Tíminn - 16.03.1977, Blaðsíða 11

MiOvikudagur 16. marz 1977
11
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gisiason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu
viO Lindargötu, simar 18300 — 18306; Skrifstofur i AOal-
stræti 7, simi 26500 — afgreiOslusimi 12323 — auglýsingá-
simi 19523.. Verö I lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuöi. Blaöaprenth.f.,
Forgangsréttur
láglaunafólks
Það hefur orðið að samkomulagi milli svo-
nefndra aðila vinnumarkaðarins að óska eftir
milligöngu sáttasemjara i sambandi við gerð
nýrra kjarasamninga. í framhaldi af þvi mun
rikisstjórnin sennilega skipa sáttanefnd honum
til aðstoðar. Þá hafa fulltrúar Alþýðusambands
íslands átt viðræður við rikisstjórnina og lagt
fram óskir sinar um opinberar aðgerðir, sem
miða að kjarabótum. Viðræður um gerð nýrra
kjarasamninga eru þannig hafnar og ber að
fagna þvi, að þær hef jast nú mun fyrr en oftast
áður. Það mun ekki heldur veita af þvi, að timinn
sé rúmur, þvi að um flókna og erfiða samninga-
gerð verður að ræða.
Eins og áður hefur verið vikið að hér i blaðinu,
þarf að hafa tvennt mest i huga i sambandi við
þær kjarasamningaviðræður, sem eru að hefjast.
1 fyrsta lagi kemur öllum saman um, að kjör lág-
launafólks verði að bæta. 1 öðru lagi er svo at-
vinnuöryggið, þvi að til litils eru launabætur eða
aðrar kjarabætur, ef atvinnuöryggið brestur. Þvi
verður jöfnum höndum að leggja áherzlu á þetta
hvort tveggja.
Eins og ástatt er nú vegna útlits á batnandi
afkomu þjóðarbúsins, ætti að vera nokkurt ráð-
rúm til að bæta kjör þeirra lægst launuðu. Það
þarf að athuga vel, hvernig það verður bezt gert,
án þess að aukin verðbólga eða ótryggara at-
vinnuástand fylgi i kjölfarið. Þar þarf jöfnum
höndum að huga að launahækkun og öðrum
leiðum til kjarabóta. Mesta hættan er fólgin i þvi,
að þeir, sem betur eru settir, krefjist hins sama
eða meira. Þá er hætt við, að aftur fari allt úr
böndunum og sá árangur i efnahagsmálum spill-
ist, sem náðist i siðastl. ári.
Þess vegna hvilir nú þung ábyrgð á þeim, sem
betur eru settir i þjóðfélaginu. Það er skylda
þeirra að sýna sanngirni og viðurkenna i verki,
að nú eiga þeir, sem lakar eru settir, að njóta for-
gangs. Þeir aðilar, sem reyna að nota erfið kjör
láglaunafólks, til að knýja fram kröfur, sem þjóð-
arbúið þolir ekki, munu hljóta sinn dóm fyrir
óábyrga afstöðu. Sá dómur verður enn þyngri ef
kröfur þeirra yrðu til að valda nýrri kollsteypu.
Gegn þingræði
Fróðlegt var að heyra i talsmanni Alþýðu-
bandalagsins i Kastljósi á föstudagskvöldið var.
Hann taldi það ekki skipta aðalmáli, hvert yrði í
framtiðinni þingfylgi Alþýðubandalagsins og Al-
þýðuflokksins, heldur hitt, að þessir flokkar næðu
samstarfi i verkalýðshreyfingunni og beittu afli
sinu þar til að knýja fram stefnumál sin. Að
undanförnu hefur Alþýðubandalagið lagt áherzlu
á, að það væri þingræðisflokkur og stefndi að
auknum völdum á þingræðislegan hátt. Þetta
virtist nú breytt að nýju og tekin upp gamla stefn-
an um að ná völdum eftir annarri leið en þing-
ræðisleiðinni. Þær raddir gerast lika stöðugt há-
værari innan Alþýðubandalagsins, að nú eigi að
nota afl verkalýðssamtakanna til að fella þing-
ræðisstjórn.
Joseph C. Harsch:
Carter hefur
dreift valdinu
En situr þó fast við stjórnvölinn
og Tyrklands til þess aö kynna
sér sjönarmiö þessara þjóöa
og athuga hvaö gera mætti til
aö bæta það ástand, sem
Kúpurdeilan hefur valdiö, og
styrkja þannig þennan veika
hlekk i Atlantshafsbandalag-
inu.
Ellsworth Bunker og Sol
Linowitz, sem báöir eru slyng-
ir sáttasemjarar og sér-
fræöingar I málefnum S-Ame-
riku, fóru til Panama 1 þeim
erindageröum aö koma á
samkomulagi um yfirráö yfir
Panama skuröinum, sem
hvorki særöi stolt Panamabúa
né skerti réttindi Bandarikja-
manna.
Cyrus Vance fór i skyndiferð
til landanna fyrir botni Miö-
jaröarhafs til aö kynna sér af-
stööu Israelsmanna og
Araba. Hver veit nema hann
komi auga á einhvern þann
bilbug i hinni ósveigjanlegu
afstööu þeirra, sem greittgæti
leiöina til allsherjarsam-
komulags.
