Fréttablaðið - 12.12.2005, Blaðsíða 24

12. desember 2005 MÁNUDAGUR24
Nú fer í hönd tími jólahátíðarinn-
ar og fylgir henni jafnan mikið
flóð gjafa. Athygli Ungra jafnað-
armanna, ungliðahreyfingar Sam-
fylkingarinnar, hefur verið vakin
á því að það tíðkist meðal ýmissa
hagsmunaaðila að senda ráðamönn-
um í landinu góðar gjafir í tilefni
jólanna. Ungir jafnaðarmenn telja
mikilvægt að upplýsingar um með-
ferð slíkra gjafa séu uppi á borðinu
til að tryggja gegnsæi og að enginn
vafi leiki á um hvort slíkar gjafir
hafi áhrif á einstakar ákvarðanir
eða stefnumótun.
Ungir jafnaðarmenn hafa því
sent öllum ráðherrum ríkisstjórn-
arinnar, forseta Alþingis og borg-
arstjóranum í Reykjavík bréf þar
sem óskað er eftir lista yfir allar
þær gjafir sem þeir hafi þegið frá
fyrirtækjum, hagsmunaðilum og
einstaklingum á árinu 2005 og
áætlað verðmæti þeirra. Jafnframt
óskuðu Ungir jafnaðarmenn eftir
upplýsingum um hvaða reglur gildi
um slíkar gjafir hjá viðkomandi
embættum. Séu engar sérstakar
reglur í gildi hafa Ungir jafnaðar-
menn óskað eftir því að fá að vita
hvaða hefðir hafi ríkt um meðferð
slíkra gjafa sem ráðherrar, forseti
Alþingis og borgarstjóri veita við-
töku í krafti embætta sinna.
Það væri reyndar ástæða til
að hvetja aðra kjörna fulltrúa, t.d.
alþingismenn og borgarfulltrúa til
að birta slíka lista sömuleiðis. Og
hvað með forseta Íslands? Hvað
verður um allar gjafirnar sem
hann fær? Sérstaklega þarf jafn-
framt að beina þessum kröfum að
formönnum allra stjórnmálaflokk-
anna, enda eru þeir jafnan valda-
mestu menn í landinu.
Rétt er að taka fram að við
höfum afmarkað kröfu okkar um
upplýsingar við þær gjafir sem
gefnar eru til ráðamanna í krafti
embættis þeirra.
Þetta á að sjálfsögðu ekki við um
hefðbundnar tækisfærisgjafir, svo
sem afmælis- eða jólagjafir milli
fjölskyldu og vina.
Síðan mætti einnig velta fyrir
sér hinu gagnstæða, þ.e.a.s. eru
alþingismenn, svo dæmi sé tekið,
að gefa kjósendum sínum gjafir til
að reyna að afla sér fylgis? Hvað
með það þegar alþingismenn senda
jólakort á kostnað alþingis? Stjórn-
málaflokkar gefa líka stundum
gjafir - er þetta eðlilegt?
Markmið Ungra jafnaðarmanna
er ekki að gefa í skyn að um spill-
ingu að ræða, það er að stórfyr-
irtæki séu í raun að múta stjórn-
málamönnum. Hér er aðeins verið
að leita upplýsinga sem eðlilegt er
að liggi á borðinu - það er listi yfir
gjafir sem ráðamenn fá í krafti
embætta sinna. Þetta er sömuleið-
is ekki spurning um flokkapólitík.
Ungir jafnaðarmenn gera sömu
kröfur til sinna eigin flokksmanna
í þessum efnum og allra annarra.
Ætlunin er heldur ekki að standa
á móti hófstilltum gjöfum - miklu
frekar er hugmyndin að upplýsing-
ar liggi á borðinu, að minnsta kosti
gagnvart starfsmönnum hins opin-
bera og kjörnum fulltrúum. Eins
beri að velta fyrir sér, ef gjafirnar
eru verðmætari en eitthvað ákveð-
ið, að þær renni þá til samfélags-
legra nota.
Mér finnst persónlega eðlilegt
að miðað sé við ákveðið hámark á
verðmæti slíkra gjafa sem kjörnir
fulltrúar og aðrir opinberir starfs-
menn megi veita viðtöku og nýta
í eigin þágu. Það væri vissulega
hressandi tilbreyting ef slíkar til-
lögur kæmu fram frá stjórnmála-
mönnunum sjálfum.
