Fréttablaðið - 12.12.2005, Page 82

12. desember 2005 MÁNUDAGUR46
FÓTBOLTI Vorið 1990 fóru fjórir
menn saman í fjallakofa í Sviss
til þess að ræða og finna lausn á
því hvernig hægt væri að breyta
Evrópukeppnunum til að gera þær
meira aðlaðandi. Fimmtán árum
síðar er Meistaradeild Evrópu
send út í sjónvarpi í 190 löndum og
veltir um 55 milljörðum króna.
Fyrir fimmtán árum voru þrjár
Evrópukeppnir í gangi: meist-
araliða, bikarhafa og félagsliða.
Hvert lið átti sjónvarpsréttinn
fyrir sig og því gekk að selja suma
leiki en ekki aðra. Þá voru stóru
deildirnar í Evrópu ósáttar við að
eiga aðeins eitt lið sem fulltrúa
í Evrópukeppni meistaraliða á
sama tíma og smálönd eins og t.d.
Ísland áttu þar einnig eitt lið.
Lennart Johansson, forseti
Knattspyrnusambands Evrópu,
segir að það hafi þurft að stokka
upp fyrirkomulagið. „Við lokuð-
um okkur af í fjallakofa í Sviss
og fórum á flug,“ segir Johans-
son við sænska blaðið DN en auk
hans sátu fundinn þeir Gerhard
Aigner, þáverandi framkvæmda-
stjóri UEFA, og tveir þýskir
markaðsmenn, Klaus Hempel og
Jürgen Lenz. Þeir höfðu starfað
fyrir Adidas en stofnuðu sitt eigin
markaðsfyrirtæki.
Niðurstaða fundarins í sviss-
nesku Ölpunum var stofnun
Meistaradeildar Evrópu. Grunn-
hugmyndin var að Knattspyrnu-
samband Evrópu myndi alfarið sjá
um markaðssetningu Meistara-
deildarinnar, selja sjónvarpsrétt-
inn og einnig sjá um kostendur.
Þannig yrði hægt að bjóða út einn
pakka sem yrði mjög söluvænleg-
ur, hægt yrði að auka sjónvarpsút-
sendingar til muna og sýna leik-
ina til fleiri landa. Einnig myndu
stærstu þjóðir Evrópu fá 3-4 lið inn
í Meistaradeildina. Ekki voru allir
á eitt sáttir við þessa hugmynd,
sérstaklega risaklúbbarnir en
þeim leist ekki á blikuna að afsala
sjónvarpsréttinum til UEFA.
Lennart Johansson segir að til
að mynda hafi Silvio Berlusconi,
forsætisráðherra Ítalíu, sem á
AC Milan og allar stærstu sjón-
varpsstöðvarnar á Ítalíu, verið
mátulega hrifinn af hugmyndinni
af Meistaradeildinni og þurfti
sænski risinn að beita öllum per-
sónutöfrum sínum til að sannfæra
Berlusconi um að láta slag standa.
Fyrsta árið gaf Meistaradeildin
fimm milljarða í sjónvarpstekjur,
tíu árum síðar hefur þessi upphæð
tífaldast.
Evrópukeppnir bikarhafa og
félagsliða voru einnig sameinað-
ir og eru eins konar B-keppni.
Nú hefur fyrirkomulaginu verið
breytt og búið að taka upp riðla-
keppni sem hluta af keppninni.
Félögin eiga enn sjónvarpsréttinn
í þeirri keppni en hugsanlegt er
að það breytist í náinni framtíð
og UEFA sjái um sölu hans líkt og
Meistaradeildina.
Meistaradeildin er fyrir þá stóru
Ekki eru allir á eitt sáttir um
hvernig þróun Meistaradeildar-
innar hefur verið undanfarin ár.
Nú eiga stærstu löndin líkt og
England, Spánn, Ítalía og Þýska-
land fjögur sæti vís í riðlakeppni
Meistaradeildarinnar en tvö lið
þurfa reyndar að fara í forkeppni.
Minni þjóðum eins og Íslandi
hefur verið gert erfiðara fyrir
að komast áfram í keppninni og
meira að segja lið eins og Rosen-
borg þarf að fara í eina umferð í
forkeppni til að komast inn í riðla-
keppni Meistaradeildarinnar þrátt
fyrir góða frammistöðu í gegnum
árin. Rosenborg hefur komist
þangað inn undanfarin áratug og
liðið malað gull og hefur forskot
á önnur lið á Norðurlöndunum því
fjárhagslegur styrkur félagsins er
mikill.
Stærsta gagnrýnin beinist að
tekjuskiptingunni því stærstu
félögin hala inn langmestu tekj-
urnar og bilið á milli þeirra ríku
og fátæku eykst ár frá ári. Þetta
er áhyggjuefni að mati margra.
Lennart Johansson er meðvit-
aður um þessa gagnrýni og segir
að vissulega sé Meistaradeildin
svolítið á kostnað minni landanna.
Meistaradeildin sé hins vegar
deild þeirra stóru og hún endur-
spegli styrkleikann í fótboltanum
í Evópu hverju sinni.
