Tíminn - 20.12.1974, Blaðsíða 19

Föstudagur 20. desember 1974.
TÍMINN
19
AAagnús Ólafsson frá Sveinsstöðum:
Landbúnaður, niður-
greiðslur og gróðureyðing
Eftir uppruna má skipta is-
lenzkum atvinnugreinum i þrjá
aðalflokka, frumgreinar, Ur-
vinnslugreinar og þjónustu-
greinar. Til frumgreinanna telj-
ast fiskveiðar og landbilnaður,
til úrvinnslugreinanna fisk-
iðnaður og annar iðnaður, bygg-
ingastarfsemi o.fl. en til þjón-
ustugreinanna telst verzlunar
og bankastarfsemi og ýmiss
konar þjónustustarfsemi.
Endalaust má deila um nyt-
semi hverrar einstakrar at-
vinnugreinar og hvaða áhrif hún
hefur á þjóðarbúskapinn, en þó
ættu allir að geta verið sammála
um að án frumgreinanna væri
ekki lifvænt á íslandi. Enginn
bill getur gengið án eldsneytis
og segja má að fiskurinn og
landbúnaðarafuröirnar séu
eldsneyti islensks þjóðfélags. Ef
við hættum að veiða fisk hættum
við lika að fá gjaldeyri fyrir nýj-
um bilum og öðrum innfluttum
vörum. En án landbúnaðar yrð-
um við að eyða stórum hluta
gjaldeyris okkar til að kaupa
matvörur inn i landið. Þar að
auki fáum við mikinn gjaldeyri
þegar við flytjum út land-
búnaðarvörur, sérstaklega full-
unnar iðnaðarvörur.
Mætti þvi ætla að allir séu
sammála um að efla frum-
greinarnar sem mest.Anþeirra
eflum við ekki aðrar greinar is-
lensks atvinnulifs. Það byggir
enginn án undirstöðu.
Að taka matvörur frá
sveltandi heimi.
I þjóðfélagi voru er þó æði há-
vær hópur manna, sem telur að
með þvi að leggja landbúnað
niður skapaðist mun betra lif á
Islandi. Aðalrök þeirra eru, að
þá væri hægt að kaupa ódýrar
innfluttar landbúnaðarvörur,
bændur þyrftu ekki lengur að
þræla sér út til að sjá sér og sin-
um farborða og rikið þyrfti ekki
lengur að veita bændum
„styrki” i formi niðurgreiðslna.
t fararbroddi fyrir þessum
mönnúm er ritstjóri VIsis. Hef-
ur hann að undanförnu skrifað
af miklu offorsi gegn islenskum
landbúnaði og islenskum bænd-
um. Blaðið er þó sjálfu sér æði
ósamkvæmt þvi annan daginn
fjalla forustugreinar Visis um
að leggja niður islenskan land-
búnað og flytja inn land-
búnaðarvörur, en hinn daginn
er þar talað um hinn geigvæn-
lega fæðuskort i heiminum. Er
þar bent á að ef hver tslending-
ur sparaði við sig sem svaraði
einni pylsu á viku væri hægt að
bjarga fjölda manna frá
hungurdauða. Hvaða samræmi
er I svona málflutningi? Að vilja
annan daginn leggja allan land-
búnað á tslandi niður og taka
mátvöru frá sveltandi heimi, en
hvetja tslendinga hinn daginn
til að spara við sig fæðu, svo
þeir verði aflögufærir til hinna
hungruðu þjóða.
Er það styrkur við bænd-
ur að greiða niður inn-
fluttar kartöflur?
Á hverju ári ver islenska rikið
stórum fjárhæðum til að greiða
verð landbúnaðarvara niður.
Alveg er fráleitt að kalla það
styrki til bænda. Eða voru það
styrkir við islenska bændur
fjárhæðirnar sem fóru til að
greiða niður innfluttar kartöflur
á siðasta sumri.
Niðurgreiöslur eru hag-
stjórnartæki rlkisvaldsins. Með
þeim er verðlagi haldið niðri
eftir þvi sem talið er nauðsyn-
legt á hverjum tima. Oftast eru
það. landbúnaðarvörur sem
greiddar eru niður. Astæðan er
sú að allir þurfa á þeim að
halda. Eftir þvi sem verð þeirra
er hærra þarf kaup hins al-
menna launþega aðvera hærra,
svo hann geti framfleytt sér og
Magnús Ólafsson
sinum. Ef t.d. dagblöð, leikhús-
miðar, eða jafnvel áfengi hækk-
ar, hækkar visitalan. Ef rikis-
valdið telur óæskilegt að hleypa
þeirri hækkun út i verðlagið, eru
niðurgreiðslur landbúnaðar-
vara auknar. Þegar ritstjóri
VIsis þarf aö fá hærra verð fyrir
sitt blað hækka niðurgreiðslurn-
ar. Er það styrkur við bændur?
