Tíminn - 20.04.1980, Blaðsíða 2

2
Sunnudagur 20. aprfl 1980
Fáeinar laglegar vísur úr ýmsum áttum:
„Eitthvað með því
ailra versta er að vera
karlmannslaus.’
[ síðasta sunnudags-
blaði var farið nokkrum
orðum um vísnagerð (s-
lendinga og birtar fáein-
ar vísur úr ýmsum áttum.
Ekki var þó nýmælunum
fyrir að fara, því að svo
til allt var þetta alþekkt
meða! þeirra, sem nokk-
uð kunna fyrir sér í þessu
efni. Nýjar vísur, sem af
beztu gerð geta talizt,
verða ekki til á færibandi,
og sumir þeirra, sem
hagorðastir eru, f lika vís-
um sínum jafnvel síður
en hinir, sem óvandlátari
eru. Það vantaði þess
vegna nýjabragðið, því
miður, en hitt hefur líka
sitt gildi að rif ja það upp,
er af miklum hagleik hef-
ur verið fellt í ferskeytlu.
Nú er ekki svo, aö veður og
vindar hafi skolaö neinu nýju á
fjörur siöan á sunnudaginn v ar.
Þess vegna er ekki annars kost-
ur en lita enn til þess, sem fyrir
löngu hefur veriö dregiö á land.
Þaö veröur vonandi virt til
vorkunnar aö sinni, en ef til vill
veröa einhverjir til þess siöar aö
leggja blaöinu til fáeinar vísur,
sem nýrri eru af nálinni.
Viö teflum þá fyrst fram
• skagfirzkri vlsu, og var höfund-
urinn Óllna Jónasdóttir á Sauö-
árkróki:
Mér finnst eitt og annaö bresta
á þaö, sem ég frekast kaus.
En eitthvaö meö þvi allra versta
er aö vera karlmannslaus.
Sumar hafa lengi beöiö brúö-
kaups slns, en þó rætzt úr um
slöir. Þaö geröist, þegar séra
Hallgrimur Jónsson á Hólmum I
Reyöarfiröi gifti Bessastaöa-
bóndanum, Grfmi Thomsen,
systur sína, Jakobinu, komna
drjúgum fram yfir þann aldur,
þegar blómi kvenna er mestur.
Þá orti Páll ólafsson:
Kænn er Hólmaklerkurinn,
karlinn veit, hvaö hlýöir:
Kann aö gylla gömul skinn,
svo gangi þau út um siöir.
Ekki getur annars en öllu
farnaöist skaplega hjá þeim
Bjarni Ásgeirsson
Grlmi og Jakoblnu, þótt bæöi
væru komin fram yfir þann ald-
ur, er ástarbrimi er heitastur.
Um annað hjónaband vitum viö
minna, en fyrir þvi var hraklega
spáö, þótt máski hafi þaö veriö
aö ófyrirsynju. Hitt er vlst og
satt, aö svo kvaö Knútur Þor-
steinsson:
Áform guös þaö undrar mig
Önnu þér aö gifta.
Sá ætlar þó svei mér þig
sinni reiöi aö typta.
í kreppunni upp úr 1930, þótti
enginn maöur meö mönnum á
útisamkomum, nema hann væri
i pokabuxum og meö alpahúfu.
En I þeim hertygjum gátu allir
boriö höfuöiö hátt, þótt annars
væri ekki úr miklu aö moða. Al-
siöa var, aö kvenfólk væri einn-
ig þannig klætt, aö minnsta
kosti þegar feröast var á hest-
um, en samt voru pilsin svo sem
I góöu gildi. Og þó aö kreppa
væri I landi, viröulegrar ættar
úr Wall Street i Ameriku, lét
ungt fólk þaö ekki svo á sig fá,
aö þaö raskaði tiltakanlega
háttum þess. Um þetta kvað
Þura I Garöi:
Pilsahnappa dýra dis
drengir vappa kring um,
pokabuxnakappa kýs
á kærleiks happaþingum.
Hjörleifur á Gilsbakka hafði
aftur á móti sinn fyrirvara um
„kærleiks happaþingin”:
Skúli Guömundsson
Margir hæla ást um of,
ýmsum varö hún byröi.
Nái hún aöeins upp I klof,
er hún iltils viröi.
Og áöur en viö sleppum þess-
um þræöi alveg: Bjarni As-
geirsson alþingismaöur var á
ferö i Skaftártungu, og ekki ör-
grannt um, aö hann þættist sjá
einhvern blæ þess dökkva, sem
minnti hann á vlnþrúgnaþjóöina
suður I Frans. Þess vegna kvaö
hann:
Byigjan margan bar á sand
beint aö faömi svanna.
Eru viöa um okkar iand
augu skipbrotsmanna.
Samtlmis Bjarna voru á þingi
ágæt visnaskáld, svo sem Skúli
Guömundsson og Eirikur
Einarsson frá Hæli, og fleiri all-
vel liötækir. Þessarar leikni
sinnar neyttu menn oft, og þá
ekki slzt I löngum ferðum, sem
farnar voru oft I stjórnmálaer-
indum út um sveitir á þeim ár-
um. Skúli Guömundsson var at-
vinnumálaráðherra á árunum
1938-1939, og bar þá einu sinni
svo til, aö þeir Bjarni fóru sam-
an austur i Skaftafellssýslu á
stjórnarráösbll, sem Arreboe
Clausen ók sem oft endranær.
