Fréttablaðið - 23.12.2006, Blaðsíða 38

maðurinn hennar taka við
og lemja hana líka síðar.
Þegar hún var sextán ára þá
sá ég hana standa frammi
fyrir pabba sínum og tala
við hann af algjöru virðing-
arleysi og það var ein aðalá-
stæðan fyrir því að ég ákvað
að taka börnin og fara með
þau hingað. Ég hafði lesið
mikið um kjöraðstæður
fyrir börn og sá að ef börn
missa virðingu fyrir for-
eldrum sínum þá vissi það
ekki á gott.“
Ég tók ákvörðun um að fara
með börnin í burtu frá
honum en þurfti hjálp til
þess. Bróðir minn, Salmann
Tamimi, hafði búið hér á
Íslandi í nokkurn tíma og
sótti um dvalarleyfi,
atvinnuleyfi og allt sem ég
þurfti svo ég gæti komið,“
segir Amal sem þurfti að
undirbúa þetta vel og fela
það fyrir öllum í kringum
sig að hún væri á förum
með börnin. „Ég sagði
engum að ég væri að fara
nema einni vinkonu minni
því ég þurfti að smygla
fötum út úr húsinu og til
hennar svo við færum ekki
allslaus til Íslands. Þetta
var rosalega erfitt. Ég byrj-
aði að undirbúa þetta í okt-
óber og kom hingað í jan-
úar,“ segir hún og rifjar upp
ferðina. „Ég sagði mannin-
um mínum að ég væri að
fara með krakkana í heim-
sókn til systur minnar og
yrði þar allan daginn. Síðan
fór ég út á flugvöll og var
alveg rosalega hrædd alla
leiðina um að hann myndi
komast að því að ég væri
ekki hjá systur minni. Það
var ekki fyrr en ég var lent
hér á Íslandi sem ég gat
loksins slakað á.“
Amal hafði lengi talað
um það við manninn sinn
að hún vildi skilja við hann.
„Hann var alveg sáttur við
það svo lengi sem hann
fengi forræði yfir börnun-
um enda eru lögin þannig í
Palestínu. Ef konan flytur
frá manninum sínum þá
skilur hún eftir börnin sem
eru yfir ellefu eða þrettán
ára. Þegar þau síðan ná
þeim aldri eiga þau að vera
hjá föður sínum því þá
þurfa þau ekki lengur á
hjálp móður sinnar að
halda í daglegu lífi. Ef kona
giftir sig aftur þá fara öll
börnin strax til föður síns
óháð því hversu gömul þau
eru,“ segir Amal og bætir
því við að rétturinn sé
almennt allur karlsins
megin í Palestínu. „Ef ég
vil skilnað þá get ég ekki
fengið hann nema eigin-
maðurinn samþykki. Ég
var ekki fráskilin þegar ég
kom hingað enda þóttist ég
bara vera að fara að heim-
sækja systur mína en kom
alla leið hingað til
Íslands.“
Bróðir Amal borgaði
flugmiðana fyrir Amal og
börnin en þegar hún var
farin að vinna hér á landi
borgaði hún honum það til
baka. „Fjölskyldan bjargaði
mér alltaf, líka þegar ég fór
í námið heima í Palestínu,
þá borgaði fjölskyldan mín
fyrir það og barnapössun-
ina á meðan ég var í skólan-
um auk þess sem ég fékk
vasapening frá þeim. Þau
vildu umfram allt að ég
gæti lært.“
Aðspurð hvort það þyki
eðlilegt að menn berji kon-
urnar sínar segir Amal:
„Það þykir kannski ekki
eðlilegt en ef þú kvartar
yfir slíku við einhvern
færðu strax spurningar um
hvað þú hafir gert rangt.
