Fréttablaðið - 19.06.2004, Blaðsíða 17

þingið eigi að ráða. Þingræði er
ákveðin tegund af stjórnskipulagi
þar sem ríkisstjórnin verður að
styðjast við meirihluta á Alþingi.
Þingræði snýst ekki um samskipti
forsetans og þingsins.“
Höfum varðveitt frumkraftinn
Þú hefur verið forseti í átta ár.
Hafa hugmyndir þínar og skoðan-
ir breyst mikið á þessum árum?
„Ég er mun meðvitaðri um það en
ég var fyrir átta árum síðan
hvernig heimsmyndin hefur
breyst á þann veg að nú ríkir hörð
samkeppni milli þjóða. Þær tvö
hundruð þjóðir sem eru í veröld-
inni eru á opnum vettvangi þar
sem smáar og meðalstórar þjóðir
þurfa sérstaklega að hafa mikið
fyrir sínum hlut og heyja harða
samkeppni. Það er mikið og erfitt
verkefni fyrir okkur Íslendinga
að halda okkar hlut í þessu um-
hverfi. Mikilvægi forsetans og
framlag hans til þess er mér í dag
miklu ljósara en áður.
Sú mikla framrás viðskipta á
alþjóðlegum vettvangi sem ný
kynslóð í viðskiptalífinu hefur
verið að birta okkur á allra síð-
ustu árum hefur líka sýnt hvernig
hið alþjóðlega viðskiptalíf getur
opnað Íslendingum áður óþekkt
tækifæri. Þessi skemmtilega
þversögn, að eiga á aðra hönd
sterkar rætur hér heima og vera á
hina umsvifamikil á alþjóðavett-
vangi, getur kannski í fyrsta sinn
í sögu okkar Íslendinga skapað ís-
lenskum athafnamönnum tæki-
færi til að byggja upp fyrirtæki á
heimsvísu.
Það voru ekki allir ánægðir
þegar ég nefndi í áramótaræðu
minni að við yrðum að gæta þess
að herða ekki svo tökin á þessari
nýju kynslóð athafnafólks að hún
færi með rekstur úr landi. En ef
það gerðist værum við að glata
miklum tækifærum fyrir þjóðina.
Mér er líka orðinn ljósari en
áður sá mikli kraftur sem getur
falist í alþjóðlegri útrás íslensks
listafólks nánast í öllum greinum
lista. Hin stóru samfélög eru orð-
in svo niðursoðin að frumkraftur-
inn, frumleikinn og ferskleikinn,
er farin að týnast. Í þessu sér-
kennilega litla samfélagi okkar
hefur okkur tekist að varðveita
frumkraftinn og skapa nýja hluti
sem vekja athygli umheimsins.
Áhrifamaður í hinum alþjóðlega
listaheimi sagði við mig fyrir
nokkrum vikum: „Ísland er stór-
veldi í listum.“ Ég brosti því mér
fannst þetta nokkuð bratt sagt.
Orðin hafa hins vegar orðið mér
umhugsunarefni og ég tel að í
þeim felist mikill sannleikur.
Ég var að tala við Dorrit fyrr í
dag. Hún er í Basel að fylgja eftir
og stuðla að framgangi íslensks
myndlistarfólks sem þar er á
einni merkustu myndlistarmessu
sem haldin er í heiminum ár
hvert. Dorrit sagði að greinilegt
væri að tekist hefði að vekja
áhuga galleríeigenda, safnstjóra,
ritstjóra og blaðamanna á ís-
lenskri myndlist. Við sjáum þetta
í öðrum listgreinum, til dæmis á
velgengni Rómeó og Júlíu í
London. Fyrir nokkrum vikum
sátu hér, við þetta sama borð og
við sitjum, framleiðendur leik-
verka í Bandaríkjunum og Bret-
landi og ræddu í fullri alvöru um
að setja upp Rómeó og Júlíu sem
markaðssýningu í New York og
London.
