Fréttablaðið - 05.12.2007, Blaðsíða 20

20 5. desember 2007 MIÐVIKUDAGUR
> Gengi Bandaríkjadals 1. desember hvers árs síðastliðinn
áratug.
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07
71 kr.
110 kr.
61 kr.
Svona erum við
fréttir og fróðleikur
Vladimír Pútín Rússlands-
forseta varð að ósk sinni
er rússneskir kjósendur
tryggðu flokki hans, Sam-
einuðu Rússlandi, öll völd
á þingi. Hann hefur sagzt
munu víkja úr sæti forseta
í vor, en enn er óljóst hvað
hann hyggst annars fyrir.
Öruggt virðist aðeins eitt:
Pútín ætlar sér ekki láta
völdin af hendi.
Í sjónvarpsávarpi sínu eftir að
úrslit voru kunngjörð í þingkosn-
ingunum á sunnudag fagnaði Pútín
velgengni flokks síns og sagðist
líta á hana sem stuðningsyfirlýs-
ingu þjóðarinnar við völd sín og
stefnu. Hann lét þó enn ekkert uppi
um hvað hann hygðist sjálfur
fyrir.
Samkvæmt stjórnarskrá má
sami maður ekki gegna forseta-
embættinu þrjú kjörtímabil í röð.
Pútín hefur ekki viljað láta breyta
stjórnarskránni til að þetta ákvæði
standi ekki í vegi fyrir því að hann
haldi óslitið áfram um valdataum-
ana sem forseti. Því mun hann
víkja úr embættinu í vor. Hann
hefur gefið í skyn að hann kynni að
gerast forsætisráðherra, en til þess
hefur hann ótvírætt umboð með
mikinn þingmeirihluta að baki sér.
Í ávarpinu brást Pútín ekki með
einu orði við hinni alvarlegu gagn-
rýni sem höfð hefur verið í frammi
á framkvæmd kosninganna af
hálfu talsmanna stjórnarandstöðu-
afla í Rússlandi og þeirra fáu vest-
rænu kosningaeftirlitsmanna sem
fengu að fylgjast með á vettvangi.
Áform Pútíns ættu þó að skýrast
fljótlega. Sameinað Rússland ætlar
að halda flokksþing 17. desember,
en aðalverkefni þess verður að
útnefna frambjóðanda fyrir for-
setakosningarnar.
Helztu valkostir Pútíns í stöð-
unni eru eftirfarandi.
Forsætisráðherra-valkosturinn
Meirihluti Rússa styður Pútín.
Hann leiddi sjálfur framboðslista
stjórnmálaflokks síns, Sameinaðs
Rússlands, í þingkosningunum á
sunnudag, en hann fékk 64 prósent
atkvæða og 70 prósent þingsæta.
Með þennan sterka meirihluta að
baki sér – sem er nógu stór til að
ákveða stjórnarskrárbreytingar –
hefði Pútín ótvírætt umboð til valda
ef hann skyldi ákveða að setjast í
stól forsætisráðherra. Hver svo
sem kjörinn yrði í forsetaembættið
í marz stæði í skugga Pútíns.
Hugsanlegt væri þar að auki að
stjórnarskránni yrði breytt þannig
að valdheimildir væru færðar frá
forsetanum til forsætisráðherrans.
Talsmaður forsetaembættisins í
Kreml, Dímítrí Peskov, útilokar
þetta þó, að því er fréttavefur Der
Spiegel hefur eftir honum: „Það má
ekki snerta stjórnarskrána.“
Forseta-valkosturinn
Hér er gert ráð fyrir að Pútín verði
aðeins forsætisráðherra um
skamma hríð. Í forsetakosningun-
um 2. marz lætur hann kjósa lepp
sinn í embættið. Sá segi hins vegar
fljótlega af sér, til dæmis „af heilsu-
farsástæðum“. Samkvæmt stjórn-
arskrá tekur forsætisráðherrann
þá sjálfkrafa við embættisskyldum
forseta.
Pútín yrði þá aftur orðinn forseti,
án þess að snerta við stjórnar-
skránni. Í framhaldinu gæti hann
löglega látið kjósa sig forseta til
tveggja kjörtímabila til viðbótar.
