Fréttablaðið - 24.07.2004, Blaðsíða 32

Ragnheiður Gröndal, söngkona í Black Coffee:
Hrá orka
Davíð Þór Jónsson píanóleikari:
Þor og hugrekkiDjass í sinni fjölbreyttustu myndhefur orðið æ vinsælli kostur þeg-
ar kemur að tónleikaflóru Íslands
á undanförnum misserum. Ungir
og framúrskarandi djassleikarar
virðast spretta upp eins og
gorkúlur og senda frá sér af-
bragðs tónsmíðar sem falla æ
meira í kramið hjá landsmönnum.
Ásókn í djassdeild FÍH-skólans
fer vaxandi og færri komast að en
vilja. En djassáhuginn er síst nýr
af nálinni meðal Íslendinga.
„Áhugi á íslenskum djassi hef-
ur farið vaxandi síðan 1946 að ís-
lenskur drengur, Gunnar Orms-
lev, þá átján ára, kom til Íslands
með íslenskri móður sinni, en fað-
ir hans var danskur. Sem betur
fer varð hann innlyksa hér og
hafði forystu um að gera íslensk-
an djass að djassi á heimsmæli-
kvarða,“ segir djassgagnrýnand-
inn Vernharður Linnet, aðspurður
um aukinn djassáhuga ungra Ís-
lendinga.
„Staðreyndin er sú að á árun-
um 1947 og framundir 1960 voru
íslenskir djassleikarar gjaldgeng-
ir hvar sem var í Evrópu, en á
rokktímanum átti djass mjög í
vök að verjast og á Bítlatímabil-
inu var blásturshljóðfærum nán-
ast útrýmt og ekkert notað nema
gítarar. Djassinn kom svo aftur af
fullum krafti 1977 þegar Guð-
mundur Ingólfsson kom heim frá
Noregi og fór að spila djass þrjú
kvöld í viku. Þá fór Djassvakning
að flytja inn erlenda djassleikara
og á næsta tíu ára tímabili komu
hingað fleiri frægir djassleikarar
en nokkurn tímann fyrr eða síðar.
Þá voru hér stærstu stjörnur
djassins með tónleika þrisvar,
fjórum sinnum á ári; meðal
þeirra, Art Blakey, Lionel
Hampton, Benny Goodman, Oscar
Peterson, Stan Getz, Nils-Henning
Ørsted Pedersen, Chet Baker,
Dizzy Gillespie og fleiri.“
Vernharður segir grundvöll
fyrir innflutningi stórstjarna úr
djassinum vera allt annan í dag,
þar sem framboðið er orðið svo
fjölbreytt af annarri tónlist, auk
þess sem íslenskir djassleikarar
trekki meira að á tónleikum hér-
lendis en flestir þeirra útlendu.
„Djassinn er á uppleið hjá ungu
fólki en ég veit ekki hversu djúpt
áhuginn ristir; hvort þar sé um að
ræða um ungt fólk sem vill bara
hlusta á ungt fólk. Um nokkra hríð
hefur aðsókn hjá ungu fólki á
hljómleika íslenska djassleikara
verið miklu meiri en ef ungir og
erlendir djassleikarar koma í
heimsókn. Menn eru alltaf í sínum
hópum og vilja hlusta á sitt fólk.
Þannig er það í öllum listum og
öllu í veröldinni. Djass er heldur
ekki vinsældartónlist eins og hún
var fram að seinni heimsstyrjöld
þegar hún var hluti af popptónlist
síns tíma. Heimurinn er orðinn
svo hraðgengur og allt er vinsælt
í einu, en djassinn hefur alltaf átt
mjög sterkan kjarna hér á Íslandi
og íslenska djassþjóðin verið
mjög þrautseigur hópur.“
thordis@frettabladid.is
20 24. júlí 2004 LAUGARDAGUR
Af hverju féllstu fyrir djassinum?
Ég ákvað ungur að verða tónlistarmað-
ur og fókusaði fyrst og fremst á að
geta spilað eftir eyranu. Sá vettvangur
leiddi mig inn á brautir djassins og
tónlistin höfðaði sterkt til mín.
Hvernig djass hlustarðu á?
Ég hef reyndar ekki sett djassplötu á
fóninn í langan tíma og er ekki eins
sokkinn og ég var áður. Er meira í því
að innbyrða aðra stíla og stefnur í víð-
ara samhengi. Er afar hrifinn af „stera-
djassi“ og miklum látum. Líka dixie-
land. Væri til í að blanda saman nýju
efni og eldgömlu; dixieland, lúðrasveit,
frjálsum djassi og pönki.
Hver er besta djassplata allra tíma?
Það kemur óneitanlega ein plata upp í
hugann, en ekki fyrir það að hún sé
full af stórkostlegum tónsmíðum.
Þetta er stemningsplata sem situr í
manni; Kind of Blue með Miles Davis.
Maður dettur inn í einhvern gír meðan
á hlustun hennar stendur og dvelur
þar allt til enda.
Er eitthvað sem einkennir íslenskan
djass?
Það sem einkennir sjálfan mig og
mína, auk þess þá sem ég hef kynnst
og hlustað á, eru þor og mikið hug-
rekki. Hér er engin hræðsla við að
spila af fingrum fram og eftir eigin
höfði. Íslenskur djass er fjölbreyttur og
breiður hópur að gera ólíka hluti, þótt
lítill sé.
Er djassinn sexí?
Já, djass er sexí ef tónlistarmennirnir eru
einlægir og tilgerðarlausir, koma hreint
til dyra og spila frá hjartanu. Djass á að
snerta við fólki og ná til allra, en aldrei
að vera eigingjörn sköpun í eigin af-
markaða horni.
