Fréttablaðið - 23.09.2004, Qupperneq 4

4 23. september 2004 FIMMTUDAGUR
Íbúar í Þorlákshöfn vöknuðu við sprengingar lögreglu:
Eins og húsþökin þrýstust niður
LÖGREGLUMÁL Íbúar í Þorlákshöfn
vöknuðu við mikla hvelli um fjög-
urleytið í fyrrinótt. Þar var á ferð-
inni sérsveit lögreglunnar við
hefðbundnar sprengjuæfingar.
Fólk vissi hins vegar ekki hvað
var um að vera og varð sumt ótta-
slegið.
„Þetta voru eins og rosalega
þung skot,“ sagði Erlendur Jóns-
son, íbúi í Þorlákshöfn, einn
þeirra sem æfingin hélt vöku
fyrir. „Það mynduðust eins konar
höggbylgjur, eins og húsþökin
væru að þrýstast niður.“
Að sögn íbúa sem blaðið ræddi
við stóðu hvellirnir vel fram á
fimmta tímann í fyrrinótt.
Að sögn Jóns Bjartmarz, hjá
embætti ríkislögreglustjóra, var
sérsveit lögreglunnar að æfingum í
Ölfusi á þessum tíma. Jón kvaðst
ekki vilja tjá sig um í hverju þær
æfingar væru fólgnar, en þær færu
fram með reglulegu millibili, meðal
annars þegar væri verið að taka ný-
liða inn. Hann sagði að lögreglan
hefði haft aðstöðu í Ölfusi um árabil
og kannaðist ekki við að það hefði
valdið fólki ónæði fyrr. ■
Ráðuneytið þrefalt
dýrara þegar Siv fór
Útgjöld umhverfisráðuneytis þrefölduðust í tíð Sivjar Friðleifsdóttur.
Útgjöld utanríkisráðuneytis tvöfölduðust í tíð Halldórs Ásgrímssonar
en forsætisráðuneytið dróst saman undir stjórn Davíðs Oddssonar.
STJÓRNMÁL Útgjöld umhverfisráðu-
neytisins á yfirstandandi ári,
2004, eiga að vera 4,1 milljarður
samkvæmt fjárlögum. Þetta þýðir
að útgjöld ráðuneytisins hafa þre-
faldast, hækkað úr 1,3 milljörðum
í rúma fjóra í fimm ára valdatíð
Sivjar Friðleifsdóttur.
Siv Friðleifsdóttir, fyrrverandi
umhverfisráðherra, sagði í sam-
tali við Fréttablaðið að verulegur
hluti af auknum útgjöldum um-
hverfisráðuneytisins væri tilkom-
inn vegna svokallaðs úrvinnslu-
sjóðs sem hefði sérstakar tekjur
og ætti að standa undir sínum
verkefnum við úrvinnslu. Þetta
væri nýr fjárlagaliður á síðustu
fjárlögum upp á rúman milljarð.
„Það hefur verið gætt ítrasta
sparnaðar,“ sagði Siv um ráð-
herratíð sína og sagði að óskir
ráðuneytisins um útgjöld hefðu
iðulega verið skornar verulega
niður í fjárlagagerð.
Aukningin í umhverfisráðu-
neytinu er talsvert meiri hlutfalls-
leg aukning en hjá hinum tveimur
ráðherrunum sem yfirgáfu ráðu-
neyti sín, Halldóri Ásgrímssyni og
Davíð Oddssyni, sé litið yfir valda-
tíð þeirra. Halldór rúmlega tvö-
faldaði útgjöld síns ráðuneytis
eins og Fréttablaðið skýrði frá í
gær. Stór hluti aukningarinnar er
á sviði þróunarmála og friðar-
gæslu sem víðtæk pólitísk sam-
staða er um.
Davíð Oddsson er þriðji ráð-
herrann sem stóð upp úr ráðherra-
stól við uppstokkun ríkisstjórnar-
innar. Útgjöld forsætisráðuneytis-
ins drógust hins vegar saman á
valdatíma hans, sé miðað við
fyrsta ár hans í embætti 1991.
