annað sinn. Yfirlýsingin
kom ekki á óvart enda tilfinning
flestra að Ólafur hefði fullan hug
á að gegna embættinu áfram.
Áður höfðu tveir lýst áhuga á
að sækjast eftir kjöri; Ástþór
Magnússon, forsvarsmaður Frið-
ar 2000, og Snorri Ásmundsson
myndlistarmaður.
Með yfirlýstum framboðum
þeirra Ástþórs og Snorra eru
töluverðar líkur á að það verði
forsetakosningar í landinu. Þetta
skiptir máli. Þar með þurfa þeir
sem vilja bjóða sig fram gegn
Ólafi ekki að láta hina margum-
töluðu hefð, að ekki sé til siðs að
bjóða sig fram gegn sitjandi for-
seta, vefjast lengur fyrir sér.
Þetta eykur líkur á fleiri fram-
boðum. Sú spurning brennur því
á landanum hvort fjórði aðilinn
muni lýsa yfir framboði sínu á
næstu dögum. Og ef svo, þá
hver?
Það hefur einnig vakið athygli
að Ólafur Ragnar hefur lýst yfir
framboði sínu til áframhaldandi
setu af þó nokkrum ákafa. Hann
hefur lagt fram málefni sem
hann leggur áherslu á og í Kast-
ljósþætti á fimmtudagskvöld
varðist hann spurningum fim-
lega, líkt og forsetinn byggist við
öflugu mótframboði. En slíkt er
þó vitaskuld einungis getgátur.
Makinn skiptir meginmáli
Eftir góðan sigur Ólafs Ragn-
ars í kosningunum 1996 með eigin-
konu sína, Guðrúnu Katrínu, sér
við hlið er ekki síður horft til kosta
maka viðkomandi en frambjóð-
andans sjálfs. Ljóst er að staða
Dorritar Moussaieff er sterk á
meðal þjóðarinnar. Hún er vinsælt
forsíðuefni tímarita og blöð með
viðtölum við hana rokseljast. Það
er því ljóst að allir þeir sem ætla
sér að sigra Ólaf Ragnar þurfa að
tefla fram maka sem sigrar Dor-
rit. Í öllu falli má makinn ekki
vera dragbítur. Skárri væri að
hafa engan maka, eins og Vigdís
Finnbogadóttir, en lélegan.
Fréttablaðið ríður nú á vaðið og
veltir upp nokkrum nöfnum á
þeim kandidötum, og kandidats-
hjónum, sem hugsanlega gætu, á
góðum degi, átt möguleika í sitj-
andi forseta í kosningunum í júní.
Listinn er vitaskuld ekki tæmandi.
bjorn@frettabladid.is
gs@frettabladid.is
Um fátt er meira rætt þessa dagana en hugsanleg forsetaframboð. Mun fjórða
framboðið koma fram? Mun Ólafur Ragnar þurfa að berjast í kosningum fyrir
áframhaldandi setu? Fáir leggja í sitjandi forseta, enda staða hans sterk, en þó er
ekkert útilokað.
Hverjir eiga séns
í Ólaf Ragnar?
HR. ÓLAFUR RAGNAR GRÍMSSON
Forsetinn hefur tilkynnt að hann sækist eftir áfram-
haldandi setu. Tveir mótframbjóðendur eru komnir
og nú veltir fólk því fyrir sér, fyrst framboð eru hvort
sem er komin fram, hvort þau verði fleiri.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
FRAMBJÓÐENDUR 1980
Albert Guðmundsson, Vigdís Finnbogadóttir, Guðlaugur Þorvaldsson og
Pétur Thorsteinsson buðu sig fram til forseta árið 1980. Mjótt var á mun-
unum milli Vigdísar og Guðlaugs.
FIMM FORSETAR
Landsmenn hafa þegar gengið fimm sinnum að kjörborðinu og kosið
sér forseta. Fyrsti forsetinn, Sveinn Björnsson, var kjörinn af þingheimi
við lýðveldisstofnunina 1944 og var svo sjálfkjörinn fjórum árum síðar.
Fyrstu almennu forsetakosningarnar voru árið 1952, þegar Ásgeir Ás-
geirsson var kjörinn, þær næstu árið 1968 þegar Kristján Eldjárn náði
kjöri, þriðju árið 1980 þegar Vigdís Finnbogadóttir sigraði, aftur átta
árum síðar þegar Sigrún Þorsteinsdóttir bauð sig fram gegn henni og
þær síðustu árið 1996 þegar Ólafur Ragnar bar sigur úr býtum.
Bakgrunnur fyrrverandi frambjóðenda
STERKIR HÆGRI
FRAMBJÓÐENDUR:
Björn Bjarnason Dómsmála-ráðherrann er þaulvanur
kosningum og er óhræddur við
að taka áhættu í þeim efnum.
Með góða þekkingu á utanríkis-
málum, víðlesinn og vel kvænt-
ur inn í menningarlífið, með Rut
Ingólfsdóttur fiðluleikara sér við
hlið.
Árni Sigfússon Bæjarstjórinní Reykjanesbæ hefur útlitið í
forsetann. Auk þess hefur hann
áru hins hófsama hægri manns,
sem gæti sótt fylgi sitt víða. Fjöl-
skyldan er líka til fyrirmyndar.
