Fréttablaðið - 05.02.2005, Blaðsíða 40

„Það er víða pottur brotinn í þess-
um efnum,“ segir Sverrir Guð-
mundsson stjörnufræðiáhuga-
maður. Hann og Sævar Helgi
Bragason ritstýra Stjörnufræði-
vefnum stjornuskodun.is og
finnst freklega gengið á rétt sinn
til að horfa til himins og sjá það
sjónarspil sem stjörnur og norð-
urljós bjóða gjarnan upp á. Söku-
dólgarnir eru þeir sem bera
ábyrgð á að lýsa upp byggingar
og önnur mannvirki á höfuðborg-
arsvæðinu. Ekki er nóg með að
viðkomandi megi hafa á samvisk-
unni að spilla almennilegri
stjörnusýn heldur telja Sverrir
og Sævar að öryggi vegfarenda
sé ógnað, ljósin geti blindað öku-
menn. Þá er milljónum króna
sólundað árlega því ekki er raf-
magnið ókeypis.
„Menn hanna þessar lýsingar
ekki nógu vel. Það er enginn á
móti því að lýsa upp hús en stund-
um er þetta ekki hugsað til enda,“
segir Sverrir og nefnir dæmi.
„Ljósin á nýju gervigrasvölllun-
um í borginni varpa birtunni
langt út fyrir vellina og lýsa til
dæmis upp Safamýrina og
Frostaskjólið og allt í kring. Þá
eru hús eins og Háskólinn og
Stjórnarráðið mjög vel lýst en
talsverður hluti af ljósinu fer út í
loftið eða í augu ökumanna. Sama
má segja um Þjóðleikhúsið, ljósin
þar kastast beint í augu öku-
manna á Hverfisgötunni.“
Sverrir nefnir líka lýsingu
olíutankanna úti á Granda og
fleiri byggingar á þeim slóðum
þar sem megnið af ljósinu fer upp
í loft. Hið sama á við um Gróttu-
vita sem nýlega var baðaður ljósi.
„Þar fer ljósið upp í himingeim-
inn en þetta er náttúrulega spurn-
ing um smekk. Sumum finnst
þetta örugglega mjög fallegt.“
„Upphaflega höfðum við
Sævar áhyggjur af þessu vegna
stjörnuáhuga okkar en svo sáum
við að þetta er miklu víðtækara
vandamál. Þetta er spurning um
öryggi og er því heilbrigðismál
og svo er þetta mikil sóun á orku.
Milljónum er sólundað á hverju
ári.“
Til að sjá himininn í sínu rétta
ljósi þurfa Sverrir og Sævar, og
vitaskuld aðrir stjörnufræði-
áhugamenn, að fara út fyrir höf-
uðborgina. „Við förum yfirleitt í
Kaldársel eða að Kleifarvatni til
að sjá stjörnurnar. Eins var hægt
að fara í Bláfjöll en ljósin á skíða-
svæðinu og ljósviti á Sandskeiði
spilla þar fyrir.“
Í huga Sverris er eitt ráð við
vandanum. „Þeir sem hanna lýs-
inguna þurfa að huga að þessum
þáttum. Hver og einn þarf að at-
huga málin hjá sér og kanna hvað
hægt sé að lagfæra. Þannig
breytast hlutirnir en ekki með til-
skipun að ofan.“ bjorn@frettabladid.is
28 5. febrúar 2005 LAUGARDAGUR
WILLIAM S. BURROUGHS (1914-1997)
fæddist þennan dag.
TÍMAMÓT: LJÓSMENGUN SÖGÐ STRÍÐ Á HENDUR
„Maðurinn er fyrirbæri hannað til geimferða.
Honum er ekki frekar ætlað að viðhalda nú-
verandi líffræðilegu formi, en halakörtu er
ætlað að halda áfram að vera halakarta.“
Burroughs var einhver litríkasti rithöfundur síðustu aldar. Hann var af
„beat“-kynslóðinni og gjarnan nefndur í sömu andrá og Allen Ginsberg
og Jack Kerouac. Frægust bóka hans er Naked Lunch en hún varð að
prófsteini fyrir bandaríska klám- og klúryrðalöggjöf.
timamot@frettabladid.is
ANDLÁT
Stefán Ólafsson, háloftaathugunarmað-
ur, Vesturgötu 50a, lést laugardaginn 22.
janúar. Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Viggó Emil Magnússon, slökkviliðsmað-
ur og húsasmíðameistari, Heiðarási 4,
lést mánudaginn 24. janúar. Útförin hef-
ur farið fram í kyrrþey.
Ingibjörg Guðjónsdóttir, Hrafnistu,
Hafnarfirði, lést þriðjudaginn 1. febrúar.
Björg Ebenesersdóttir,frá Harrastöðum,
lést miðvikudaginn 2. febrúar.
Hólmfríður Þorláksdóttir, Lindasíðu 47,
Akureyri, lést miðvikudaginn 2. febrúar.
