Atuagagdliutit - 17.12.1962, Blaðsíða 33

tusartagkat
umaivdlugit
Kimugtuitsordlune KeKertamit Falsterimit Danmarkimit, Pa-
risiliarneK uterdlugulo
nunavtine nunaicarfingnut avdlanu-
késagåine imåkut angatdlatit atorne-
Kartarput, imalunit ukiukut Avangnå-
ne KimugserneK atomeKartardlune.
uvdlumikut tingmissartutaoK nunav-
tine atugaujartuinarput ilaussunik
agssartfltigalugit. nunavtine angat-
dlatit ilaussoKarsinaussut taigusaguv-
tigit ukuput: pujortulérKat, umiarssu-
årKat, umiarssuit. Kimugsit kisalo
tingmissartut. KajartaoK ilaussartau-
tåungikaluartoK puigortariaKéngilar-
put inutigssarsiornerme pingåruteKa-
Kingmat. Danmarkimile angatdlatit
avdlauneruput nunap Kåtigut angala-
neK pingårnerssauvdlune nunap ma-
nissusia pissutauvdlune. Kimugtuitsut,
bilit, bussit, sporvognit kisalo ming-
nerungitsumigdlo cyklit angatdlatigi-
neKarnerpåuput. imåkutdle angalaneK
pingitsorneKarsinéungilartaoK KeKer-
tanit Danmarkip nunavigtåinukåsa-
gåine pårdlagtuanigdlo. tingmissartu-
taoK Danmarkime nangminerme åma
angatdlatigineKardluaKaut. nunanut-
dlo avdlanukåsagåine angatdlatit tai-
gorigkåka tamarmik sporvognit kisi-
mik pinatik atorneKarsinåuput.
Kimugtuitsut ungasiliartautit
Kimugtuitsut ilaussartautåinåungit-
dlat amale agssartutauvdlutik nior-
Kutigssanik avdlarpagssuarnigdlo OKi-
maitsunik sordlo maskinanik, bilinik
il. il. Kimugtuitsut åssigingitsut amer-
dlaKaut, sordlo nerssutinik agssartu-
tit, agdlagkissartautit, sukasfiliat ilau-
ssartautit, Kimugtuitsut inuinamit pi-
gineKartut, OKimaitsunik agssartutit
avdlatdlo. KimugtuitsoKarportaoK u-
ngasigsuliartautinik sordlo Køben-
havnimit Romamut. Kimugtuitsut tåu-
ko sukasåliåuput nunanik amordlasu-
nik avKusårsissartut taimåitumigdlo
international toginik taineKartardlu-
tik. åssigingitsunik taigutexartiterput
sordlo „Skandinavien-Italien-Ex-
press“, „Nord-Expressen“ avdlatdlo
Kimugtuitsut tåuko unigtarfingnut a-
ngisuinarnut tåssa igdloKarfingnut a-
ngisuinamut unigtarput taimåitumig-
dlo sukasujuvdlutik.
„igdloKarfit igdlonarfiat"
månåkut OKalugtuarisavara nuliara-
lo Kimugtuitsordluta Frankrigip igdlo-
Karfisa angnerssanut Parisimut anga-
lanerput. måne Danmarkime ilerxu-
vok ukiåkut atuarfingne tamane feri-
axartarneK sapåtip akunera atauseK,
tamånalo oktoberime pissarpoK. feria
suj orKutexalugo aulaj angersimavugut
Parisimukåsavdluta. Paris Kineravti-
go pissutauvoK takussagssat tusåma-
ssavut silarssuvtaoK OKalugtuagssar-
tainit pissut, sordlo igdlussårssuit av-
dlatdlo sanaortugkat OKalugtuagssar-
tagdlit nangmineK issivtinik takoru-
sugdlugit, kisalo påserusugdlugo sok
igdloKarfik tåuna sok „igdloKarfit ig-
dloKarfiat“nik taineKartamersoK. isu-
maKarpungalo tasamaninerput sapå-
tip akunera atausinaugaluartoK påsi-
simavdlugo s6k erKumitsuliortut, Ka-
lipaissut titartaissut avdlatdlo inug-
pagssuit takornariat igdloKarfik tai-
ma asatigigåt. Paris igdloKarfigssuar-
nit angisunit avdlanit sordlo Køben-
havnimit imalunit Hamburgimit av-
dlaunerorujugssuångilaK, kisiåne ing-
mikukajåK kajungernåssuseKarpoK, i-
nuneK tåssane avdlanertauneruvdlune
— sordlume igdloKarfik tamarme av-
dlamik „tipeKartoK". sordlo nalungi-
kivse Paris Frankrigime igdloKarfit
angnerssaråt 7 milliunit migssiliordlu-
git inoKardlune. Danmarkime igdlo-
Karfit angnerssåt København 1 million
sivnilårdlugit inoKarpoK. København
igdlorpagssuaKarfiuvoK angeKissoK,
Parisile sule angineruvoK inugtune-
rujugssuvdlunilo, tamånalo erninaK
malugissariaKarpoK igdloKarfik tikit-
dlugo.