Hin þokkafulla Bryndís Guð-
mundsdóttir er talmeinafræð-
ingur og dóttirin Védís Hervör er vinsæl söngkona.
Dr. Sigríður Dúna Krist-mundsdóttir Nafn hennar
kemur ítrekað upp í umræðunni
um forsetaframboð. Hún er gift
inn í kjarna Sjálfstæðisflokksins.
Mörgum gæti hugnast það
ágætlega að sjá Friðrik Sophus-
son í hlutverki makans. Sigríður
Dúna er umdeild, sérstaklega í röðum fyrrum sam-
starfskvenna í Kvennalistanum, en ekki er víst að það
komi að sök. Góð menntun hennar og fáguð fram-
koma gæti fleytt henni langt, jafnvel skilað henni sigri.
Þorgerður Katrín Gunnars-dóttir Hún er spútnikmann-
eskjan í Sjálfstæðisflokknum.
Ung og lífleg með mikinn kjör-
þokka. Líklegt er þó að hinn ný-
skipaði menntamálaráðherra
hyggi fremur á frama í stjórn-
málum. Hún á vinsælan maka.
Ljóst er að varla má minna duga en fyrrum landsliðs-
fyrirliði, Kristján Arason – einn af strákunum okkar –
til þess að saxa á fylgi Dorritar Moussaieff.
Ólafur Ragnarsson Fyrr-um bókaútgefandi Hall-
dórs Laxness er það næsta
sem þjóðin gæti komist í
því að hafa sjálfan Laxness
sem forseta. Ólafur á enga
óvildarmenn svo heitið geti
og konan hans er hin glæsi-
lega Elín Bergs, dóttir Helga Bergs. Svo er Ólafur
gamall fjölmiðlamaður og kemur vel fyrir.
Sr. Pálmi MatthíassonBústaðaklerkurinn er
vinsæll, alþýðlegur og þar
að auki góðmennskan upp-
máluð. Hann gæti dregið
fram dökku hliðarnar á
stjórnmálamanninum Ólafi
Ragnari, ef samanburður
yrði gerður á þeim tveimur.
Páll Skúlason Ef vel tæk-ist til gæti hið virðulega
fræðimannsframboð Krist-
jáns Eldjárns endurskapast í
framboði háskólarektors.
Þar með yrði Ólafur að
Gunnari Thor: stjórn-
málamaðurinn gegn hinum
alþýðlega fræðimanni. Páll er heimspekingur og
getur því flutt móralskar ræður. Á ættir að rekja
norður og er þar að auki hestamaður, jeppakarl
og talar frönsku.
SAMEININGARTÁKNIN:
AÐRIR SKEINUHÆTTIR: ÞAU MYNDU HRISTA UPP Í UMRÆÐUNNI:
Björn Bjarnason
Þorgerður Katrín
Steinunn Sigurðardóttur
Jón Baldvin
Ellert B. Schram
ÞAU MYNDU SITJA
Á FRIÐARSTÓLI:
Árni Sigfússon
Sigríður Dúna
Ólafur Ragnarsson
Pálmi Matthíasson
Páll Skúlason
Ólafur Jóhann
Stefán Baldursson
Tinna Gunnlaugsdóttir
Rannveig Rist
Þórarinn Eldjárn
Þórólfur Árnason
Stefán Baldursson Þjóð-leikhússtjórinn er að láta
af störfum. Kona hans Þórunn
Sigurðardóttir er líka hámenn-
ingarleg, og gæti reyndar ver-
ið forsetaframbjóðandi líka.
Tinna GunnlaugsdóttirLeikkonan glæsilega, og
forseti Bandalags íslenskra
listamanna, gæti haft breiða
skírskotun. Það yrði líka eleg-
ans yfir embættinu, ekki síst í
ljósi þess að maður hennar er
Egill Ólafsson söngvari.
Steinunn SigurðardóttirLjóshærð, menningarleg,
og hefur meira að segja skrif-
að bók um það hvernig á að
vera forseti. „Ein á forsetavakt
- dagar í lífi Vigdísar Finn-
bogadóttur“ hét hún. Hún tal-
ar líka frönsku eins og Vigdís.
Maki hennar er Þorsteinn
Hauksson tónskáld.
Rannveig Rist Álforstjórinnhefur þegar verið nefnd í
tengslum við forsetaframboð,
en hún vísar öllu slíku á bug.
Ljóst er þó að hún yrði sterk-
ur kandidat, enda fyrirmynd margra venna,
og karla, sem konan sem réðst inn í karla-
vígið og hafði sigur.
Jón Baldvin Hanni-baldsson Hann er títt-
nefndur forsetaframbjóð-
andi og er að komast á
aldur sem sendiherra.
Bryndís Schram gæti
reyndar einnig verið
heppilegur frambjóðandi, allt eftir því
hvernig vindarnir blása. Ljóst er að hressi-
leiki myndi færast yfir embættið með inn-
reið þeirra hjóna til Bessastaða.
Ellert B. Schram Hanner baráttujaxl, fyrrum
ritstjóri, alþingismaður og
núverandi áhrifamaður í
íþróttahreyfingunni. Hann
gæfi Ólafi hvergi eftir í
rökræðum og slagurinn
yrði án efa harður.
Þórarinn Eldjárn Hann er sonur Kristjánsog ekki ósvipaður honum í háttum.