Tíminn - 23.03.1975, Qupperneq 31

Sunnudagur 23. marz 1975.
TÍMINN
31
Ekki nauðsyn að taka
upp i belg og biðu
— Hér á landi hefur aldrei
veriö nein aðstaða fyrir hljóm-
listarmenn til að taka upp plöt-
ur, og það hefur verið milljóna-
fyrirtæki að fara erlendis i
hljómplötugerð. Og það er ekki
aðeins kostnaðarhliðin, sem
hefur verið gifurleg, — aðstaðan
úti fyrir islenzkar hljómsveitir
og listamenn hefur ekki verið
þannig, að ástæða sé til að hrópa
húrra fyrir henni. Listamenn-
irnir hafa haft ákveðinn tima
bókaðan og á þeim tima hafa
þeir orðið að ljúka þvi' verki,
sem þeir ætluðu sér. Og þótt
menn hafi orðið veikir, hafa þeir
þurft að syngja og leika, því
ella hefði timinn hlaupið frá
þeim og milljónir, sem i fyrir-
tækið voru lagðar, kannski farið
i súginn.
— Enginn listamaður getur
undirbúið sig svo vel, áður en
farið er út i stúdióupptöku, að
öruggt sér að viðkomandi geti
leikið beint inn á plötu. Það
koma alltaf upp vandamál, sem
nauðsynlega þarf að leysa, og
þessi vandamál hafa kostað is-
lenzka hljómlistarmenn mikla
peninga.
— Með tilkomu þessa stúdiós
verður gjörbreyting á. I stað
þess að þurfa kannski að taka
upp 12 lög á 60 timum, býðst
mönnum nú tækifæri til að taka
upp eitt lag, hlusta siðan á það
heima hjá sér, og koma aftur, —
kannski til að hljóðblanda það á
annan hátt, bæta við eða sleppa
úr hijóðfærum,bæta gitarleikinn
o.s.frv. eða taka upp næsta lag.
— Það verður engin nauðsyn að
taka allt upp i belg og biðu, — og
hér geta menn vonandi haft
sina hentisemi að einhverju
leyti, sem hlýtur að auka gæði
þess verks, sem verið er að
vinna. Ein LP-plata, sem tekin
væri upp hér i stúdióinu, gæti
þvi verið ár i vinnslu, þ.e. ef við-
komandi listamaður kysi að
vinna t.d. eitt lag i hverjum
mánuði.
— Eins munum við geta farið
I hljómleikasali og tekið lista-
menn og hljómsveitir upp
,,live” á 4-rása tæki.
— Með tilkomu stúdfósins
verður einnig gjörbreyting hvað
lúðrasveitir, kóra og ýmiss kon-
ar tónlistarstarfsemi aðra i
landinu áhrærir, þvi nú opnast
sá möguleiki að fólk geti komið
og tekið hér upp plötu, gefið
hana út i u.þ.b. 500 eintökum,
og dreift henni til fjölskyldna
sinna, vina og vandamanna, —
og komið sléttir út úr fyrirtæk-
inu.
— Að öðru er lika að hyggja,
að stúdió sem þetta er þjóðhags-
lega hagkvæmt, þvi með til-
komu þess sparast miklir
fjármunir i erlendum gjaldeyri.
Opið allan sólarhring-
inn
— Þá má nefna, að við teljum
það ekki fara saman að reka
stúdió og vera með hljómplötu-
útgáfu. Við munum því ekki
fara inn á þá braut.
— Við hverja upptöku mun
alltaf vera a.m.k. einn tækni-
stjóri (engineer), og eins mun-
um við bjóða upp á hljóðupp-
tökustjóra (producer), þótt
hverjum og einum sé i sjálfs-
vald sett hvort hann tekur þvi
boði, ellegar kemur með eigin
hljóðupptökustjóra.
— Við munum hafa stúdióið
opið allan sólarhringinn og
bjóða upp á hvers kyns hljóð-
upptökur. Eins munum við
bjóða upp á pressun á plötum,
þvi við erum i beinu sambandi
við Roger Arnhoff studio i Nor-
egi, hvað þvi viðkemur.
Við erum ekki ríkir
— Við erum ekki rikir menn,
og þetta stúdió væri ekki komið
upp, ef við hefðum ekki lagt lif
og sál i það. Það hefur enginn
fært okkur þetta á silfurfati.
— Við höfum ekkert til sparað
við að gera þetta að góðu
stúdiói. Hér hafa verið iðnaðar-
menn, og Hrefna Wigelund
innanhússarkitekt hefur mikið
unnið hér, — og við sjálfir höf-
um lagt nótt við dag.