Þér er sagt að ef þú gerðir
hlutina rétt þá myndi hann
ekki lemja þig. Þannig að
þú færð engan stuðning frá
fólkinu í kringum þig til að
láta hann hætta. Í mesta
lagi mæta reiðir bræður
kvenna og lemja eiginmann
hennar til baka en það geng-
ur aldrei lengra en það.“
Amal segir enga konu í
Palestínu leita til lögregl-
unnar til að kvarta undan
manninum sínum enda sé
lögreglan frá Ísrael. „Ef
kona færi til lögreglunnar
þá yrði hún útskúfuð úr
samfélaginu. Enginn myndi
virða hana og enginn myndi
giftast dóttur hennar. Fólk-
ið í kringum konur sem
sæta ofbeldi segir þeim að
þegja. Svona er þetta og það
er ekkert við því að gera.“
Sjálf segist Amal ekki
hafa gefið manninum sínum
tækifæri til að fara mjög
illa með hana. „Fyrstu skipt-
in lamdi ég hann til baka.
Síðan sá ég að ef ég gerði
það þá varð þetta bara
verra. Nágrannarnir heyrðu
í okkur og voru að spyrja
næstu daga hvernig ég
hefði það og voru að vor-
kenna mér,“ segir Amal og
bætir því við að hún sé ekk-
ert fyrir vorkunnsemi frá
öðrum. „Ég reyndi bara eins
og ég gat að forðast slags-
mál. Ef hann varð mjög
reiður reyndi ég að halda
mig frá honum eins og ég
gat en ég varð stundum blá
hér og þar,“ bætir hún við
og bendir á að konur
skammist sín fyrir að vera
barðar. „Ég held að þetta sé
ekki bara út af samfélaginu
heldur er þetta tilfinningin
sem konur fá ef þær eru
lamdar. Þær halda að það sé
þeim að kenna og halda að
ef þær haga sér öðruvísi þá
lagist þetta. Ég gaf honum
endalaus tækifæri eftir að
hann baðst afsökunar. Þetta
er ekki bara bundið við Pal-
estínu heldur er þetta svona
með konur úti um allan
heim sem eru barðar. Mað-
urinn minn hætti þessu
aldrei og það tók mig sautj-
án ár að fatta það,“ segir
hún og hlær.
Aðspurð hvað maðurinn
hennar hafi gert þegar hann
komst að því að Amal kæmi
ekki aftur segir hún: „Það
gerðist ekkert. Ég sótti um
skilnað og pappírarnir voru
sendir til hans. Hann trúir
ekki á íslenskt réttarkerfi
en samt fékk ég skilnaðinn í
gegn héðan. Maðurinn minn
gerði ekki neitt. Hann skrif-
aði ekki undir en samkvæmt
lögum getur dómari
úrskurðað skilnað eftir að
pappírarnir eru sendir þri-
svar án þess að nokkur við-
brögð fáist. Hann hafði
ákveðinn umhugsunarfrest
og af því hann svaraði ekki
glöð og ánægð með að gifta mig
og hætta í menntaskóla. Mér
þótti þetta voðalega flott,“
segir hún og hlær. „Eftir fyrsta
árið og fyrsta barnið þá áttaði
ég mig á því að kannski væri
þetta ekkert svo gott og fékk
það í gegn að ég lyki náminu.
Það gerði ég meðan ég gekk
með barn númer tvö og mamma
passaði eldri dótturina á meðan
ég var í skólanum.“ Amal segir
að þrátt fyrir að hún væri í
námi þá hafi hún ekki mátt
klikka neitt á skyldunum heima
fyrir og gagnvart eiginmannin-
um. „Ég þurfti að þrífa, elda,
læra og allt það en þetta gekk
upp.“
Amal lét sér hins vegar ekki
nægja að ljúka við menntaskól-
ann heldur vildi hún halda
áfram að læra og fá sér síðan
vinnu. „Ég fór í viðskiptafræði-
nám og fékk skírteini upp á það
árið 1987 en þá var ég orðin
fjögurra barna móðir. Þá fór ég
að vinna og gerði það alveg
þangað til ég kom hingað til
Íslands.“ Amal segist ekki hafa
unnið neitt meira eða minna en
einstæðar mæður geri hér á
landi sem fara heim eftir vinnu
til þess að sjá um öll heimilis-
störfin. „Þó að ég ætti mann þá
gerði hann ekki handtak heima
fyrir. Hann hafði sagt við mig
að ef ég vildi endilega vinna þá
gæti ég svo sem gert það en ég
þyrfti samt að rækja allar þær
skyldur sem ég hafði við heim-
ilið.“
Amal segir að í Jerúsalem
sé það í lagi að konur vinni utan
heimilis þótt annars staðar í
Palestínu þyki það ekki gott.