Ég vil að lokum skora á viðkom-
andi aðila að koma fram sem fyrst
og upplýsa um verðmæti og umfang
þessarar gjafastarfsemi. Um er að
ræða mál sem varðar hagsmuni
almennings. Um það held ég að
flestir hljóti að vera sammála.
Höfundur er formaður Ungra
jafnaðarmanna.
Jólapakkar ráðamanna
Jólin eru á næsta leiti. Í gamla
daga var sagt að þá færu börnin
að hlakka til. Jólin eru tími barn-
anna og fjölskyldunnar allrar.
Hvernig sem menn líta á þessa
tíma í dag er sannleikurinn samt
sá að á aðfangadag kemur heimil-
isfólkið saman og á sameiginlega
stund það sem eftir lifir kvölds.
Þetta er siður sem ennþá er
í heiðri hafður í landinu sem í
raun er gulls ígildi. Að vísu er
það rétt að margir eyða miklu
og sumir ganga í gegnum alls
konar erfiðleika í desember. En
allur fjöldinn á góðan tíma sem
hann ver með sínum nánustu.
Þannig að réttnefni er að nefna
jólin sem tíma fjölskyldunnar.
Kannski eru jólin einu dagarnir
á almanakinu sem tileinkaðir eru
samveru fjölskyldunnar þar sem
allt heimilisfólkið, eða þeir sem
hafa möguleika, eru heima og
deila með öðrum heimilismönn-
um í nokkrar klukkustundir.
Í dag er mikið um að menn
séu að dunda sér einir, einn hér
og annar þar. Oft eru einu tjá-
skiptin sem fram fara í gegnum
gsm-símana, sms-skilaboð og
á spjallrásum tölvanna. Þessi
nauðsynlegu samskipti, þar sem
fólk nýtur stundarinnar og að
gera hlutina með fólkinu sínu
heima, eru allir á stöðugu und-
anhaldi vegna ýmissa aðstæðna
sem uppi eru í samfélaginu. En
á jólum brúast þetta bil svolítið
aftur og mönnum hefur blessun-
arlega tekist að halda að minnsta
kosti í þennan þátt heimilis-
lífsins. Og jólaboðin eru í fulli
gildi enn þann dag í dag þar
sem stórfjölskyldan hittist og
drekkur saman kaffi og fær sér
tertusneið og spyr frétta. Sumir
hittast aðeins einu sinni á ári. En
gleymum ekki því að þeir hittast
þá og ákveðinn kunningsskapur
helst við sem er verðmætur þó
svo að samgangurinn sé kannski
ekki mikill þess á milli og gæti
vitaskuld verið meiri. En það er
hlutur sem hver og einn verður
sjálfur að rækta og vinna í og
betrumbæta, standi vilji hans
eða hennar í þessa átt.
Andi jólanna, þessi kristi-
lega kærleikshugsjón svífur yfir
vötnunum á jólum. Þessu kemur
til vegar frelsarinn sjálfur í
samfélaginu og allt þetta biðj-
andi fólk sem hann á víðs vegar á
Íslandi. Jesús elskar fólk og veit
hvernig hann á að gera hlutina
til að snerta hjörtun.
Í áraraðir hefur Hjálpræðis-
herinn í Reykjavík boðið fólki í
mat á aðfangadag. Þeir vilja ná
til þeirra sem eru einir um jólin.
Í gegnum tíðina hefur mikil
fjöldi fólks þegið boð samtak-
anna og komið og borðað veislu-
mat og verið þjónað til borðs.
Mér er að vísu ekki kunnugt um
hvaða aðilar fleiri bjóða einstæð-
ingum í mat þetta árið. En svona
eru jólin og svona eiga jólin líka
að vera. Þau ná enn að kalla fram
góða hluti í fólki og er siður sem
vert er að viðhalda í þessu landi
alsnægtanna. Guð gefi okkur að
svo megi áfram vera og fara vax-
andi. Gleðileg jól.
Höfundur er ráðgjafi í Byrg-
inu.
Jólin! Já, jólin
Að undanförnu hefur verið vax-
andi þungi í umræðu um málefni
aldraðra í okkar þjóðfélagi. Þá
umfjöllun má ekki síst rekja til
málefna Sólvangs, sem komust
rækilega í kastljósið fyrir nokkru.
Þá sást glöggt hversu enn er
skammarlega staðið að húsnæðis-
og dvalarmálum aldraðra og ekki
aðeins í Hafnarfirði, heldur víða
um land. Dapurlegast er ráðaleysið
sem opinberir aðilar sýna í þessum
málum.
