Fréttablaðið - 14.05.2005, Blaðsíða 26

Prófessor Carlos F.W.B.Hagen Lautrup III er heims-maður fram í fingurgóma,
en auk þess sprenglærður sál-
fræðingur, landfræðingur, mann-
fræðingur, leikari, rithöfundur og
útvarpsmaður sem lungann af
starfsævi sinni starfaði sem pró-
fessor við UCLA- og Santa Mon-
ica-háskóla í Kaliforníu. Sem
drengur í Andesfjöllum kynntist
hann ásatrú í gegnum föður sinn
og föðurafa og var því ekki ókunn-
ur þrumuguðnum Þór þegar hann
vaknaði upp við návist hans á
heimili sínu í Malibu árið 1998.
„Sálfræðingar fást við tilfinn-
ingar, drauma og upplifanir, en
sem fagmanneskja þarf maður að
vera varkár í öllum yfirlýsingum.
Sálfræðingurinn Abraham H.
Maslow kom með hugtakið „peak
experiences“ í kenningum sínum
um sjálfsbirtingu, en það var
sprottið af reynslu hans og fleiri
sálfræðinga af upplifun fólks sem
myndaði náin tengsl við náttúruna
og á einhverjum tímapunkti fann
knýjandi þörf til að beina lífi sínu
í annan farveg. Þetta átti einkum
við fólk sem átti sameiginlegt að
vera á meðvitaðri þroskabraut
bæði tilfinningalega sem og vits-
munalega, en við slíka vitundar-
vakningu hefur undirmeðvitundin
sent frá sér hljóð skilaboð til ein-
staklingsins um að breyta um lífs-
stíl. Sjálfur varð ég fyrir sams-
konar upplifun þegar ég var tólf
ára og ákvað að verða landfræð-
ingur, og aftur fyrir sjö árum.“
Vakning Þórs
Carlos svaf svefni hinna réttlátu á
hestabúgarði sínum við Malibu-
ströndina þegar klukkan sló þrjú
að morgni og sterk nærvera Þórs
vakti hann af værum blundi.
„Ég fann mjög sterkt fyrir Þór
og skynjaði að ég yrði að halda til
Íslands sem fyrst því sú ferð yrði
mikilvægt skref í lífi mínu. Þegar
ég steig svo á íslenska jörð í
fyrsta sinn fannst mér ég loks
kominn heim,“ segir Carlos sem á
þeim tíma starfaði sem prófessor
við háskólann í Santa Monica.
„Allt gekk vel í lífi mínu, en
samt fann ég stöðugt fyrir óham-
ingju og óánægju. Bandaríkin
eiga að heita land frelsis en eru
það svo sannarlega ekki. Hver
sem andmælir Íraksstríðinu eða
talar gegn ríkjandi stjórnvöldum
er stimplaður nasisti, hryðju-
verkamaður eða vitleysingur, sem
er mjög ógeðfellt. Ég kem úr
akademísku umhverfi og er virtur
prófessor, en af því að ég er ekki
sammála bandarískum stjórn-
völdum stendur þeim ógn af mér.
Þetta er sorglegt því að landið er
fallegt og möguleikarnir miklir,
en fólki er haldið fávísu með
heilaþvotti og sem kennari þurfti
ég alltaf að tala mjög varlega,“
segir Carlos sem mætti allt öðru
viðmóti þegar hann kom til Ís-
lands.
„Þá fór ég á fund Ásatrúarfé-
lagsins og hitti fólk sem leyfði
mér að tala opinskátt og vildi
endilega heyra meira. Mér fannst
ég kominn heim eftir ævilanga út-
legð, sagði upp stöðu minni við
Santa Monica eftir þriðju Íslands-
heimsóknina og flutti alkominn
árið 1999, enda orðinn ástfanginn
af konu í Ásatrúarfélaginu.“
Ástfanginn og einmana
Carlos hrífst af íslenskum konum,
öfugt við margan útlendinginn
sem finnst þær vera ógnun vegna
sterks persónuleika, sjálfstæðis
og ákafrar lífsorku.
„Mér fannst fagurt hvernig ís-
lenska konan verður ástfangin, en
við drógumst mjög fljótt eins og
seglar hvort að öðru og fundum að
við vildum eigast. Mig hefur alltaf
dreymt um góða eiginkonu og
barnaskara, og á þann draum enn.