— Við byrjum ekki að selja
hér stúdiótima fyrr en við erum
orðnir fyllilega ánægðir með
allt, — og þá meinum við allt.
— Það halda kannski sumir
að með þessu ætlum við að ná
okkur i skjótfenginn gróða. Það
er öðru nær, en hins vegar gæti
stúdióið skilað arði siðar meir.
Við skuldum mikinn hluta alls
tækjabúnaðar og við reiknum
ekki með að fá krónu i kaup
fyrstu mánuðina.
— Ef menn hefðu ætlað að
fjárfesta i einhverju til að græða
á þvi, hefði þeim sennilega sizt
dottið i hug að setja hér á fót
gott stúdió.
— Með samstilltu átaki tókst
að koma þessu stúdiói upp. Nafn
fyrirtækisins? Við höfum ekki
haft tima til að velta þvi fyrir
okkur ennþá, — en við getum
með sanni sagt, að þetta sé eina
alvörustúdióið á Islandi.
100 timar
Ekki hefur verið ákveðið
hvað, stúdfótiminn muni kosta,
en sennilega verður það ein-
hvers staðar á bilinu 5000-7000
kr.
— Hvað gæti 5 manna hljóm-
sveit verið mörgum timum
lengur.hvaðkostnað áhrærir,—
ef hún tæki upp plötu i islenzka
stúdióinu?
— Ef við miðum við að
stúdiótiminn i erlenda stúdióinu
sé sá sami og hér, og við miðum
við 5000 kr., þá reiknast okkur
til, að ferðir og uppihald 5
manna hljómsveitar, t.d. til
Bretlands kosti um 500.000 kr.
Hljómsveitin gæti þvi verið
100 timum lengur i a.m.k. jafn-
góðu stúdiói hér fyrir sömu upp-
hæð. Með öðrum orðum, hljóm-
sveitin gæti tekið upp eina LP-
plötu aukalega fyrir sömu upp-
hæð, — og riflega það, þvi yfir-
leitt hafa islenzkir listamenn
eytt 60-80 timum i stúdióupptök-
ur erlendis. Svo ekki sé minnzt á
aðstöðubytlinguna sem er sam-
fara stofnun stúdiósins.
o
Sigurður
hve nákvæmlega hann hefur
grandskoðað einkum þær sem
sýna klæðnað fólks. Og sé litið i
vasabækur Sigurðar, sem
geymdar eru i safninu, kemur hið
sama i ljós. Þar er ógrynni af
teikningum af hlutum, sem hann
hefur séð á ferðum sinum um
landið, kvensilfri, kvenbúning-
um, húsum og húshlutum, út-
skurði, bátum og mörgu öðru,
sem fyrir augu bar. Og út frá
þessu reyndi hann einnig að
teikna húsakynni og klæðnað
fólks i fornöld og á miðöldum, en
þótt hér hafi hann stundum hætt
sér út á hálan Is vegna þess að
fornleifarannsóknir voru þá
engar og fá haldreipi til að
styðjast við sýnir það bezt, að
Sigurður lét sér fátt óviðkom-
andi, sem að menningarsögunni
laut.
Sigurður málari var alla tið ör-
snauður, enda mun hann litt hafa
leitazt við að komast i álnir.
Fyrir umhirðuna um safnið fékk
hann aðeins örlitla þóknun og það
fé , sem hann fékk fyrir að mála
altaristöflur, mun ekki hafa
dregið langt. Hlutir úr eigu hans
eru sárafair til, nær einungis
vasabækur og handrit að greinum
bækur með teikningum og
mannamyndir. Þar að auki eru
málarakassi og tvö litaspjöld svo
og rautt koffort, og þar með er
allt upp talið.
Sýning sú, sem Þjóðminjasafn
tslands efnir til nú til að minnast
100 ára ártiðar Sigurðar málara
er með nokkuð sérstæðum hætti.
