Tíminn - 24.02.1973, Blaðsíða 13

Laugardagur 24. febr. 1973.
TlMlW
13
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Tlmans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aðrar skrifstofur: sími 18300. Askriftagjald 225 kr.
á mánuði innan lands, i lausasölu 15 kr. eintakið
Blaðaprent h.f.
-
Hækkanirnar
Miklar kaup- og verðhækkanir koma til sögu
nú um mánaðamótin. Til viðbótar hinni um-
sömdu grunnkaupshækkun, verða allmiklar
launahækkanir af völdum kaupgreiðsluvisitöl-
unnar. 1 kjölfarið koma svo miklar verð-
hækkanir á landbúnaðarvörum og margar
fleiri verðhækkanir, sem hljótast af þvi vixl-
hækkanakerfi, seríl hér hefur verið i gangi um
langt skeið.
Vafasamt er hver gróði launþega verður af
þessum kauphækkunum. Gylfi Þ. Gislason hef-
ur oft talað óskynsamlegar en þegar hann
sagði, að visitölubætur veittu launþegum enga
raunverulega kjarabót, heldur fleiri krónur.
En þótt hagnaður launþega geti orðið vafa-
samur, eykst byrði atvinnuveganna verulega
og til eru þau atvinnufyrirtæki, sem munu gef-
ast upp að mestu eða öllu. Þegar svo er komið,
getur verið skammt til atvinnuleysis, nema
gripið verði til gengisfalls, eða einhverra vand-
ræðaráðstafana.
Rikisstjórnin hefur gert sitt til að hamla
gegn þessari öfugþróun. Hún hefur reynt að ná
samkomulagi á Alþingi um að sett yrði svo-
kallað þak á kaupgreiðsluvisitöluna og þannig
yrði dregið úr hækkunaröldunni. Þegar það
tókst ekki, gerði hún tilraun til þess að draga
úr henni með þvi að leggja til, að tæp tvö stig
yrðu felld úr visitölunni vegna siðustu hækkana
á áfengi og tóbaki. Það náðist ekki heldur sam-
komulag um það. Hækkanirnar munu þvi
skella á atvinnuvegina með fullum þunga.
Það var vitað, að vissir forustumenn verka-
lýðssamtakanna myndu beita sér gegn þeim
skerðingum, sem rikisstjórnin hefur lagt til, að
yrðu gerðar á kaupgreiðsluvisitölunni. Hins
vegar hefði mátt vænta þess, að stjórnarand-
stöðuflokkarnir styddu þessar tillögur rikis-
stjórnarinnar vegna afstöðu þeirra til hlið-
stæðra mála, þegar þeir voru i rikisstjórn. Þvi
var hins vegar siður en svo að heilsa. Þegar
frumvarpið um, að hækkun áfengis og tóbaks
kæmi ekki inn i kaupgreiðsluvisitöluna, taldi
Jóhann Hafstein það svo fráleitt, að hann skor-
aði á forsætisráðherra að draga það til baka.
Svipuð var afstaða Gylfa Þ. Gislasonar. Þar
með voru örlög frumvarpsins ráðin.
Forystumenn atvinnuveganna geta fært Jó-
hanni og Gylfa þakkir fyrir þær byrðar, sem
leggjast á atvinnufyrirtækin vegna áfengis- og
tóbakshækkunarinnar. Þar hafa þeir gott dæmi
um þá baráttu, sem nú er háð af Sjálfstæðis-
flokknum og Alþýðuflokknum til að styrkja
grundvöll atvinnulifsins og nægrar atvinnu i
landinu.
Óhæfuverkið
Menn setti hljóða, þegar arabisku skæru-
liðarnir myrtu iþróttamennina frá ísrael i
Munchen. Sá verknaður var fordæmdur um
allan heim og stjórn ísraels var vottuð samúð á
margvislegan hátt. Það er sorglegt til þess að
vita, að nú hafa ísraelsmenn gert sig seka um
sizt minni glæp, þar sem þeir skjóta niður far-
þegaflugvél, sem hefur villzt af leið. Eftir slik-
an verknað er erfitt fyrir ísraelsmenn að for-
dæma flugvélaræningja. Það er ekki minnst
óhugnanlegt, að stjórn ísraels skuli afsaka
verknaðinn. Framkoma hennar i þessu máli
bendir lika til alls annars en að hún vilji sættast
við Araba. Þ.Þ.
