Atuagagdliutit - 16.02.1999, Blaðsíða 13

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 16. FEBRUAR 1999 • 13
Ataatap meeraanera aserorpaa
Imigassaq, persuttaaneq, paaqqutarinnerlunneq kinguaassiutitigullu ikkatigisaaneq.
Arnap inuusuttup AG-p oqaloqatigisaata tassa meeraanera
NUUK(LRH) - Ataataq a-
naanarlu ullut tamaasa imer-
tut alliartorfigaakka, arnaq i-
nuusuttoq 18-inik ukiulik pi-
ngasunik ukioqarluni kingu-
aassiutitigut atornerlugaaq-
qaartoq oqarpoq. Amap atini
ilanngutsikkusunngilaa.
18-inik ukiulik Esther-
imik taagugassarput Najaa-
raq Halsøe-p nukaraa, taanna
ukiorpassuami angutissami-
nit atornerlunneqartarsima-
soq. Tamanna AG 4. februar
oqaluttuaraa.
Qatanngutigiit isumaqati-
giipput ilaquttamit atorner-
lunneqartarneq, meeqqanik
kinguaassiutitigut atornerlui-
neq paaqqutarineqarnerlun-
nerlu ammaffigigaanni,
meeqqat taama amiilaamar-
tunik misigisaqarnissaanni
illersussallugit sakkussatuaa-
soq.
Qatanngutigiit arnaminnit
qatanngutigiikkaluarlutik o-
qaluttuaat assigiinngeqaat.
Najaaraq meeraanermi ilaru-
jussua aanamini najugaqar-
poq, Esther qatanngutinilu
nukappissat angajoqqaamini
najugaqarluni.
Siulleq
3-4-nik ukioqarlunga ataa-
tannit atornerlunneqaqqaar-
punga. Ataatama attuualaa-
rinninnera eqqaamanngilara,
anaanamali illutsinnit qi-
mamgukkaanga eqqaamava-
ra. Issillunilu taaqaaq, atisa-
qanngingajappungalu. Anaa-
naga nilliavoq oqarlunilu
ininnut iserluni ataataga ati-
saqanngitsoq siniffimma si-
naani naammattoorlugu, ka-
maasiakka peemiarsarillugit.
Esther arnilu Ilulissani qi-
marnguimmi ulluni 14-ini
najugaqarput. Taama amii-
llaarnartumik misigisaqara-
luarluni arnaa angutaanut u-
terpoq.
- Anaanama ataataga qa-
noq iliortartoq nalunngilaa.
Taamaakkaluartoq uterfigaa.
Najaararlu tamanna eqqar-
tornikuuarput. Paasisinnaan-
ngilarput sooq. Isumaqatigi-
ippugulli imigassamut nak-
kaassimaruttorami uterfigi-
saraa, uffa taamaaliorflgisa-
raluaraatigut, unatartittarlu-
nilu. Ataataga palasiuvoq ki-
ngomalu Seminariami ilinni-
artitsisuulluni. Akissarsiaris-
saarpoq imigassamut ator-
takkaminik. Anaanami naju-
innameranut allamik nassui-
aatissaqanngilaq.
Esther-ip arnaa 1. marts
1992 imminorpoq.
Ataataq qaninniartoq
Esther-ip atualernerata na-
laani ataataq niviarsiaqqamut
qaninniarlualerpoq.
- Arfineq marluk missaani
ukioqartunga nuanniitsumik
attualaarinnittarnerminut i-
ngiaqatigitillugu unatartaler-
paanga. Timikkut patittartar-
paanga isattarlungalu sioora-
saartarlungalu. Unataanissa-
minut peqqutissaqartuarpoq -
soorlu kingusinaarlunga a-
ngerlaraangama.
Esther meeraalerpoq naa-
latseriittoq, sallusarluni qin-
ngamasaartarlunilu.
Esther arfineq pingasut
qulingiluat missaannik ukio-
qartoq angajoqqaavisa ilisa-
risimasaat iserpoq arnaalu a-
toqatigerusullugu.
- Taamani ataataga Island-
imi katsorsartikkiartorpoq.
Unnuk taanna angutip anaa-
naga pinngitsaalillugu arne-
riniarfigaa. lluatsitsinngilaq.
Tamannalu peqqutigigunar-
lugu aqaguani kommunimut
saaffiginnikkiartorpoq oqa-
luttuarlunilu anaanama uagut
meeqqat paarisinnaanngik-
kaatigut. Anaanaga atoqati-
ginngitsooramiuk akiniutaa.
- Tamatuma kinguneraa
politiit isumaginnittoqarfim-
miullu aqqalussakka uangalu
aammatigut Børnehjemmi-
mullu inissilluta. Aniga toq-
qorsimammat nassaarinngit-
soorpaat, kinguninngualu a-
naanagalu Aasiannut qi-
maapput. Ataataga Islandi-
mit uteruni qanoq oqarnissaa
qunugisimagunarpaa. Børne-
hjemmimut pisinneqarsima-
gatta unatassammani.