Vilhjálmur S. Heiðdal lést á Droplaug-
arstöðum fimmtudaginn 3. febrúar.
JARÐARFARIR
11.00 Hákon Jónsson, frá Brettings-
stöðum í Laxárdal, verður jarð-
sunginn frá Húsavíkurkirkju.
14.00 Hannes Gestur Sigurbjörnsson,
Auðbrekku 12, Húsavík, verður
jarðsunginn frá Húsavíkurkirkju.
14.00 Hjalti Guðmundsson, Bæ, Árnes-
hreppi, verður jarðsunginn frá Ár-
neskirkju.
14.00 Jónína Þórunn Jónsdóttir, ljós-
móðir, á Keldum, verður jarð-
sungin frá Keldnakirkju.
14.00 Stefán Ásbjarnarson, frá Guð-
mundarstöðum, Vopnafirði, verð-
ur jarðsettur að Hofi, Vopnafirði.
14.00 Steinvör Jónsdóttir, Garðarsvegi
14, Seyðisfirði, verður jarðsungin
frá Seyðisfjarðarkirkju.
14.00 Þorbjörg Árnadóttir, frá Raufar-
höfn, verður jarðsungin frá
Raufarhafnarkirkju.
14.00 Þóra Friðjónsdóttir, Sauðármýri,
Sauðárkróki, verður jarðsungin frá
Sauðárkrókskirkju.
SÆVAR OG SVERRIR BAÐAÐIR Í LJÓSUM HÁSKÓLA ÍSLANDS „Þeir sem hanna lýs-
inguna þurfa að huga að þessum þáttum. Hver og einn þarf að athuga málin hjá sér og
kanna hvað hægt sé að lagfæra. Þannig breytast hlutirnir, en ekki með tilskipun að ofan.“
Þennan dag árið 1988 vann skák-
meistarinn Jóhann Hjartarson fræki-
legan sigur í einvígi við Viktor
Kortsnoj og fékk þar með að keppa í
átta manna úrslitum um réttinn til að
skora á heimsmeistarann. Með sigrin-
um náði Jóhann 2.600 Elo-stigum og
komst í hóp níu sterkustu skákmanna
heims. Í framhaldinu beið Jóhann svo
lægri hlut fyrir Anatoly Karpov.
Sigurinn á Kortsnoj er almennt talinn
hápunkturinn á skákferli Jóhanns, en
með afrekum sínum átti hann mikinn
þátt í að auka vinsældir skákíþróttarinnar hér.
Jóhann varð fyrst Íslandsmeistari í skák árið
1980, þá aðeins sautján ára gamall. Hann varð
svo einnig Íslandsmeistari árin 1984, 1994, 1995
og 1997. Á vef Hróksins kemur fram að Jóhann
hafi ekki tekið þátt í Íslandsmótum
síðustu ára, en hann hætti atvinnu-
mennsku fyrir nokkrum árum.
Þegar Jóhann sneri heim frá
Kanada eftir einvígið við Kortsnoj,
var honum fagnað með viðhöfn á
Keflavíkurflugvelli og braust út lófa-
klapp þegar hann kom inn í flug-
stöðina, bæði meðal þeirra sem
mættir voru til að taka á móti hon-
um, sem og meðal annarra farþega
sem þar áttu leið um. Á móti Jó-
hanni tók fjölskylda hans, auk
menntamálaráðherra, stjórnar Skáksambandsins
og fjölda vina. Frá því var greint í fjölmiðlum að
hann hefði átt fullt í fangi með að taka á móti
blómvöndum og heillaóskum í tilefni af sigrin-
um.
ÞETTA GERÐIST MERKISATBURÐIR
1887 Óþelló, ópera Verdis, er
frumsýnd í óperuhúsinu
Scala í Mílanó á Ítalíu.
1959 Fyrsti landhelgisbrjóturinn,
Valafell, færður til hafnar á
Seyðisfirði.
1967 Silfurhesturinn, bókmennta-
verðlaun dagblaðanna, veitt í
fyrsta sinn, en þau hlaut
Snorri Hjartarson. Verðlaunin
voru síðast veitt árið 1974.
1971 Geimfarar Apollo 14 lenda á
tunglinu.
1976 Jarðskjálfti í Gvatemala kost-
ar nærri 23 þúsund manns
lífið.
1997 23 bíla árekstur á Kringlu-
mýrarbraut undir göngu-
brúnni í Fossvogi í mikilli
hálku. Meiðsl á fólki minni-
háttar.
1998 Yfir 600 þúsund plantekru-
verkamenn fara í verkfall á
Srí Lanka og snúa aftur til
vinnu tíu dögum síðar.
Hamarshöfði 4, 110 Reykjavík, s: 587 1960, www.mosaik.is
MOSAIK
af legsteinum
gegn staðgreiðslu
í janúar og febrúar
Sendum myndalista
15% afsláttur
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
Valgerður Þórðardóttir
Funalind 13, Kópavogi,
lést á hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð, miðvikudaginn 2. febrúar.
