Fréttablaðið - 03.12.2007, Blaðsíða 22

22 3. desember 2007 MÁNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Björn Þór Sigbjörnsson, Kristján Hjálmarsson og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
issn 1670-3871
Pósthúsið - S: 585 8300 - www.posthusid.is
Nú þegar farið er að myrkva úti viljum við vinsamlega minna
íbúa á að hafa kveikt á útiljósum við heimili sín til að
auðvelda blaðberum Fréttablaðsins aðgengi að lúgu.
Munum eftir útiljósunum !
Fyrirfram þakkir, dreifing Fréttablaðsins
Einn af öðrum hafa þeir horfið úr starfi með vansæmd,
nýkónarnir í stjórn Bush sem öttu
Bandaríkjamönnum út í hernaðar-
foraðið í Írak sem hvorki er hægt
að sigra né tapa heldur bara
sökkva, hægt og örugglega. Það
eina rétta sem Donald Rumsfeld
slampaðist á að gera á endemis-
ferli sínum sem varnarmálaráð-
herra var að láta kveðja heim
herinn héðan af Íslandi – þó
vissulega megi finna til með því
fólki sem mátti fara héðan og til
Írak – það var farið að varða við
þjóðaröryggi að tengjast um of
þeim hatrömmu öflum sem ráðið
hafa ferð í Bandaríkjunum
seinustu árin. Og meðreiðarsvein-
arnir eru flestir horfnir líka fyrr
en þeir ætluðu sér, nú síðast John
Howard í Ástralíu. Eiginlega eru
þeir bara einir eftir, Dick Cheney
og George Bush yngri – og Björn
Bjarnason.
„Það er urgur í heimamönnum“
Í síðustu stjórn höfðu sjálfstæðis-
menn lítinn hægri flokk að styðjast
við, svona eins og Kristilegir
demókratar hafa löngum haft í
Þýskalandi og kallast Frjálsir
demókratar – það voru góðu
dagarnir. Og nú er einhver urgur.
Svo mjög raunar að eindregnasta
stjórnarandstaðan virðist vera í
Sjálfstæðisflokknum um þessar
mundir. Vinstri græn eru með
hugann við baráttumál sitt að fá að
flytja sem lengstar ræður sem
oftast á þingi en formaður Fram-
sóknarflokksins stígur einkum í
pontu til að flytja einhvers konar
ávarp Fjallkonunnar.
Sjálfstæðisflokkurinn er stór og
samsettur og þetta er ekki í fyrsta
sinn sem vart verður mikillar
andstöðu þar við samstarf
flokksins við öfl vinstra megin við
sig. Á árum Nýsköpunarstjórnar-
innar voru nokkrir þingmenn úr
röðum gildra bænda sem harðneit-
uðu að styðja þetta samstarf við
bæjarradikalana. Og á sínum tíma
klofnaði flokkurinn þegar Gunnar
Thoroddsen hjó á undarlega
rammsnúinn hnút sem forysta
flokksins hafði flækt sig í.
Engum dylst að hávær öfl innan
flokksins eru andvíg núverandi
stjórnarsamstarfi. Einkum virðist
þetta eiga við um fólk þar í sveit
sem gert hefur Davíð Oddsson að
leiðtoga lífs síns og er óánægt með
hlut hans í landstjórninni, en eins
og kunnugt er þá biðu hans sömu
stjórnmálaleg örlög og annarra
þeirra sem gerðust of leiðitamir
klerkastjórninni í Washington. Í
þeirri sveit hefur Morgunblaðið
verið mest áberandi – eða öllu
heldur dálkarnir sem gáfaðir menn
telja skrifaða af ritstjóra blaðsins
og mun þá einkum rýnt í z-notkun,
sem er einmitt bókstafur sem
hæfir sérlega vel fylgismönnum
Davíðs. Morgunblaðið er stundum
eins og flokksmálgagn án flokks.
