Tíminn - 16.05.1976, Page 1

I
Leiguf lug— Neyöarf lug:
HVERT SEM ER,
HVENÆR SEAA ÉR
FLUGSTÖÐIN HF
Símar 27122 — ,11422
SLONGUR
BARKAR
TENGI
C
107. tölublað — Sunnudagur 16. mai—60. árgangur
Landvéíar hf
- v,:.-
Fornminjauppgreftir í sumar:
GRAFIÐ í RÚSTIR AF
SÖGUALDARBÆ
LOKIÐ VIÐ UPPGRÖFT MIÐALDABÆJAR
OG BÆNAHÚSS Á MÝRDALSSANDI
SJ-Reykjavík Ekki er búiö að
taka endanlega ákvöröun um
hvar og hvaö unniö veröur aö
uppgreftri fornminja á vegum
Þjóöminjasafns tslands f sumar
og takmarkast framkvæmdir. af
fjárskorti.
Aö sögn Þórs Magnússonar
þjóöminjavaröar þyrfti aö gera
meira af aö grafa upp gamlar
minjar en gert hefur veriö. 1 viö-
tali viö Timann sagöi Þór, aö
hann geröi ráö fyrir aö ráöizt yröi
f aö grafa á einum nýjum staö i
sumar, en þaö yrðu ekki fram-
kvæmdir af stærra taginu. Hann
vildi ekki gefa upp hvaöa staður
væri helzt til umræöu meöan
máliö væri ekki fullákveöiö, en
sagöi aö viöfangsefniö, sem um
væriaö ræöa virtist við fyrstu sýn
vera rústir af bæ frá söguöld.
I sumar er ætlunin aö lokiö
veröi viö rannsóknir á miöaldabæ
austast á Mýrdalssandi I Alfta-
veri. Gisli Gestsson safnvörður
hefur stjórnaö uppgreftri þar
undanfarin sumur og svo veröur
enn i sumar. 4-5 menn hafa venju-
lega unniö aö uppgreftrinum.
Þetta hefur veriö mikiö verkefni,
þar sem bærinn er ákaflega stór
og seinlegt var aö eiga við rann-
sóknirnar, staöurinn er slæmur,
úti á sandi og umflotinn vatni.
— 1 sumar ætlum við að athuga
Ylræktarver
nánar ýmsa hluti, sagði Gisli
Gestsson. — Siöast grófum viö
upp kirkjurúst aö þvi er viö telj-
um. Hana munum viö rannsaka
nánar og athuga hvort þarna
hefur veriðkirkjugaröur. Eftir er
aö grafa upp eina tóft og rann-
saka sitthvaö smávegis.
Ég fer austur eins fljótt og ég
get sagði GIsli, en þaö veröur
varla fyrr en I júli, þaö er venju-
lega lakara að vera þarna i júni,
en þaö er stormasamt þarna
niöur undir sjónum.
— Þaö er mjög varasamt aö
fullyröa nokkuð um þessar minj-
ar aö svokomnumáli, sagöi Gisli.
— En viö höldum aö þarna hafi
verið stór sveitabær á fjórtándu
öld, og liklega kirkja, kapella eöa
bænhús.
Heilmikið hefur fundizt af mun-
um i og við rústirnar, en er þaö
flest heldur lltilfjörlegt, aö sögn
Gisla. Þó hafa fundizt leirskálar
og brot úr ýmsum búsáhöldum.
Einkum hafa menn af Reykja-
vlkursvæöinu unniö að þessum
rannsóknum meö Gisla, en þó
stundum heimamenn.
Fleiri sérfræöingar heföu mátt
vera við uppgröftinn, en þeir hafa
verið uppteknir viö verkefni hér I
höfuðborginni. Betra en ekki
hefur veriö aö stúdentar i fom-
leifafræði og sögu hafa verið i
hópi aöstoðarmannanna.
Eitt helzt verkefni Þjóöminja-
safnsins i sumar veröa endur-
bætur og viögerðir á gömlum
byggingum.
í fyrra var byrjað aö gera viö
gamla bæinn á Keldum og veröur
nú haldið áfram að gera viö
skemmu og útihús þar.
