Tíminn - 19.12.1972, Síða 8
8
TÍMINN
Þriftjudagur 19. desember 1972
„Mér hefur alltaf gengið fremur illa
að hafna ævintýrum”,segir Jói norski
SKEIÐ
ÁRSINS
2000 stk. silfur, tölusett,
og aðeins 25 stk. 18 kar-
ata gull, tölusett.
Póstsendum.
Jens Guöjónsson
gullsmiður
Laugavegi 60 og Suöur-
veri
Simi 1-23-92
Erlingur Davíösson:
Jói norski
Útgeíandi er útgáfufyrirtækið
Fagrahlið á Akureyri. Bókina
hel'ur ritað eftir Irásögnum Jóa
norska sjálfs Erlingur Daviðsson
ritstjóri á Akureyri og iætur hann
sögumann sinn tala i fyrstu
persónu. Jói er lslendingur i húð
og hár. Hann heitir fullu nafni
Jóhann Daniel Baldvinsson og er
vélstjóri á Skagaströnd. Fæddur
að Keykjum á Reykjaströnd 22.
júli 1903. Var vegna fátæktar
loreldranna og heilsuleysis
móðurinnar komið i fóstur til
móðurhróður sins, Daniels
Jóhannssonar, að Háaskála i
Ólafslirði. t>ar var hann'-bernsku-
ár sin hjá góðu fólki. Foreldrar
hans fluttust litlu á eftir honum
lika lil Ólafsfjarðar og naut hann
þess að vera heimagangur hjá
þeim og sótti sjó með föður sinum
stundum. Hafði útigangseðli og
var undir tvöföldu eftirliti
foreldra, en skauzt á milli og
skapaði með þvi írjálsræðistæki-
færi.
-> Stuttu eftir fermingu bauðst
^ honum vist hjá norskum skip-
stjóra, Arnt Nielsen, sem var
,,stór maður og kraftalegur og
bauð af sér hinn bezta þokka,
enda karlmenni i sjón og raun”.
Var samið um,að Jói yrði hjá hon-
um heimilismaður ,,þar (il hann
yrði sjállbjarga”. Þetfa gerðist i
skyndingu, en með samþykki
bæði fósturloreldra og foreldra
Jóa. Har með var hann kominn i
annað fóstur. Með hinum nýja
l'óstra fór hann til Noregs og
gerðist heimilismaður hans.
1 Noregi átti hann heima i
hálfan annan áratug og fór þar
„margar lerðir glæfra”, sem
segir Irá i bókinni.
Bókin er skemmtilegur lestur.
Hún er skrifuð i mjög viðkunnan-
legum tón, sem er léttur, glað-
legur og kimniblandinn. Jói
norski er óspar á sjálfum sér i
Irásögnum i sama mæli og hann
er ósérhlifinn til athafna. Sögur
hans eru margar furðulegar, en
hins vegar ekki lygilegar.
Lesandinn finnur, að þær eru
tempraðar af virðingu fyrir sann-
leikanum.
Erlingur Daviðsson er kominn i
hóp þeirra islenzkra rithöfunda,
er um þessar mundir kunna bezt
þá list að taka menn tali til
ritunar þannig, að viðmælandinn
njóti sin.
Bók þessi er byggð á viðtali,
sem skráð er einradda. Aftur á
móti ekki einhliða, þvi að mann-
kostir Jóa eru margvislegir og
augljósir. Vaskleikinn ekki
einhamur, áreiðanleikinn tröll-
traustur, hagleikurinn eins og i
dvergheimum, vélgæzlusnillin og
úrræðasemin óbugandi — og
lslendingsmetnaðurinn til
áherzlu i hverri raun. Allt þetto
gerir manninn verðugt bókarefni.
Auk þessa er svo allur fróð-
leikurinn , sem bókin flytur um
Noreg og sjómannalifið i norður-
höfum við sildveiðar, hákarla-
veiðar, selveiðar, rostunga-
veiðar. Baráttan á þessum veið-
um við hafisinn er mikilúðlegt
frásagnarefni. Þar gerðust harð-
leikin æfintýri. Sviðið var: „allt
Irá Grænlandi austur að Novaya
Zemlya, að Hvitahafinu með-
földu, og allt norður fyrir Sval-
barða”.
Itömm er sú taug, sem rekka
dregur föðurtúna til. Árið 1934
kom Jóhann Daniel Baldvinsson
heim til lslands með konu og börn
eftir 15 ára útivist, — og um hann
fór „fagnaðarstraumur.
Bókin er rúmlega 200 bls. i
þægilegu broti. Hún er prentuð i
Prentsmiðju Björns Jónssonar á
Akureyri. Letrið gott. Nokkrar
myndir prýða bókina, bæði
teiknimyndir og ljósmyndir.
Teiknimyndirnar eru eftir son
Jóhanns, Sigmund, uppfinninga
mann og teiknisnilling i Vest-
mannaeyjum. Karl Kristjánsson.
Sjötta bókin um sæfarir,
sjómenn og siglingar
Sveinn Sæmundsson:
EINN i ÓLGUSJÓ.
