Tíminn - 16.03.1977, Blaðsíða 18

18
Miðvikudagur 16. marz 1977

> 1111
Bréfa-
viðskipti
frimerkja-
viðskipti
E. Bleker,
Prins Bernhard Laan 48,
Delfsyl, Holland
Safnar notuðu Islandi og ósk-
ar eftir skiptivini.
Roy Ramsli
N-6770 Norcjfjordeid,
Noreg. ■
Safnar einnig notuðu tslandi
og lætur IJoreg i staðinn.
Ing. Tapani Kultaranta
Toukolantie C205,
SF-48210 Kotka 21, Finland.
Safnar islenzka lýðveldinu og
vill gjarnan komast i skiptisam-
band.
Romulao Aleksandrovicz
57-511 Gorzanów,
i. 1 Ludowa 5,
Poland.
Vantar t.d. sérstimpilinn frá
HAFNIA-76 lætur hvað sem er i
skiptum, merki og kort frá Pól-
landi.
Andrezej Philips,
Os. Boh. II Woj. Swlst 20/12,
61-387 Poznan,
Poland
Safnar sérstimplum meö
myndum I póstbréfsefnum,
fyrsta dags bréfum, notuðum og
ónotuðum frimerkjum. Lætur
Pólland i staöinn.
Hollenzkur safnari vill skipta
á hollenzkum merkjum notuð-
um og ónotuðum fyrir notu^ is-
lenzk merki. Getur útvegað öll
Vestur-Evrópsk merki. Verð-
listi, Yvert et Tellier 1977. öll-
um bréfum svarað.
M.W. Spronk
Gerrard Scholtenstraat 26 B,
Rotterdam 3011, Holland
Knut P. Rommetvedt,
Solakrossen,
N-4050 SOLA Noreg
Safnar Islandi gefur Noreg i
staðinn.
Bent Neve,
Manevænget 3,
DK-7700 Thisted Danmark
Skiptir eftir AFA 1977,
vöntunarlisti liggur hjá undir-
rituðum.
Norsk
Polarinstitutt
Norsk Polarinstitutt sendir
tvo leiðangra til Svalbarða i ár,
sem taka með sér póst fyrir
safnara. Þó er það þannig
skammtað, að aðeins 2 bréf
verða tekin fyrir hvern. Fri-
merkja verður þau meö norsk-
um merkjum, 1.25 og skrá á þau
nafn og heimili móttakanda.
Allur póstur veröur stimplaöur
með /sérstökum stimpli leiö-
angranna og póstlagður á Sval-
barða til að sendast áfram eftir
venjulegum leiöum. Séu sendar
10 norskar krónur ásamt nafni
og heimilisfangi á Postgiro 39 25
948 i Oslo veröur séö um aö
senda viökomandi sérumslag
leiöangranna, annars verður að
senda umslögin til Norsk Polar-
institutt, Rolfstangveien 12, 1330
Oslo Lufthavn. Fyrir seinni leiö-
angurinn verða umslögin aö
vera komin fyrir 1 júli. Bréf um
þetta efni er undirritaö Ornulf
Lauritsen.
UJulJilAO./.TOniUN i ■ 1 1 • \ . r. u-i • • i ð í k fsi 1 j íi 19/2/1977 rni 1971-1976 uniruiknað f norskar kr.
I ton n eitir vei’ðhlut falli gi : Imiðla é i liverium tíma.
bkráð vt-rð í bivtlandi skv. MntaL BulLotin i) Markaðsverð f V-L'vrópu skv. upplysinpjun Urtion Carbide2^ Llkem-Spiger- verket skilaverð til norskra fr.md.