I Selinu I Skaftafelli I öræfum
hafa staðið yfir endurbætur á
gömlum bæ og er ætlunin að
reyna að ljúka þvi I sumar. Þar
hefur Gisli Gestsson haft hönd i
bagga.
Að sögn Þórs þjóöminjavaröar
þarf aö taka til hendinni á fleiri
stööum svo sem i Viöimýrar-
kirkju þar sem talsveröra viö-
geröar er þörf, I Sjávarborgar-
kirkju, sem komá þjóöminjaskrá
fyrir fáum árum. 1 gamla bænum
I Laufási þarf aö hlaða upp veggi
og gera viö þök. — Þaö er sama
sagan meö þessa torfbæi, þaö
þarf sifellt aö endurnýja og gera
við þá, sagöi þjóömiönjavöröur.
GIsli Gestsson nefndi Núpsstað,
að þar væri viögeröa þörf. Auk
þess eru ýmsar smærri viögerðir
ogalltaf kemur eitthvaö upp á,
sem ekki er vitað um fyrirfram,
aö sögn Þórs Magnússonar.
Fornminjauppgreftri I Reykja-
vlk er lokiö að sinni. Hér hefur
Else Nordahl, sem starfar viö
þjóðminjasafniö i Stokkhólmi,
Þessi útskorna tréplata
sagöi Gisli Gestsson aðhefði
fundizt I búrinu á bœnum i
Alftaveri og hún er mjög
óvenjuleg, þannig aö ekki er
hægt aö átta sig á til hvers
hún hafi verið notuð. Gaman
væri ef lesendur gætu komiö
meö einhverjar tillögur eöa
getgátur um til hvers hlutur
þessi hafi verið notaöur.
Timamynd G.E.
stjórnað uppgreftri fyrir Reykja-
vikurborg á slóðum fyrstu Reyk-
vikinganna viö Aöalstræti, Tún-
götu og Suöurgötu. Nokkur biö
veröur á þvl að skýrsla komi frá
Else um niðurstööur þessara
rannsókna, sem ýmsir Islenzkir
námsmenn hafa unniö aö auk
hennar.
Tilboð Hollendinganna til athugunar:
Rekstrarafkoman ekki nógu glæsileg
— segir forstöðumaður Rannsóknastofnunar landbúnaðarins
Garðyrkjuróðunautur ræðir við erlenda sérfræðinga um mólið
SJ-Reykjavik. óii Valur Hansson
garöyrkjuráöunautur Búnaöar-
félags tslands er nú staddur i
Danmörku og Sviþjóö, þar sem
hann ber tilboö Hollendinga um
aö koma hér upp ylræktarveri tU
græölingaframleiðslu undir sér-
fróöa menn. óli Vaiur ræöir
m.a. tUboöiö viö sérfræöinga i
markaösmálum og rekstrarhag-
fræöi viö garöyrkjuháskólann i
Alnab nálægt Malmö I Sviþjóö.
Vries, fyrirliöi hollenzku sendi-
nefndarinnar, sem kom hingaö á
dögunum, var hér i annaö sinn I.
byrjun mánaöarins, og kom þá
meö tilboö I smáatriöum um 3 1/2
hektara gróöurhús meö fullkom-
inni lýsingu, ásamt áætlun um
rekstrarkostnaö versins.
HoUendingarnir bjóöast til aö
koma upp ylverinu og lána okkur
allan kostnað viö þaö, og veröur
85% af lánunum til framkvæmd-
anna á mjög hagstæöum kjörum,
aö þvi er dr. Björn Sigurbjörns-
son forstöðumaður Rannsókna-
stofnunar landbúnaöarins skýrði
Timanum frá, — en HoUendingar
vilja styöja viö útflutning frá
landi sniu.