Af hverju féllstu fyrir djassinum?
Þessu var dálítið troðið upp á mig.
Foreldrar mínir hlustuðu mikið á
djass og tónlistin varð hluti af um-
hverfi uppeldisins. Ég hafði strax
mikið dálæti á djasssöngkonunum
og hóf mikla hlustun á þær, enda all-
ar undantekningarlaust góðar, bæði
tæknilega og túlkunarlega séð. Þá er
djass bæði lifandi og skemmtileg
tónlist. Í honum er lítið um beinar
endurtekningar og alltaf eitthvað nýtt
að gerast. Mér finnst spuninn mjög
heillandi.
Hvernig djass á helst upp á pall-
borðið hjá þér?
Ég fíla allan djass en í mestu uppá-
haldi eru gamlir standardar. Þeir eiga
mestu ítökin í mér og ég syng mest
slíkan djass sjálf. Framúrstefnulegur
djass höfðar líka til mín, en verð að
nefna Charlie Parker, John Coltrane
og Cole Porter sem helstu eftirlætin.
Hver er þinn mesti áhrifavaldur?
Nancy Wilson, Sarah Vaughan, Billie
Holiday, Ella Fitzgerald, Diana Krall
og Aretha Franklin, þótt hún sé
þekktust fyrir soul-tónlist. Aretha hef-
ur sungið helling af djass- og
blúslögum og gerir það frábærlega.
Hver er besta djassplata allra tíma?
Verð að segja Kind of Blue með Miles
Davis og A Love Supreme með John
Coltrane. Þetta er djass sem nær til
allra.
Er eitthvað sem einkennir
íslenskan djass?
Íslenskur djass er ansi ferskur og
frumlegur í öllum samanburði. Við
eigum svo marga frábæra spilara
sem fást við spennandi og mis-
munandi hluti. Hljótum að vera
talsvert orginal miðað við íslenska
frumkraftinn sem blandast djass-
hefðum úr ýmsum áttum. Við kom-
um klárlega sterk út.
Er djassinn sexí?
Já, það er einhver hrá orka í djassinum
og ekki síst í latín-djassi, sem er meira
taumlaus.
Af hverju telurðu ungt fólk hafa vax-
andi áhuga á djassi?
Ég held það sé að mörgu leyti FÍH-
skólanum að þakka. Þaðan eru út-
skrifaðir margir og góðir djass-
spilarar. Maður finnur ákveðna
vakningu hjá unga fólkinu, það
byrjar að tékka á þessu því vinirnir
eru að hlusta, eða þá þekkja tón-
listarmennina. Í það minnsta er
mikið að gera í djassinum. Það
vantar ekki.
Djass hefur átt sífellt meiri vinsældum að fagna með-
al ungs fólks á Íslandi og bætist þá við dyggan hóp
eldri djassáhugamanna. Djasstónleikar trekkja að út
að dyrum og svalur djass heyrist æ oftar út um opnar
svaladyr landsmanna. Helgarútgáfan tók hús á
nokkrum af heitustu djassleikurum ungu kynslóðar-
innar og einnig Vernharði Linnet djassgeggjara.
Djass á heims-
mælikvarða
Jóel Pálsson - Klif
Klif er ein af betri íslenskum djassplötum sem út
hafa komið. Jóel er þroskaður listamaður sem
unnið hefur gífurlega vel að sinni list. Þetta er
ekki plata sem maður setur á fóninn í partíum
heldur tónlist sem krefst hlustunar, gaumgæfi-
legrar athygli og tíma. Frábærar lagasmíðar og allt
frumsamið af Jóel sjálfum.
Óskar og Ómar Guðjónssynir
- Varmaland
Mjög falleg og melódísk plata sem fer vel á að
spila í góðum samkvæmum. Afar ljúf og passar
vel við kertaljós og rómantík. Næm túlkun og
eyra fyrir laglínum er áberandi og kemur aðeins á
óvart. Allt frumsamið af Ómari og hljóðfæraleikur
Óskars er frábær.
Davíð Þór Jónsson - Rask
Gífurlega misjöfn plata. Frábærir ópusar innan
um allskonar drasl. Davíð er frábær píanisti, en
fer stundum heldur um víðan völl og því er plat-
an ekki nógu heilsteypt. Davíð á eflaust eftir að
verða einn af þeim stærstu á Norðurlöndum og
það skilar sér þegar hann vill á plötunni, því þar
glitrar á gimsteina í öskustónni.
Jagúar - Get the funk out
Samúel Jón er auðvitað fönkari og ég get ekkert
sagt um Jagúar nema að þetta er rosaleg stuð-
hljómsveit. Aftur á móti tókst Samúeli einstaklega
vel upp að útsetja tónlist Tómasar R. Einarssonar
sem hann flutti með stórsveit sinni á Listahátíð.
Það er von á plötu frá þeim tónleikum og verður
spennandi að hlusta á.
Ragnheiður Gröndal -
Ragnheiður Gröndal
Ragnheiður syngur á þessari plötu standarda sem
söngkonur á borð við Ellu Fitzgerald og Sarah Vaug-
han hafa sungið. Hún er ung og enn í námi. Maður
bíður eftir að hún skapi sinn eigin stíl og fari að
syngja sína eigin tónlist. Er efnileg og skemmtileg á
tónleikum en á margt ólært.
PLÖTUDÓMAR VERNHARÐS LINNET
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
32-33 (20-21) helgarefni 23.7.2004 18:57 Page 2