isumagissagssat tamalat
Danmarkimitdle autdlartinata åssi-
gingitsunik isumagissagssaKarpugut
angalanivtine atugagssavtinik. sordlo
pas nunanut avdlanut angalanerme
agdlagtoK titartaissordlo:
KARL KRUSE
pingitsorneKartugssåungitsoK pigi-
ssagssarårput. pas tåssauvoK kinåu-
ssutsimut ugpernarsaut. åssersutiga-
lugo: uvanga pasivne atika tamarmik
agdlagsimåput, sume inungortunga,
nunamut sumut atanersunga, nutsama
Kalipautåt, issima Kalipautåt, KanoK
angitiginersunga kisalo éssera politit
naKi'ssutainik naxitaK ilauvdlune, téu-
nalo pasip pingårnerssarå. pas ukiut
tatdlimat pigeréréine nutarterneKar-
tugssauvoK, tamånalo erKaimassaria-
KarpoK nutarternigssånit pivfigssaK
Kångersimagpat pas atorneKarsinåu-
ngingmat. nunavtinit Danmarkimu-
k'åsagåine imalunit pårdlagtuanik pas
pissariaKångilaK nunarput Danmarkip
KeKertaisut avdlatutaoK nautsorssune-
Karmat. isumagissagssavta ilagåt.
billettit bestillernigssåt tamånalo piv-
figssaK sujorKutingåtsiaKalugo pisi-
nauvoK. aningaussåtaoK nunap orni-
gagssap aningaussanik taorsertaria-
Karput, sordlo uvagut danskit ani-
ngaussait franskit aningaussåinik taor-
serpavut, Frankrigime danskit ani-
ngaussait atorsinåunginavtigit, taima-
tutaoK nunane avdlane taimailiorta-
riaKardlune. ilerKuvoK ungasigsumut
angalåusagåine ingminut sitdlimaser-
tarneK imalunit nagsatanik sitdlima-
sissarneK. tåssa imåipoK autdlartina-
nga ingminut imalunit nagsatåka sit-
dlimasersimaguvkit sordlo néparsima-
lisagaluaruma avdlatutdlunit ajutu-
sagaluaruma „akeKångitsumik" isu-
magineKarsinauvunga, kufferteralo
tigdlingneKåsagaluarpat taorsivfigine-
Karsinauvdlunga. taimatut sitdlimasi-
ssarneK silatusårnerungmat uvagu-
taoK taimailiorpugut. tamåko tamaisa
isumageréråine aitsåt angalanigssaK
KulåkértariaKarpoK nagsatagssatdlo
katerssorneKarsinaulersardlutik kuf-
fertimut ikeriåinéngordlugit.