Ég get enn eignast börn, þótt þau
séu ekki endilega mín eigin, því
öll börn má elska og annast og
kenna það besta í lífinu. Konan
sem ég ætlaði að kvænast hér átti
sex ára dóttur og var enn í flóknu
sambandi við barnsföður sinn
sem var afar háður barni sínu.
Vitandi margt um barnasálfræði
taldi ég víst að skilnaður yrði
barninu óbærilegur og ákvað að
bakka út,“ segir Carlos sem í
millitíðinni keypti sér aldargam-
alt bárujárnshús í Hafnarfirði þar
sem hann situr og skrifar greinar
fyrir tímarit og ráðstefnur.
„Ég hef sótt um íslenskan ríkis-
borgararétt og langar að verða Ís-
lendingur til æviloka. Mér líkar æ
betur að búa hér, þótt ég sé vissu-
lega einmana. Ég þarfnast fólks í
kringum mig og tel erfitt fyrir
karl á Íslandi að búa einn. Þegar
ég var kennari við Santa Monica-
háskóla bauð ég heim prófessor-
um og listamönnum einu sinni í
mánuði þar sem við grilluðum,
lásum ljóð, lékum leikþætti og
horfðum á kvikmyndir, og ég
reyndi það hér en það misheppn-
aðist. Íslendingar eru feimnari.“
Rómantík blómabarnanna
Carlos heldur sig 68 ára, en í
fjallahéruðum Suður-Ameríku var
ekki til siðs að skrá fæðingu barna
í þjóðskrá fyrr en mörgum árum
síðar.
„Dagar frá fæðingu barnsins
voru taldir og kannski tíu árum
seinna fóru foreldrar ásamt vitn-
um á hagstofuna til að tilkynna
barnið og ónákvæman fæðingar-
dag þess. Stjórnvöld fylgdust ekk-
ert með þessu en borguðu barna-
bætur þegar til kom. Mér var til
happs að vera skrifaður yngri því
annars hefði ég verið einn þeirra
fyrstu sem sendur var í Víetnam-
stríðið.“
Þegar Carlos kom til Íslands
heyrði hann tónlist sjöunda ára-
tugarins leikna oft í útvarpi og
var sagt að nýtt hippaæði væri
runnið á Íslendinga. Sjálfur er
hann kunnur útvarpsmaður
vestra fyrir heimildar- og
fræðsluþætti sína og var fenginn í
viðtal um tímabilið og til að leika
tónlist frá árunum 1960 til 1970 í
Ríkisútvarpinu.
„Mér þótti það yndislegt því ég
var í Bandaríkjunum á þessum
tíma með blómabörnunum og
kynntist mörgum bestu ljóðskáld-
um þess tíma svo sem Bob Dylan,
Joan Baez, Janis Joplin og Leon-
ard Cohen, en fyrir hann þýddi ég
ljóðin á spænsku sem hann söng
síðar inn á plötu,“ segir Carlos
sem einnig kynntist dekkri hlið-
um hippaáranna.
„Blómabörnin litu vel út og
lífsstíllinn virtist rómantískur, en
að baki bjó mikil eiturlyfjaneysla.
Ég kvæntist finnsknorskri stúlku
sem varð fórnarlamb eiturlyfja
þegar hún fór að taka LSD. Ég
hafði ekki hugmynd um neyslu
hennar en eftir fjögurra mánaða
hjónaband fór hún að fá endurlit
og missa málið, svo við urðum að
skilja. Áður hafði ég verið kvænt-
ur þýskri leikkonu sem varð eitur-
lyfjum og áfengi að bráð, en við
skildum því hún gat ekki losnað
undan fíkninni. Ég er mjög á móti
tóbaki, fíkniefnum og áfengi, þótt
ég njóti góðs koníaks og víns sem
„gourmet“-reynslu, því það er eitt
að drekka vín með mat eða að
drekka sig blindfullan,“ segir Car-
los sem er rómaður sælkerakokk-
ur sjálfur.