bretland i>yzkalruid Svfbióð
i it i.8tí5 1.721
.... ,'ffl 1. *26
i:ií J.7G0 1.660
1.641 1.314
j'.LÍ 1.478
! lii’.i U’ 1.614 1.281
: fl 1.556 1.284 1.479
l'jlí i .535 1.558 1.456
J.'iLÍ 1.608 1.433
. • •..•i:iLor 1.758 1.433
1 iinjír 2.123 2.038 2.158 1.750
A. »i T L 2.703 2.442
J 11 í 3.302 3.128 3.539 3.010
3.010
r. > :;einbor 3.577
Ai'jiikiðdltal 1.870
l.ii.uör 3.577 3.330 3.810 2.945
Júii 3.273 3.553 2.988
/V*ist 3.336 3.381 2.988
■ H. tiTbor 3.285 3.140 3.439
1 lóvt’mbor 3.268 3.309
lxsoinber 3.186
Arnnieðal tal 2.980
1 J7B
J.uiáir 2.884
Aju-ri 2.602
Júií 3.093
Agúst 3.042
iiop tember 2.915
Október 2.702
Jlóveitiber 2.928
/ti’smeðaltal 2.388
ii'/7 spá 2.900
lH7x " 3.405
1*179 " 3.541
ilai) " 3.683
1) lA2tt.4 verð er miðað við kisiljám afhent við verksmiðiuveeg kaupanda 1 Brvtlandi.
iAuiniE er her ínniftiinn flutningskostnaður, vatrygging og sölulaun.
2) Þuttu verð er setn rust skrvíöu markaðsverði að frúdregnum fiutningskostnaði.
MINNISGREIN
ÁÆTLANA UM
0 verö er f.o.b. verö í Nor-etii aA fradregnu-n sölulaunum til Fesil A/S norska
soiulelagsins þ.e. skilaveiö til verksmiðju. Þaö er því jafiun öllurn flutnings-
* ..................... 1).
— . ------------------------—J - • >-*• yvx jcillkjjl UJ lUIII
Kostnaði, sölulaunum o.s.frv. lorgra en verÖ skv. Metal Bulletin skv.
nokkrar samanburðartölur eldri og nýrri áætlana.
Aætl. í nóv, . 1974 Æetl. í i rvóv. 1976
1978 1985 J.985 á áætl. verðl. ársins 1978 1985 á áætl. verðlagi þess árs
Stofnkostnaöur 1. StofnkostnaÖur m.n.kr. ( » m.U.S.$) 2. Hafnar- og vegagerð m.n.kr. ( " m.ísl.kr.) 376,4 ($71,2 m) 13,1 (475) 447,4 ($84,6 m) 13,9 (500)
FrBmleiðslumagn og -verð
3. PYamleitt magn, tonn 45.214 47.000 50.000, 50.000
4. Selt magn, tonn 44.430 47.000 50.000 50.000
5. F.o.b.-verð n.kr. pr.tn. 3.177 3.294 3.405 4.480
( " U.S.$ pr.tn.) ($601) ($623) ($645) ($848)
Helztu rekstrarstaErðir m.n.kr. m.n.kr. m.n.kr. m.n.kr.
6. Tekjur alls skilaverð 141,2 154,8 170,2 224,0
7. Hráefniskostnaður 38,9 41,1 58,3 76,7
8. Orkukostnaður 12,1 12,8 18,3 21,4
9. Vinnulaun 8,2 8,7 11,1 14,6
10. Hreinn hagnaöur fyrir skatta +8,6 + 36,3 7,0. +27,1
Arðsemi, (hafnar- or vegagerð ekki meðt.)
11. Arösemi m.v. hlaupandi verðl. 12 ,4%
" m.v. fast veröl. 13,6% 9 ,9%
Stofnkostnaur járnblendiverk-
smiðjunnar er nú áætlaður 447 m.
n. kr. á verðlagi ársins 1978, og er
i þeirri fjárhæð talinn byggingar-
kostnaður auk tækniþóknunar, en
vextirá byggingartima og rekstr-
arfé ekki. Sambærileg fjárhæð i
áætlunum 1974 var 376 m. n. kr.
Stofnkostnaðaráætlun hefur þvi
hækkað um 71 m. n. kr., einkum
vegna verðhækkunará timabilinu
fráþvifyrriáætlanir voru gerðar.