„Ég hefði heldur ekkert hugsað
um að vinna úti nema af því að
konurnar í kringum mig voru
líka útivinnandi. Maðurinn
minn var líka voða stoltur af
mér út á við þótt hann væri það
ekki heima fyrir.“
Spurð hvort síðan hafi allt farið
í steik, segir Amal: „Það var
allan tímann allt í steik. Ef
þetta hefði bara verið slæmt
síðustu tvö árin eða eitthvað
svoleiðis þá hefði ég örugglega
beðið þangað til þetta myndi
lagast en þetta byrjaði strax.
Viðhorf okkar voru mjög ólík
strax í byrjun,“ segir Amal og
bætir því við að hún sé að eðlis-
fari mjög glöð kona og brosi
mikið. „Ég fæddist og ólst upp í
Jerúsalem og var yngst í fjöl-
skyldunni. Allir voru mjög
góðir við mig og byggðu upp
sjálfstraustið hjá mér. Á heim-
ilinu var mér kennt að segja
það sem mér bjó í brjósti og
gagnrýna ef mér fannst það
rétt. Þar var ég aldrei lamin
fyrir að hafa skoðanir,“ segir
hún en þegar hún flutti inn til
eiginmannsins tók annað við.
„Ég mátti ekki gagnrýna neitt,
ekki segja nei, ekki segja að ég
vildi gera eitthvað eða koma
með hugmyndir, af því ég var
„bara“ kona. Það skipti engu
máli þótt ég væri búin að
mennta mig meira en hann því
hann er karlmaður og ég kona
þannig að ég á alltaf að hlusta.“
Amal segist stundum hafa látið
það vera að segja sína skoðun á
málunum en stundum staðið
fast á sínu og þá sérstaklega
þegar dæturnar voru að nálg-
ast unglingsár. „Það þurfti
jafnvel ekki meira en svo að ég
leyfði þeim að fara út að hjóla
en honum fannst það ekki rétt
og gat þá alveg truflast. Það
var mjög mikið um það að hann
yrði fokvondur yfir einhverj-
um svona smáhlutum.“
Amal telur að sumir karl-
menn vilji ekki sýna að þeir
elski eða virði konuna sína því
það beri vott um veiklyndi.
„Maðurinn minn var alltaf í
vondu skapi og það var rosa-
lega erfitt. Ég reyndi að halda
þetta út og tókst það í sautján
ár. Hann lamdi mig oft en þorði
ekki að lemja stelpurnar,“ segir
Amal og heldur áfram: „Hann
reyndi einu sinni að lemja eldri
dóttur mína en ég varð svo reið
að ég hefði frekar dáið en að
láta hann snerta dóttur mína.
Ég sagði honum að ef hann
byrjaði að lemja hana þá myndi
Þér er sagt
að ef þú
gerðir hlut-
ina rétt þá
myndi hann
ekki lemja
þig. Þannig
að þú færð
engan
stuðning
frá fólkinu í
kringum þig
til að láta
hann hætta.
þá var bara úrskurðað að ég væri
fráskilin,“ segir Amal.
„Fyrst eftir að ég fór frá Palest-
ínu var fólkið í kringum okkur í
miklu sjokki því ég yfirgaf Palest-
ínu með fimm börn. Í Palestínu er
það bara þannig að maður fer ekkert
þaðan. Ég var rosalega virk kona í
kvennahreyfingu og pólitík og allt
og einn daginn hvarf ég bara. Vinir
mannsins míns hringdu mikið í mig
og báðu mig að koma til baka,“ segir
hún og bendir á að það séu sömu
virnirnir og hún hafði leitað til áður
en hún flúði. „Ég bað þá um að hjálpa
mér við að halda börnunum eftir
skilnaðinn. Ég sagði þeim að það
væri allt sem ég færi fram á. Þeir
gerðu hins vegar ekki neitt allan
þennan tíma fyrr en ég kom hingað.
