Fréttablaðið - 27.11.2004, Blaðsíða 30

Samfylkingin og skattar
Málflutningur Samfylkingarinnar í skatta-
málum er alveg með eindæmum – nú
sem fyrr. Margir minnast enn hvernig
skattapakki þeirra þróaðist í kosninga-
baráttunni eftir því hvernig vindar blésu.
Enginn, og síst Sf-fólk sjálft, virtist geta
áttað sig á hvert þau vildu stefna í skatta-
málum. Þetta varð einhvers konar
Barba-stefna – teygjanleg og sveigjanleg
í allar áttir. Sama er uppi núna í umræð-
um á Alþingi. Mesta púður þeirra fer í að
fjargviðrast yfir því hvað ætti ekki að
gera, veitast að persónum og umfram
allt að vísa í barba-blöðruna sem enginn
skilur.
Hjálmar Árnason á althingi.is/hjalmara
Ljótur leikur
Nú hefur það náðst á myndband að
bandarískur hermaður skýtur til bana
særðan Íraka sem leitað hefur skjóls í
mosku. Einnig hafa borist af því fréttir að
ísraelskur hermaður hafi skotið til bana
13 ára gamla, palestínska stelpu, ekki
bara með einu skoti – nei, eftir að hann
hafði hæft hana og hún lá í blóði sínu
tæmdi hann úr vélbyssunni á hana svo
að hún dræpist örugglega og fékk hún
a.m.k. 17 skotsár. Hermanninum var full-
ljóst að af stelpunni stafaði engin ógn og
raunar var hún lögð á flótta frá her-
mönnunum þegar hún var skotin. Hins
vegar taldi hann það engu máli skipta;
hún fór inn á bannsvæði og hann hefði
skotið hana þó svo að hún hefði verið
þriggja ára, eins og hann sagði sjálfur.
Þórður Sveinson á mir.is
Tilraunir á fólki
Nú hefur komið í ljós að frá 1970 hafa
n-kóreskir vísindamenn gert „tilraunir“
með eiturgas á fólki. Þessar „tilraunir“ á
pólitískum föngum voru og eru gerðar
fyrir tilstuðlan ríkisins sem er undir stjórn
kommúnistaflokksins þar í landi. Það
þarf engum að koma á óvart að slíkar
„tilraunir“ fari fram í kommúnistaríki á
borð við Norður-Kóreu. Hvergi í heimin-
um er jafn kyrfilega hert að frelsi fólks
hvort sem það er í einkalífi eða efnahag.
Efnahagskerfinu er algerlega miðstýrt af
ríkisvaldinu, menn gera ekkert án þess
að fá skipanir eða leyfi frá ríkinu.
Sævar Guðmundsson á uf.is
Kastljósið hefur undanfarið
beinst að fjármálaráðherra, Geir
H. Haarde, í kjölfar boðaðra
skattalækkana ríkisstjórnarinnar
og afgreiðslu fjárlagafrumvarps-
ins. Á sama tímast berast fréttir
um að Íslendingar búi við mestan
hagvöxt Norðurlanda. Verkefni
Geirs og ráðuneytis hans verður
að viðhalda stöðugleikanum og
skipuleggja skattalækkanir
án þess að verðbólga fari
úr böndum. Hann hefur
þó einnig sætt gagnrýni
fyrir að vera of bjart-
sýnn í frumvörpum sín-
un og að niðurstaða fjár-
laga sé oft í miklu ósam-
ræmi við áætlanir. Geir
hefur hins vegar lagt
mikla áherslu á að huga
til framtíðar og í tíð
hans sem fjármálaráð-
herra hefur íslenska
lífeyrissjóðakerfið
tekið stakkaskiptum
og stendur nú svo vel
í alþjóðlegum sam-
anburði að eftir er
tekið.
Geir þykir hafa
staðið sig vel í
erfiðu embætti
og lítill styrr
hefur staðið um
hann. Hann hef-
ur ríka ábyrgðar-
tilfinningu og
mætir venjulega
til vinnu fyrir
klukkan átta á
morgnana. Sam-
starfsmaður hans í
fjármálaráðuneyt-
inu segir að enginn
geti rekið Geir á
gat í málaflokk-
um ráðuneytis-
ins. „Ef einhver
mál koma upp
á fundum á
Geir til að
s e g j a :
„Svöruðum
þessu erindi
ekki í bréfi
17. mars í
fyrra?“ – Og
ekki bregst að
þar man Geir rétt,“
segir þessi starfs-
maður. Þessi hæfileiki til
að muna ótrúlegustu hluti
gerði það til dæmis að verkum að
þegar Hannes Hólmsteinn Gissur-
arson og Jón Steinar Gunnlaugs-
son voru reknir á gat í spurninga-
þættinum Viltu vinna milljón? á
Stöð 2 kusu þeir að hringja í vin
sinn Geir til að leita rétts svars,
og sögðu hann kunna á öllu skil.
