Tíminn - 20.12.1974, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
Föstudagur 20. desember 1974.
111111111111
MffWlTWllllrTffliTTWfTTTTTWllfWllllWTIllffflMlM
Frumvarp flutt um
Bættan hag elli- og
örorkulífeyrisþega
Flutningsmaður Sverrir Bergmann
LÖG UM VIRKJUN
BESSASTAÐAÁR
A fundi efri deildar Alþingis i
gærdag var flutt frumvarp til
iaga um breytingu á lögum um
almannatryggingar. Flutnings-
maöur frumvarpsins var Sverrir
Bergmann, fyrsti varaþingmaður
Framsóknarflokksins I Reykja-
vík. Auk hans lýstu þingmennirn-
ir Helgi Seljan og Oddur Ólafsson
yfir stuöningi viö frumvarpið.
Að lokinni fyrstu umræðu i efri
deild var samþykkt að visa mál-
inu til heilbrigðis- og trygginga-
máianefndar.
1. grein frumvarpsins gerir ráð
fyrir þeirri breytingu, að dveljist
sá, sem dagpeninga nýtur, i
sjúkrahúsi eða á hæli á kostnað
samlags sins, skuli hann halda
dagpeningum óskertum. Hið
sama gildi um sjúkradagpeninga
vegna barna sjúklings. 1 gildandi
lögum er aftur gert ráö fyrir þvi,
að dveljist sá, er dagpeninga nýt-
ur á sjúkrahúsi megi lækka dag-
peninga hans um allt að 2/3 hlutl-
um.
t 2. grein frumvarpsins er gert
ráö fyrir, að elli- örorku- eða
ekkjulifevrisþegi haldi óskertum
lifeyrisgreiðslum, þótt til komi
vistun á stofnun, þar sem sjúkra-
tryggingar greiða fyrir hann,
nema um sé að ræða samfellda
vistun á slikum stofnunum um-
fram 24 mánuði. t gildandi lögum
er aftur gert ráð fyrir, að lifeyrir
elli-, örorku- og ekkjulifeyrisþega
falli niður dveljist þeir i stofnun
þar sem sjúkratryggingar greiða
fyrir þá lengur en i einn mánuð,
og ef vistin hefur verið lengri en 4
mánuðir undanfarandi 24 mán-
uöi. Með lögum um breytingu á
lögum um almannatryggingar
1974 var svo ákveðið, að trygg-
ingaráði væri heimilt að vikja frá
þessum timatakmörkunum, ef
sérstaklega stæði á. Með þessu
frumvarpi er lagt til, að
skerðingarákvæðin falli niður og
grein laganna gerð ákveðnari
hvað timamörkum viðkemur.
t greinagerð með frumvarpinu
segir m.a.:
Frumvarp þetta er flutt til þess
að fá numin úr gildandi lögum um
almannatryggingar skerðingar-
ákvæði, er taka til sjúkradagpen-
inga annars vegar og elli- og ör-
orkulifeyris hins vegar, þegar um
er að ræða timabundna sjúkra-
húsdvöl þeirra, sem þessara
greiðslna njóta.
Augljóslega þurfa elli- og ör-
orkulifeyrisþegar oft á timabund-
inni sjúkrahúsdvöl að halda.
Tiðni sjúkdóma, sem oft eru lang-
vinnir, eykst með aldrinum. bá
eru margir öryrkjar einmitt slikir
vegna sjúkdóma, er krefjast
reglulega endurmats og sér-
hæfðrar meðferðar, sem erfitt er
aö láta i té utan sjúkrahúsa. Má
búast við sjúkrahúsdvöl hjá þess-
um einstaklingum oftar en öðrum
og sjálfir fá þeir litlu um það ráð-
ið, hversu oft og hversu lengi
hverju sinni þeir þurfa að dvelja á
sjúkrahúsunum. Getur sjúkra-
húsdvölin hæglega farið fram úr
þeim timamörkum, sem leyfð eru
i gildandi lögum um almanna-
tryggingar án þess að til
skerðingar á lifeyri komi. Þetta
hefur einatt reynst vandamál
mörgum elli- og örorkulifeyris-
þega. Hafa þeir þurft að útskrif-
ast af sjúkrahúsum, án þess að
meöferö væri lokið, eða þeir hafa
þurft að fresta sjúkrahúsdvöl til
þess að halda lifeyri sinum
óskertum.