En við þessu er náttúrlega
ekkert að segja. Eigendur blaðsins
virða eflaust þá stefnu að fetta
ekki fingur út í stjórnmálaskrif
þess og við sjáum merki um að
Mogginn er kannski fyrst og
fremst málgagn starfsmanna
sinna, gamalla og nýrra: einn
vitnisburðurinn var á dögunum
þegar Jónas Hallgrímsson átti
200 ára afmæli og blaðið birti
leiðara þar sem þjóðinni voru
færðar þær fréttir að Matthías
Johannessen væri þjóðskáld, og
svo var vitnað í ljóð eftir hann
svo að ekki þurfti frekari
vitnanna við um það hver
arftakinn væri.
Blaðið fer með öðrum orðum
sínar eigin leiðir. Og allt gott um
það. Það talar máli þeirra sem
andvígir eru stjórnarsamstarfi
Sjálfstæðisflokks og Samfylking-
ar. Og hefur löngum fylgt að
málum þeim armi flokksins sem
nefna mætti Íslandsdeild
Repúblíkanaflokksins.
Til of mikils mælst?
Ætli Björn Bjarnason megi ekki
teljast leiðtogi þess félagsskapar?
Nú hefur hann sem ráðherra kosið
að gera opinberlega lítið úr þeim
mikla áfanga að raunveruleg leit
fór fram í flugvél þar sem grunur
hefur leikið á að hafi flutt fanga
fyrir bandarísk yfirvöld, en
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
utanríkisráðherra hafði lýst yfir
eindregnum vilja til þess að slík
leit færi fram og ráðuneytisstjóri í
utanríkisráðuneytinu hafði rætt
um þessi mál við undirmenn
dómsmálaráðherra. Björn
þvertekur fyrir að leitað hafi verið
að föngum og er á honum að skilja
að rækileg leit – eins og þarna fór
fram þar sem farið var fram á að
opnuð yrðu ýmis hólf – hafi verið
alsiða. Hvað sem því tali líður
hljóta Bandaríkjamenn nú að hafa
fengið ótvíræð skilaboð um að
millilendingar hér á landi í
fangaflugi verði ekki liðið.
Sumsé stjórnarandstaðan. Þótt
sjálfstæðismenn tali stundum um
glundroða í röðum vinstri manna
þá hafa þeir sjálfir vissa hefð
fyrir slíku. En er til of mikils
mælst af flokknum að hann hafi
stjórnarandstæðingana sína utan
stjórnar?
Stjórnarandstaðan
UMRÆÐAN
Breytingar á þingsköpum
Hér er mikill ys og þys út af litlu tilefni,“ sagði Kristinn H. Gunnar-
son, formaður þingflokks Frjálslynda
flokksins, við umræður á Alþingi um ný
þingskaparlög sem gera ráð fyrir því að
horfið verði frá ótakmarkaðri umræðu
við aðra og þriðju umræðu um laga-
frumvörp. Fyrir sitt leyti hafði þing-
flokkur VG minnt á að á undanförnum
tveimur áratugum hefði einvörðungu
orðið verulega löng umræða um EES-samninginn,
sem ýmsir töldu að stæðist ekki stjórnarskrá Íslands,
Kárahnjúkavirkjun, Vatnalögin, einkarekinn
upplýsingagrunn um heilsufarsupplýsingar, einka-
væðingu Landsímans og hlutafélagavæðingu
Ríkisútvarpsins. Einhverju kann ég að gleyma en
mergurinn málsins er sá að þetta eru ekki mörg mál.
Þetta eru hins vegar hitamál okkar samtíðar.
Var löng umræða um þessi mál til ills? Á Kristni H.
Gunnarssynni var að skilja að hún hefði verið til
einskis. Allavega umræðan um Ríkisútvarpið, sem
verið hefði „síðasta málþóf sem hér fór fram… og þá
gafst stjórnarandstaðan upp í því málþófi. Hún gafst
upp á þriðja degi.“ Þarna reynist Kristinn H.
Gunnarsson nokkuð seinheppinn. Staðreyndin er sú
að stjórnarfrumvarp um breytingar á rekstrarformi
Ríkisútvarpsins kom fram í þrígang á síðasta
kjörtímabili, fyrst um sameignarfélag, þá um
hlutafélag og að lokum um opinbert hlutafé-
lag. Það var samdóma álit allra að stöðugt tók
málið framförum. Hvers vegna gerðist
þetta? Vegna andstöðu á þingi, langrar og
ítarlegrar umræðu.
