Fréttablaðið - 31.12.2004, Blaðsíða 18

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arfulltrúi er fimmtug í dag. Hún
lauk BA-prófi í sagnfræði og bók-
menntum 1979. Hún var borgar-
stjóri í Reykjavík 1994-2003. Ingi-
björg var kjörin í borgarstjórn í
Reykjavík 1982 fyrir Kvennafram-
boðið, 1988 og 1994 fyrir Reykja-
víkurlistann og hefur verið í borg-
arstjórn síðan. Hún sat á Alþingi
1991-1994 fyrir Kvennalistann.
Ingibjörg Sólrún er formaður
stjórnar Aflvaka og situr í banka-
ráði Seðlabanka Íslands. Eiginmað-
ur Ingibjargar Sólrúnar Gísladótt-
ur er Hjörleifur Sveinbjörnsson,
deildarstjóri hjá Íslenska útvarps-
félaginu. Synir þeirra eru Svein-
björn (1983) og Hrafnkell (1985).
Tímamótin hringdu í Ingibjörgu
Sólrúnu af þessu tilefni og spurðu
hana fyrst um flugvallarmálið en
samgönguráðherra ítrekaði nýlega
þá skoðun sína að flugvöllurinn
ætti að vera áfram í miðbæ höfuð-
borgarinnar.
„Það er alveg ljóst að flugvöllur-
inn fer. Hann hefur grið á þessum
stað til 2016 en eftir það verður
hann að fara. Við höfum efnt til at-
kvæðagreiðslu um þetta og fyrir
liggur aðalskipulag sem gerir ráð
fyrir að hluti af flugvallarsvæðinu
verði tekinn undir byggð eftir
2016.“
Hvað um atvinnusjónarmiðin?
Vinnur ekki fjöldi Reykvíkinga við
flugið og starfsemi á Reykjavíkur-
flugvelli?
„Mér finnst nú gæta undarlegr-
ar þröngsýni í málflutningi þeirra
sem vilja hafa flugvöllinn hér og
vísa til atvinnusjónarmiða. Í fyrsta
lagi kemur auðvitað önnur starf-
semi í staðinn. Flugvallarstæðið er
kjörlendi fyrir margs konar at-
vinnustarfsemi. Í öðru lagi er það
hreinlega úrelt viðhorf að miða um-
ræðu um atvinnu við hreppamörk.
Það vita allir að góð atvinna í einu
sveitarfélagi hefur jákvæð áhrif í
því næsta, gott atvinnuástand hef-
ur áhrif á öllu atvinnusvæðinu. At-
vinnusvæði Reykjavíkur nær orðið
frá Borgarnesi til Selfoss. Nú, í
þriðja lagi sýnist mér ekki veita af
atvinnu á Suðurnesjum, ég tala nú
ekki um ef svo fer sem horfir að
herinn fari héðan.“
Á dögunum samþykkti borgar-
stjórn að hækka útsvarið. Reykja-
víkurlistinn hefur aukið álögur á
borgarbúa, til dæmis með holræsa-
gjaldinu. Þá liggur fyrir að fast-
eignagjöld hækka vegna hækkunar
á fasteignaverði. Er þetta ekki orð-
in óhófleg skattpíning?
„Nei. Auðvitað verður alltaf að
gæta hófs í þessu. Útsvarið er eins
hér og hjá flestum sveitarfélögum.
Og um holræsagjaldið má segja að
það hefði örugglega verið lagt á,
hver sem hefði verið hér við stjórn.
Það er notað í sveitarfélögum sem
sjálfstæðismenn stjórna, eins og til
dæmis í Reykjanesbæ hjá Árna
Sigfússyni. Hvað fasteignagjöldin
varðar tel ég að við eigum að fara
varlega og við höfum gert það. Á
sínum tíma, þegar nýtt mat hækk-
aði grunn fasteignagjalda í Reykja-
vík, lækkuðum við gjaldaprósent-
una, til þess að þetta ylli ekki aukn-
um álögum. En ég hef ekki athugað
þessa hækkun sem er að verða á
matinu núna.“
Ekki er hægt að skilja við Ingi-
björgu Sólrúnu án þess að spyrja
hana um formannssætið í Samfylk-
ingunni. Er kominn formannsfiðr-
ingur í þig?
„Nei, ekki get ég nú sagt það.
Tíminn mun leiða í ljós hvað verð-
ur. Ég hef ekki verið að vinna að
neinu í þessu sambandi. Gegni bara
mínum störfum. Þetta verður
ákveðið í haust.
En afmælið Ingibjörg Sólrún,
hefurðu haldið upp á það?
„Já, yfirleitt eitthvað lítilsháttar.