Elli- og örorkulifeyrisþegar,
sem halda heimili, þurfa áfra-m
að greiða reksturskostnað
heimilis sins, svo sem leigu, raf-
magn, hita, sima, útvarp, sjón-
varp o.s.frv., þótt til tima-
bundinnar dvalar á sjúkrahúsi
komi. Margir þeirra hafa engar
aörar tekjur og r ip.nda þvi ráðlitl-
ir gagnvart venjulegum rekstrar-
kostnaði heimilis, ef lifeyrir
þeirra fellur niður. (ietur slikt
kippt fótum undan heimilishaldi
þeirra, sem annars er i raun þjóð-
félarMnu i hag, þar eð það léttir á
byrði elli- og dvála'rhéimila i land
inu.
Rétt er, að lifeyrisgreiðslur
falli inn i ramma gildandi laga, ef
samfelld sjúkrahúsvist elli- og ör-
orkulifeyrisþega verður 24 mán-
uðir eöa lengri, enda telst þá ekki
lengur vera um að ræða tlma-
bundna sjúkrahúsvist.
Sjúkradagpeningar eru tima-
bundin greiðsla, miðuð við tólf
mánuði hverju sinni. Upphæð
sjúkradagpeninga getur ekki orð-
ið hærri en 3/4 af vinnutekjum
hins sjúka mánuðina undanfar-
andi veikindum hans. Frekari
skerðing sjúkradagpeninga
vegna timabundinnar sjúkrahús-
dvalar skapar sömu vandamál og
Þegar Baldur Johnsen, for-
stöðuinaður hcilbrigðiseftirlits
rikisins, falaðist cftir þjónustu
minni við stofnunina sem sér-
fræðings i umhverfis- og
mengunarmálum, um siðustu
áramót, dró ég enga dul á það viö
hann, að ég ynni enn að rannsókn-
um við Lundúnaháskóla til
doktorsgráðu, og ég gæti ekki
sætt mig viö að sjá á bak þeirri
aðstöðu sem mér væri þar sköpuö
til að taka við fullu starfi við
heilbrigðiseftirlitið.
Lagði hann þá a það rika
áherzlu, að þörfin fyrir mann með
mina menntun væri oröin svo
knýjandi innan veggja stofnunar-
innar, að nokkurra mánaða starf
á ári hverju væri strax betra en
ekkert, unz rannsóknum minum
væri að fullu lokiö og ég gæti tekið
við fullu starfi.
Um það var þvi samið á fundi
með þáverandi heilbrigðismála-
ráðherra Magnúsi Kjartanssyni,
auk annarra, að ég fengi aö sinna
rannsóknum minum i Lundúnum
áfram að nokkru leyti, auk þess
sem ég gegndi störfum fyrir
heilbrigöiseftirlitið. Samiö var
um, að ég yrði ráðinn lausum
samningi, þannig að ég fengi
greitt fyrir alla þá vinnu, sem ég
leysti af hendi fyrir stofnunina, en
þægi ekki laun allt árið sem fast-
ráðinn starfsmaöur. bessu hygg
ég Baldur muni vart mótmæla.
Þykir mér þvi sá framburður
Baldurs Johnsens I Morg
unblaðinu og Timanum 18.
þ.m. næsta furöulegur, aö „til-
hjá elli- og örorkulifeyrisþegum
og er af sömu ástæðum óréttlát og
skerðing á lifeyri þeirra vegna
tlmabundinnar sjúkrahúsvistar.
Lita verður á sjúkradagpen-
inga og elli- og örorkulifeyri sem
laun til þeirra, er vegna aldurs
og/eða sjúkdóma geta ekki aflað
sér þeirra á hinum almenna
launamarkaði. Laun þessi eru
langt undir venjulegum vinnu-
tekjum og ósanngjarnt að þau séu
skert enn frekar komi til tima-
bundinnar vistunar á sjúkrahúsi.
Sýnist slikt ekki i anda þess til-
gangs, er liggur að baki lögum
um almannatryggingar. Á það
ber einnig að lita, að sjúkratrygg-
ingar greiða að fullu timabundna
sjúkrahúsdvöl allra landsmanna
og hafa aðrir en nefndir einstak-
lingar ýmist ráðningu, er tryggir
þeim óskert eða litt skert laun,
þótt til timabundinnar sjúkrahús-
vistar komi, eða þá að aðrir hafa
möguleika á tryggingum, er bæti
þeim launamissi i timabundnum
veikindum.