Setberg.
Þetta mun vera sjötta bók
Sveins Sæmundssonar um sæfar-
ir, sjómenn og siglingar. Auk þess
er Sveinn kunnur að skemmtileg-
um samtölum i útvarpi, einkum
við sjómenn. Sveinn var alllengi
sjálfur i siglingum og þekkir
þetta lif vel af eigin raun. Þess
vegna getur hann um þetta rætt
við sjómenn sem jafningi, og hon-
um er einstaklega vel lagið að
laða menn til hispurslausrar og
opinnar frásagnar, af þvi að við-
ræðendur finna áhuga hans og
glöggan skilning á efninu. Hann
hefur lika sýnt það skýrt i bókum
sinum, að hann kann ekki aðeins
að ræða við sjómenn um þetta og
hlusta vel, heldur skila þvi, sem
hann heyrir, skrifa það i læsilega
frásögu.
Það er eflaust rétt, sem segir i
kápukynningu bókarinnar, að
söguhetja Sveins að þessu sinni,
Pétur Pétursson, sé „sjómaður i
orðsins fyllstu merkingu”, eða
ÆSISPENNANDI..
SAGA UN
STÓRVELDA
ÁTÖK 0G
HRIKALEGA
VJ- / 9 ÁÆTLUN
Jafnskjótt og John hefur fengið bréfið, er hann
hundeltur af leyniþjónustu...........
Verið er að neyða Komarov til að framkvæma
áætlunina en............
Frá Thule er gerður út leiðangur 6 harðskeyttra
manna með vélsleða og snjóþeysur til að bjarga
honum úr höndum...............
Frá Islandi berst hjálp með togaranum ....
ÞAÐ GETUR NAUMAST SKEMMTILEGRI OG ÆSILEGRI
LESTUR EN ÞESSA BÓK BREZKA HÖFUNDARINS,
DUNCANS KYLES.
216 BLS. • VERÐ KR. 688,00 • BÓKAÚTGÁFAN VÖRÐUFELL
öllu heldur farmaður. En lif hans
er einnig frásögu vert á landi, og
myndir þær.sem vefast inn i þá
sögu frá lifinu og bragnum i
Reykjavik og sveitadvöl bæjar-
barns á fyrstu áratugum þessar-
ar aldar, eru vel verðar geymdar
og ljóslifandi. Bókin heitir „Einn i
ólgusjó”, og manni finnst það
nafn ekki siður eiga við lifshlaup
Péturs frá bernsku en sjóferð-
ir hans. Hann er af góðum stofn-
um kominn og á að þá, sem mikið
hafa umleikis og standa i mörgu,
en brotalamir og meinleg atvik i
ólgusjó furðulegs rótleysis dæma
hann til mislitrar sjálfsmennsku
alltfrá fimm ára aldri. Mér þykir
bernskusaga Péturs raunar
lýsiri'gameiri en farmannssagan,
þótt ekki vanti i hana tilbrigðin.
Bernsku- og uppvaxtarsagan er
miklu sérstæðari og gefur þrátt
fyrirallt miklu meiri sýn i mann-
legt lif og lifsbrag islenzks tima-
bils. Sjóferðasagan á sér miklu
fleiri hliðstæður og er likari
mörgum öðrum sögum, sem
sagðar hafa verið.
Ekki verður sagt um þessa
siglingasögu, að hana skorti
hraða og ævintýri. Þar liggur
leiðin milli heimshafanna með
söguefni i hverri borg. Pétur
dregur ekki fjöður yfir sin not af
þeim tækifærum. Hann ber ekki i
bresti sina og veigrar sér ekki við
að rekja feril sinn Sódómu úr
Gómorru. Og viða hefur hann far-
ið og haft marga fljótandi fjöl
undir fótum.
Þvi er ekki að neita, að skyndi-
dvalir i hafnarborgum eru hver
annarri býsna likar dagskrár, en
þótt svo sé kunna þeir Sveinn og
Pétur lag á þvi að finna jafnan
einhverja nýja rúsinu, eitthvert
frásagnarvert atvik til þess að
vera kjarna i hverjum þætti.
Vegna þess verða þessi svipliku
og tiðu skyndistrandhögg sjó-
mannsins aldrei leiðigjörn, og
lesandinn á alltaf von á nýju
ævintýri, þótt komið sé i sömu
höfn i tiunda sinn.
Þessi bók er að þvi leyti með
öðrum brag en flestar fyrri bækur
Sveins, að þar eru ekki átökin við
hafið, lifshættan eða baráttan upp
á lif og dauða helzta söguefnið,
heldur er farmaðurinn sjálfur,
rótlaust iif hans, ævintýri og
heimskönnun mergurinn málsins.
Sveinn hefur enn boðið upp á stór-
skemmtilega bók — liklega
skemmtilegri og mannlegri en
hinar fyrri.
— AK
KRÝNINGAR-
SKEIÐIN 1972
SKUGGABALDUR
kemur í bæinn á morgun