Fréttablaðið - 05.06.2007, Blaðsíða 45
Hvað gerir þú til að viðhalda góðri heilsu? Viltu taka þátt í forvarnarátaki Frumtaka?
Sendu okkur nokkrar línur í tölvupósti og segðu okkur frá því hvað þú gerir fyrir sjálfa/n þig, - hver er forvörnin þín?
Stundarðu líkamsrækt, hugleiðslu, útivist, borðarðu hollan mat, - já, hvað gerirðu til þess að láta
þér líða vel og viðhalda góðri heilsu?
Sendu stutta lýsingu frá þér í tölvupósti fyrir 17. júní n.k. Vegleg verðlaun eru í boði.
Helgarferð fyrir tvo í boði Icelandair til Parísar.
Þriggja manna dómnefnd velur besta svarið. Í dómnefndinni sitja Guðmundur Björnsson, læknir,
Sigrún Stefánsdóttir, dagskrárstjóri og Björn Leifsson, framkvæmdastjóri.
Úrslit verða tilkynnt 1. júlí n.k.
Það eina sem þú þarft að gera er að senda okkur nokkrar línur um forvörnina þína til frumtok@frumtok.is
Frumtök áskilja sér rétt til að nota það bréf sem verður fyrir valinu í forvarnarátaki sínu.
Forvörnin mín
- vegleg verðlaun
Lífsstílssjúkdómar
Hreyfing
Það eru aðeins tæplega 100 ár frá því
að Íslendingar unnu flest verk með
handafli. Róið var til fiskjar, tún
slegin með orfi og ljá. Samgöngur voru
takmarkaðar, flestir fóru fótgangandi
milli staða, oft yrir fjallvegi og öræfi.
Nú er öldin önnur, tæknin hefur
auðveldað okkur lífið svo um munar.
Eitt mesta heilbrigðisvandamál nútím-
ans er hreyfingarleysi. Nú er talið að
12% ótímabærra dauðsfalla verði fyrst
og fremst vegna hreyfingarleysis.
Það er samfélagsleg skylda okkar að
hugsa vel um heilsu okkar. Reglu-
bundin hreyfing er einn mikilvægasti
þátturinn hvað varðar gott heilsufar.
Þeim tíma sem varið er til hreyfingar
er því vel varið. Ein besta fjárfesting
sem völ er á.
Mataræði - Næring
Offita er hugsanlega alvarlegasta
heilbrigðisvandamál aldarinnar. Ein
ástæða offitufaraldursins er aukin
neysla tilbúins matar og skyndibita.
Þessir réttir eru iðulega með of mikilli
fitu, salti og sykri.
Neysluvenjur þjóðarinnar breytast stöð-
ugt. Með auknu vinnuálagi og aukinni
þátttöku kvenna í atvinnulífinu ver
fjölskyldan æ minni tíma í að mat-
reiða. Þá hefur neysla fisks dregist
saman hér á landi. Rannsóknir sýna
að íslenskar unglingsstúlkur skortir D
vítamín. Þær taka sjaldan lýsi og yfir
skammdegið fá þær ekki D vítamín
frá sólinni. D vítamínskortur getur
valdið beinþynningu síðar á ævinni.
Á Íslandi er nægjanlegt framboð
hollrar fæðu. Nauðsynlegt er að haga
verðlagningu matvæla á þann hátt að
fólk neyti fremur hollrar fæðu. Þá er
brýnt að matur í mötuneytum skóla
og fyrirtækja sé í senn hollur og góður.
Þeim fjölgar stöðugt hér á landi sem
borða aðalmáltíð dagsins utan veggja
heimilisins.
Streita
Streita er flókið vandamál sem erfitt
hefur verið að mæla og meta. Lang-
varandi streita getur verið mjög
hættuleg og haft margs konar skaðleg
áhrif á líkama og sál. Það er tiltölu-
lega stutt síðan læknar áttuðu sig á
tenglsum streitu og líkamlegra sjúk-
dóma.
Á undanförnum árum hefur streita
og áhrif hennar á líkamann verið
rannsökuð víða um heim. Niður-
stöðurnar eiga það sameiginlegt
að langvarandi streita hefur mun
skaðlegri áhrif en áður var talið.
Streita veikir ónæmiskerfið. Streita
getur valdið hjartasjúkdómum. Þeir
sem þjást af streitu eru lengur veikir
en aðrir. Hún getur valdið minnisleysi
og þeir sem þjást af langvarandi streitu
eru svefnsæknari en þeir sem ekki eru
haldnir streitu. Einstaklingar þurfa þó
mismikinn svefn. Segja má að streita
dragi úr lífsgæðum einstaklingsins.
Streita er alvarlegt heilsufarsvandamál.
Íslendingar vinna almennt langan
vinnudag. Fullyrða má að streita sé
svipað heilsufarsvandamál hér á landi
og annars staðar á Vesturlöndum.
Rannsókn sem gerð var hér á Íslandi
sýnir að 88% þeirra sem upplifa
streitu í starfi eru andlega úrvinda
eftir vinnudaginn.
Þó svo að streita sé alvarlegt heilsu-
farsvandamál, eru þó ýmsar leiðir
til að takast á við hana. Í því mætti
nefna slökun og líkamsrækt. En það
sem skiptir þó höfuðmáli er að breyta
daglegu lífi til að forðast þá þætti sem
orsaka of mikla streitu, og að kunnna
listina að njóta lífsins.
Reykingar
Ef 360 Íslendingar létust árlega í
umferðinni, - eða að eitt banaslys yrði
á dag, væri ríkjandi neyðarástand. Ef
360 Íslendingar létust árlega í vinnu-
slysum, yrði gripið til víðtækra varnar-
aðgerða. Ef 360 Íslendingar létust
árlega vegna hjálparstarfa erlendis,
yrði þessari starfsemi hætt og fólkið
kallað heim.
Staðreyndin er hins vegar sú að 370
Íslendingar látast árlega vegna tóbaks-
reykinga. Helming dauðsfallanna má
rekja til hjarta og æðasjúkdóma.
Með því að takmarka reykingar eins
og unnt er og grípa til margháttaðra
aðgerða til að fá fólk til að hætta að
reykja, má spara gríðarlegar fjárhæðir
í heilsbrigðiskerfinu. Þessa peninga
má nýta á annan hátt, t.d. til forvarna
og fræðslu og í baráttuna gegn fíkni-
efnavandanum.
Hvert og eitt okkar ber ábyrgð á
heilsu sinni. Það er því góð ákvörðun,
ákvörðun sem stuðlar að heilbrigðara
og betra lífi, að reykja ekki eða að
hætta að reykja.
Látum reykingar heyra sögunni til.