Einar Valur Ingimundarson.
raunasamningur” sá sem gerður
var við mig i jan. 1974 skuli ekki
endurnýjaður I ljósi þess, hve
stutt ég geti starfað hér á hverju
ári, t.d. aðeins fjóra og hálfan
mánuð I ár.
t fyrsta lagi var hér aldrei um
neinn „tilraunasamning” að ræða
i munni Baldurs Johansen um
siðastliðin áramót, heldur þóttist
hann þá vera að tryggja stofnun-
inni „starfskrafta mína og
dugnað”, svo notuö séu hans
eigin orð úr Morgunblaöinu og
Timanum.
1 öðru lagi var I samningi okkar
aldrei neitt tekið fram um starfs-
tima minn hér, eins og áður
greindi.
I þriðja lagi hef ég I höndunum
launamiða, sem staðfesta a.m.k.
í gær var afgreitt sem lög
frá Alþingi frumvarp um
virkjun Bessastaðaár I Fljóts-
dal.
11. grein laganna er gert ráð
fyrir, að Rafmagnsveitum
rikisins verði falið að reisa og
reka vatnsaflsstöð við Bessa-
staðaá I Fljótsdal I Norður-
Múlasýslu með allt að 32
megawatta afli og gera nauð-
synlegar ráðstafanir á vatna-
svæði árinnar til að tryggja
rekstur virkjunarinnar. Enn-
fremur að leggja þaðan aðal-
orkuveitu að Egilsstaðakaup-
túni til tengingar þar við
veitukerfi Grimsárvirkjunar
og Lagarfossvirkjunar.
Þá er rikisstjórninni heimil-
að að taka fyrir hönd rlkis-
Á þingdeildarfundi neðri
deildar Alþingis I gær var
fram haldið fyrstu umræðu
um frumvarp til breytinga á
útvarpslögunum. Frumvarpið
hefur þegar hlotið afgreiðslu I
efri deild, en mikið málþóf var
i neðri deild, þar til mennta-
málaráðherra bar fram til-
lögu um, að frumvarpinu
skyldi visað til annarrar
umræðu og nefndar.
sex mánaða starf fyrir
heilbrigðiseftirlit rikisins á árinu.
Laun, sem ekki hefðu fengizt
greidd nema komið hefði til
staöfesting forstöðumanns að
vinnan hefði verið innt af hendi.
Þá sakar ekki að geta þess, að
mér voru ekki greidd þau laun
fyrir vinnu mina, sem um var
samið i upphafi, heldur allnokkuð
lægri upphæð. Gerði ég ekki við
það athugasemd, fyrr en ljóst var
að yfirvinna sú, er ég hafði leyst
af hendi. A timabilinu, fengist
ekki heldur greidd. 1 stað þess
bauð forstööumaður mér leyfi frá
vinnu minni, jafnmarga daga og
aukavinnutimi sagði til um.
Skýtur þetta allnokkuð skökku
við, þegar Baldur Johnsen
kvartar nú opinberlega yfir tima-
leysi minu hérlendis, að hann vill
ekki nýta „starfskrafta mlna og
kunnáttu”, þegar þeirra er völ!
Af framangreindu ætti þvi að
vera ljóst, að forsendur Baldurs
Johnsens fyrir riftun á
ráðningarsamningi minum eru
falskar, og einungis settar fram I
þessu formi til að breiða yfir
raunverulegar ástæður, sem hon-
um er jafnkunnugar og mér og
öðrum, er til málsins þekkja.
Sannleikurinn er sá, að um
verulegan ágreining er að ræða
milli okkar Baldurs um
mengunarvarnir og rannsóknir á
iðjumengun.
Agreiningur þessi kviknaði
fljótlega eftir aö ég hóf störf og
magnaðist eftir þvi sem á leiö.
Agreiningur þessi endur-
sjóðs eða ábyrgjast lán, er
virkjunaraðilinn tekur, allt að
2000 millj. kr., eða jafngildi
þeirrar upphæðar I erlendri
mynt, til greiðslu stofn-
kostnaðar þeirra mannvirkja,
sem 1. gr. getur um.
1 athugasemd með frum-
varpinu til laga þessara segir
m.a., að virkjun fyrsta áfanga
Lagarfoss á Fljótsdalshéraði
sé nú komin á lokastig fram-
kvæmda. Enda þóttsú virkjun
bæti mjög úr orkuskorti á
Austurlandi um sinn sé þó öll-
um ljóst, að hún er ekki til
neinnar frambúðar, sérstak-
lega með tilliti til ört vaxandi
húshitunar á þessu orkuveitu-
svæði.