— Nú er sem sagt veriö aö
kanna tUboöiö, sagöi Björn Sigur-
björnsson, athuga rekstrar- og
tekjuUöi, og hvernig eignaraöild
veröur háttaö. Vries ræddihér við
aöila frá Orkustofnun, Lands-
virkjun, iönaöar- og land-
búnaðarráöuneytum, Rann-
sóknastofnun landbúnaöarins,
Garöyrkjuskóla rikisins og
Búnaðarfélagi Islands . Nú er
starfandi samstarfshópur á veg-
um þessara sömu aðila til aö
kanna þessi mál. Könnun óla
Vals er I tengslum viö starf hóps-
ins, enhannræöir Iferösinni m.a.
viö prófessor Morten Carlsson,
sem hingað kom fyrir rúmu ári
sem sérfræðingur Sameinuöu
þjóöanna tU aö aðstoða okkur viö
uppbyggingu ylræktar hér á
landi,
Sagði Björn aö Voskamp og
Vrijland, sem er stærsta gróöur-
húsaf ram le iðslufy rirtæki
Hollendinga, og rafmagnsfyrir-
tækiö Philips, bjóöasttU að leggja
fram og eiga 25% af hlutafénu eða
ca 35 milljónir króna en vUja ekki
eignaraöild, nema rekstur fyrir-
tækisins standi á sléttu.
— Mér finnst áætlunin um
rekstrarafkomu ylversins ekki
nógu glæsileg, sagöi Björn Sigur-
björnsson. Ef ekki væri 12% toUur
tU Efnahagsbandalagslandanna
kæmi reksturinn út nokkurn
vegin sléttur.
Þaö þarf aö kanna alla Uöi
áætlunarinnar betur, svo sem
flutningskostnað og verðlag á
græölingunum. Okkur finnst
Hollendingarnir ekki bjóöa nógu
hátt verö fyrir þá, og viö vitum,
aö greitt er hærra verð fýrir þá
annars staöar. Það skal tekiö
fram, að þótt rekstur ylræktar-
vers stæöi á sléttu, væri þaö hag-
kvæmt fyrir okkur þvl I áætluni
inni er allt reiknað meö: orku-
sala, afskriftir, vextir og laun.
Þótt reksturinn stæöi á sléttu, eöa
væri jafnvel aöeins undir núlli,
hefðum við tekjur af orkusölu,
laun til starfsfólks o.s.frv., og all-
ar þessar tekjur væru I erlendum
gjaldeyri.
I dag
Sjóminja- og
byggðasafn í
Hafnarfirði
Bls. 20-21
Um zetuna
Bls. 16
Hvers vegna
glæpa þjóð?
Bls. 7
Skilin að
borði
og sæng
Bls. 16-17
Geir Hallgrímsson, forsætisróðherra:
Grundvallarskilyrði að her
skipin fari úr lögsögunni
FJ-ReykjavIk. Þaö er algjört
grundvallarskilyröi fyrir nýjum
viönæöumviö Bretí aö þeir dragi
herskip sin út úr lögsögu okkar.
Geri þeir þaö, er ég reiöubúinn
til viöræöna um þaö, hvort frek-
ari möguleikar eru nú á sam-
komulagi en var i vetur, en til
þess þurfa Bretar aö hafa
komiö niður á jöröina I sinum
hugmyndum , sagöi Geir
Hallgrimsson, forsætisráö-
herra, I viötali viö Tímann
Forsætisráöherra kvaöst ekki
vilja segja til um þaö, hvort
vaxandi gagnrýni á brezku
stjörnina heima fyrir leiddi til
þess, aö hún kysi aö opna mögu-
leikana á frekariviöræöum. Til
þess þyrftu herskipin aö hverfa
úr íslenzkri lögsögu ogbrezku
togararnir aö hlýöa tafarlaust
fyrirmælum varöskipa um aö
hifa inn vörpuna.
Aöspuröur um þaö, hvort
varöskipin myndu þá ekkert
frekara aöhafast gegn brezkum
togurumvisaöi forsætisráöherra
til þess sem verið heföi I vetur
og sagöi: —Ég gef engin loforö
um griö, en ef brezku togararnir
myndu hlýöa mótþróalaust er
þaö hugsanlegt aö þeir yröu
ekki fyrir frekari aögeröum i
nokkra daga, ef á annaö borö
viöræöur væru i gangi.