Í rauninni er rangt að kalla allar slíkar
umræður málþóf. Stuðningur við langar
umræður hefur komið úr óvæntum áttum, til
dæmis frá Ómari R. Valdimarssyni, um langt
skeið upplýsingafulltrúa Alcoa. Hann segir á
bloggi sínu að það sé beinlínis hættulegt
lýðræðinu að stytta ræðutíma á Alþingi:
„Með því að koma í veg fyrir að þingmenn geti staðið
fyrir málþófi er verið að kippa einni stoð undan
lýðræðinu. Af hverju? Jú, því að það er stundum sem
þingmönnum tekst að vekja athygli á málum með
málþófi, sem annars myndu rúlla í gegnum þingið
nokkurn veginn athugasemdalaust. Með málþófi eru
þingmenn líklegri til þess að vekja athygli fjölmiðla á
málum, sem síðan kveikja í almenningi. Sé almenn-
ingur einhverju ákveðnu máli mótfallinn, eftir að
hafa fengið kynningu á því í gegnum fjölmiðla og
hugsanlega með því að afla sér frekari upplýsinga í
gegnum t.d. netið, er líklegt að fólk láti óánægju sína
í ljós með þeim hætti að þingheimur taki eftir. Aldrei
þessu vant styð ég því VG.“ Það er nefnilega það.
Höfundur er formaður þingflokks VG.
Seinheppinn Kristinn
ÖGMUNDUR JÓNASSON
Stjórnmálaástandið
U
mburðarlyndi og siðgæðisvitund verður ekki til í
tómarúmi. Við þurfum að ræða gildi okkar og fræðast
um sjónarmið annarra til að þroska með okkur lífs-
viðhorf sem við byggjum ákvarðanir okkar á. Þetta
mótunarferli byrjar strax á unga aldri og er marg-
breytilegt. Auðvitað hafa foreldrar mikil áhrif á börn sín enda
traust alla jafna mikið þar á milli. En stofnanir hins opinbera,
sem hafa freklega tekið að sér stórt hlutverk í uppeldi ungs fólks,
gegna einnig stóru hlutverki.
Það er jákvætt sem fram kemur í nýju frumvarpi Þorgerð-
ar Katrínar Gunnarsdóttur menntamálaráðherra að ekki verði
lengur talað um að starfshættir skóla mótist af kristilegu sið-
gæði. Er þess í stað vísað til jafnréttis, ábyrgðar, umhyggju, sátt-
fýsi og virðingar fyrir manngildum. Nauðsynlegt er að taka tillit
til hvers einasta einstaklings í hinu opinbera skólakerfi.
Trúfrelsið snýst ekki bara um rétt manna til að iðka sína trú.
Það snýst líka um rétt fólks til að vera laust undan trúboði ann-
arra kjósi það svo. Í raun má segja að brotið sé á þeim rétti í dag.
Vissulega er hverjum Íslendingi frjálst að greiða sóknargjöld til
þess trúfélags sem hann kýs eða sleppa því, en þá renna greiðsl-
ur til Háskóla Íslands. Hins vegar greiða allir skattgreiðendur,
hverrar trúar sem þeir eru, laun presta þjóðkirkjunnar. Hægt er
að líta á það sem brot á mannréttindum.
Mannréttindi snúast ekki um meirihluta eða minnihluta eins og
sumir virðast halda. Mannréttindi eru bundin við hvern og einn
einstakling og eru algild. Þó að meirihluti íslensku þjóðarinnar
aðhyllist kristna trú er ekki hægt að neyða alla til að taka þátt í
boðun hennar. Í mannréttindakafla stjórnarskrárinnar felst ein-
mitt vörn minnihlutans gegn ofríki meirihlutans.
Biskup Íslands sagði í kvöldfréttum Sjónvarpsins fyrir helgi
að hörð atlaga væri nú gerð að áhrifum kristni og kirkju í skólum
landsins. Andstæðingar trúarinnar væru duglegir og foreldrar
sem aðhylltust kristna trú ættu að láta í sér heyra og láta ekki
hrekja sig út.