Kimugtuitsut ulivkåvigput
sapame oktoberip 15-iåne nalunae-
KutaK Kulip KerKa uvdlup KerKata su-
jorna Nykøbing Falsterimit Kimug-
tuitsordluta autdlarpugut, unigfig-
ssarputdlo sujugdleK Gedser nalunae-
Kutap akunerata agfå ingerdlarérdluta
tikitdlugo. tåssångånit ikårtåumut i-
lauvdluta Tysklandip tungånut inger-
dlassugssauvugut. ikårtåume time
sivnilårdlugo utancerérdluta nal. 11
migssåne autdlarpugut. nalunaeKutap
akunere pingasut umiarssuarérdluta
Tysklandimut pivugut, tåssanilo Ki-
mugtuitsut ilauvfigissavut nunamut
perxigput, månåkutdlo Tyskland av-
Kutigalugo ingerdlalerpugut igdloKar-
figssuaK Hamborg ornigdlugo. tåssane
Kimugtuitsut Parisimukartut ikivfigi-
ssugssauvavut. uvalikut nal. sisamat
migssåne Hamborgimut pivugut, Ki-
mugtuitsutdlo avdlat ilauvfigssavut
aitsåt unukut autdlartugssaungmata
pivfigssaKardluaravta pisugtuarpugut
nerivdlutalo. sujornatigut Hamborgi-
merérsimavugut, tåssa upernakut.
taimane unuissugssaugavta angalassut
unuissarfiane vandrehjemmeme umi-
arssualivigssup kigdlerpiånguanitume
unuivugut. unuaK tåuna sininginga-
jagsimavunga umiarssuit siggartartut
unuaK tamaviat piuarmata akornati-
gutdlo bilit nipikinatik atinguavtigor-
tuarmata. Hamborg igdloKarfigssuvoK
2 millifinit sivnerdlugit inulik, umiar-
ssualivialo silarssuarme umiarssuali-
vit angnerit ilagåt.
Kimugtuitsut ilauvfigssavut nal. ar-
fineK mardluk autdlartugssåuput. aut-
dlarfigssåt sujorKutingåtsiaKalugo
autdlartarfingmut aterpugut Kimug-
tuitsutdlo ilauvfigssavut inugpagssu-
arnik ulivkångårmata nalunaeKutap
akunerata agfå inigssarsiorpugut.
Danmarkimit autdlartinata inigssav-
tinit bestillisimavugut Kimugtuitsut
inaisa (kupe) ilåne nalavfiusinaussu-
nik (liggevogn), arfiniliuvdluta igsia-
sfnauvugut igsiavitdlo igkamut anit-
dlagtineKarnerugpata tamåkerdluta
nalaussårdluta inigssaKardlutåtaoK.
Kimugtuitsut tåuko ilauvfigssavta i-
laussue amerdlanerssait danskiuput
feriamingne ama tasamungnartut, tai-
måitumik inuit ineKatigiligkavut dan-
skiuput. pisanganartåinarpoK taimatut
sivisujåmik Kimugtuitsusavdlune ki-
kut ineKatigisanerdlugit. angut utor-
KassåK inugsiarnivigsoK arnatdlo inu-
sugtut mardluk ineKasiupavut, sivit-
sungitsordlo ingmivtinut OKalugtute-
rérpugut kinaunerdluta sunerdlutalo.
Hamburgimit unukut tårserérsoK aut-
dlaravta igalåtigut pisanganartunik
takussagssaKéngingmat ingmivtinut
alikusersordlutalo oKaloKatigigpugut.
sivitsungitsoK angut Kernaringnik nu-
jalik kåkivissamigutdlo umilik taku-
inardlugo nalunarane franskeK iser-
poK erninardlo anisivdluta sinigfig-
ssavut iluarsautdlugit. nalunaeKutaK
Kulit erKarilinarå inarpugut Kimug-
tuitsutdlo sukaKalutik tarrup atåne i-
ngerdlatitdlugit siningniardluta OKå-
tårdlugo. inangavfivut ajungeKaut Ki-
mugtuitsutdlo ingerdlarpaluat sing-
nagsautigalugo kisame siningniami-
ssålersungalo mato angmarneKarpoK
pasivutdlo sarKumersitariaKarpavut.
tåunåinåungilardle; unuap ingerdla-
nerane ardlagdlit pasivut takorarpåt
taimalo ardlaleriardluta kinéussuser-
put ugpernarsartariaKardlugo. uv-
dlågssåkut sisamat migssåne sule a-
tausiardluta itersarnexarpugut su-
nauvfa Belgien avKutigalugo, pasi-
vutdlo naKissuserneKarput.