Jafnframt er nú reiknað með
nokkru meiri verðhækkun á
byggingartima en áður. Astæða
er til að taka fram, að stofnkostn-
aðaráætlanir eru liklega talsvert
betur úr garði geröar og öruggari
en fyrr, en áætlanirnar frá 1974
þóttu afar óvissar, sbr. athuganir
Þjóðhagsstofnunar 8. marz 1975.
Auk óvissu um stofnkostnaðarliöi
i eldri áætlunum var lánsfjáröfl-
un til fyrirtækisins þá óráðin og
fjármagnskostnaöur þvi ekki
þekktur. Nú hefur hins vegar ver-
iö gengið frá verulegum hluta
lánsfjáröflunarinnar til bygging-
ar verksmiðjunnar og óvissu þvi
eytt að þvi leyti. Sem fyrr er
kostnaður við hafnargerð ekki
meötalinn i áætlunum og ekki tal-
inn beinlinis til verkefnisins, sem
kann að orka tvimælis, a.m.k.
hvað arðsemisreikninga áhrærir.
Aætlanir um hafnarframkvæmd-
ir við Grundartanga hafa breytzt
nokkuð frá 1974, þar sem nú er
talið hagkvæmara að nota minni
skip til flutninga en áöur var talið
heppilegt, og verður höfnin þvi
væntanlega minni en ella. Er nú
talið, að kostnaður við hafnar-
gerðina með vegalangingu með-
talinni geti numið 13.9 m. n. kr.
(500 m. isl. kr.) á verðlagi ársins
1977 samanborið viö 13.1 m. n. kr.
(475m.isl. kr.) i fyrri áætlunum.
Rekstrarkostnaðaráætl-
anir
Framleiðsluáætlanir sýna nú
um 50 þús. tonna ársframleiðslu
sbr. við 47 þús. tonn i eldri áætl-
unum og hafa söluáætlanir tekið
sömu breytingum.
Tekjuverðer nú áætlað 3.405 n.
kr. pr. tonn f.o.b. ($645) sbr. við
3.294 n. kr. ($623) 1 eldri áætlun,
hvort tveggja reiknað á verðlagi
ársins 1978. Er þá gert ráð fyrir
7% veröhækkun áári frá 1976 til
1978. Þessi áætlun er byggð á
áætlun Elkem um skilaverð til
norskra kisiljárnframleiöenda,
semvar2.388 n. kr.pr. tonn inóv.
1976 og að óbreyttum markaðsað-
stæðum er talið verða 2.560 n. kr.
1977. Kisiljárnmarkaðurinn er
hins vegar veikur um þessar
mundir, en miöaö við að mark-
aðsástand færist i eölilegt horf
telur Elkem, að reikna megi með
2.900 n. kr. i skilaverð 1977 og
3.405n. kr. 1978. Þótt þessar verð-
forsendurog forsendur um mark-
aðsveröhækkun, sem glöggt má
sjá i meðfylgjandi linuriti, kunni

að virðast bjartsýnar, er þess að
geta, að álits um verðforsendur
þessar hefur m.a. verið leitað hjá
sænska „Jarnkontoret”, sem tel-
ur þær fremur varkárar. Nánar
verður vikið að markaðsmálum
hér á eftir.
Tekjur fvrirtækisins á skila-
verðieru nú taldar 170.2 m. n. kr.
á verðlagi 1978 sbr. við 154.8 m. n.
kr. áður og hafa þær þvi hækkað
um 15.4 m. n. kr. eða 10% vegna
forsendna um meiri framleiðslu
og hærra markaðsverð.