Paradís föl
Við Malibu-strönd í Kaliforníu á
Carlos búgarðinn „Lone Star
Ranch“, sem er paradís með hita-
beltisplöntum, ávaxtatrjám, heit-
um potti, vatnsnuddi, sólbaðsað-
stöðu, útigrilli, loftkælingu og
meira að segja litlu leiksviði, sem
hann lánar endurgjaldslaust sem
athvarf fyrir fræði- og listamenn
af Norðurlöndum.
„Búgarðurinn er í göngufæri
við hina víðfrægu Zuma-strönd
þar sem þættirnir um Strandverði
voru teknir upp og nágrannarnir
flestir úr skemmtanaheiminum,
Johnny Carson, Barbra Streisand,
Steven Spielberg, Martin Sheen
og Bob Dylan, svo einhverjir séu
nefndir. Malibu er í næsta ná-
grenni við Los Angeles, þar sem
menning og listir drjúpa af hverju
strái. Mér hefur þótt skemmtileg-
ast að ferðast með Íslendingum
um Kaliforníu, niður til Nýju-
Mexíkó, Arizona, Colorado og
Utah, skoða Grand Canyon,
Sedona, indjánabyggðir og dæmi-
gerða kúrekabæi í stórfenglegri
náttúru,“ segir Carlos sem sjálfur
saknar mest ávaxta úr garði sín-
um.
„Fræði- og listamenn geta
dvalið á búgarðinum í mánuð til
þrjá án endurgjalds og í bígerð er
stofnun sjóðs sem veitir styrki
fyrir flugfari, mat og bílaleigubíl,
en skapandi fólk þarf að fá að lifa
eins og heima hjá sér án þess að
hafa áhyggjur af húsaleigu og
öðrum gjöldum.“
Íslenska og útlendingar
Carlos hefði áhuga á kennslu við
íslensku háskólana, en sökum þess
að hann er kominn á eftirlaunaald-
ur hefur hann fengið lítinn hljóm-
grunn í þeirri viðleitni sinni.
„Ég hef margboðið skólum hér
krafta mína en íslenskt samfélag
er svo lokað. Ég mundi glaður
vilja kenna ensku og spænsku í
tungumálum og bókmenntum,
ásamt því að halda fyrirlestra um
ameríska sögu og stjórnmál sem
Íslendingar þekkja lítið sem ekk-
ert til. Mér finnst íslenskan yndis-
leg og er mikið að vinna í henni
um þessar mundir, auk þess að
læra hana, en ekki í skóla því ís-
lenskukennsla fyrir útlendinga er
vægast sagt lítil, vond, gömul og
árangurslítil. Hér vantar samtals-
hópa, rannsóknasetur og annars-
konar kennsluaðferðir. Ég er mik-
ill aðdáandi rússneska leikskálds-
ins Tsjekov og tók því kúrs í rúss-
nesku hér áður fyrr. Eftir önnina
talaði ég góða rússnesku, því
kennslan var úthugsuð og framúr-
skarandi. Því er vart hægt að
kenna útlendingum einum um
málleysið hér. Það þarf að kenna
þetta yndislega mál með nýjum
aðferðum og hugsunarhætti.“
26 14. maí 2005 LAUGARDAGUR
Ma›ur er nefndur Carlos F.W.B. Hagen Lautrup III, fæddur í Andesfjöllum í Chile ö›ru hvoru megin vi› 1940. Sjálfur er hann ekki
viss, en foreldrar hans voru af spænskum, dönskum og fl‡skum ættum; fa›ir hans og afi voru hei›ingjar. Fyrir fimm árum keypti hann
sér líti› timburhús í Hafnarfir›i eftir a› flrumugu›inn fiór vakti hann upp um mi›ja nótt í Kaliforníu til a› skipa honum til Íslands.
fiórdís Lilja Gunnarsdóttir mætti Carlos á landamærum Reykjavíkur og Hafnarfjar›ar.
PRÓFESSOR CARLOS F.W.B. HAGEN LAUTRUP III Ég fann mjög sterkt fyrir Þór og skynjaði að ég yrði að halda til Íslands sem fyrst
því sú ferð yrði mikilvægt skref í lífi mínu. Þegar ég steig svo á íslenska jörð í fyrsta sinn fannst mér ég loks kominn heim.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/H
AR
I
Heimsma›ur í Hafnarfir›i