Útförin verður frá Kópavogskirkju, föstudaginn 11. febrúar
kl. 13.00.
Guðni B. Guðnason,
Gunnar Guðnason, Erna Olsen,
Þórólfur Guðnason, Sara Hafsteinsdóttir,
Guðni B. Guðnason, Ásta Björnsdóttir og barnabörn.
AFMÆLI
Friðjón Þórðarson, fyrrum
þingmaður og ráðherra, er
82 ára í dag.
Jónas Kristjánsson
ritstjóri er 65 ára í dag.
Óli H. Þórðarson, formað-
ur Umferðarráðs, er 62 ára
í dag.
Gils Stefánsson í Hafnarfirði er sextugur
í dag og tekur á móti gestum í
Fjörugarðinum milli kl. 12
og 15.
Karl Sigurbjörnsson
biskup er 58 ára í dag.
Bessí Jóhannsdóttir sagnfræðingur er
57 ára í dag.
Bolli Héðinsson, formaður Trygginga-
ráðs, er 51 árs í dag.
Friðrik Rafnsson ritstjóri
er 46 ára í dag.
Ari Vésteinsson verkfræðingur er 33 ára
í dag.
FÆDDUST ÞENNAN DAG
1788 Sir Robert Peel, enskur stjórnmála-
maður eftir hverjum enskar löggur eru
nefndar „Bobbies“.
1804 Johan Ludvig Runeberg, þjóðskáld
Finna.
1799 John Lindley, grasafræðingur.
1917 Zsa Zsa Gabor, leik-
kona.
1919 Andreas Papandreou, fyrrum forsæt-
isráðherra Grikkja.
1940 H. R. Giger, myndlistarmaður og
hönnuður.
1948 Christopher Guest,
leikari og leikstjóri (þekktur
sem Nigel Tufnel úr Spinal
Tap).
1962 Jennifer Jason Leigh,
leikkona.
1969 Bobby Brown,
tónlistarmaður.
GSA með
heimasíðu
Samtökin GSA, eða Greysheeters
anonymous, hafa starfað hér á
landi í fimm ár og hafa af því til-
efni opnað heimasíðu á slóðinni
gsa.is. Í samtökunum er fólk sem
sameiginlega hefur leyst átrösk-
unarvandamál sín.
Í tilkynningu samtakanna kem-
ur fram að byggt sé á „Cambridge
Gráu síðunni og 12 spora kerfi
AA-samtakanna til að byggja upp
fráhald frá hömlulausu ofáti“ og
að boðið verði upp á félagsskap
fólks þar sem hægt er að deila
reynslu sinni og njóta stuðnings.
Sagt er að ekki þurfi annað en
löngunina til að láta af ofáti til að
gerast félagi í GSA, inntöku- eða
félagsgjöld séu engin. ■
Jafnrétti 1975 til 2005: Hefur
eitthvað áunnist? Er eitthvað eft-
ir?, er yfirskrift ráðstefnu sem
Kvenréttindafélag Íslands hefur
boðað til í Ráðhúsi Reykjavíkur
klukkan ellefu fyrir hádegi í dag
og ráðgert er að ljúki klukkan
tvö.
„Efni ráðstefnunnar er hvað
hefur áunnist síðan 1975 þegar
konur tóku sér frí frá störfum 24.
október og hvað er eftir,“ segir í
tilkynningu félagsins, en erindi
flytja Sjöfn Ingólfsdóttir formað-
ur Starfsmannafélags Reykjavík-
urborgar, Kristín Ástgeirsdóttir
sagnfræðingur, Berglind Rós
Magnúsdóttir jafnréttisfulltrúi
Háskóla Íslands og Hólmfríður
Sveinsdóttir forstöðumaður
Rannsóknarmiðstöðvarinnar á
Bifröst. Þegar lokið hefur verið
við flutning erindanna verða, að
því er fram kemur í tilkynningu
Kvenréttindafélagsins, frjálsar
umræður og ályktanir. ■
Horft til 30 ára baráttu
JAFNRÉTTISFULLTRÚI HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir, jafnréttisfulltrúi Háskólans, er ein
fjögurra kvenna sem flytja erindi á ráðstefnu Kvenréttindafélags Íslands í dag.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
Jóhann Hjartarson lagði Kortsnoj
JÓHANN HJARTARSON
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
Sverrir og Sævar halda fyrirlestur um ljósmengunina á opnum fundi Vinstri hreyfingar-
innar – græns framboðs í dag. Hann er haldinn í höfuðstöðvum flokksins að Suður-
götu 3 og hefst klukkan 14. Að framsögu lokinni verða almennar umræður um efnið.
Frekari upplýsingar er að finna á vefnum stjornuskodun.is.
Milljónum sólundað árlega