Kulerit arfinigdlit
autdlarnivtinit uvdlup åipagsså a-
tausingorneK uvdlåkut nal. 7 makipu-
gut ermeréravtalo neriartordluta Ki-
mugtuitsut ilånut nerissarfiussumut.
sule ingerdlajuarpugut igpagssaK u-
nukut nal. 7 Hamborgimit autdlarav-
tale. månåkutdle Frankrig avicutigår-
kinguningua inivtine nangmineK ta-
Kussavtinik nereréravta Triumfbuen
igdlusimavivtinit minutit mardlugsuit
ornigtarialik takusarKårparput.
Triumfbuen Napoleon Bonapartip sa-
natitarå sorssungnermine ajugaussar-
nerminut erKåissutigssatut. sanane-
Karnerale aitsåt 1836-me inerpoK tå-
ssa Napoliup toKunerata kingorna.
(Napoleon Bonaparte 1769—1821)
Triumfbuemit avKusinerssuit arKaneK
mardluk autdlarfeKarput Kulånitdlo
issigiguvtigo uvdloriaussatut issiko-
Kardlune. Triumfbuen tikitdlugo a-
ngeKaoK. 50 meterinik portussuseKar-
poK, 45 meterinik silissuseKardlune
tukimutdlo 22 meterinik takitigalune.
isåvfiussartå 30 meterisut portutigaoK.
Triumfbuep kussanaKutigai Kiperu-
garpagssuit igånitut, pinersautitdlo
avdlat. tåuko Kiperugarssuit silatåni-
tut Frankrigip OKalugtuagssartåne
taissariaKarnerussut erssersiniagarai.
sordlo Napoliup sorssugtarnere. ilua-
tungåne Napoliup sorssugtarnere ta-
marmik agdlagsimåput sorssugtarner-
minilo Kutdlersarissarsimassaisa arKe
660-iussut.
isåvfiussap atåne såkutup ilisima-
neKångitsup ilerfa fpoK. sorssungner-
ssuarme sujugdlerme (1914—18) frans-
kit såkutue tOKutausimassut ilait ili-
sarineKarsinåungitsut arKaneK mar-
dluk ingmikortineKarsiméput, tåuku-
napassuiiarssuaK Eiffeltårnef, Parisip
ilisarnautå.

put. nunap pissusia avdlaunerorujug-
ssuångilaK igdlutdle avdlauneroKalu-
tik, sånåt kisalo silatait isumagine-
Karpatdlårsimanatik. Kimugtuitsune
nerisivdluta sanencuassavut: orpit,
avKuserngit igdlutdlo issigingnåjuti-
gåvut. månåkut ornitarput Kanigdli-
artoKårput, agsutdlo pisångatigalugo
tikinigssarput. kisame nalunaeKutaK
Kulingiluat migssåne Kimugtuitsut ki-
gaitdliput arritsorssuarmigdlo Parisip
Kimugtuitsunut unigtarfigssuata åipå-
nut unigpugut, Hamborgimit autdlar-
nivtinit nalunaeKutap akunere 14-it
ingerdlarérdluta.
månåkut igdloKarfik ornitarput ti-
kiparput erninardlo takussagssarsior-
dluta autdlartipugut igdlusimavig-
ssavtine hotelime inigssarseréravta.