Viðtal við rússneskan rdðherra:
Brottflutningur sovézkra
borgara til annarra landa
Sérstakar reglur gilda um endurgreiðslu ndmsstyrkja
llótcl Moskva í Moskvu.
Af hálfu tsraelsmanna
hefur því verið haldið
fram, að yfirvöld Sovét-
rikjanna torvelduðu Gyð-
ingum að fara frá Sovét-
rikjunum með þvi að
heimta af þeim há brott-
farargjöld. Af háffu
stjórnar . Sovétrikjanna
hefur þessu veriö mótmælt
og sagt, að cngar sérreglur
giltu um Gyðinga. Þær
reglur næðu hinsvegar til
allra Sovétborgara, að þeir
yrðu að endurgreiða náms-
kostnað eftir vissum
reglum. í eftirfarandi
grein, gerir rússneskur
ráðhcrra, B.T. Sjumilin,
grein fyrir þessum reglum
i viðtaliö við fréttamann
frá rússnesku frétta-
stofnuninni APN;
FRÉTTAMAÐUR APN átti
eftirfarandi viðtal við B.T.
Sjumilin, aðstoðarinnanrikis-
ráðherra Sovétrikjanna um
reglur varðandi brottför
sovézkrar borgara til varan-
legs aðseturs erlendis:
Að undanförnu hefur
borgaralegur áróður, fjand-
samlegur Sovétrikjunum,
einkanlega áróður Zionista,
beinzt að reglum, sem gilda i
Sovétrikjunum um brott-
flutning sovézkra borgara til
varanlegrar dvalar erlendis.
Ég vil fyrst a f öllu benda á, að
þessi lög gilda um alla
borgara landsins án tillits til
þjóðernis. En vikjum nú að
umræðuefninu.
Sú staðreynd, að einstakir
borgarar óska af ýmsum
ástæðum, einkanlega per-
sónulegum, að flytjast til
annars lands, brýtur ekki i
bága við sovézk lög. Umsóknir
um brott för er fjallað um af
réttum aðilum i samræmi við
lög og eru þær venjulega
samþykktar. Þrátt fyrir það
ætla rikin sér ekki að reka
neina góðgerðastarfsemi
gagnvart fólki, sem rikið
hefur veitt verulegar fjár-
hæðir til mennta, né gagnvart
þeim rikjum auðvalds-
landanna sem þetta fólk
hyggst flytjast til. Þetta fólk
geturfarið frá Sovétrikjunum,
eftir að hafa endurgreitt að
hluta eða til fulls.kosntað við
æðri menntun, sem það hefur
hlotið á kostnað rikisins, enn-
fremur kostnað við sérþjálfun
æðrivisindamanna og sér-
fræðinga.
EINS OG kunnugt er, er
æðrimenntun i Sovétrikjunum
ókeypis og auk þess fá
stúdentar námsstyrki. Þess
vegna er endurgreiðsla
kostnaðar við menntun mjög
eðlileg og i þágu alls al-
mennings að þvi er varðar
sósialisku rikin.
Á Vesturlöndum er reynt að
rangfæra eðli þessara rétt-
mætu ráðstafana, sem eru
hreint innanrikismál Sovét-
rikjanna. Orðrómi er dreift
um, að endurgreiðslur vegna
menntunakostnaðar séu
teknar án tillits til aldurs,
heilsufars, starfsaldurs og
annarra einstaklingsbundinna
atriða. Svo er ekki.
Samkvæmt þeim reglum,
sem nú gilda i Sovélrikjunum,
eru karla, sem náð hafa
sextugsaldri og konur sem
eru orðnar 55 ára, svo og
heilsuveilir, að fullu undan-
þegnir þvi að endurgreiða
rikinu þessi útgjöld. Við
endurgreiðslu menntunar-
kostnaðar er tekið fullt tillit til
starfsaldurs manna. Karl-
menn, sem hafa starfað 25, 15
og 8 ár og konur, sem hafa
unnið 20, 12 og 6 ár, eru undan-
þegin endurgreiðslu i hlutföll-
unum 75, 50 og 25 prósent.
