Fréttablaðið - 18.02.2006, Blaðsíða 72

18. febrúar 2006 LAUGARDAGUR32
Verksmiðjusvæðið hjá
Byko-Lat í Lettlandi er stórt
og snyrtilegt. Framleiðslu-
getan er tíu trukkfarmar
á dag og vex óðum því að
alltaf er verið að byggja og
bæta við starfsemi verk-
smiðjunnar.
Jón Helgi Guðmundsson, stjórn-
arformaður Norvik, hefur verið
með timburiðnað í Lettlandi í
tíu ár en hann og Karlis Birums,
verksmiðjustjóri Byko-Lat, hófu
starfsemina í Valmiera í janúar
árið 1996.
Byko-Lat er einn af stærstu
vinnuveitendunum á svæðinu
með yfir 300 starfsmenn en Jón
Helgi er með yfir 600 starfsmenn
í timburiðnaði í Lettlandi.
Stöðugt er verið að bæta við
húsnæði fyrir framleiðsluna en
timburframleiðslan er á uppleið,
óx um næstum 30 prósent milli
ára 2004-2005. Byko-Lat hefur
líka verið duglegt að bæta við sig
vörum og framleiðir nú til dæmis
timburhús, glugga og hurðir fyrir
íslenskan markað.
Timbursala Byko-Lat nam yfir
36 milljónum evra árið 2005 og
eru stærstu markaðirnir í Bret-
landi, Íslandi og Hollandi en verið
er að leita nýrra markaða.
Þegar gengið er um verk-
smiðjusvæðið með Agniju Dzelme
fjármálastjóra og Karlis Birums
verksmiðjustjóra kemur glögglega
í ljós að verksmiðjan er vel rekin
og svæðið er snyrtilegt.
Agnija og Karlis segja að fyr-
irtækið leggi mikið upp úr því
að vel fari um starfsmennina.
Mánaðarlaun eru trúnaðarmál en
starfsmennirnir hjá Byko-Lat eru
almennt séð með um 500 latta í
laun á mánuði og alls ekki minna
en 400 latta. 500 latta mánaðar-
laun þykja góð úti á landi í Lett-
landi þar sem er ódýrara að lifa en
í borgunum.
Agnija og Karlis segja að
starfsmenn séu ekki félagar í
verkalýðsfélögum og spurning um
stéttarfélagsaðild starfsmanna
hafi aldrei komið upp á þeim tíu
árum sem verksmiðjan hafi verið
starfrækt.
„Við erum ekki á móti því en
við höfum aldrei þurft að taka
afstöðu til þess. Kannski kemur
þessi spurning upp eftir fimm til
tíu ár,“ segja þau.
Sú hefð hefur skapast hjá
Byko-Lat að halda fjölskyldudag á
vorin eða í sumarbyrjun og planta
trjám. Fyrirtækið býður upp á
veitingar og hoppukastala og aðra
afþreyingu þennan dag og þá er
glatt á hjalla.
Nordic Partners ehf. hefur einkum haslað sér völl á þremur sviðum í Lettlandi.
Félagið hefur fjárfest í matar- og
drykkjarvöruframleiðslu og keypt
v e r k s m i ð j u r
í einka- eða
ríkiseigu sem
heita Laima,
Staburadze og
Gutta. Félagið
framleiðir í dag
súkkulaði, kex
og sætabrauð
undir nafninu
Laima, sem er
eitt þekktasta
vörumerkið í
Lettlandi. Þessari starfsemi teng-
ist einnig fyrirtækið Euro Food
sem framleiðir pitsur, samlokur
og tilbúin matvæli í Lettlandi og
Póllandi.
Á húsnæði og hafnir
Nordic Partners hefur fjárfest í
fasteignum, aðallega skrifstofu-
húsnæði, vöru- og iðnaðarhúsnæði
og hafnarstarfsemi. Félagið er
í dag með eignarhald á tveimur
af tólf stærstu höfnunum í Riga.
Önnur er um 3,5 kílómetra frá mið-
borginni og hin er átta kílómetra
frá miðborginni. Hafnarsvæðið er
samtals um fjörutíu hektarar og sér
Nordic Partners um alla þjónustu í
kringum það. Félagið er einnig að
þróa fasteignaverkefni, um 500
þúsund fermetra undir þaki í Riga
og umhverfis ásamt öðrum borgar-
kjörnum, fyrst og fremst Ventspils
og Jelgava sem eru í hópi stærstu
borga Lettlands.
Nordic Partners hóf fjárfest-
ingar í fasteignum og léttiðnaði
árið 1995 og starfar nú undir nafn-
inu NP Properties á þessu sviði.
Félagið á mestmegnis skrifstof-
ur, vöruhúsnæði, iðnaðarhúsnæði
og eitthvað af verslanahúsnæði.