Niðurgreiðslur eru styrk-
ur til rithöfunda og
listamanna.
Vilji menn endilega telja
niðurgreiðslurnar styrk, er þaö
svo sem i lagi. En sá styrkur er
bara alls ekki til bænda, heldur
miklu frekar til rithöfunda og
listamanna. Fáránlegt segir
einhver, en enginn kemst af án
þess að kaupa sér mat. Þaö er
sama hvað hann kostar. Ef
maturinn er það dýr miðað við
kaup hins almenna launþega að
hann eigi litla fjármuni eftir
þegar hann hefur brauðfætt sig
og sina, fer ekki hjá þvi að hann
verður að spara við sig á ein-
hverju sviði. Það fyrsta sem all-
ur almenningur sparar við sig
er menningarneysla og minna
yrði keypt af bókum og lista-
verkum. Slikt hefði ófyrirsjáan-
legar afleiðingar I för með sér
fyrir vort menningarþjóðfélag.
Margir menningarfrömuðir
yrðu atvinnulausir, þegar lista-
verk þeirra hættu að seljast og
það gæti jafnvel skapast svo
alvarlegt ástand að þeir yrðu að
fara að vinna i fiski!
Þegar við reisum mann-
virki minnkum við
gróðurlendið
A þessu ári höfum við Is-
lendingar lifað i landi voru i
ellefu aldir. Við höfum lifað á
landinu og þvi sem það gaf.
Þegar góðæri var, fjölgaði
landsmönnum, en fækkaði þeg-
ar harðnaði I ári. Þeir sem uxu
upp I góðærinu urðu hærri en
þeir sem ólust upp á hörðu árun-
um. Svo var þjóöin nátengd
gæðum lands og sjávar.
Oft heyrist um það talað að
búpeningur landsmanna hafi
gengið nærri gróðri landsins.
Gifurleg gróðureyðing á að hafa
átt sér stað vegna þessa ágangs
og hér væri mikið öðru visi um
að litast ef engin sauðkind hefði
llandið komið. En sú staðreynd
vill oft gleymast að hefði engin
sauðkind komiö til tslands og
lifað á landinu i ellefu aldir, þá
væri engin islensk þjóð til. Án
sauðfjár hefu forfeður vorir
aldrei getað dregið fram lífið.
Það skulu menn hafa i huga og
áfellast forfeður vora þvi ekki
fyrir að beita landið jafn mikið
og þeir gerðu.
íslenskt veðurfar er hart og á
stóran hlut i gróðureyðingunni
en sauðkindin hefur einnig
hjálpað til. Þótt enginn geti sagt
um það með nokkurri vissu
hvaö umrædd gróðureyðing er
að stórum hluta sauðkindinni að
kenna stöndum við Islendingar i
þakkarskuld við landið. Þvi
færðum við landinu gjöf á þessu
þjóðhátiðarári og hétum þvl að
reyna að bæta fyrir þær gróður-
skemmdir sem orðið hafa vegna
búsetu okkar.
En gróður landsins hefur
eyðst af fleiru en hörðu veður-
fari og ágangi búfjár. Sú
gróðureyðing er hvaö mest á
siöustu árum. Þar á ég við allt
það gróðurlendi, sem farið hef-
ur undir byggingar, bæi, þorp og
borgir, vegi og ýmsa aðra
mannvirkjagerö. Þannig eyði-
leggst gróðurlendi, sem aldrei
grær aftur. Ef gróður landsins á
ekki að minnka verður þjóðin að
græða mikið land i staðinn.
Bændur hafa gert stór-
átak til að auka gróður
landsins.
Bændur eru miklir ræktunar-
menn. Þeir gera sér manna
ljósast nauðsyn þess aö gróður
landsins sé mikill og góður.