Ég hélt nú upp á fertugsafmælið í
Norræna húsinu og mér finnst
stórafmæli ágæt til þess að hitta þá
sem ég hef verið samferða og unnið
með og fagna með þeim. Núna lang-
ar mig til þess að hitta vini, ættingja
og samferðafólk í dag í Listasafni
Reykjavíkur í Hafnarhúsinu milli
klukkan tvö og fjögur.“ - sgt
18 31. desember 2004 FÖSTUDAGUR
SIMON WIESENTHAL NASISTAVEIÐARI
FÆDDIST ÞENNAN DAG 1908.
Enginn formannsfiðringur
INGIBJÖRG SÓLRÚN GÍSLADÓTTIR: FIMMTUG Í DAG
“Samtvinnun haturs og tækniþekkingar er
mesta hættan sem steðjar að mannkyninu.“
Tæknin við að reisa múra hefur þekkst í þúsundir ára.
timamot@frettabladid.is
AFMÆLI
Karl Eiríksson flugmaður er 79 ára í dag.
Ólafur B. Thors, fyrrv. borgarfulltrúi og for-
stjóri, er 67 ára.
Jón Steinar Guðmundsson, prófessor í Nor-
egi, er 57 ára.
Edda Erlendsdóttir píanóleikari er 54 ára í
dag.
Guðmundur Andri Thorsson er 47 ára.
ANDLÁT
Kristinn Guðjónsson, fv. skipstjóri frá Sand-
gerði, er látinn. Útförin fór fram í kyrrþey.
Gyða Karlsdóttir lést mánudaginn 27. des-
ember.
Ásdís Þórðardóttir, Brúarlandi, Fellabæ, lést
mánudaginn 27. desember.
Halldóra G. Magnúsdóttir, Hávarðarkoti,
Þykkvabæ, lést þriðjudaginn 28. desember.
Magnús Kristjánsson, Skipagötu 10, Ísafirði,
lést þriðjudaginn 28. desember.
Kristín Halldórsdóttir frá Þrasastöðum í
Stíflu, síðast á Ásvegi 15, Akureyri, lést
þriðjudaginn 28. desember.
Stefán Þórðarson, Reykjahlíð 10, lést
þriðjudaginn 28. desember.
Þórður Elíasson, fyrrv. leigubílstjóri, Hraun-
bæ 103, Reykjavík, lést miðvikudaginn 29.
desember.
INGIBJÖRG SÓLRÚN GÍSLADÓTTIR: Úrelt að miða við hreppamörk.
Þennan dag árið 1879 sýndi Thomas Alva
Edison tækninýjung sem olli byltingu í
heiminum: Ljósaperuna. reyndar hafði
mönnum tekist að búa til ljósaperur 40
árum fyrr en pera Edisons var sú fyrsta
sem logaði á lengur en örskotsstund.
Hann tók upp á því að nota glóþráð úr
kolum, sem dugði amk. í nokkra klukku-
tíma. Uppfinningin vakti geysimikla athygli
almennings. Edison var sjálfmenntaður og
eiginlega birtingarmynd ameríska draums-
ins. Hann var heyrnarsljór og það átti
nokkurn þátt í því hvaða stefnu líf hans
tók. Hann varð ritsímavörður 16 ára og
hóf strax að endurbæta þá tækni. Tuttugu
og tveggja ára gamall helgaði hann sig
uppfinningum og sjö árum seinna setti
hann upp rannsóknarstofu sína í Menlo
Park í New Jersey. Það var
þar, árið 1877, sem hann
datt niður á uppfinningu
sem breytti líka heimin-
um: Grammófóninn.
Ljósaperan sem kom
tveimur árum seinna er
enn í notkun, þótt efnið í
glóþræðinum sé annað
en Edison notaði og raun-
ar átti rafmagnið hug
hans allan seinni hluta
ævinnar. Hann hannaði
og setti upp fyrsta dreifi-
kerfi rafmagns sem unnt
er að kalla því nafni. Edi-
son fékk 1093 einkaleyfi
um ævina. Hann dó 1931.
ÞETTA GERÐIST MERKISATBURÐIR
1600 Elísabet Englandsdrottning
veitir Austur-Indíafélaginu
einkarétt til verslunar við
nokkur Asíulönd.
1791 Fyrsta áramótabrennan
sem sögur fara af hérlend-
is, við Hólavallaskóla.
1909 Ein glæsilegasta brú New
York-borgar, Manhattan-
brúin opnuð fyrir umferð.
1914 Seinasta gamlárskvöld á Ís-
landi fyrir vínbann, sem
gekk í gildi á miðnætti.
1941 Bandaríkin banna króm á
bílum. Sárafáir bílar til
einkanota voru framleiddir
allt til stríðsloka.
1944 Ný stjórn í Ungverjalandi
lýsir yfir stríði á hendur
Þjóðverjum
1968 Rússar reyna nýja hljóðfráa
farþegaþotu, Tupolev 144.
Aðeins 100 voru teknar í
almenna notkun.