Þetta skýrist að stórum hluta af
því að árið 1991 voru Byggðastofn-
un og framkvæmdasjóður á herð-
um forsætisráðuneytisins en eru
það ekki lengur. Rekstur ráðuneyt-
isins þegar Davíð settist í forsætis-
ráðuneytið kostaði 5,4 milljarða á
núverði – fimm sinnum meira en á
síðasta ári hans reiknað til núvirð-
is. En jafnvel þótt þessir liðir séu
dregnir frá hafa útgjöldin lækkað
verulega eða úr tveim milljörðum í
rétt rúmlega einn. Hins vegar juk-
ust útgjöld ráðuneytisins og
minnkuðu á víxl á árunum í kring-
um 1991 og því er erfitt að draga
mjög ákveðnar ályktanir.
Þá er rétt að geta þess að laga-
breyting um breytt reiknisskil
sem tók gildi 1998 gerir saman-
burð nokkuð erfiðan.
a.snaevarr@frettabladid.is
Flugmálastjórn:
Flugslys í
Reykjavík
SAMGÖNGUR Á morgun hefst á
Reykjavíkurflugvelli flugslysa-
æfing sem stendur fram á sunnu-
daginn 26. september. Æfð verða
viðbrögð við því þegar flugvél með
90 manns innanborðs hlekkist á við
austurenda flugvallarins. Slysið
verður sviðsett á laugardaginn.
Í tilkynningu Flugmálastjórnar
kemur fram að alls muni hátt á sjötta
hundrað manns taka þátt í æfing-
unni, frá björgunarsveitum, lög-
regluembættum, Flugmálastjórn,
flugrekendum, heilbrigðisstofnun-
um, slökkviliðum, Rannsóknarnefnd
flugslysa, Rauða krossinum, sóknar-
prestum og fleirum. ■
Alþýðusamband Íslands:
Aðför að
kjörum
ATVINNA Sú aðgerð Brims að stofna
sérstaka útgerð um rekstur togar-
ans Sólbaks og gera áhöfninni að
vera utan stéttarfélaga er aðför
að skipulögðum vinnumarkaði og
umsömdum lágmarkskjörum,
segir í ályktun miðstjórnar Al-
þýðusambands Íslands, sem fund-
aði um málið í gær.
„Það er rétt að árétta að um
þessa ályktun var algjör sam-
staða,“ sagði Grétar Þorsteinsson,
formaður ASÍ. „Við höfum ríka
ástæðu til að ætla að menn hafi
staðið frammi fyrir því að annað
hvort skrifa undir samninga eða
taka pokann sinn,“ segir Grétar
og telur það hvergi nærri við-
unandi. ■
Áhöfn Sólbaks:
Vísar
fullyrðing-
um á bug
SJÁVARÚTVEGUR Áhöfn Sólbaks EA-
7 segir í yfirlýsingu að með orð-
um sínum geri forystumenn
samtaka sjómanna, skipstjórn-
enda og vélstjóra, lítið úr áhöfn
Sólbaks. „Ítrekað hefur verið
fullyrt að okkur hafi verið stillt
upp við vegg af útgerð skipsins
eða við „hengdir upp á snaga,“
eins og formaður Félags skip-
stjórnarmanna komst svo
ósmekklega að orði í viðtali á
einum vefmiðli í gær. Fullyrð-
ingum um meintan þrýsting og
hótanir af hendi útgerðarinnar í
okkar garð er harðlega vísað á
bug sem rakalausum þvætt-
ingi,“ segir í yfirlýsingunni og
farið fram á að forystumenn
samtaka sjómanna ræði málið á
hófstilltari og málefnalegri hátt
en verið hefur. ■
Hryðjuverkavarnir:
Aukin völd
stofnana
MOSKVA, AP Stofnanir sem berjast
gegn hryðjuverkum fá aukin völd,
samkvæmt nýrri og viðamikilli
áætlun sem neðri deild rússneska
þingsins samþykkti á fundi sínum í
gær. Enn fremur verður hægt að
refsa embættismönnum sem bregð-
ast í því að koma í veg fyrir hryðju-
verkaárásir.