„Það er samt alltaf möguleiki
fyrir minni lið að komast inn í
riðlakeppni Meistaradeildinn-
ar. Ef UEFA hefði ekki farið út í
stofnun Meistaradeildarinnar á
sínum tíma gæti landslagið verið
allt öðruvísi og minni þjóðirnar
dottnar alfarið út. Mér sýnist t.d.
að fyrirætlanir stóru félaganna að
stofna eigin súperdeild hafi lagst
af í bili,“ segir Johansson.
Ævintýrin tekin af íslenskum liðum
Geir Þorsteinsson, framkvæmda-
stjóri KSÍ, segir að Meistaradeild-
in hafi haft mjög jákvæð áhrif
fyrir knattspyrnuhreyfinguna í
Evrópu. Knattspyrnusamböndin
og félögin hafi fengið meiri tekjur.
Meistaradeildin hefur hins vegar
einnig sínar skuggahliðar.
„Það er nánast úr sögunni að
íslensk lið dragist gegn stórum
liðum í Meistaradeildinni. Knatt-
spyrnulega hafa þessi ævintýri
verið tekin af okkur. Aftur á móti
fá íslensk lið bætur og allar götur
frá því KSÍ tók á móti greiðslum
frá UEFA vegna Meistaradeild-
ar Evrópu hafa þær runnið til
íslenskra félagsliða. Fyrsta árið
fékk KSÍ reyndar bætur líka sem
við notuðum til þess að taka yfir
allan dómarakostnað í öllum deild-
um en félögin þurftu áður að sjá
um það. Félögin fá allar tekjur af
Meistaradeildinni í dag en KSÍ
tekjur vegna landsliðsins. Farið
er eftir ákveðnum reglum en mér
telst til að íslensk félagslið fái
um 50 milljónir íslenskra króna í
bætur frá UEFA á ári sem er ansi
góð búbót,“ segir Geir.
Snobbið yfirtekur fótboltann
Peningaæðið sem gripið hefur
um sig í fótboltanum undanfarin
ár er farið að dreifa sér eins og
krabbamein um fótboltann. Sið-
ferðisvitund allt of margra knatt-
spyrnumanna virðist því miður á
hraðri niðurleið. Þetta eru nýríkar
og ofdekraðar knattspyrnustjörn-
ur sem baða sig í sviðsljósinu. En
gæfan er fallvölt og reglulega ber-
ast fréttir þar sem þeir missa sig
í hinu ljúfa lífi. Lái þeim hver sem
vill því margur verður af aurum
api.
Knattspyrnan er því miður að
fá á sig einhvers konar snobbblæ
þar sem ríka og fræga fólkið ferð-
ast á einkaþotum til að sjá ríku
og frægu knattspyrnumennina.
Áður fyrr var knattspyrnan íþrótt
verkafólksins en krikkett og veð-
reiðar fyrir ríka fólkið. Nú er orðið
það dýrt á völlinn að hinir ríku eru
að taka yfir knattspyrnuvellina.
Í íslenskri knattspyrnu virðist
launaskrið hafið og félögin teygja
sig eins langt og vasarnir leyfa.
Knattspyrnulið á Norðurlöndun-
um og minni félög í Evrópu standa
stóru liðunum að sjálfsögðu langt
að baki hvað varðar sjónvarpstekj-
ur. En eitt eiga öll knattspyrnufé-
lög, stór sem smá, sameiginlegt.
Flest eru þau rekin með tapi því
allir vilja jú vinna. Eigendur og
forsetar félaganna vilja einnig
baða sig í sviðsljósinu með knatt-
spyrnustjörnunum og helst að
hafa David Beckham á boðslistan-
um í næsta kokkteilpartíi.
Heimildir: Guardian, Göteborgs-
Posten, Independent, Dagens Nyheter,
BBC, Reuters, DN, Skynews o.fl.
Meistaradeildin er umdeild gullnáma
Umfang Meistaradeildar Evrópu hefur tífaldast á rúmum áratug og hefur haft byltingarkennd áhrif á knattspyrnuna í Evrópu. Stóru
félögin mala gull en önnur berjast í bökkum. Hinir ríku yfirtaka knattspyrnuvellina og fótbolti er að verða snobbíþrótt.
ALLIR VILJA BAÐA SIG Í SVIÐSLJÓSINU Hinn útbrunni leikari Luke Perry hefur ekki gefist upp á draumnum að verða súperstjarna. Hann
vingaðist við Beckham-hjónin í teiti á dögunum og er ekki einn um að reyna að komast í mjúkinn hjá þeim hjónum.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY IMAGES
FÓTBOLTI FYRIR FÍNA FÓLKIÐ Það er af sem áður var þegar verkafólkið var eitt á knattspyrnuvöllunum. Nú er snobb komið í boltann og
fræga fólkið flykkist á völlinn. Ólafur Ragnar og Dorrit sáu Chelsea leika í boði eiganda félagsins, Roman Abramovich. FRÉTTABLAÐIÐ/AFP
ÍÞRÓTTIR
ÞORSTEINN GUNNARSSON
Knattspyrna í nýju ljósi – 5. hluti