Þessu tengist einnig uppbygging
Nordic Industrial Park en það eru
stór fyrirtækjahótel eða iðngarðar
í úthverfum Riga.
Á fimm sögunarmyllur
Nordic Partners hafa einnig fjár-
fest í timbri og timburvinnslu
undir nafninu Lindeks og er mjög
umsvifamikið á því sviði. Sögunar-
myllurnar eru fimm og segir Gísli
að í þeim sé sagað, þurrkað, hefl-
að og pakkað. Sögunarmyllurnar
kaupa mikið af timbri að utan og
fer timbrið einkum á markað í
Bretlandi, á hinum Norðurlönd-
unum og almennt í Evrópu. Gísli
segir að Norðurlandabúar hafi sótt
í viðskipti við Eystrasaltslöndin,
sérstaklega hafi pappírsverk-
smiðjurnar viljað kaupa timbur í
pappír þar.
„Við erum mjög stórir á þessu
sviði, með þeim stærstu. Við erum
líka með skylda starfsemi, trukka-
fyrirtæki, útleigu og flutningaskip
og í kringum þessa grúppu eru
25 verslanir sem þjónusta aðila
í timburvinnslu og skyldri starf-
semi í Lettlandi. Við erum líka að
selja alls kyns áhöld sem tengjast
þessu og garðvinnslu almennt.
Ætli þreföld heildarnotkun Íslend-
inga á timbri á síðasta ári hafi ekki
farið í gegnum okkar fyrirtæki,“
segir hann og telur að Íslendingar
noti um sextíu þúsund rúmmetra
af timbri á ári.
Framleiðir hluti úr málmi
Nordic Partners hefur einnig fjár-
fest í ýmsum öðrum rekstri, til
dæmis tiltölulega stóru fyrirtæki
sem framleiðir hluti úr málmi
fyrir evrópskan bílaiðnað og hús-
gagnaiðnaðinn og hefur verið virkt
með ýmiss konar fjárfestingar „þó
að þetta þrennt sé kannski hjartað
í okkar lettnesku fjárfestingum,“
segir hann.
Nordic Partners er í meiri-
hlutaeigu Gísla Reynissonar og á
hann 53 prósent. Aðrir hluthafar
eru Jón Þór Hjaltason, starfandi
stjórnarformaður í Nordic Partn-
ers, og Bjarni Gunnarsson í FedEx
á Íslandi. Bjarni er einnig í öðrum
rekstri á Íslandi. Þá er lettneski
fjárfestirinn Daumands Vitols
einnig með í Nordic Partners.
Lettland höfðaði til mín
Nordic Partners er í hópi stærstu
vinnuveitenda Lettlands. Hjá
félaginu starfa í landinu um 3.500
manns, þar af tæpur helmingur í
matar- og drykkjarvöruhópnum. Í
kringum timburvinnsluna starfa
um 800 manns.
Gísli heldur heimili á þremur
stöðum: í Lettlandi, Danmörku
og á Íslandi. Hann byrjaði fjár-
festingarnar í Lettlandi árið 1992
þegar hann var að ljúka dokt-
orsnámi sínu í tölfræði og fjár-
málahagfræði í Finnlandi. Hann
starfaði fyrst með lettneskum
fjárfestingarfélögum og Finnish
Venture Capital.
„Finnarnir fóru að líta inn í
fyrrverandi Sovétríkin þegar það
tækifæri kom og eitt leiddi af
öðru. Einhvern veginn fann ég að
Lettland höfðaði til mín þannig að
ég ílentist þar,“ segir hann.
TIMBURFRAMLEIÐSLA Í LETTLANDI Gísli Reynisson ræðismaður á og rekur fimm sögunar-
myllur og skylda starfsemi í Lettlandi. Hann selur ekkert til Íslands. Timbrið fer fyrst og
fremst í pappírsverksmiðjur á hinum Norðurlöndunum.
Í hópi tíu stærstu í Lettlandi
GÍSLI REYNISSON Ræðismaður og fjárfestir
sem hefur ásamt öðrum byggt upp við-
skiptaveldi í Lettlandi.
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA
KARLIS BIRUMS VERKSMIÐJUSTJÓRI
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA
AGNIJA DZELME FJÁRMÁLASTJÓRI
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA
Ódýrara að lifa í sveit en borg
GLUGGAR FYRIR ÍSLAND Í verksmiðju Byko-Lat í Lettlandi eru heilu timburhúsin framleidd
og send til Íslands, líka gluggar og hurðir og aðrar vörur. Hér er verið að ganga frá gluggum.
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA
Jón Helgi Guðmundsson,
stjórnarformaður Norvik,
er með umsvifamikinn
rekstur í Lettlandi, aðallega
í timburiðnaði á tveimur
stöðum.