Parisip tusåmassåussutai soruname
takuniarniarpavut åmale uvdluinarne
inuneK taimatutaoK pingårtitsigalugo
Kimerdlorusugdlugo. taimåitumik
nangminérdluta igdloKarfingme anga-
laorpugut „Kimugtuitsut" nunap atå-
tigortut (undergrundsbanen) angat-
dlatigineruvdlugit. tåuko Kimugtuitsut
nikilertornaKaut sukaKigamik. sumu-
karfigssat tamarmik ersserKigsumik
agdlagtorsimagamik ilikalertornarput.
nunap iluatigut taimatut angatdlatit
årKigssussaunerat suliarujugssuvoK.
sumik malugingivigdlugo kugssuaK
Seinen atautdlugo ingerdlassarpugut
igdlusimavivtinutdlo angerdlarångav-
ta Triumfbuen åma atåutardlugo! u-
nigtarfit angnerssåne Kimugtuitsut
nunap iluatigortut avxutåt Kulerit ar-
finiliuput — tamarmik nunap iluati-
gortut. tåssa imåipoK Kimugtuitsut ar-
finigdlit atdlerigdlutik nunap iluati-
gut ingerdlasinåuput! — majuartar-
fitdle amerdlaKaut samungarssuaK a-
tertariaKarame. nunap iluane pujor-
tarneK sukangnersumik inerterKutau-
VOK.
Triumfbuen
uvdloK tikivfigput uvdlup-KerKata
Hamborgip umiarssualivia silarssuarme
umiarssualivii angnerpåi ilagåt. tamåssa
umiarssuit, kaligtautit amortaussuitdlo or-
pigpagssuarnut aulassinåinartut.
nångalo atauseK kinåussusialo ilisima-
neKångitsoK KinerneKarsimavdlune.
taimailivdlune sékutut ilåt atauseK
tåuna Frankrigip såkutorpagssue siv-
nerdlugit atarKinåumik erKåissutig-
ssatut inigssat akimanerssånut Triumf-
buemut ilineKarsimavoK. iliveK ima-
tut agdlagartaKarpox: „uvane såkutoic
franskiussoK KasuerserpoK nunane
pivdlugo toKussoK 1914—18“. agdla-
gartap tåussuma sujuninguane „ing-
neK någssåungitsoK" ikumavoK. tai-
matut såkutumik ilisimaneKångitsu-
mik ilississarneK kingorna nunat åssi-
gingitsunit malingneKardlune ilerKu-
lersimavoK.
Notre Dame
igdloKarfik Paris 140 migssiliordlu-
git OKalugfeKarpoK. Kanga sule amer-
dlanerusimagaluarput månåkutdle
taima „ikigtigilersimavdlutik". oKa-
lugfigpagssuit tåuko tusåmassauner-
ssaråt OKalugfigssuaK Notre Dame. o-
Kalugfik tåuna kugssup Seinep igdlo-
Karfiup KerKatigortup KeKertaussartå-
nguanipoK. kugssuaK tåuna igdloKar-
fiup alutornaKutaisa ilagåt igdloKar-
fik mardlungordlugo avigkamiuk, tai-
måitumigdlo ikårtarfigpagssuaKardlu-
ne, igdloKarfinarme 30 migssiliordlu-
git! uvdlut sujugdlit ilåne siagdlexi-
ssok OKalugfigssuaK Notre Dame ta-
kusarparput. uvdloK tåuna erKordlu-
go suliumajungnaersimassut pissuti-
galugit angatdlatit pingårnerssåt Ki-
mugtuitsut nunap atåtigortut uningå-
put, taimaingmatdlo igdloKarfingme
angalaneK ajornakusordlune bilit i-
nungnik agssartutit tamavingmik u-
livkårtitermata. avKutigssavta ang-
nersså pisorérdlugo kisame iluagtit-
sivdluta biligssarsivugut ornitavtinut-
dlo aputdluta. OKalugfigssuaK tikit-
dlugo kussanartorssuvoir. silatånit i-
ssigingnåginardlugo Kiperugarpagssuit
Kristusip inuneranik OKalugtuartut
takuneK ajornångitdlat iseråinile sule
angnerussumik suliap angissusia er-
sserKingnerulersardlune. igalårssuit i-
galåminernik åssigingitsunik Kalipau-
tilingnik sanåt OKalugfiup iluanit ait-
såt iluamik ersserKigsisivdlugit taku-
neK ajornångitdlat. oKalugfik porto-
KaoK agsutdlo inituvdlune. silatånit i-
34