Edison sýnir ljósaperuna
Tilkynningar um
merkisatburði, stórafmæli,
andlát og jarðarfarir
í smáletursdálkinn hér að
ofan má senda á netfangið
timamot@frettabladid.is.
Auglýsingar á að senda á
auglysingar@frettabladid.is
eða hringja í síma
550 5000.
Hjartkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir
og amma,
Almut Alfonsson (fædd Andersen)
Brúnalandi 16, Reykjavík,
lést á Líknardeild Landspítalans í Kópavogi miðvikudaginn
29. desember sl.
Þorvarður Alfonsson, Ingunn Þorvarðardóttir, Örn Guðmundsson,
Þorvarður og Lárus Örn, Auður Björg Þorvarðardóttir, Þorsteinn Ingi
Víglundsson, Alma Björg og Viglundur Ottó, Sigurður Ottó Þorvarðarson.
Eiginmaður minn, fósturfaðir og afi,
Einar Jóhann Olgeirsson
trésmiður,
lést þann 29. desember.
Jarðarförin fer fram í Vestmanna í Færeyjum þann 1. janúar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Maren Blárhamar, börn og barnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
Ólafur Stefánsson
lögfræðingur, Engihjalla 1, Kópavogi,
lést á líknardeild Landspítalans í Kópavogi fimmtudaginn
30. desember. Jarðarförin auglýst síðar.
Soffía M. Sigurjónsdóttir, Bragi Ólafsson, Helga Ólafsdóttir,
Sigurjón Ólafsson, tengdabörn og barnabörn.
Gils níræður
Gils Guðmundsson, rithöfundur
og fyrrverandi alþingismaður, er
níræður í dag. Gils er fæddur í
Hjarðardal innri í Mosvallahreppi
í V-Ísafjarðarðarsýslu. Hann var
sjómaður í nokkur ár en lauk
kennaraprófi 1938 og kenndi
nokkra vetur. Gils var kjörinn á
þing 1953 fyrir Þjóðvarnarflokk-
inn og aftur fyrir Alþýðubanda-
lagið 1963 og sat á Alþingi til 1979.
Hann var forseti neðri deildar Al-
þingis 1971-74 og forseti samein-
aðs þings 1978-1979. Gils var
framkvæmdastjóri Menningar-
sjóðs 1956-1975. Hann hefur ritað
fjölda bóka. Kunnust verka hans
eru eflaust mörg bindi í röðinni
um aldirnar og stórvirkið Skútu-
öldin. Kona Gils var Guðný Jó-
hannesdóttir. Hún lést 1993. Gils
dvelur á afmælisdaginn hjá dótt-
ur sinni í Danmörku. ■
Hvaðan kemur þessi siður?
Að brenna út árið
Í kvöld verður kveikt í brennum
um allt land og margir líta á það
sem sjálfsagða siðvenju. Þeir
halda sjálfsagt að siðurinn sé gam-
all. En svo er ekki. Við leituðum
fróðleiks hjá Árna Björnssyni um
brennurnar. Elsta heimild um ára-
mótabrennu er í dagbókum Sveins
Pálssonar, læknis og náttúrufræð-
ings. Brennan var á vegum pilta í
Hólavallaskóla, að líkindum á
Landakotstúni árið 1791. Ekki er
vitað til þess að þetta hafi verið
gert fyrr, þótt grunsemdir séu um
að þetta kunni að hafa tíðkast í
Skálholtsskóla, þá að líkindum
komið til vegna þess að eitthvað
vildu skólapiltar sem ekki komust
heim til sín um hátíðirnar gera sér
til dægrastyttingar. Ekki er líklegt
að siðurinn hafi tíðkast víða, því
forfeður okkar og formæður töldu
annað betra við eldivið að gera en
eyða honum í flím og skemmtan.
Allur nýtilegur eldiviður fór til hit-
unar og matseldar. Þegar skólapilt-
ar brenndu út árið í Reykjavík
höfðu tímarnir breyst. Vísir að
þéttbýli var orðinn til í Reykjavík,
þótt kaupstaðurinn væri ekki
nema rúmlega fimm ára gamall.
Þar hefur eflaust eitthvað fallið til
af rusli, sem brenna mátti. En hvað
um önnur lönd? Brennur tíðkast
víða og af ýmsu tilefni en áramóta-
brennur eru fátíðar. Þær tíðkast þó
í Skotlandi. En í öðrum nágranna-
löndum okkar eru brennur yfirleitt
á öðrum tímum ársins, til dæmis á
vorin, sumrin eða haustin, og oft
tengjast þær messudögum dýr-
linga. Eldiviðarskortur og birta að
sumarlagi hefur líklega valdið því
að Íslendingar brenndu ekki til
árnaðar helgum mönnum. ■
ÁRAMÓTABRENNA: Forfeðurnir höfðu
annað við eldiviðinn að gera.