Að sögn kunnugra býr Geir
yfir mikilli greind og hefur mikla
yfirsýn. Þessir hæfileikar gera að
menn líta upp til Geirs. Hvorki
andstæðingar hans né samherjar í
pólitík láta sér detta í hug að
treysta á að Geir sé ekki vel inni í
málum. Ef Geir heldur fram stað-
reyndum í þinginu dettur engum í
hug að reyna að leiðrétta hann.
Það gera allir ráð fyrir að hann sé
með allt sitt á hreinu. Nákvæmni
hans kann hins vegar stundum að
þykja leiðinleg og bera vott um
húmorsleysi. Geir er þó alls ekki
húmorslaus, en húmorinn nýtur
sín ekki alltaf í fjölmiðlum. Fjár-
málaráðherrann er reyndar lítt
gefinn fyrir að koma fram í fjöl-
miðlum, þótt hann verði að mæta
þar starfs síns vegna. Þar stendur
hann sig venjulega vel án þess að
þó að frammistaðan veki sérlega
mikla athygli. Í góðra vina hópi
mætir annar maður, söngmaður
og glaðlyndur húmoristi, sem
þjóðin sér of lítið af. Fjármálaráð-
herrann er almennt vel liðinn
enda maður sem auðvelt er að láta
sér lynda við og er hann laus við
hroka.
Geir er ekki skaplaus en svo
agaður að hann missir sjaldan
stjórn á skapi sínu opinberlega.
Fyrr í vetur varð hann fokvondur
í þinginu vegna fyrirspurna frá
þingmanni Samfylkingarinnar.
Líklega hefur honum þótt mál-
flutningurinn heimskulegur en
hann hefur takmarkaða þolin-
mæði fyrir slíku. Hann er
þrjóskur og stendur fast
á sínu. Í starfi einbeitir
hann sér að sínum
málaflokki og reynir
lítt að hafa áhrif á
önnur mál í ríkis-
stjórn en þau sem
snerta beinlínis hans
ráðuneyti. Margir
telja að Davíð
Oddsson, formaður
Sjálfstæðisflokks-
ins, líti til Geirs
sem arftaka síns.
Í nánasta vina-
hópi Davíðs eru
þó menn sem
telja Geir
ekki sérlega
fýsilegan kost
og segja hann
ekki ætíð
hafa komið
foringjanum
til varnar á
ö g u r s t u n d -
um, eins og til
dæmis í hinu
umdeilda fjöl-
miðlamáli.
Geir er
fæddur árið
1951. Hann lauk
BA-prófi í hag-
fræði frá
B r a n d e i s
University í
Bandaríkj-
unum árið
1971, MA-
prófi í al-
þjóðastjórn-
málum frá
John Hopkins
U n i v e r s i t y
1975 og MA-
prófi í hagfræði
frá University
of Minnesota 1977.
Áður en hann gerð-
ist þingmaður árið
1987 starfaði hann meðal
annars sem blaðamaður á
Morgunblaðinu, var hagfræðingur
Seðlabankans og aðstoðarmaður
fjármálaráðherra, Alberts Guð-
mundssonar.
Leynivopn Geirs er eiginkona
hans, Inga Jóna Þórðardóttir.
„Hún er öflug manneskja og afar
vanmetinn stjórnmálamaður,“
segir kunningi þeirra hjóna.