Norvik á verksmiðjuna Byko-Lat
rétt utan við borgina Valmiera og
timburverksmiðjuna CED í Cesis.
Framleiðsla Byko-Lat er fjölbreyti-
leg. Fyrir utan timbur framleiðir
verksmiðjan líka timburhús, glugga,
hurðir og fleiri vörur.
Í CED í borginni Cesis er áhersl-
an meira á garðvörur, palla og timb-
urgirðingar og svo segir Jón Helgi að
CED sé með stærri fuglahúsafram-
leiðendum norðan Alpafjalla. „Það
hentar vel að nota afganga í þessa
framleiðslu,“ segir hann.
Norvik á 48 prósenta hlut í bygg-
ingavöruversluninni Depo á móti
fasteignasjóði, sem á jafn stóran hlut
og Norvik, og stjórnendateyminu
sem á afganginn.
Depo er í dag með tvær verslanir
í Riga en gert er ráð fyrir að tvær
til þrjár til viðbótar verði opnaðar
síðar á þessu ári eða því næsta. Nýju
verslanirnar verða í Riga, Liepaja
og Daugavpils, sem er næststærsta
borgin í Lettlandi.
Verslanirnar sem fyrir eru eru
um 6-8 þúsund fermetrar að stærð
en nýju verslanirnar verða heldur
stærri, allt upp í 12-14 þúsund fer-
metrar hver.
Jón Helgi keypti nýlega 51 pró-
sents hlut í Lateko-banka í Lettlandi
á móti Þorsteini Ólafssyni hjá IBI
Investment og lettnesku félagi sem
á níu prósenta hlut. Bankinn er með
67 starfsstöðvar vítt og breitt um
landið, þar af tíu útibú. Afgangurinn
er þjónustustöðvar þar sem hægt er
að sinna minni viðskiptum, borga
reikninga og skipta gjaldeyri svo
dæmi séu nefnd.
Norvik er einnig með fasteignafé-
lag sem tengist mest Depo-verslunun-
um auk þess sem félagið er hluthafi í
sögunarmyllu í Eistlandi og hefur
skógarréttindi á leigu í Rússlandi
þar sem það er með skógarhögg,
sögun og skylda starfsemi.
Með timburiðnað á
tveimur stöðum
Í TIMBURIÐNAÐI Verksmiðja Norvik í Valmiera framleiðir tíu trukkfarma af timbri á dag.
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA
Juris Perovs er smiður og starfar hjá
Byko-Lat í Lettlandi. Hann kom heim
til Lettlands frá Íslandi fyrir hálfu ári
en þá var hann búinn að vinna í tvö
ár í verksmiðju Bykó í Njarðvík.
Juris fékk vinnuna í gegnum Byko-
Lat en hann vann hjá fyrirtækinu
áður en hann fór til Íslands. Hann
segir að allir Lettarnir hjá verksmiðj-
unni í Njarðvík hafi komið frá Valmi-
era, alls um tuttugu manns. Það hafi
verið góður hópur.
„Mér líkaði mjög vel á Íslandi. Launin
voru hærri en hérna, vinnuumhverf-
ið var mjög gott og verksmiðjan
stærri en hér,“ segir hann.
Juris rifjar upp að fyrir fimm til sex
árum hafi verið erfitt að fá vinnu í
Lettlandi og þess vegna hafi hann
velt fyrir sér möguleikanum á að fara
til Íslands.
Juris Perovs smiður:
Ánægður í
Njarðvík
Karina er 25 ára og hefur starfa við afgreiðslu hjá
byggingavöruversluninni Depo í Riga frá því í ágúst.
Hún sér um þjónustu og samskipti við viðskiptavini.
Karina er ánægð hjá Depo. Hún segir að launin séu
trúnaðarmál í Lettlandi eins og á Íslandi og vill ekki
segja neitt um þau. Hún er ekki félagi í verkalýðs-
félagi og segir að verkalýðshreyfingin sé ekki vinsæl.
Karina á ekki fjölskyldu ennþá en hún á kærasta.
Um níutíu starfsmenn vinna hjá Depo og segir
Karina að í Lettlandi geti allir fengið vinnu sem vilji
vinna.
Um 90 starfsmenn
FRÉTTABLAÐIÐ
Í LETTLANDI
GUÐRÚN HELGA
SIGURÐARDÓTTIR
ghs@frettabladid.is
Gísli Reynisson ræðismaður er með umsvifa-
mikinn atvinnurekstur í Lettlandi. Hann hefur
stundað fjárfestingar í landinu frá 1992 og er félag
hans, Nordic Partners, nú í hópi tíu stærstu vinnu-
veitenda landsins.
KARINA Í AFGREIÐSLUNNI
Karina hefur starfað hjá Depo
frá því í ágúst og er ánægð í
starfinu.
FRÉTTABLAÐIÐ/KASPARS GOBA