Fréttablaðið - 29.01.2005, Blaðsíða 36

Engan þarf að undra að Georg
Kr. Lárusson hafi sótt um starf
forstjóra Landhelgisgæslunnar
þegar það var auglýst laust til
umsóknar fyrir tveimur mánuð-
um. Hann hefur nefnilega lengi
langað til að gegna því. „Land-
helgisgæslan hefur alltaf verið
mér ofarlega í huga og efst á
óskalistanum hvað framtíðar-
starf varðar. Skip, flugvélar og
annað slíkt hefur verið mitt
áhugamál alla ævi og ég hef
fylgst vel með starfsemi Land-
helgisgæslunnar í gegnum árin.
Ég er mjög ánægður og þá fyrst
og fremst með það mikla traust
sem mér er sýnt með því að fela
mér stjórnun þessarar stóru
stofnunar sem ég lít svo á að
gegni miklu hlutverki í íslensku
samfélagi sem á eftir að vaxa
enn frekar.“
Georg segir nýja starfið geró-
líkt hans gamla starfi hjá Útlend-
ingastofnun því þar á bæ hafi
flest mál krafist tafarlausrar úr-
lausnar en hjá Landhelgisgæsl-
unni séu viðfangsefnin stærri og
tímafrekari og frekar sé horft til
framtíðar.
„Hér eru aðkallandi verkefni
sem eru fyrst og fremst þau að
horfa til breyttra tíma. Þó að lega
landsins hafi verið óbreytt frá
ómunatíð þá hefur veröldin í
kringum okkur breyst verulega
og Ísland færst nær öðrum þjóð-
um í öllum skilningi. Það má segja
að fyrr á árum hafi frumverkefni
Landhelgisgæslunnar verið að
vinna að útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar og gæta þess að hér
væru ekki útlendingar að ólög-
legum veiðum og stela frá okkur
fiskinum.“
Eiturlyfjum smyglað inn og út
Enn er fiskveiðieftirlitið stór
partur af starfseminni og sömu-
leiðis björgun og leit, bæði á sjó
og landi. Georg segir hin nýju
verkefni lúta til dæmis að meng-
unarvörnum, smygli á eiturlyfj-
um og fólki og ekki hvað síst
hugsanlegri hryðjuverkaógn. „Þó
svo að sú ógn kunni ekki að bein-
ast að okkur þá er Ísland í miðju
Atlantshafinu og getur því verið
notað sem millilendingarstaður
fyrir vafasaman mannskap og
fyrir flutning á ýmsum ólög-
mætum varningi, svo sem eitur-
lyfjum til annarra landa.“ Hann
segir sögur á kreiki um að eitur-
lyfjum sé smyglað til landsins, þó
ekki til að koma á markað hér-
lendis. „Við höfum svo sem heyrt
sögur sem styðja að það kunni að
vera reyndin. Eiturlyf geta farið
hér í gegn, þeim skipað upp á
Íslandi og þau flutt einhvern tíma
þegar vel hentar með einhvers-
konar leiðum frá landinu og yfir
til meginlandsins annað hvort í
vestri eða austri.“
Georg nefnir líka Schengen-
samstarfið og bendir á að ekki sé
nóg að gæta landleiðanna í Kefla-
vík og á Seyðisfirði. „Við höfum
merkt á síðustu árum að hér við
strendur landsins er sívaxandi
umferð bæði seglskúta og ýmissa
annarra farartækja sem vissulega
geta borið með sér ólöglegan
mannskap, efni og annað þvíum-
líkt.“
Varðskip á rekstrarleigu
Floti Landhelgisgæslunnar er
kominn til ára sinna og lengi
hefur verið rætt um nauðsyn þess
að kaupa nýtt varðskip. Georg
tekur undir það að vissu leyti en
ekki öllu. Hann telur enga nauð-
syn á að kaupa nýtt skip en vill
þess í stað leigja það.
„Það dylst engum að við höfum
ekki staðið okkur sem skyldi í
endurnýjun flotans og það liggur
fyrir að skipin eru sum hver á
fertugs- og fimmtugsaldri. Það
sér hver maður í hendi sér að við
þurfum að taka okkur á í þessum
efnum og dómsmálaráðherra
hefur sýnt þessu verkefni mikinn
áhuga. Þá er flugvélin komin til
ára sinna og það liggur ljóst fyrir
að við þurfum að endurnýja hana
innan tveggja ára.“
Georg telur óskynsamlegt að
festa kaup á nýjum tækjum enda
hægt að fara aðrar leiðir.“Við
þurfum að ráða yfir skipi sem við
getum stjórnað og stýrt og gert
við það það sem við viljum og við
þurfum að ráða yfir flugvél. En
við þurfum ekki að eiga þessar
græjur. Í stað þess að binda þrjá
milljarða í eign sem ónýtist smám
saman gætum við greitt ákveðið
leigugjald. Það ætti líka að leiða
til skilvirkari endurnýjunar á
þessum tækjum.“
Rekstrarleiga skipa hefur rutt
sér til rúms og til dæmis leigir
norska strandgæslan 21 af þeim 24
skipum sem hún hefur til umráða.