Rekstrarkostnaður hefur hins
vegar hækkað meira eöa úr 120
m. n. kr. á ári i 163 m. n. kr. og
nemur hækkunin 43 m. n. kr. eða
36%. Hvað hráefnis- og vinnu-
launakostnað áhrærir er þessi á-
ætlun reist á raunverulegum
kostnaðartölum einnar verk-
smiðju Elkem i Noregi og tiltölu-
lega vel þekktum einingarverð-
um á helztu hráefnisliðum, þ.e.
kvarzi, kolum og koxi. Aætlunin
ætti þvi að vera varkárari og
traustari en áður. Rafskaut mun
járnblendiverksmiðjan verða að
kaupa frá Elkem og er i áætlun-
um gert ráð fyrir, aðþar verði um
venjuleg markaösviðskipti að
ræða, þ.e. að rafskautin verði
keypt á markaðsverði svo sem
eðlilegt er. Rétt er að taka fram
aö sá munur, sem fram kemur i
töfhi 2 á orkukostnaði i núverandi
og eldri áætlun, er ekki alls kostar
réttvisandi. Hluti munarins staf-
ar af meiri orkukaupum vegna
meiri framleiðslu, en að öðru
leytierhérmiðað við eittár, 1985,
og breytingar á rafmagnssölu-
samningi hafa m.a. verið fólgnar
I breytingum á samningsbundn-
um hækkunum rafmagnsverðs og
þar með timaferliorkukostnaðar.
Meðalorkukostnaður verður þvi
ekki eins miklu hærri og áætlun
fyrir áriðl985 eitt gefur til kynna.
Orkustofnun og Landsvirkjun
hafa gert grein fyrir orkusölu-
samningum. Tækniþóknun Járn-
blendifél, til Elkem er hin sama
og áður var samið um við Union
Carbide, 3% af brúttósölu
Hreinn hagnaöur fyrir beina
skattaer nú talinn verða 7 m. n.
kr. 1985 á verðlagi ársins 1978 sbr.
við 36.3 m. n. kr. i eldri áætlun.
Hærri og varkárari rekstrar-
kostnaöaráætlun er áður gerir
þvi talsvert betur en að vega upp
forsendurum meiri sölu og hærra
skilaverð. Viö samanburð þess-
ara talna ber þess aö geta að
vaxtagjöld eru mun hærri i nýrri
áætluninni, er.da er þá skemmra
liöiö á rekstrartimabiliö.
Mat á arðsemi fyrirtækisins er
sýnt á meðfylgjandi blaði. Megin-
niðurstöður er að finna I dæmum
um breytilegar forsendur. Þar
kemur m.a. fram, að sé áætlun
Járnblendifélagsins óbreytt færð
til fasts verðlags ársins 1978, þ.e.
veröbreytingar bæöi á tekju- og
kostnaðarhlið reiknaöar frá,
verðurárlegarðgjöf fyrirtækisins
9,9% án kostnaðar við hafnar- og
vegagerð, en 9,7% að þeim kostn-
aði meðtöldum. Afkastavextir
fyrirtækisins viröast þvi heldur
lægri en sýnt er i áætlunum Járn-
blendifélagsins. Dæmi B og C
sýna glöggt mikilvægi forsendna
áætlananna um markaðsverð-
hækkun yfir tlmabiliö, en þar er
gert ráð fyrir, að veröhækkanir
fram til 1978 nái ekki áætlun, en
eftir það er reiknað á föstu verði.
Hér er um afar svartsýn dæmi aö
ræða, sem gefa neikvæða af-
kastavexti, en þau sýna glöggt, að
afkoma fyrirtækisins er mjög háð
verðbreytingum.
Markaðsmál
Markaðshorfurfyrir stál og þar
með kisiljárn eru almennt taldar
fremur góðar og er almennt
reiknaö meö 4% ársvexti stál- og
kisiljárnframleiöslu næstu árin.
Þessi markaöur hefur hins vegar
veriö fremur sveiflukenndur og
hafa breytingar I eftirspurn vald-
iö miklum verösveiflum á stáli og
kisiljárni. 1 áætlunum um Járn-
blendifélagiö er gert ráö fyrir, að
norska sölufélagið Fesil annist
alla sölu frá Islandi. Fesil og
Elkem hafa mjög trausta aðstööu