Fréttablaðið - 12.12.2005, Qupperneq 20

UNGFRÚ HEIMUR
Allt um Unni Birnu – 8 síður í DV í dag
Uppfyllti
hinstu
ósk ömmu
DV2x15 11.12.2005 19:59 Page 1
12. desember 2005 MÁNUDAGUR20
fréttir og fróðleikur
Síðustu vikur hafa uppreisnarmenn í Írak rænt sjö Vesturlandabúum.
Fjórir starfsmenn kristinna hjálparsamtaka eru í haldi samtaka sem
kalla sig Herdeildir hinna réttlátu sverða, þýskur fornleifafræðingur er í
gíslingu hóps mannræningja svo og franskur hjálparstarfsmaður. Fyrir
helgi lýsti svo hinn svonefndi Íslamski her því
yfir að hann hefði tekið af lífi bandarískan
gísl, sem talið er að sé Robert Schulz sem
hvarf í landinu fyrir nokkru. Mannræningjar
eru því aftur farnir á kreik eftir að hafa látið
lítið fyrir sér fara undanfarið ár eða svo.
Hvernig gerist þetta?
Dæmigert mannrán á útlendingi í Írak fer
fram um hábjartan dag þegar fórnarlömbin
eru á ferð í bíl með ökumanni og túlki - en
engum öryggisvörðum. Önnur bifreið ekur í
veg fyrir þá, vopnaðir menn stíga út og nema
útlendinginn á brott.
Af hverju hafa mannránin færst í vöxt?
Eflaust líta sumir uppreisnarhópar á mannrán sem ágætis fjáröflunar-
leið en sé litið til þess hversu algengt er að mannræningjarnir séu ekki
til viðræðu um lausn á fórnarlömbum sínum gegn gjaldi má gera ráð
fyrir að sókn í sviðsljós sé aðalástæðan fyrir
þeim.
Uppreisnarmenn leita stöðugt að nýjum
aðferðum til að koma málstað sínum í sviðs-
ljósið. Eftir því sem bílsprengjuárásum fjölgar
fækkar dálksentimetrunum sem undir slíkar
fréttir eru lagðir og því er líklegt að rykið hafi
verið dustað af mannránsaðferðinni þar sem
hún var til skamms tíma óvenjuleg.
Annars má vera að Bruce Hoffmann hjá
bandarísku RAND-stofnunni hafi hitt naglann
á höfuðið þegar hann sagði í viðtali við AP-
fréttastofuna á dögunum að sennilega „væri
framboð á fórnarlömbum til mannrána“ aðal-
ástæða fjölgunar á mannránstilfellum í Írak.
FBL GREINING: MANNRÁN Í ÍRAK
Athyglin er aðdráttaraflið
Svona erum við
2000 2001 2002 2003 2004
2.455
2.210
1.864
1.868
Fram hefur komið
í fréttum að spurn
eftir vinnuafli á
Austfjörðum er svo
mikil að skortur
er orðinn á fólki
í ýmsum starfs-
greinum. Smári
Geirsson, forseti
bæjarstjórnar í
Fjarðabyggð, segir
þetta vissulega
vandamál en fyrst
og fremst sé þetta verkefni til að leysa.
Hvaða störf eru það sem gengur illa
að manna? Þetta eru aðallega störf
eins og almenn verkamannastörf og
ýmis störf iðnaðarmanna. Við áttum
allatf von á að þetta ástand kæmi upp
því íslenska menntakerfið leggur fyrst
og fremt áherslu á bóklegt nám og
háskólanám en iðngreinar og verklegt
nám situr á hakanum. Það þarf því
ekki að koma á óvart að samfélag sem
menntar tiltölulega fáa til starfa í iðn-
greinum en lögfræðinga og viðskipta-
fræðinga hundruðum saman lendi í
skorti á iðnaðarmönnum.
Hvaða leiðir sjáið þið til lausnar á
þessu? Menn leysa þetta í verulegum
mæli með því að flytja inn erlent
vinnuafl. Síðan hafa verktakafyrirtæki
utan svæðisins komið hingað og bjarg-
að miklu. Samt eru ansi margir sem
þurfa að bíða eftir iðnaðarmönnum til
starfa og það er mikil vöntun á fólki til
almennra verkamannastarfa.
SPURT & SVARAÐ
VINNUAFL Á AUSTFJÖRÐUM
Verkefni ekki
vandamál
SMÁRI GEIRSSON
Forseti bæjarstjórn-
ar í Fjarðabyggð.
Ráðuneytin fá samtals 21
milljarð króna í aukafjár-
veitingu samkvæmt nýsam-
þykktum fjáraukalögum.