Angutaa Islandimit utera-
mi nassuiaatissaqanngitsu-
mik itigartitaavoq meeqqat
angerlartinnissaannut.
Sallunneq, pujortameq
tillinnerlu
Angumminit unaqartissaar-
luni qaninniarfigitissaarluni-
lu nuanneraluartoq børne-
hjemmimiinneq Estherimut
pilluarnartuunngilaq.
- Paatsiveeruteqqaqaanga.
Qulingiluat missaannaanik
ukioqarpunga, atugarlioqaa-
ngalu. Pujortartarneq, tillit-
tarneq sallusamerlu aallartip-
pakka. Taama iliomera su-
mik angusaqarniutigalugu
naluara. Angutimmi kikkuu-
galuartut tamaviisa kamaa-
teqaakka.
Ajornerunanilu pitsaane-
runngilaq angutaa 1990-imili
Nuummut nuussimasup
1992-imi meeqqat tigumma-
git. Taamani Esther 12-it
missaannik ukioqarpoq.
- Aqaguani atuariartulersu-
nga iserfigaanga attuualaar-
niarsaralungalu. Tusarniitsu-
mik nipilerluni oqaluttarpoq
qanoq paninnguani asatiga-
lugu.
- Qujanartumilli taamani
arnaatitaartarsinnaavoq. Ini-
gisatsinni arnat takornartat
paarlakaattuartut nuanniittar-
poq, immaallaalli attualaar-
tittanngilanga.
13-inik ukioqalemeq
Ulloq Estherip 13-inik ukio-
qalerfia sunaaffa angummi-
nit qaninniarneqamerani ki-
ngulleq.
Nalliunninni fiitsertoqar-
tussaammat annilaanngati-
gaara qanoq iliorfigissane-
raanga. Taamaattumik atua-
qatikka marluk ikinngutigalu
ataaseq tukkutippakka. Su-
naaffami ilimasuutipilukka
tunngavissallit.
- Unnuakkut itileriallara-
ma kammalaatima issuttuuk-
kaannga. Itemiarit, oqarput.
»Ataatat isersimagami ku-
ninniarsaralutillu attualaami-
arsaralutit«.
- Ersioqaagut. Ikinngutima
iternerinnaannik taamaatissi-
mavoq. Aalajangerpugut i-
nissiamit aniniarluta. Ataata-
ga kamaleqaaq naveerlutalu.
Anereerlutik alliminnukar-
put politiinut kalerriisunik.
- Ikinngutikkalu politiinut
nassuiaavugut susoqarsima-
nersoq, politiilli ataataga ma-
tumik ammaatissinnaanngi-
laat. Børnehjemmimut uteq-
qinnera eqqaassanngikkaan-
ni allamik susoqanngilaq.
- Arlaleriarlunga eqqarsaa-
tigisarpara sooq politiit ataa-
taga qanoq iliuuseqarfigin-
ngikkaat. Uannut angajun-
nullu nuanniitsunik iliorsin-
naajuarpoq, ataatagalu sune-
qassanani. Uffa inersimasor-
passuit qanoq pisoqartarne-
ranik ilisimannikkaluartut.
Anaanama nalunngilaa. Bør-
nehjemmimiittut nalunngila-
at. Nuummi politiit nalunngi-
laat.
- Politiit kamaattaqaakka
ataataga susimanngimmas-
suk. Isumaqaraluarama po-
litiit ikiortussaalluta sulisut.
Ikinngutipalaat
Esther Nuummi børnehjem-
mimiilerani Ilulissani børne-
hjemmimi ileqqupalaani a-
toqqilerpai. Naalatseriittoru-
jussuuvoq.
- Naalanngeqaanga, ikinn-
gutipalaaqarpunga imertaler-
lungalu. Ilulissanullu anger-
larseqaanga. Taamaallunga i-
sumaginnittoqarfimmiut nil-
liaffigigakkit llulissanut a-
ngerlarusullunga qatsuterut-
toraminnga tunniutiinnarput.
- Aatakkukka najugaqarfi-
giniarlugit oqaloqatigigakkit
akuersipput. inunnik isuma-
ginnittoqarfimmi neriorsor-
paannga aatakkunni najuga-
qarsinnaasunga. Aallalerama
forstanderip ingiaqatigaanga,
Ilulissanullu tikikkatta bør-
nehjemmiliaappaanga.
1995-imiunngikkuni
1996-imi eqqartuussivimmut
saaffiginnikkaluarpunga aa-
takkunnut nuunnissannut iki-
oqqullunga. Ikiorneqanngila-
ngali.
- Taamani kamaqaanga.
Sulisut kamaateqaakka. Ar-
laannik iluarinngisannik o-
qarfigiallakkaangannga ka-
mattaqaanga. Kamaleraanga-
ma ininnukartarpunga immi-
nullu mattullunga, pisuttuan-
ngikkaangama.
- »Inersimasuuniarlunga«
suna tamaat sakkugaara. Pu-
jortartarpunga, imertarpunga
kamattarlungalu.
Nuummut uterneq
1997-imi Esther Nuummu-
kartitaavoq inuusuttunut naa-
latseriittunut suliniummut
nutaamut peqataajartorluni.