Í tímans rás hafa samtök fólks
sem vandinn brennur á, lyft grett-
istaki. Minna má á SÍBS, SÁÁ,
Sjálfsbjargarfélögin og mikinn
fjölda félaga aðstandenda, sem
tengjast sjúkdómum og fötlun. Sum
þessara félaga tengjast einstökum
dvalarheimilum fyrir aldraða og
svo má ekki gleyma félögum eldri
borgara.
Enn það hafa ekki verið stofnuð
nein félög eða samtök aðstandenda
aldraðra; fólks að stærstum hluta
milli fimmtugs og sjötugs til að
berjast fyrir bættum aðstæðum
foreldra og nákominna ættingja.
Hver og einn hefur háð sitt einka-
stríð í umhverfi, þar sem eftir-
spurnin er mun meiri en framboð-
ið. Með hverju ári versnar ástandið
með vaxandi fjölda aldraðra.
Nú hefur orðið til lítill en áhuga-
samur hópur í Hafnarfirði, sem
boðar til undirbúningsfundar um
stofnun félags aðstandenda aldr-
aðra og verður fundurinn í Álfa-
felli við Strandgötu, fimmtudag-
inn 15. desember klukkan 20.00.
Sá kunni Hafnfirðingur, Jóhann
G. Bergþórsson verður fundar-
stjóri og frummælendur verða:
Margrét Margeirsdóttir, formað-
ur Félags eldri borgara í Reykja-
vík, Guðmundur Gunnarsson,
formaður Rafiðnaðarsambands-
ins, Sigþrúður Ingimundardóttir,
hjúkrunarforstjóri Sólvangs, Guð-
jón Baldursson, læknir slysa- og
bráðadeildar Fossvogsspítala,
Margrét Guðmundsdóttir, innan-
hússarkitekt og myndlistarmaður
og Reynir Ingibjartsson, sem þess-
ar línur festir á blað. Vonandi vilja
ýmsir tjá sig á fundinum og síðan á
að kjósa undirbúningsnefnd til að
ganga frá formlegri stofnun félags
eftir áramótin.
Vonandi er flestum að verða
ljóst að þörf er þjóðarátaks í
málum aldraðra hér á landi. Bráð-
ast vantar hjúkrunarheimili, en
mikill skortur er á hentugu hús-
næði sem miðast við aðstæður
hvers og eins. Slíkt húsnæði er
hins vegar ekki efst á lista bygg-
ingaraðila og hvergi er tiltækt
nægt fjármagn svo hægt verði að
flýta framkvæmdum. Svo virðist
að það eigi að bíða eftir lausninni
í kirkjugarðinum og önnur úrræði
bíði ekki millistríðskynslóðarinn-
ar svokölluðu.
Við viljum hvetja sem allra
flesta sem eiga aldraða foreldra,
að sýna hug sinn í þessu máli og
koma á fundinn þann 15. desem-
ber. Og ekki sakar að foreldrarnir
komi með, eigi þeir þess kost. Þá
kæmu saman, kynslóðir milli-
stríðs og eftirstríðs og það færi
vel á því að kynslóðir sem kennd-
ar eru við stríð, sigrist á þessu
ástandi og kvitti fyrir sofanda-
háttinn, mitt í öllum allsnægtun-
um. Kannski gefum við okkur litla
jólagjöf í leiðinni og lítum upp úr
núinu, sem gleymir bæði fortíð og
framtíð.
Sjáumst sem flest í íþróttahús-
inu við Strandgötu - Álfafelli.
Höfundur er kortaútgefandi.
Oft var þörf en nú er nauðsyn UMRÆÐANKJÖR ALDRAÐRA
REYNIR INGIBJARTSSON
UMRÆÐAN
GJAFIR TIL STJÓRN-
MÁLAMANNA
ANDRÉS JÓNSSON
Ungir jafnaðarmenn hafa því
sent öllum ráðherrum ríkis-
stjórnarinnar, forseta alþingis
og borgarstjóranum í Reykja-
vík bréf þar sem óskað er
eftir lista yfir allar þær gjafir
sem þeir hafi þegið frá fyrir-
tækjum, hagsmunaðilum og
einstaklingum á árinu 2005 og
áætlað verðmæti þeirra.
UMRÆÐAN
JÓLAHALD
KONRÁÐ RÚNAR FRIÐFINNSSON
Kannski eru jólin einu dagarn-
ir á almanakinu sem tileinkað-
ir eru samveru fjölskyldunnar
þar sem allt heimilisfólkið, eða
þeir sem hafa möguleika, eru
heima og deila með öðrum
heimilismönnum í nokkrar
klukkustundir.