Hlutfallslega er minnst
aukning hjá heilbrigðis-
ráðuneyti og mest í forsæt-
isráðuneyti. Aukafjárveit-
ingu ráðuneytanna má að
miklu leyti rekja til aukinna
fjárráða ríkisins eftir sölu
Landssímans og aukinna
skatttekna.
Í nýsamþykktum fjáraukalögum fá
ráðuneytin um 21 milljarð króna.
Heimildir umhverfisráðuneytis til
útgjalda lækka um 161 milljónir,
en heimildir annarra ráðuneyta
hækka. Mest hækka heimildir fjár-
málaráðuneytisins, um ellefu millj-
arða. Landbúnaðarráðuneyti fær
rúma þrjá milljarða, heilbrigðis-
og tryggingaráðuneyti fær rúma
tvo milljarða og samgönguráðu-
neyti rúman 1,7 milljarð. Önnur
ráðuneyti fá minna.
Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stöðumaður Hagfræðistofnunar,
segir að hæpið sé að tala um að
ríkið skili hagnaði á þessu ári því
að það sé fyrst og fremst spurning
um sölu á eignum. „Ég er meira á
því að menn eigi að skoða grunn-
afkomu ríkisins og helst þegar
búið að leiðrétta hagsveifluna. Það
er ekkert sérstaklega merkilegt að
selja bílinn sinn,“ segir hann og á
þar við áhrifin af Landssímasöl-
unni. Hann bætir við að auðvitað
sé afkoma ríkissjóðs mjög góð.
„Rekstur ríkisins virðist vera í
góðu horfi en þó hefði mátt vera
meira aðhald út af öllum þessum
framkvæmdum.“
Til forsætisráðuneytisins rennur
rúmlega 851 milljón í aukafjár-
lögum. Þar af er gert fyrir tíu
milljónum til að ráða lögfræðing á
aðalskrifstofuna. Einkavæðingar-
verkefni ríkisstjórnarinnar kosta
750 milljónir, störf stjórnarskrár-
nefndar og sérfræðinganefndar
hennar kosta 22 milljónir.
Fjárheimild utanríkisráðuneytis-
ins er aukin um rúmar 529 milljón-
ir og fer stærsti hlutinn, 276 millj-
ónir, í aukin framlög til sendiráða.
Kostnaður vegna hjálparflug fyrir
Nató til Afganistans og Íraks 2004-
2005 nemur 87 milljónum króna.
Aðalskrifstofa ráðuneytisins hefur
safnað halla og fara 50 milljónir til
að mæta honum.
Landbúnaðarráðuneytið fær aukna
fjárheimild sem nemur tæpum
3.250 milljónum króna.
Stærsti liðurinn er 120 milljónir
til embættis yfirdýralæknis vegna
uppsafnaðs halla og til að mæta
töpuðum kröfum á hendur slátur-
leyfishöfum við heilbrigðiseftirlit
með sláturafurðum. Níutíu millj-
ónir fara í rekstrarhalla Hólaskóla
og til að kaupa reiðskemmu.

Menntamálaráðuneytið fær aukna
fjárheimild sem nemur rúmum
975 milljónum króna. Stærstur
hluti, 376 milljónir, fer til viðhalds
og endurbóta á menningarstofn-
unum. Háskólinn á Akureyri fær
110 milljóna aukafjárveitingu til
að koma til móts við uppsafnað-
an rekstrarvanda. Veitt er 104
milljóna króna aukafjárveiting
í Ritlauna- og rannsóknasjóð
prófessora og framhaldsskólar fá
100 milljónir.
Sjávarútvegsráðuneytið fær aukna
fjárheimild upp á 65 milljónir og
fer stærstur hlutinn, 44 milljón-
ir, í vísindaveiðar á hrefnu og til
útgjalda vegna loðnuleitarleið-
angra.
Dómsmálaráðuneytið fær 248
milljónir aukalega á þessu ári og
er stærsti liðurinn 38 milljónir
til embættis Ríkislögreglustjóra
vegna sólarhringsvakar sem var
við Kárahnjúka í sumar, aukafram-
lag vegna fjögurra sérsveitar-
manna á Akureyri og ferð ríkislög-
reglustjóra til Taílands í janúar.
Félagsmálaráðuneytið fær aukna
fjárheimild sem nemur tæpri
691 milljón króna. Stærsta verk-
efnið, upp á 200 milljónir, er
undirbúningur og uppbygging
búsetuúrræða fyrir geðfatlaða.
