Fréttablaðið - 05.10.2004, Blaðsíða 35

Æsir til forna höfðu epli Iðunnar til
að halda sér síungum, eftir því sem
Snorri segir í Eddu. Nú höfum við
nútímamenn fengið Silfurplötur Ið-
unnar, sem geta ef vel tekst til stuðl-
að að því að halda menningu okkar
ungri, jafnvel þótt skrokkarnir
hrörni. Sú Iðunn sem hér kemur við
sögu er ekki ásynja, heldur kvæða-
mannafélagið Iðunn, sem hefur gef-
ið út í samstarfi við Smekkleysu
glæsilegt rit með geisladiskum um
íslenskar rímur.
Lengi geta Íslendingar komið
sjálfum sér á óvart. Þessi ríka þjóð,
sem tekur áratug að gera við þjóð-
minjasafnið sitt og hefur ekki enn
byggt yfir sinfóníuhljómsveitina sína
eftir þrjátíu ára undirbúningsþref og
heldur að menning snúist um bjór-
drykkju eða eitthvað í sambandi við
opnunartíma sölubúða, hefur hér
tekið mikilvægan þátt úr arfi fortíðar
og gefið út á bók með mjög mynd-
arlegum hætti. Þetta fallega rit, sem
er gefið út með stuðningi ýmissa
fyrirtækja og stofnana, hlýtur að
hafa verið dýrt. Sú spurning kemur í
hugann hvernig stendur á því að
hinir virðulegu forstjórar landsins
vilja leggja peninga í svo óhagnýtt
menningarfyrirtæki. Kannski þeir
haldi að rímur séu lágmenning og
þetta sé í lagi þess vegna. Ef til vill
hafa þeir heyrt að Jónas Hallgríms-
son skrifaði á móti rímum og þær
megi því teljast forn markaðsmenn-
ing. Hver sem skýringin er þarf ekki
að hafa áhyggjur af ónógu listgildi
margs þess sem er að finna í þess-
ari bók.
Gyllir sjóinn sunna rík,
sveipast ró um Faxavík.
Esjan glóir gulli lík,
gleði bjó mér fegurð slík.
Ekki verður betur lýst, en í þessari
samhentu hringhendu Ólínu Andr-
ésdóttur, þeim tilfinningum sem
bærast í brjósti þeirra sem stundum
safnast á sumarkvöldum vestur í
Gróttu, til þess að horfa á sólarlagið.
Við liggur að kadensur Paganinis
blikni í samanburði við þetta gag-
araljóð Bólu - Hjálmars;
Flingruð prófar fötin þröng
fingramjóa sætan slyng.
Kring um lófa líns á spöng
lyngorms glóa jarðarþing.
Í bókinni er að finna margvíslegt
efni um rímur. Kjarni efnisins eru
upptökur á rímnasöng íslenskra
kvæðamanna á fjórum geisladisk-
um. Í bókinni sjálfri eru rímnurnar
skráðar, bæði nótur og texti. Þá eru
þar ritgerðir með margvíslegum
fróðleik um rímur og rímnalög. Hóp-
ur fólks hefur lagt þarna hönd á
plóginn; Gunnsteinn Ólafsson er rit-
stjóri. Aðrir sem skrifa eru; Steindór
Andersen, Guðmundur Andri Thors-
son, Pétur Björnsson, Rósa Þor-
steinssdóttir, Njáll Sigurðsson,
Hreinn Valdimarsson og eru þá
ótaldir þeir mörgu kvæðamenn sem
koma við sögu .
Enginn vafi er að rímnalögin end-
urspegla ýmis þau tónlistarleg sér-
kenni sem ætla má að finnist í ís-
lenskri tungu. Hrynjandi tungunnar
og tónbrigði talaðs máls ráða ferð.
Oftast byggjast þau, að einhverju
leyti a.m.k. á spuna flytjandans,
svipað og er að finna í dægurlögum
nútímans, um ákveðnar tónhend-
ingar eða formúlur sem menn
kunna fyrir. Þetta eru því ekki frum-
samdar tónsmíðar í venjulegri
merkingu orðsins. Rímnalögin eru
hins vegar upplagður efniviður í
tónsmíðar af öllu tagi og mjög fróð-
legar til skoðunar þeim sem leggja
sig eftir tónsetningu íslenskrar
tungu. Fyrst og fremst eru rímurnar
þó hin besta skemmtun sem allir
geta tileinkað sér og notið. Þar er að
finna tjáningu gleði og sorgar oft í
listrænum og hrífandi búningi.
Nafnið Silfurplötur Iðunnar á sér
þá skýringu að svo voru nefndar
plötur þær, sem Hljóðfærahús
Reykjavíkur tók að sér að hljóðrita
200 kvæðalög á, fyrir félag kvæða-
manna. Því starfi lauk 1936 og
hljóðritin eru nú gefin út í fyrsta
sinn. Þetta er merkilegt framtak og
öllum aðstandendum er óskað til
hamingju með það. ■
ÞRIÐJUDAGUR 5. október 2004
TÓNLIST
FINNUR TORFI STEFÁNSSON
Silfurplata Iðunnar
Kvæðamannafélag Iðunnar
og Smekkleysa
Arfur fortíðar
T
ilb
o
ð
in
g
ild
a
ti
l 1
2.
10
. 2
00
4
G
O
T
T
F
Ó
LK
M
cC
A
N
N
·
2
7
1
5
0
Ertu með eitthvað
gott fyrir húðina
og fæturna?
L´ORÉAL
Perfect Slim frá L’Oréal er
frábært grenningarkrem
sem gerir húðina stinnari
og vinnur á appelsínuhúð.
TEA TREE OIL
Australian Bodycare Tea Tree
húðvörulínan er með 30% afslætti núna.
Náttúrulegt sótthreinsiafl.
Dekraðu
við fæturna
– þeir eiga það
skilið!
SCHOLL TASKA
Taskan inniheldur: Mýkjandi krem
fyrir þurra og sprungna húð á fótum
og fótleggjum. Rakagefandi og
nærandi krem á fætur sem mýkir
húðina sérstaklega á hælum.
Fótaþjöl úr málmi og þvottastykki.
15%
30%
999