Siunertaavoq inuusuttut nu-
kimik pinngortitami atornis-
saat.
- Pisorujussuartussaavu-
gut. Nuummit Kapisilinnut.
Nuannerluinnarpoq.
- Sapaatit akunneri pinga-
sut ingerlareersullu ileqqu-
lersuutigisartakkakka eqqar-
saatersuutigilerpakka. Eq-
qarsalerpunga ataatagaani i-
luanngitsuliorsimasoq, silar-
suarmi angutit tamarmik taa-
maaliornatik. Eqqarsaatige-
qaara kamattuaannarnera,
persuttaarusunnera aalakoor-
niartuaannarneralu.
- Nuummut uteratta meeq-
qat atuarfiannut uteqqippu-
nga. Atuamera sumut atus-
sallugu paasisinnaanngin-
nakku atuarunnaaraluarama.
Esther siuariaqaaq, ullu-
mikkullu angutaateqarsin-
naavoq ersigisariaqarnagu.
- Angutaatitaartalerama
annilaangasaqaanga ataatat-
tut iliussanasoralugit. Quja-
nartumik taamaallunga angu-
taatitaarpunga oqaloqatigil-
luarsinnaasannik, taannalu
aqqutigalugu paasiartulerpa-
Esther angumminit qanoq pineqartarnera inersimasut arlallit ilisimavaat.
Esther-ili ajomartorsiummit qaangiinissamut arlaataluunniit ikiunngilaa.
Mange voksne vidste, at Esthers far gik over grænserne med sin lille datter.
Men ingen gjorde noget for at hjælpe Esther ud af hendes problemer.
ra angutit tamarmik inupa-
laajunngitsut.
Sinnganeq
- Meeqqalli angumminnik ta-
tiginnissinnaallutik alliartors-
imasut suli sinngagisarpakka.
Ataataga tatigisassaanngilaq.
Inuit allat akornanni innut-
taavoq ataqqisaasoq, matulli
matuneqaraangata allanngor-
luinnartarpoq. Kialuunniit a-
taataga qanoq ittoorpiamer-
soq ilisarisimanngilaa.
Piffissap ingerlanerani i-
nuusuttunik sullissivimmi pi-
sortaq Estherip ikiortigilluar-
simavaa. Qangatut imerpal-
laarunnaarpoq ammaneruler-
simallunilu.
- Taamaallunga ullut ta-
maasa hashimik pujortarta-
lerpunga. Soorunami ittuu-
sup paasivaa. Qaangiinissan-
nullu ikiorpaanga. Oqarfi-
gaanga atuisarnera millisis-
sagiga, piffissallu ingerlane-
rani taamaatilluaannarpunga.
Ullumikkut tamanna nuan-
naarutigaara.
- Siunissara eqqarsaatigile-
raangakku apeqqutaalaartar-
poq qanoq isumagissaartiga-
lunga, qanorlu isummerner-
lunga. Imminut ajunngitsu-
mik eqqarsaatigigaangama
eqqarsartarpunga imaassin-
naasoq siunissaq qaamaso-
qartoq. Angutaatitaarlunga
meerartaarlungalu, pilluarlu-
talu inuussalluta. Ilaannili
eqqarsaatigisarpara nuannaa-
leqqissinnaajunnaarsimallu-
nga. Immaqa napparsimalis-
sallunga toqussallungalu.
Soorunami neriuutigisarpara
pillualissallunga, ilaannilu i-
nuulissallunga kanngusuutis-
saqamanga.
- Ullut ilaanni nuannaann-
giffinni eqqarsaatigisaqaara
ataatama qanoq pisarsima-
gaanga, kanngusulertarpu-
ngalu. Ulluni taamaattuni ul-
lut arlerlugit ininnut imminut
mattusimasarpunga. Quja-
nartumilli inersimasut qanoq
inninnik apereqattaalersarpa-
annga. Aatsaallu eqqartue-
reeraangama ajunnginneru-
lersarpunga.
Eqqartomeqarlik
- Taamaattumik ilaquttamik
atornerlunneqarsimasut qa-
noq innitik pillugit tatigisa-
minnik oqaloqatinnittarnis-
saat pingaaruteqarluinnar-
poq. Mattunneqaannassan-
ngillat, imernermut ikiaroor-
nermullu saatillugit. Taa-
maalioraanni sanngiilliar-
tuussutigineqaannartarpoq.
Kanngusuutissaanngilartaaq.
Meeqqap tamanna pisuussu-
tiginngilaa. Inersimasoruna
ajortuliortuusoq - qanorluun-
niit salloqittarniartigigalua-
runitigut.
Angummi nuanniitsunik i-
liorfiginnittarsimanera pillu-
gu Esther-ip angunni oqalo-
qatigisimanngisaannarpaa.
- Kisimeeqatigisinnaan-
ngilara. Nuanniippallaaqaaq.
Toqummallu ilerraluunniit i-
sigisinnaanngilara.
Angutaa 1. marts 1993 ul-
lormi inuuissiorfimmini im-
minorpoq.