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneyti fær aukalega ríflega
2.310 milljónir króna. Tæplega 660
milljóna króna aukafjárveiting fer
til Landspítala - háskólasjúkra-
húss, meðal annars vegna erf-
iðrar fjárhagsstöðu spítalans frá
fyrri árum. Þá fara 300 milljónir í
byggingu hátæknisjúkrahúss á lóð
Landspítalans.
Gert er ráð fyir ríflega 11.264
milljónum til fjármálaráðuneytis-
ins. Þar skiptir mestu að fjárheim-
ild fjármagnstekjuskattsliðarins
verður hækkuð um tæpa 6,4 millj-
arða. Gert er ráð fyrir 500 milljóna
fjárheimild vegna fjármagnstekju-
skatts af arðgreiðslu frá Landssím-
anum.
Samgönguráðuneytið er í hópi
þeirra ráðuneyta sem fá hvað
mesta aukningu, tæpa 1.761 millj-
ón króna. Stærsti liðurinn er rekst-
ur Umferðarstofu en gert er ráð
fyrir tæplega 237 milljónum króna
meiri umsvifum en í fjárlögum.
Þá er lagt til að 1.000 milljónum
króna verði varið til uppbyggingar
á sviði fjarskiptamála.
Iðnaðarráðuneytið fær aukna fjár-
heimild sem nemur 405 milljónum
króna og vegur þar þungt 275 millj-
óna króna fjárveiting vegna kvik-
myndagerðar á Íslandi. Þá fara 100
milljónir króna líka í niðurgreiðsl-
ur á rafhitunarkostnaði.
Fjárheimild umhverfisráðuneyt-
isins er lækkuð um tæplega 161
milljón króna samkvæmt fjárauka-
lögum og er þar fyrst og fremst
verið að draga fyrri áætlanir til
baka.
FRÉTTASKÝRING:
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
Ráðuneytin fá 21 milljarð
Ráðherra: Halldór
Ásgrímsson
Fjárlög 2005:
1.136 milljónir
Fjárauki: 851
milljón
Aukning: 75 prósent
Forsætisráðuneytið
Ráðherra: Þorgerð-
ur K. Gunnarsdóttir
Fjárlög 2005:
36.684,6 milljónir
Fjárauki: 975,4
milljón
Aukning: 2,6 prósent
Menntamálaráðuneytið
Ráðherra: Geir H.
Haarde
Fjárlög 2005:
6.909,7 milljónir
Fjárauki:529,3
milljón
Aukning: 7,6 prósent
Utanríkisráðuneytið
Ráðherra: Guðni
Ágústsson
Fjárlög 2005:
12.298,4 milljónir
Fjárauki: 3.247,4
milljónir
Aukning: 26,4 prósent
Landbúnaðarráðuneytið
Ráðherra: Einar K.
Guðfinnsson
Fjárlög 2005:
2.522,6 milljónir
Fjárauki: 65
milljónir
Aukning: 2,5 prósent
Sjávarútvegsráðuneytið
Ráðherra: Björn
Bjarnason
Fjárlög 2005:
15.888 milljónir
Fjárauki: 248
milljónir
Aukning: 1,5 prósent
Dóms- og kirk.ráðuneytið
Ráðherra: Árni
Magnússon
Fjárlög 2005:
26.686 milljónir
Fjárauki: 690,8
milljónir
Aukning: 0,6 prósent
Félagsmálaráðuneytið
Ráðherra: Sturla
Böðvarsson
Fjárlög 2005:
17.952,3 milljón
Fjárauki: 1.760,7
milljónir
Aukning: 9,8 prósent
Samgönguráðuneytið
Ráðherra: Jón
Kristjánsson
Fjárlög 2005:
119.127,5 milljónir
Fjárauki: 2.310
milljónir
Aukning: 0,2 prósent
Heilbr.- og trygg.ráðuneytið
Ráðherra: Árni
Mathiesen
Fjárlög 2005:
28.742 milljónir
Fjárauki: 11.264,4
milljónir
Aukning: 39,2 prósent
Fjármálaráðuneytið
Ráðherra: Valgerð-
ur Sverrisdóttir
Fjárlög 2005:
3.786 milljónir
Fjárauki: 405
milljónir
Aukning: 10,7 prósent
Iðn.- og viðsk.ráðuneytið
Ráðherra: Sigríður
Anna Þórðardóttir
Fjárlög 2005:
4.551,4 milljónir
Fjárauki: -150,7
Lækkun: 3,3 prósent
Umhverfisráðuneytið
> Fjöldi nemenda á raungreinabrautum
í framhaldsskólum
Karlar
Konur