Bjarni Jónsson, varaformaður Siðmenntar, benti réttilega á að
þetta væri ekki spurning um magn eða fjölda. Þetta er spurn-
ing um rétt hvers og eins einstaklings. Hvorki Siðmennt né aðrir,
sem hafa bent á stöðu þjóðkirkjunnar innan menntastofnana,
vilja trúna út. Trúarbragðafræðsla á rétt á sér í skólum eins og
önnur fræðsla. Þannig lærum við að þekkja viðhorf og lífsgildi
annarra. Dauðhreinsun á trúarbrögðum er ekki lausnin. Þá er
hægt að fræðast um jólin og páskana eins og hátíðir annarra trú-
arbragða en kristinnar.
Trúaruppeldi á hins vegar að vera á höndum foreldra en ekki
skólanna. Það á ekki að setja börn og forráðamenn þeirra í erfiða
stöðu þegar velja skal hvort barnið taki þátt í trúarlegu starfi eða
ekki. Utan skólatíma hafa foreldrar val um að sækja fjölbreytta
dagskrá þjóðkirkjunnar með börnum sínum. Æskulýðsstarf
kirkjunnar er öflugt og þar starfa fjölmargir frábærir prestar
sem hafa mikið fram að færa.
Það er rétt að flestir Íslendingar tilheyra þjóðkirkjunni. Starf
kirkjunnar er síst minna mikilvægt í dag en áður. Boðskapur
trúarinnar fær fólk til að staldra við og íhuga gildi sín. Sá boð-
skapur á erindi við börn með milligöngu foreldra en ekki opin-
berra stofnana.
Kristna trú á ekki að boða í opinberum skólum.
Trúaruppeldi
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON SKRIFAR
GUÐMUNDUR ANDRI THORSSON
Í DAG |
Þáttur kvenna
Svo virðist sem Egill Helgason sé
farinn að taka mark á þeirri gagnrýni
sem hann hefur fengið frá femínist-
um síðustu vikur, að minnsta kosti
ef marka má gestaval og umræðu-
efni í Silfri Egils í gær. Meðal gesta
voru þingkonurnar Kolbrún
Halldórsdóttir og Guð-
finna Bjarnadóttir sem og
Margrét Pála Ólafsdóttir
höfundur Hjallastefnunnar.
Ekki voru aðeins óvenju
margar konur viðmælendur
í þættinum í gær heldur var
líka eytt óvenju löngum
tíma í spjall um stöðu
kvenna, kynhlutverkin
og svo mætti lengi
telja.
En ekki hægrimanna?
Agli tókst þó að ergja að minnsta
kosti einn. Sá heitir Andrés Magnús-
son, sem kvartar á bloggsíðu sinni
yfir því að Egill hafi sniðgengið heilan
þjóðfélagshóp í þætti sínum. „Hvern-
ig stendur á því að ekki var einn ein-
asti viðmælandi þarna, hægra megin
við miðju?“ spyr hann. Í þættinum
var þó eins og áður segir flokks-
systir hans úr Sjálfstæðisflokkn-
um, Guðfinna Bjarnadóttir, og
einnig Jón Magnússon, sem seint
verður talinn vinstrisinnaður.
Andrés dregur raunar í land
í athugasemdakerfinu. Jón
Magnússon sé hægrimað-
ur, þó ekki mikill. En alls
ekki Guðfinna.
Hettupeysumaður í háskóla
Jón Örn Guðbjartsson, fyrrverandi
fréttamaður Stöðvar 2, hefur verið
ráðinn sviðsstjóri markaðs- og
samskiptasviðs Háskóla Íslands.
Aðalsmerki Jóns á skjánum var brún
hettupeysa sem skrýddi hann jafnan í
útsendingu, við misjafnar undirtektir.
Peysan var þó víðs fjarri við
vígslu Háskólatorgs á
laugardag þar sem Jón
Örn arkaði prúðbúinn
um nýtt gólfið.
kristjan@frettabladid.is
/stigur@frettabladid.is