Þá fóru þeir að lofa að gera þetta og
hitt til að aðstoða mig svo ég hefði
það betra. Ég treysti því ekki.“
Amal játar að það sem hún gerði
hafi verið stórhættulegt. „Ef ég
hefði farið til baka aftur hefði ég
líklega verið drepin. Það hefði verið
sett upp sem bílslys eða eitthvað
svoleiðis. Það hefði ekkert þurft að
skjóta mig. Þannig að þetta var
rosalega hættulegt enda þorði ég
ekki að fara þangað aftur fyrr en ég
var alveg viss um að hann væri
búinn að gifta sig aftur og eignast
börn með nýju konunni. Ég fór til
Palestínu í fyrra, eftir að hafa verið
hér á landi í tíu ár.“
Næstelsta dóttir Amal fór líka út
á síðasta ári og var hjá pabba sínum
frá maí til desember og var ánægð
með það. „Hann var líka mjög glað-
ur að sjá hana aftur en hann á sitt
líf í dag og er ekkert að hugsa um
að taka við fimm börnum aftur,“
segir Amal sem tókst með tímanum
að slaka á og vera ekki hrædd um
að hann kæmi til að taka þau af
henni. „Ég sagði þeim að ekkert
þeirra færi aftur til Palestínu fyrr
en þau væru orðin átján ára og með
íslenskan ríkisborgararétt því þá
gæti ég bjargað honum eða henni til
baka aftur.“
Amal segir að þar sem börnin
hefðu ekki verið í neinu sambandi
við föður sinn í svo langan tíma þá
hafi orðið „pabbi“ ekki haft neina
þýðingu fyrir þau lengur. „Sam-
skipti milli foreldra og barna þurfa
að vera miklu meira en bara blóð-
tengsl.“
Amal segir yngstu börnin þrjú
hafa saknað pabba síns dálítið til að
byrja með en eftir að þau fóru að
aðlagast hér og eignast vini þá hafi
þau hætt að hugsa um hann.
„Ég lét þau hringja í hann dálítið
til að byrja með en þegar ég fékk
símareikning upp á 137 þúsund út
af því að ég var svo góð að leyfa
börnunum að hringja í pabba, þá
ákvað ég að loka á það. Ég sagði við
krakkana að ef pabbi þeirra vildi
tala við þau þá gæti hann hringt í
þau því hann var með símanúmerið
okkar. En hann gerði það ekki.
Þannig að þá voru öll tengslin búin
milli barnanna og pabba þeirra.“
„Fyrstu fimm árin á Íslandi voru
rosalega erfið. Það voru engin störf
í boði fyrir mig til að byrja með
nema við ræstingu, í fiskvinnslu
eða í bakaríi. Ég vann bæði við
ræstingar og í fiski tólf til þrettán
klukkutíma á dag til að eiga nóg af
mat handa öllum fimm börnunum
auk þess að leigja íbúð. Ég var hjá
bróður mínum frá janúar til apríl
en hann fór svo til Svíþjóðar í júní
þannig að ég var þá alein á Íslandi
án þess að kunna tungumálið, götu-
nöfn eða neitt.“
Amal fannst það dálítið erfitt að
vera með skírteini upp á að vera
menntuð í viðskiptum en fá samt
enga vinnu annars staðar en í fiski.
„Það tók mig fimm ár að læra
íslenskuna nógu vel til að geta farið
í háskólann. Þar fór ég í félagsfræði
og byrjaði þá loks að finna mig
aftur og öðlast meira sjálfstraust.
Fram að því hafði ég mjög lítil sam-
skipti við fólk því ég var bara að
vinna og svo heima að hugsa um
börnin,“ segir Amal en hún tók
félagsfræðina á þremur árum og
útskrifaðist árið 2004. „Þá fékk ég
starf sem fræðslufulltrúi, ráðgjafi
og túlkur hjá Alþjóðahúsinu,“ segir
Amal en hún og börnin hennar
fengu íslenskan ríkisborgararétt
árið 2002 og líður afar vel á Íslandi
í dag.