Skúli Guðmundsson barst jafn-
an lltið á, en Clausen var reifur
aö jafnaöi, hvatur I hreyfingum
og hress i tali. 1 þessari ferö
þeirra þremenninga varö
kveikja aö vlsum, sem hlutu
landsfrægö á sinni tlö. Tilefniö
var misskilningur, sem upp
kom á gististaö á Kirkjubæjar-
klaustri, ef til vill ýktur nokkuö,
og Bjarni Asgeirsson greip hann
á lofti.
Skúli og Clausen komu aö
Klaustri foröum daga.
Þaö, sem skeöi á þessum staö,
þykir skritin saga.
Clausen var meö haröan hatt,
hress I bragöi og glaöur.
Af Skúla hvorki draup né datt,
hann dróst inn berhausaöur.
Kom á fólkiö hálfgert hik,
hattinum Clausen lyfti,
og eftir nokkur augnablik
uröu stjórnarskipti.
Þerna ein til þeirra gekk,
þeim hún sæti velur,
meö Ciausen fór á bezta bekk,
en bilstjórann I felur.
Oft hafa litlar þakkir þáö
þeir, sem haröast púla.
Köld eru jafnan kvennaráö,
Clausen steypti Skúla.
Þeir sem feta stjórnarstig
og stlga I hæstu raöir,
svei mér veröa aö vara sig
aö vera berhausaöir.
ókunnugir undurlétt
öölast valdaljómann.
En enginn heldur stööu og stétt
meö stjórnarhattinn tóman.
Skúla varö ekki oröa vant,
þótt berhausaöur væri. Hann
svaraði Bjarna á þessa leiö:
Þótt hann heföi höfuöfat
og heldur góöar flíkur,
aldrei Bjarna oröiö gat
yfirmanni llkur.
Þaö er ekki, þaö er frá,
þörf á skýringunum.
Stúlkur villast aldrei á
æösta manni og honum.
Varla blandast neinum hugur
um, að Hitler er mesti blóövarg-
ur, sem uppi hefur veriö á þess-
ari öld og þótt lengra væri fariö
aftur I tímann. Þegar heims-
styrjöldin siðari haföi staöiö
f jögur ár og menn teknir að ger-
ast langeygðir eftir þvi, aö
henni lyki, var þessi visa kveö-
in:
Láttu enda ófriöinn,
efldu bræöraiagiö,
dreptu Hitier, drottinn minn,
og djöflinum gefðu hræiö.
Ekki miklu slöar stiknaði hræ
Hitlers á biáli i Berlln. Þannig
rættist sú óskin. Ófriönum lauk,
en efling bræöralagsins fór i
handaskolum hjá oddvitum ver-
aldarinnar, og megum viö enn
af þvi súpa seyðið.
Þegar styrjöldin var úti, var
víöa gengiö I skrokk á þeim,
sem gerst höföu hallir undir
nazista og gengiö erinda þeirra.
Stundum var gengiö vægöar-
laust til verks eins og viöbúiö
var, eftir þá kúgun og óhæfu-
verk, er fólk haföi oröiö aö þola,
og viö bar, að hefndin kom þar
niður, er ekki voru efni til. í
Kaupmannahöfn geröist þaö, aö
Guðmundur Kamban var skot-
inn I veitingahúsi, er hann
tregöaðist aö hlýöa skipunum
manna, sem virðast hafa ætlaö
aö sækja hann til yfirheyrslu.
Þetta þóttu að vonum mikil og
ill tiöindi á Islandi. Jón Þor-
steinsson á Arnarvatni var þá
fjörgamall oröinn og blindur, en
fylgdist ger-lameð öllu sem til
tlöinda bar. Varð honum harla
heitt I hamsi, þegar hann spuröi
vig Guðmundar Kambans,. og
hraut honum af vörum þessi
kempulega vlsa, sem I er fólgin
skírskotun til goöafræöinnar:
Heyr mig, Loki, hvitásbani,
hvar er mistilteinn?
Fá mér blindum fimmtán Dani
fyrir Kamban einn.
Eins og öllum er kunnugt hef-
ur ekkert skipt Islendingum
jafnhastarlega i tvær andstæöar
fylkingar á seinni áratugum og
þátttaka þeirra I Atlantshafs-
bandalaginu og hersetan, sem
fljótt hlauzt af henni, þótt I upp-
hafi væri látið I veöri vaka, aö
hér yröi ekki útlendur her nema
til styrjaldar drægi. Um inn-
göngu tslendinga I Atlantshafs-
bandalagiö áriö 1949 var þessi
vlsa kveöin.
tslendingar eöii tvenn
innst I hjarta bera.
Sumir af þeim eru menn,
aörir iáta þaö vera.
Hér veröur staöar numiö I
þetta skipti, og ættu lesendur
nokkuö aö hafa til þess aö raula
fyrir munni sér um helgina.
—JH.