Engum er eins illa við og þeim
ef gróðurlendi er skemmt. Þeir
hafa á undanförnum árum unn-
ið stórvirki i uppgræðslu lands-
ins. Við hvert býli hefur verið
ræktað stórt trún. Beitiland hef-
Framhald á bls. 27
Á stjómarfundi SUF, sem haldinn var um
síðustu helgi, var Pétur Einarsson, Kópavogi,
kjörinn varaformaður sambandsins. Mun hann
i forföllum formannsins, Eggerts Jóhannes-
sonar, hafa seturétt á þingflokksfundum
Framsóknarflokksins, en það nýmæli var tekið
upp á siðasta flokksþingi og mun væntanlega
stuðla að auknu og styrkara sambandi milli
flokksstjórnarinnar og stjórnar SUF. Á
fundinum var mættur ritari flokksins, Stein-
grimur Hermannsson, sem á nú sæti i stjórn
SUF með málfrelsi og tillögurétt, skv. lögum,
sem einnig voru samþykkt á siðasta
flokksþingi. Vænta menn þess, að þessar tvær
breytingar verði til þess að auka gagnkvæmt
traust og efla samstöðu með yngri og eldri
mönnum i flokknum. —hs—
Hinir afskiptu
í þjóðfélaginu
Það er oft fullyrt, og er reyndar sagt i lögum,
að allir þjóðfélagsþegnar eigi sama rétt til al-
mennrar menntunar, og að tryggja beri öllum
jafna aðstöðu og tækifæri til menntunar og
þroska eftir getu hvers og eins. Enn eru þetta
þó aðeins orðin tóm.
Öll börn, sem fæðzt hafa andlega og likam-
lega vanþroska, eða orðið það á einhvern hátt,
hafa vegna skilningsleysis og skorts á allri að-
stöðu ekki komizt til þess mesta þroska, sem
geta þeirra leyfir.
Óneitanlega hefur mönnum aukizt skilningur
á þessu málefni, en mikið vantar á að þessi
aukni skilningur hafi leitt til átaka á fram-
kvæmdasviði þessa máls.
Mikilvægt er, að öll kennsla og þjálfun slikra
barna hefjist sem fyrst. Þar geta jafnvel
mánuðir skipt máli. Jafnframt verður að
tryggja, svo sem frekast er kostur, að þessi
börn slitni ekki úr tengslum við foreldra sina
og fjölskyldu. Það á ekki fyrst og fremst að
byggja yfir þau hæli, -— geymslustofnanir, sem
þrátt fyrir ágætt starfslið búa þeim ekki það
félagslega umhverfi, sem þeim er nauðsynlegt.
Þessi börn verða að alast upp við sem iikastar
aðstæður og heilbrigðir jafnaldrar þeirra, og
umfram ailt verða þau að fá að vera innan um
jafnaldra sina á almennum leikskólum og dag-
heimilum.
Hjálparbekkir á skyldunámsstiginu verða að
eflast um allt land, þannig að sem flest þeirra
barna, sem kölluð hafa verið afbrigðileg, hafi
möguleika á námi i hinu almenna skólakerfi,
er einmitt kemur fram i nýju grunnskólalög-
unum. Með þessu eina móti getum við átt von
á, að þessir þegnar þjóðfélagsins öðlist getu til
að bjarga sér sem sjálfstæðir einstaklingar i
þjóðlifinu.
Nú hafa nýlega verið stofnuð foreldrafélög
fjölfatlaðra i Reykjavik og á Suðurlandi til að
knýja á um úrbætur i þessu máli, og hefur starf
þeirra þegar vakið vissa bjartsýni þeirra, sem
þessi mál eru hugstæð. Hér er um að ræða
slikt mannréttindamál, að þvi verður ekki
trúað, að fjárveitingavaldið verji ekki til þess-
ara mála þvi fjármagni, sem nauðsynlegt er til
að hröð framþróun geti hafizt um allt land.
Ef slikt rætist, efast enginn um vilja núver-
andi menntamálaráðherra til að fylgja þessum
málum fram. Þetta er fyrst og fremst
menntunar- og mannréttindamál. —E. Jóh.
Happdrætti Fram-
sóknarflokksins
Vinningarnir I happdrættinu að þessu sinni eru 24 farseölar í
höpferð til Kanarieyja, með ferðaskrifstofunni Sunnu. Ferðin
stendur i hálfan mánuð, 22. mars til 5. april 1975.
Dvaliö verður á Hótel Waikiki og er hálft fæði innifalið 1 farseðli.
Verðið á happdrættismiðunum er aðeins 200 krónur og má panta
þá á Skrifstofu happdrættisins, simi 24483.
Þeir, sem fengið hafa heimsenda miða, með giróseðli, eru
vinsamlegast hvattir til að greiða þá i næsta banka eða pósthúsi
ellegar á Skrifstofu happdrættisins, Rauðárárstig 18, pósthólf
5121.
Afgreiðsla Timans, Aðalstræti 7, tekur einnig á móti greiðslum
og hefur miða til sölu. Dregið veröur I happdrættinu 23. desem-
ber n.k. og verður ekki frestað.