„Hún er klók og greind og það er
gríðarlegur styrkur fyrir hann að
eiga hana að.“ Kunnugir segja að
Geir treysti um of á heiðarleika
manna en Inga Jóna sé þar meir á
verði. ■
27. nóvember 2004 LAUGARDAGUR30
AF NETINU
Nágranni minn hér í suðurhluta
Minneapolis-borgar er mikill friðar-
sinni og eins og margir hér um slóð-
ir tjáir hann skoðanir sínar á garð-
skiltum. Stærsta skiltið í garði hans
birtir tölu fallinna bandarískra her-
manna í Írak. Nágranninn þarf að
uppfæra þessa tölu nokkrum sinn-
um í viku og nú er talan komin yfir
1200. Annað skilti öllu minna sýnir
tölu óbreytta borgara sem hafa týnt
lífi í Írak. Á því skilti er talan
100.000 en hún hefur ekkert breyst í
tvo mánuði. Staðreyndin er sú að
enginn er að telja þá innfæddu sem
deyja á götunum í Írak. Sumir telja
mannfallið nema nokkrum tugum
þúsunda, en þeir svartsýnustu óttast
að allt að 300.000 hafi týnt lífi. Hér
vestra er fyrirferðamikil umræðan
um hver sé vænlegasta útgöngu-
leiðin fyrir Bandaríkin úr þeirri hel-
för sem Íraksstríðið hefur reynst
þeim. Leiftursóknin inn í Fallujah og
áherslan á kosningar í janúar verða
að skoðast í þessu samhengi. Þær
endurspegla þann ásetning Banda-
ríkjastjórnar að losna undan ábyrgð
á ógnaröldinni í Írak eins fljótt og
kostur er. Þessi umræða um út-
gönguleið fyrir Bandaríkin er hins
vegar bæði ótímabær og siðferði-
lega óverjandi. Bandaríkjastjórn tók
ákvörðun um að fara í stríð og það er
lágmarksskylda innrásarliðsins að
búa svo um hnúta að íraska þjóðin
geti lifað við sæmilegt öryggi og
njóti aðstoðar við að koma undir sig
fótunum á ný.
Hér í Bandaríkjunum er sterk til-
hneiging til að styðja forsetann þeg-
ar þjóðin á í stríði. Heimsbyggðin
ber hins vegar sameiginlega ábyrgð
á því að meta lögmæti styrjalda. Það
má færa fyrir því rök að ákvörðun
um að fara í stríð sé ætíð merki um
pólitíska uppgjöf valdhafa. Sagan
geymir hins vegar mörg dæmi um
illvirkja á valdastóli eins og Slobod-
an Milosevic sem skildu ekkert ann-
að en lögmál frumskógarins. Það er
ein af helstu þversögnum samtím-
ans að meðan alþjóðasamstarf eflist
á flestum sviðum er öryggiskerfi
heimsins ennþá stjórnað af einu ríki,
Bandaríkjunum, sem fer sínu fram
hvar og hvenær sem því sýnist. En
hvað ber að gera þegar alheims-
löggan fer ekki að lögum? Þar hefur
alþjóðasamfélagið engin meðul sem
duga. Nefnd á vegum Sameinuðu
þjóðirnar vinnur nú að skýrslu sem
m.a. á að svara spurningunni um
lögmæti einhliða hernaðaraðgerða.
Nefndin ku styðja slíkar aðgerðir ef
um sjálfsvörn er að ræða en þá ein-
ungis ef Öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna heimilar aðgerðirnar.
Bandaríkjastjórn mun ekki fagna
því áliti. Á sama tíma fer andstaða
við Sameinuðu þjóðirnar enn vax-
andi meðal íhaldsmanna í Bandaríkj-
unum og nú er hafin auglýsingaher-
ferð og undirskriftasöfnun meðal
samtakanna Move America For-
ward, sem skora á forsetann og leið-
toga á Bandaríkjaþingi að beita sér
fyrir því að Bandaríkin reki Samein-
uðu þjóðirnar með höfuðstöðvar
sínar frá Bandaríkjunum og endur-
skoði öll fjárframlög til samtakanna.
Framundan kann að vera kalt stríð
milli Bandaríkjastjórnar og Samein-
uðu þjóðanna, á sama tíma og heims
byggðin þarf á víðtækri samstöðu að
halda við að hleypa krafti í endur-
reisnarstarfið í Írak. ■
Kalt stríð framundan við Sameinuðu þjóðirnar?
Ameríkubréf
SKÚLI HELGASON
Minnugur og ábyrgðarfullur
MAÐUR VIKUNNAR
GEIR H. HAARDE
FJÁRMÁLARÁÐHERRA
TE
IK
N
. H
EL
G
I S
IG
U
RÐ
SS
O
N
-
H
U
G
VE
RK
A.
IS
30-43 (30-31) Umræðan 26.11.2004 15:16 Page 2