Meðal þess sem er lagt til er að
tekið verði upp vegabréfaeftirlit
innan vissra svæða í Rússlandi, að
aukið eftirlit verði með fjármunum
sem berast til landsins frá útlöndum
og aukið eftirlit um borð í lestum og
flugvélum. Þá eru lögð aukin fjárút-
lát til baráttunnar gegn hryðjuverk-
um og hærri bótagreiðslur til fórn-
arlamba hryðjuverkaárása. ■
BLAIR MEÐ FORSKOT Breskir
kjósendur bera meira traust til
Verkamannaflokksins en stjórn-
arandstöðuflokkanna samkvæmt
nýrri skoðanakönnun. Samkvæmt
henni treysta 46 prósent Verka-
mannaflokknum til að mynda
næstu stjórn, 31 prósent Íhalds-
flokknum og 26 prósent Frjáls-
lyndum jafnaðarmönnum.
MYRT MEÐ HANDSPRENGJU Hálf-
fertugur austurrískur karlmaður
er grunaður um að hafa notað
handsprengju til að myrða konu
sem vann fyrir hann. Lík hennar
fannst á víðavangi eftir ábendingu
til fjölmiðils um að ólögleg vopna-
sala ætti sér stað þar. Maðurinn
segir lát konunnar hafa verið slys.
■ EVRÓPA
Ráða sveitarfélögin við rekstur
grunnskóla?
Spurning dagsins í dag:
Fórstu frítt í strætó á bíllausa
deginum?
Niðurstöður gærdagsins
á visir.is
67,8%
32,2%
Nei
Já
KJÖRKASSINN
Farðu inn á fréttahluta visir.is
og segðu þína skoðun
Ný tilgáta sett fram um andlát frægasta flugkappa fyrri heimsstyrjaldar:
Heilaskaði skerti dóm-
greind Rauða barónsins
BANDARÍKIN, AP Tæpum níu áratug-
um eftir að frægasti flugkappi
fyrri heimsstyrjaldar lést telja
tveir bandarískir fræðimenn sig
hafa fundið orsökina að því að
Manfred von Richtofen, sem lengi
virtist ósigrandi, lét lífið í bardaga.
Taugalífeðlisfræðingarnir
Daniel Orme og Tom Hyatt, sem
báðir rannsökuðu áhrif höfuðá-
verka á flugmenn fyrir bandaríska
flugherinn, segja að höfuðmeiðsl
von Richtofens sem hann hlaut níu
mánuðum áður en hann lést hafi
markað upphafið að endalokum
eins frægasta flugkappa sögunnar.
Rauði baróninn, eins og von
Richtofen var kallaður, dvaldi um
skeið á sjúkrahúsi eftir að hann
varð fyrir höfuðmeiðslum 6. júlí
1917. Eftir það þótti hann hegða sér
öðruvísi en áður og telja Orme og
Hyatt að þetta geti skýrt hvers
vegna von Richtofen þverbraut all-
ar reglur sínar um varkárni og
flaug langt yfir á svæði banda-
manna daginn sem hann lést. Þeir
segja meiðslin hafa skert dóm-
greind hans. „Gjörðir Rauða bar-
ónsins og hegðun eru sígilt dæmi
um það sem kallað er eftir-heila-
hristings heilkenni,“ sagði Orme. ■
RAUÐI BARÓNINN
Manfred von Richtofen barón virtist
ósigrandi. Hann lést hins vegar
skömmu fyrir lok fyrri heimsstyrjaldar.
SIV FRIÐLEIFSDÓTTIR FER AF SÍÐASTA RÍKISRÁÐSFUNDI
Útgjöld ráðuneytis hennar fóru úr rúmum einum milljarði í fjóra.
UMHVERFISRÁÐUNEYTIÐ:
1999 1,3 milljarður 0,5% ríkisútgjalda
2004 4,1 milljarður 1,5% ríkisútgjalda
Aukning: 215%
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ:
1995 2,6 milljarðar 1,47% ríkisútgjalda
2004 5,5 milljarðar 2% ríkisútgjalda
Aukning: 111%
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
ÍBÚAR ANDVAKA
Íbúar í Þorlákshöfn vöknuðu við vondan draum um fjögurleytið í fyrrinótt við sprengju-
æfingar sérsveitar lögreglunnar sem fram fóru í Ölfusi.
FUNDAÐ Í MOSKVU
Mikhail Fradkov forsætisráðherra og Vla-
dimir Pútín forsætisráðherra. Völd þeirra
kunna að aukast.
04-05 22.9.2004 22:09 Page 2