Fór atkvæðagreiðsla fram I
málinu og var samþykkt með
23 atkvæðum gegn 6 að vlsa
þvi til annarrar umræðu. Þá
var samþykkt með 21 sam-
hljóða atkvæði, að frum-
varpinu skyldi visað til
menntamálanefndar. Horfur
eru á að frumvarpiö hljóti ekki
endanlega afgreiðslu fyrr en
að loknum jólaleyfum þing-
manna.
speglast reyndar I svari Baldurs
viðopnu bréfi náttúrufræðinema,
14. þ.m
I bréfi sinu lýsa þau stuttlega
þeim ramma, sem sérhver
visindamaður veröur aö starfa
eftir, vilji hann láta kalla sig sér-
fræðing og láta allan almenning
telja sig ábyrgansem slikan.
Innan þessa ramma hef ég
sjálfur ætið kappkostað aö starfa,
jafnt i störfum minum við
heilbrigðiseftirlitiö sem og
annars staðar.
Baldur Johnsen hefur ekki
annað um þau vinnubrögð að
segja, en að þau séu „upptugga á
hjali stjórnmálamanna og blaða-
manna Þjóöviljans”, svo notuð
séu hans eigin orð úr svargrein.
Það var þvl ekki að
ástæðulausu, að einn fulltrúi
náttúruverndarráðs svaraði
opinberlega: „Ég harma þessi
skrlf Baldurs Johnsen og vænti
þess, að sá álitshnekkir, sem
hann hefur bakað heilbrigðis-
eftirlitinu með þeim, verði bætt-
ur fyrr en seinna”.
Af tillitssemi við stofnunina
ætla ég ekki að tlunda hér frekar
öll okkar ágreiningsefni en mun
þó bregðast við, sjái ég mig þess
til neyddan.
Hitt get ég þó tilkynnt Baldri
Johnsen, að fáir sérfræöingar
myndu una þvi á nokkurri stofnun
að mega ekki sinna sérgrein
sinni og verða að sitja með hend-
ur I skauti meðan ákvarðanir eru
teknar um mál, sem þú Baldur,
Framhald á bls. 27
Lög um ráðstafanir í sjávarútvegi
og ráðstöfun gengishagnaðar
Á fundi neðri deildar Alþingis i
gær var til umræðu frumvarp til
laga um ráðstafanir I sjávarút-
vegi og ráðst'öfun gengis-
hagnaðar. Frumvarpiö var
samþykkt i 3. umræðu með
áorðnum breytingum, sem til-
lögur meiri hluta sjávarútvegs-
nefndar gerðu ráð fyrir.
Frumvarpið var siðan sent til efri
deildar og ætlunin var að ljúka af-
greiðslu þess I gærkvöldi eða nótt.
Miklar umræður urðu um málið
á Alþingi I gær og komu fram
nefndarálit bæði frá meiri og
minnihluta sjávarútvegsnefndar.
t nefndaráliti meiri hluta
sjávarútvegsnefndar segir m.a.;
Meiri hluti nefndarinnar hefur
náð samkomulagi um breytingar-
tillögu við frv., en mælir að öðru
ieyti með samþykkt þess.
Undirrituðum nefndarmönnum
er ljós knýjandi nauðsyn þess, að
mál þetta nái hið fyrsta fram að
ganga, svo að hefja megi
greiðslur gengishagnaðarins til
útvegsins. Þess vegna mæla þeir
eindregið með að frv. nái laga-
gildi svo fljótt sem kostur er.
Undir nefndarálit meiri hluta
sjá varútvegsnefndar rita:
Guðlaugur Gislason, Pétur
Sigurðsson, Ragnheiður Svein-
björnsdóttir og Sverrir Her-
mannsson og Tómas Árnason.
Nefndarálit minni hlutans var
undirritað af þeim Garðari
Sigurðssyni og Sighvati Björg-
vinssyni.
Þeir töldu, að hér væri einungis
um að ræða tilfærslur fjármagns
innan atvinnugreinarinnar og
með þessu væri verið að skerða
kjör sjómanna.
ÓHEIÐARLEG VINNUBRÖGÐ
Frumvarpið um útvarpsróð
til 2. umræðu og nefndar