Sumum kann að finnast ég of-
urbjartsýnn á íslenska möguleika
en það er vegna þess að þessi átta
ár á forsetastóli hafa fært mér
fjölda dæma um hvað hægt er að
gera. Stóri vandinn snýst um að
opna leiðir og greiða götu lista-
fólks og sinna því alþjóðlega
áhrifafólki sem er reiðubúið að
taka höndum saman við Íslend-
inga. Þá megun við ekki fyllast
heimóttarskap og ótta þótt hér nái
fólk í viðskiptalífi miklum árangri
á heimsvísu. Við megum heldur
ekki öfundast þótt einstaklingar í
listum skari fram úr öðrum og
byrja að glefsa í þá. Við eigum að
taka því fagnandi og átta okkur á
því að árangur eins skapar mögu-
leika fyrir aðra.“
Hlustar stundum á Ingva Hrafn
Hvaða áhrif hefur fjölmiðlaum-
fjöllun á þig? Morgunblaðið beitir
sér gegn þér í leiðaraskrifum og
Ingvi Hrafn Jónsson er með þátt á
Útvarpi Sögu þar sem þér eru oft
ekki vandaðar kveðjurnar.
„Ég hef alltaf haft áhuga á fjöl-
miðlum og tel að þeir endurspegli
ákveðna strauma í þjóðfélaginu.
Ég hlusta stundum á Ingva Hrafn.
Mér finnst fróðlegt að heyra hvað
vissir hópar í þjóðfélaginu eru að
segja og Ingvi Hrafn kemur því
alltaf skýrt til skila þó orðbragðið
sé á stundum nokkuð hrjúft.
Ég met Morgunblaðið mikils og
tel að það sé mikilvægur þáttur í
okkar þjóðlífi og veiti góða innsýn
í þjóðfélagið. Mér hefur alltaf
fundist nokkuð sjarmerandi
hvernig Styrmir lítur á sig sem
yfirdómara yfir forsetaembætt-
inu. Hann hefur ekki bara gert
það í minni tíð heldur einnig áður
og var nú í vikunni að ítreka að
Morgunblaðið hefði haft rétt fyrir
sér árið 1978 þegar það gagnrýndi
Kristján Eldjárn harkalega.
Kannski skrifar Styrmir leiðara
árið 2020 til að réttlæta gagnrýni
sína á mig.“
Gefandi samband
Mikil umfjöllun hefur verið um
forsetaembættið í tíð Ólafs Ragn-
ars og sömuleiðis um einkalíf
hans. DV sló því upp fyrir sköm-
mu að faðir Dorritar teldi dóttur
sína ekki vera gifta konu. „Mér
fannst uppsláttur DV um afstöðu
föður Dorritar til hjónabands okk-
ar ekki alveg í takt við það sem er
eðlilegt,“ segir Ólafur Ragnar
spurður um viðbrögð sín við þeir-
ri frétt. „Það vita allir að í fjöl-
mörgum trúarsamfélögum eru
hjónabönd ekki viðurkennd nema
þau séu innan trúarsamfélagsins.
Það sem Shlomo sagði í þessu við-
tali var hinn hefðbundni skilning-
ur trúaðra gyðinga og það er ekk-
ert nýtt í því. Við Dorrit erum í
góðum tengslum við hann og hann
er mikill vinur minn en túlkun
blaðsins gat í augum annarra litið
svo út að hann væri búinn að út-
skúfa Dorrit.“
Hefur ólíkur bakgrunnur ykkar
Dorritar skipt máli í sambandi
ykkar, til dæmis varðandi trúmál?
„Trúin hefur ekki skipt máli
því Dorrit er ekki rétttrúaður
gyðingur í hefðbundnum skiln-
ingi. Hún hefur allt sitt líf verið
ríkur þátttakandi í fjölmenningar-
samfélögum um víða veröld. Fyr-
ir fáeinum vikum vorum við Dor-
rit í fámennu kvöldverðarboði
heima hjá Nane og Kofi Annan í
New York. Talið barst að ferli okk-
ar Dorritar og einn gestanna sagði
að vart væri hægt að hugsa sér
fólk úr ólíkari menningarheimum
sem hjón heldur en okkur. Ég
svaraði að bragði: „Nema gest-
gjafa okkar“ - það er að segja hina
sænsku Nane Annan og Afríkubú-
ann Kofi. Kofi Annan hló mikið að
þessu. Ég hef að mörgu leyti
kynnst nýrri veröld í gegnum
Dorrit, nýjum tækifærum og nýj-
um sjónarmiðum, nýjum áhersl-
um og nýjum menningarheimum.