Forseti Mexikó og forsætis-
ráöherra Kanada voru fyrstu
erlendu leiötogarnir sem
Carter tók á móti I Hvita hús-
inu. Meöþessu vildi hann sýna
þessum nágrönnum Banda-
rikjanna, að hann lætur sig
málefni þessa heimshluta
A VALDATÍMA Henrys
Kissinger voru utanrikismál
Bandarikjanna i eins manns
höndum — bæði stefnan og
framkvæmdin. Oöru máli
gegnir nú, þvi vart hafa utan-
rikismál Bandarikjamanna
veriö margvislegri I annan
tima, né hafa þeir haft jafn-
mörg járn I eldinum i einu i
þeim efnum.
1 kosningabaráttunni boö-
aöi Carter aö hann mundi
móta vissa stefnu i utanrikis-
málum. Hafihann undir hönd-
um áætlun sem hann fer eftir,
þá hefur hann haldið henni
leyndri enn sem komið er.
Ekki er ljóst hver hin fullmót-
aöa stefna veröur. Þó hefur
Carter látiö til sin taka svo
viða, aö hann hefur nú þegar
gjörbreytt sambandi Banda-
rikjanna við umheiminn.
Þegar Kissinger sat viö
stjórnvölinn var afstaöa rikis-
stjórnarinnar sú, aö bregöast
rétt viö þvi sem geröist er-
lendis. Nú er það hlutur hinna
aögaumgæfa hversu bregöast
skuli viö yfirlýsingum Carters
og framkvæmdum.
Þegar haft er i huga, aö
Carter hefur einungis setið á
forsetastóli I fáar vikur, þá er
hreint ótrúlegt hve viba hann
hefur komið viö I utanrikis-
málum.
Utanrikisráöuneytið, sendi-
ráðin i Washington, og aö þvi
er ætla má, rikisstjórnir um
heim allan, eiga fullt i fangi
með aö fylgjast með.
Hann hefur látiö til sin taka
varðandi þiöuna (détente),
vigbúnaöarkapphlaupiö, mál
hvitra og svartra i Afriku,
löndin fyrir botni Miðjarðar-
hafs, Kanada, Mexikó og
Kúbu.
AFSTAÐA Carters til Kúbu
sýnir glöggt hvers vegna
starfsmenn utanrikisþjónust-
unnar vita varla hvaðan á þá
stendur veöriö. Carter reifaði
máliö á hinum óliklegasta
stað, þ.e. I landbúnaöarráöu-
neytinu, þar sem hann var I
kynnisför. Eins og fyrir tilvilj-
un gat hann þess, aö hann
hefði heyrt aö Fidel Castro
væri aö hugsa um aö kalla
hermenn sina heim frá
Angóla. Ef satt væri, sagöi
Carter, og ef Castro léti jafn-
framt af afskiptum sinum i
Mið- og Suöur-Ameriku og
tæki upp mildari háttu gagn-
vart þegnum sinum heima
fyrir — þá kæmi vel til greina
aö færa til betra horfs sam-
band Kúbu og Bandarikjanna.
Clark Clifford, sem álitinn
er einn af reyndust mönnum
demókrata, fór til Grikklands
Cyrus Vance
Carter forseti
miklu skipta. Hann vill reyn-
ast þeim góöur granni. Aöur
haföi hann sent Walter Mon-
dale varaforseta I kurteisis-
heimsókn til Atlantshafs-
bandalagsrikjanna i Evrópu,
og til Japan, sem er þýöingar-
mesta bandalagsþjóö vor I
Asíu.
Þá létCarter allar venjur og
siöi lönd og leið, er hann reit
háværasta andófsmanni
austantjalds, eölisfræöingnum
Andrei Sakharof, einkabréf.
SAMTIMIS þvi aö Carter
hefur lýst skoöunum sinum i
mannréttindamálum, hefur
hann dregið úr framleiöslu á
þremur vigvélategundum, B-1
sprengiflugvélinni, MX
hreyfanlega eldflaugakerfinu,
og „Minuteman III” flug-
skeytinu.
Meöan Kissinger var viö
völd áttu Bandarikin viö
margvisleg vandræöi að
striöa, en sinntu aðeins einum
á hverjum tíma. Kissinger
einbeitti sér að þvi i fyrstu aö
losa Bandarikin úr Vietnam-
striöinu, þvi næst sneri hann
sér aö sambandi Kina og
Bandarikjanna, þá kom þfðan
(détente),og loks vandamálin
i Austurlöndum nær. Hann
einbeitti sér ætiö aö einu mál-
efni i einu. Þaö, sem fyrst og
fremst mátti finna að honum,
var sá eiginleiki, hans að
treysta engum til aö fást viö
önnur vandamál i sinn staö.
Þannig máttu ýmis aökallandi
verkefni sitja á hakanum
meðan Kissinger sinnti þvi
málefni sem hann taldi mikil-
vægast hverju sinni.
Carter hefur falið Clifford
aö fást viö Kýpurdeiluna og
Bunker og Linowitz aö sjá um
Panama, Andrew Young sinn-
ir málefnum svörtu Afrfku og
Cyrus Vance hefur umsjón
meö gangi mála við botn Mið-
jarðarhafs.
Carter dreifir valdinu
greinilega. En hann situr fast
viö stjórnvölinn. Ein og sama
hugsunin viröist vera bak viö
framkvæmdirnar. En sá timi
er samt libinn, er utanrikis-
málin voru bundin hug og
hönd eins manns.
. (H.Þ.þýddi)
Þ.Þ.