Fólk, sem hefur numið við
æðri stofnanir á eftirnám-
skeiðum eða námskeiðum
fyrir hermenn, greiðir aðeins
50 prósent menntunar-
kostnaðarins og utanskólastú-
dentar greiða aðeins 25
prósent. Þar að auki er sumt
fólk leyst frá endurgreiðslu-
skyldunni með tiiliti til efna-
hags síns. Þannig hafa 530
manns verið undanþegnir
greiðslu menntunarkostnaðar
af þeim, sem að undan-
förnu hafa fengið leyfi til að
flytjast brott.
Ég vil enn leggja áherzlu á,
að reglurnar um brottflutning
til útlanda eru nákvæmlega
þær sömu fyrir alla borgara,
hvert sem þjóðerni þeirra er.
Ekkert tillit er heldur tekið til
hvaða lands menn ætla aö
flytjast til, að undanskildum
þó sósialisku rikjunum, og ný-
frjálsu ríkjunum. Endur-
greiðslu menntunarkostnaðar
til rikisins er ekki krafizt af
sovétborgurum, sem flytjast
til sósialisku landanna. Þessi
sérréttindi byggjst á þvi,
hvers eðlis samskipti
sósialisku landanna og Sovét-
rikjanna eru, sem ákvörðuð
eru af hagstæðum
samningum.
FOLK, sem yfirgefur Sovét-
rikin af ýmsum ástæðum, t.d.
vegna þess að það giftist
borgurum annarra landa.
Sovézk löggjöf er vilhöll sliku
fólki og leysir það frá endur-
greiðslu að verulegu leyti.
Gerðar eru sérstakar undan-
þágur varðandi endurgreiðslu
menntunarkostnaðar, ef um
er að ræða fólk, sem gifzt
hefur borgurum frá þróunar-
löndunum og er það yfirleitt
að fullu laust við peninga-
greiðslur.
Þannig eru útgjöld vegna
menntunar endurgreidd með
ýmsum hætti, þar sem tillit er
tekið til margvislegra atriða
og kringumstæðna.
Athyglisvert er i sambandi
við það fólk, sem flytur frá
Sovétrikjunum til varanlegrar
dvalar i öðrum löndum, að i
reynd ná endurgreiðslu-
ákvæðin aðeins til tiunda hluta
þess, vegna þess að megnið af
þeim, sem flytjast brotthefur
hvorki æðri mentun sé aðra
sérmenntun.
BORGARALEGUR áróður
gerir mikið veður út af þvi að
borgurum af gyðingakyni sé
ekki leyft að yfirgefa Sovét-
rikin. Ég get upplýst, að árið
1972, var 95.5 prósent fólks af
gyöingaættum, sem sótti um
leyfi til að flytjast til tsrael,
veitt brottfararleyfi. Aðrar
umsóknir eru i athugun.
Hömlur eru '.agöar á þá, sem
hafa sérstaka hernaðar-
þjálfun eöa,ef störf þeirra
varða hagsmuni rfkisins. Siik
ákvæði eru mjög tiðkuö á
alþjóðavettvangi og eru i sam-
ræmi við tillögur SÞ.
Alþjóðlegur samningur um
mannréttindi (3. kafli, grein
12) geriri einmitt ráð fyrir að
slikar takmarkanir séu
nauðsynlegar til verndar
rikisleyndarmálum.
Eftirfarandi staðreyndir eru
einnig eftirtektarverðar: Æ
fleiri borgarar af gyðingaætt-
um, sem sækja um leyfi til að
flytjast til Israel og fá það,
hætta við að nota það. Þannig
notuðu yfir 2000 manns á árinu
1972 ekki leyfi, sem veitt
hafði verið til brottflutnings
frá Sovétrikjunum. ( Þetta
fólk hafði ekki æðri menntun)
Hundruð fyrrverandi sóvét-
borgarar, sem fluttust til
tsrael á ýmsum timum i
zionista,,paradisina” þar.
hafa sent umsóknir um leyfi til
að snúa aftur til Sovét-
rikjanna, t.d. J. Gait, I. Gold-
blat, I. Fleisher og fleiri. or
nýverið hafa komið aftur
tiHands okkar.
Þannig er hið raunsanna
ástand i sambandi við brott
flutning sovézkra borgar til
varanlegrár dvalar i öðrum
löndum. tAPN)