Þetta hefur verið heillandi og lær-
dómsríkt og mjög gefandi. Dorrit
hefur kynnst Íslandi á mjög náinn
hátt, heillast af landi og þjóð og
öllu því sem Ísland hefur fram að
færa. Þó að það hafi verið nokkurt
viðfangsefni að tengja þetta allt
saman og gera úr þessu eina heild
þá hefur okkur tekist það og það
hefur verið spennandi og gef-
andi.“
Þú hefur yfirgnæfandi fylgi í
skoðanakönnunum. Margir, jafn-
vel stuðningsmenn þínir, gætu
hugsað sem svo að það væri engin
sérstök ástæða til að mæta á kjör-
stað. Úrslitin séu ljós.
„Það er ærin ástæða fyrir fólk
til að mæta á kjörstað, bæði til að
taka afstöðu til frambjóðendanna
sem í boði eru, til að lýsa yfir af-
stöðu sinni til forsetaembættisins
og tjá skoðun sína á hlutverki
embættisins og verkum. Kosning-
ar eru ákveðin vísbending og
ákveðinn dómur. Allir sem láta sig
einhverju varða það sem forset-
inn er að gera, hefur gert og gæti
gert eiga að taka þátt í þessum
kosningum. Úrslitin verða ekki
bara metin eftir því hversu mörg
atkvæði ég eða andstæðingarnir
fá, heldur einnig eftir öðrum þátt-
um.“
kolla@frettabladid.is
Salan hefst mánudaginn 21. júní!
Þrír nýir staðir • VALLE DEL ESTE á Spáni • BELEK í Tyrklandi • DELHI á Indlandi
THAILAND í fyrsta sinn í október og nóvember á mjög hagstæðu verði
Lærðu golf við frábærar aðstæður
hjá íslenskum golfkennurum.
Núna er hægt að bóka Spán og Tyrkland á netinu!
75.500
Að því tilefni er fyrsta ferðin til Matalascanas 21. - 28. sept. á sérstöku tilboðsverði
kr. á mann í tvíbýli.
Innifalið: Flug, akstur til og frá hóteli erlendis, gisting með útsýni yfir hafið,
morgun- og kvöldverðarhlaðborð, ótakmarkað golf alla daga nema á komu-
og brottfarardegi, fararstjórn og flugvallarskattar.
Golfbæklingur verður ekki gefinn út, því allar upplýsingar
um golfferðir okkar eru komnar á netið.
Golfskólinn
www.urvalutsyn.is
Golfdeild Úrvals-Útsýnar
sími: 5854117 (Peter) • 5854116 (Signhild)
Fax: 5854120 • E-mail: peter@uu.is og signhild@uu.is
Þeir sem bóka á
netinu
fyrir 30. júlí eiga
möguleika
á að fá ferðina fr
ítt!
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
2
50
66

06
/0
4
LAUGARDAGUR 19. júní 2004 17
Fyrir fáeinum vikum
vorum við Dorrit í
fámennu kvöldverðarboði
heima hjá Nane og Kofi
Annan í New York. Talið
barst að ferli okkar Dorritar
og einn gestanna sagði að
vart væri hægt að hugsa sér
fólk úr ólíkari menningar-
heimum sem hjón heldur en
okkur. Ég svaraði að bragði:
„Nema gestgjafa okkar“ —
það er að segja hina
sænsku Nane Annan og
Afríkubúann Kofi. Kofi Ann-
an hló mikið að þessu. Ég
hef að mörgu leyti kynnst
nýrri veröld í gegnum Dorrit,
nýjum tækifærum og nýjum
sjónarmiðum, nýjum áhersl-
um og nýjum menningar-
heimum.
,,
Fæddur:
Á Ísafirði árið 1943..
Nám:
Stúdentspróf MR 1962. BA-próf í hag-
fræði og stjórnmálafræði frá háskólan-
um í Manchester í Englandi 1965, dokt-
orspróf í stjórnmálafræði frá sama
skóla 1970.
Starfsferill:
Lektor og síðar prófessor í stjórnmála-
fræði við HÍ. Alþingismaður frá 1978-1983
og 1991-1996. Formaður Alþýðubanda-
lagsins 1987-1995. Fjármálaráðherra frá
1988-1991. Forseti Íslands frá 1996.
Maki:
Dorrit Moussaieff, fædd 1950. Hún er
skartgripahönnuður að mennt.
Ólafur Ragnar vill:
— varðveita sjálfstæði forsetaembætt-
isins.
— opna leiðir og greiða götu íslensks
listafólks í útlöndum.
Forsetakosningar 2004
Ólafur Ragnar Grímsson í hnotskurn