Var valin sú leið að sýna úrval
þeirra gripa sem komu til
safnsins á dögum Sigurðar,
þannig að bæði mætti sjá hve
ötutlegahanngekk fram I að afla
safninu hluta og hve vandur hann
var að gripum til safnsins. Segja
má, að á þessum timum hafi
verið næsta auðug
forngripanáma hér á landi og enn
var þrátt fyrir allt mikið af merk-
um forngripum frá fornöld og
miðöldum svo og síðari tlmum
manna á meðal, og jörðin skilaði
forngripum frá elztu tið við og
við. Hinn eldlegi áhugi Sigurðar
breiddist út, og hann náði sam-
bandi við ýmsa menn, sem
hlynntu að viðleitni hans, sendu
honum gripi til safnsins og studdu
hann með ráðum og dáð. Það er
eftirtektarvert, að á þessum tim-
um kom ekki sérlega margt
kirkjugripa til safnsins, það var
ekki að verulegu marki fyrr ep
siðar, en þvi meira fékk hann úr
eigu fólks viðs vegar um landið,
silfurmuni, og aðra málmsmið,
vefnað, útskurð og húsmuni, og
þessir munir bera i rauninni enn
af i safninu. Má sjá, að þegar þeir
eru farnir úr sýningarsölum
virðist mesti ljóminn af.
Stiftsbókasafnið var á þessum
tima á dómkirkjuloftinu i Reykja
vfk. Var þvi Forngripasafninu
koroið fyrir þar einnig. enda vist
ekki i mörg hús að vernda. Þar
það alla tið Sigurðar. Lýsingar
Guðrúnar Borgfjörð af safninu
þarna á loftinu gefur góða mynd
af aðstæðunum, en hún segir svo i
endurminningum sinum: „Hann
var vakinn og sofinn yfir þessum
gripum.. Húsnæðið var ekki
merkilegt, sem honum var látið i
té, hálfdimmt pláss efst upp i
dómkirkjuturninum. Flest allt
varð að vera i kössum. Litið var
hægt að hafa uppi vegna pláss-
leysis, og þar á ofan bættist, að
þakið hriplak. Þarna var Sigurð-
ur að grúska i þessum munum og
hagræða þeim og sýna, ef einhver
kom til að skoða þá. Of hef ég
setið þar uppi sem krakki og
hlustað á, þegar hann var að
segja folki frá, hvernig þetta og
hitt hafði verið brúkað i gamla
daga. Ég held að hann hafi
kunnað sögurnar okkar utan af.
Ef hann frétti einhvers staðar um
gamlan hlut var hann ekki i rónni
fyrr en hann var búinn að ná I
hann.”
Þótt Sigurðar Guðmundssonar
sé jafnan minnzt sem listamanns
og orðið málari sé samtengt
nafni hans er þó stofnun Forn-
gripasafnsins, sem nú er
Þjóöminjasafn íslands, það af-
rek, sem lengst heldur nafni hans
á lofti. Þar var hann brauð-
ryðjandinn og hefði hans ekki
notið við mætti ætla, að stofnunar
þess hefði enn verið lengi að biða.
Safnmenn munu enn um
langan aldur mega margt læra
af verkum Sigurðar.
Glöggskyggni hans og þekking á
hlutum og menningarsögulegum
efnum var frábær og enn eru
skýrslur hans um safngripi, sem
prentaðar voru að honum lifandi,
I fullu- gildi Má jafnvel segja, að
oft hafi smár hlutur orðið honum
tilefni til heillar ritgerðar. um
gildi hans og þýðingu I
menningarsögunni.
Siðasta störvirki Sigurðar
Guðmundssonar var að undirbúa
þjóðhátiðarhaldið á Þingvöllum
ásamt Sigfúsi Eymundssyni.
Hann var þá orðinn veikur, og lézt
aðeins rúmum mánuði eftir
hátfðarhöldin. Hann var jarðsett-
ur I gamla kirkjugarðinum við
Suðurgötu nær neðst, þar sem út-
sýn er yfir miðbæinn og suður
yfir Tjörnina. Þór Magnússon.
AuglýsidT
i Tímanum
Bíll meö þessu útliti birtist fyrst
fyrir þremur árum og vann sér
skjótra vinsælda. Þeir sem keyptu
þá fyrstu Vívumar eru nú sem
óðast aö endumýja og svipast um
eftir nýjum bíl jafngóðum í staö-
inn, sem hefur auk þess til aö
bera helstu nýjungar síöustu ára.
Hér er hann!
EINKAUMBOÐ FYRIR
GENERAL MOTORS A ISLANDI
SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA
$ Véladeild
ÁRMÚLA 3 REYKJAVÍK, SÍMI 38900
Víva er aflmeiri en áöur, meö 68 ha. vél.
Þægilegri, meö ný framsæti, vel mótuö og
bökin hallanleg. öruggari gangsetning meö
öflugra rafkerfi. Stööugri, meö breiðari
13 tommu felgur. Auk þess: nýtt fyrirkomulag
stjómtækja, hituö afturrúöa, diskahemlar og
fleira til öryggis og þæginda.
Þarf aö telja upp fleiri ástæöur til þess að
fá sér nýja Vívu nú?