Þarf ekki „íslenskt“ skip
„Það fylgir því átak og erfiði að
koma upp nýju skipi. Samkvæmt
síðustu útreikningum á skipi fyrir
Íslendinga myndi kosta þrjá millj-
arða að smíða skip. Við getum auð-
veldlega leigt skip þar sem við
borgum hugsanlega 150 milljónir
króna á ári í leigugjöld. Ef við
ættum ótakmarkaða peninga væri
sjálfsagt sniðugt að láta smíða skip
en staðan er nú þannig að við
eigum ekki ótakmarkaða peninga.“
Georg segir óþarfi að sérhanna
nýtt varðskip fyrir Íslendinga,
hægt sé að nota samskonar skip
og til dæmis Norðmennirnir noti.
„Ég lít svo á að öll sú vinna og
allir þeir peningar sem hafa verið
lagðir í sérútbúið íslenskt skip sé
vitleysa. Við getum sótt þessa
þekkingu til annarra landa. Þetta
er svipað og að við Íslendingar
smíðum ekki bíla heldur látum við
duga að kaupa bíla frá öðrum
löndum því við teljum aðra hæfari
í þau mál.
Öll tæki sem hafa verið keypt
hingað frá 1926 hafa verið smíðuð
sérstaklega fyrir Ísland, bæði
skipin og flugvélin. Undantekn-
ingalaust hafa þessi tæki verið
keyrð alveg þangað til þau voru
búin. Þá erum við í vandræðum og
þurfum að setja mikla peninga,
milljarða núna ef við ætlum að
smíða skip, í fjárfestingu sem við
svo sitjum uppi með og reynum að
keyra í botn.“
Georg er bjartsýnn á að nýtt
varðskip fáist fyrr en síðar en
segir brýnast nú að endurnýja
flugvél Gæslunnar enda á síðasta
snúningi. Um leið vill Georg
skoða hvort ekki sé skynsam-
legt að sameina flugrekstur ríkis-
ins, það er, reka sameiginlega
flugkost Landhelgisgæslunnar og
Flugmálastjórnar.
Vopnaþjálfun efld
Varðskipin eru búin vopnum og
hópur starfsmanna Gæslunnar
hefur hlotið þjálfun í vopnaburði
enda löggæslumenn á hafinu.
Georg segir mikilvægt að efla
menntun og þjálfun manna í ljósi
breyttrar heimsmyndar. „Þó svo
að við reiknum alls ekki með að
þurfa að eiga við hryðjuverka-
menn á hverjum degi þá er þetta
atriði sem við þurfum að horfa til
þegar horft er til heildarhags-
muna og öryggis ríkisins. Þó svo
að Íslendingar séu herlaus þjóð og
vopnlaus þjóð að meginstefnu til
verðum við að geta brugðist við
aðsteðjandi vá. Við getum ekki
verið algjörlega varnar- og bjarg-
arlaus og þó svo að raunveru-
leikinn verði vonandi aldrei
þannig að við þurfum að beita
þessum vopnum í miklum mæli þá
þurfum við engu að síður að eiga
þessi tæki og hafa þessa þjálfun.“
Önnur hlið á þessum peningi er
sprengjudeildin sem vaxið hefur
á síðustu árum. „Nú er svo komið
að sprengjudeildin okkar er talin
sú besta á Norðurlöndum. Við höf-
um gegnt veigamiklu hlutverki í
útlöndum til að kenna mönnum og
aðstoða við að eyða sprengjum.“
Við þau störf deildarinnar bætast
svo á bilinu 70 til 100 verkefni
innanlands þar sem sprengjur og
tundurdufl eru gerð óvirk.
Georg Lárusson er nýtekinn við
stýrinu í Landhelgisgæslunni en
hefur þegar brett upp ermar.
Margt er í bígerð og meðal annars
verða höfuðstöðvarnar fluttar í
Skógarhlíð í haust, en þær hafa
verið um áratuga skeið á Seljavegi.
bjorn@frettabladid.is
24 29. janúar 2005 LAUGARDAGUR
Með uppbrettar ermar
Georg Kr. Lárusson er nýtekinn við forstjórastarfi Landhelgisgæslunnar. Hann segir brýnt að endurnýja skipa- og flugflota Gæsl-
unnar og vill fara nýjar leiðir í þeim efnum. Starfsemi Landhelgisgæslunnar hefur breyst í takt við annað í heiminum og ný verk-
efni blasa við. Sögur herma að eiturlyf séu flutt milli heimsálfa í gegnum Ísland.
GEORG KR. LÁRUSSON Í FLUGSKÝLI LANDHELGISGÆSLUNNAR „Við þurfum að ráða yfir skipi sem við getum stjórnað og stýrt og gert við það sem við viljum og við þurfum að
ráða yfir flugvél. En við þurfum ekki að eiga þessar græjur. Í stað þess að binda þrjá milljarða í eign sem ónýtist smám saman gætum við greitt ákveðið leigugjald. Það ætti líka að
leiða til skilvirkari endurnýjunar á þessum tækjum.“