Stjórnarskráin bannar aðeins að
sami maður gegni embættinu þrjú
kjörtímabil í röð. Eini gallinn við
þessa áætlun – frá hans bæjardyrum
séð – er að Pútín þarf að finna mann
í forsetaembættið sem er nógu trúr
honum til að víkja úr embættinu
þegar það hentar Pútín.
„Gasprom-valkosturinn“
Ef Pútín skyldi telja pólitískum
metnaði sínum fullnægt hefði hann
kost á því að gerast stjórnandi rík-
isfyrirtækis eins og Gasprom,
stærsta jarðgasvinnslu- og dreif-
ingarfyrirtækis heims, og þéna
með því miklu meira fé en hann
gæti sem virkur stjórnmálamaður.
„Það er sennilegt, að Pútín vilji
verða að ólígarka,“ hefur fréttavef-
ur Spiegel eftir Georgí Satarov,
yfirmanni stjórnmálarannsókna-
stofnunarinnar Indem í Moskvu.
Pútín hefur sjálfur að vísu gefið í
skyn að vilja setjast í stól forsætis-
ráðherra. Satarov gefur þó ekki
mikið fyrir þau orð hans: „Tungan
er gefin njósnara til að dylja raun-
verulegar ætlanir sínar.“
„Stalín-valkosturinn“
Maðurinn sem stjórnar að tjalda-
baki: það er hlutverk Pútíns sam-
kvæmt þessum valkosti. Sögulegt
fordæmi fyrir því er Deng Xiaop-
ing, sem á valdaferli sínum í kín-
verska kommúnistaflokknum
gegndi engu háu formlegu embætti
á vegum ríkisins en hélt fast um
valdatauma landsins fram á elliár.
Hugsanlega stefnir Pútín að því að
koma sér í hliðstæða stöðu í Rúss-
landi.
Þá kæmi sér vel fyrir hann það
gagnasafn, sem sagt er að hann
hafi, með afhjúpandi upplýsingum
um flesta stjórnmálamenn lands-
ins. Enginn myndi voga sér að
hafna ráði hans. Stjórnarandstæð-
ingurinn Vladimír Rysjkov nefnir
dæmi um slíkt úr sögu eigin lands:
„Stalín drottnaði yfir Sovétríkjun-
um án þess að hafa nokkurt ríkis-
embætti. Hann var bara flokks-
leiðtogi.“
Kreml-talsmaðurinn Dímítrí
Peskov vill halda öllu opnu: „Pútín
er af stjórnmálamanni að vera
mjög ungur og orkumikill. Það er
augljóst að hann vill áfram hafa
áhrif – við vitum bara ekki enn
með hvaða hætti.“
LEIÐTOGINN Í KREML Pútín segir kosningasigur Sameinaðs Rússlands staðfesta
stuðning Rússa við völd sín og stefnu. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Fyrirætlanir Pútíns enn á huldu
FRÉTTASKÝRING
AUÐUNN ARNÓRSSON
audunn@frettabladid.is
Þrettánda
Loftslagsþing
aðildarríkja
Rammasamn-
ings Sameinuðu
þjóðanna um
loftslagsbreyt-
ingar hófst á
Balí í Indónesíu
í fyrradag. Hugi
Ólafsson er
skrifstofustjóri í
umhverfisráðu-
neytinu.
Um hvaða atriði
er ágreiningur?
Nokkuð gott samkomulag er um
að efla þurfi aðgerðir frá því sem
nú er en skiptar skoðanir um leiðir
og kannski mestur ágreiningur um
aðkomu þróunarríkjanna, hvernig
og hvenær þau komi inn.
Hverjar eru hugmyndirnar í stuttu
máli?
Þróuð ríki vilja hefja víðtækar
samningaviðræður strax þar sem öll
ríki koma að borðinu en ört vaxandi
þróunarríki eins og Kína og Indland
taki á sig einhverjar skuldbindingar
þó að þær verði ekki sambærilegar
við það sem ríku löndin hafa. Þró-
unarríkin telja að þau þurfi miklu
meiri aðstoð frá ríku löndunum ef
þau eigi að haga sínum efnahags-
vexti á loftslagsvænni hátt.
SPURT & SVARAÐ
LOFTSLAGSÞINGIÐ Á BALÍ
Þróunarríkin
vilja meiri aðstoð
HUGI ÓLAFSSON
Skrifstofustjóri í
umhverfisráðuneyt-
inu.
Stjórnmálaflokkurinn Sameinað
Rússland, sem eftir þingkosningarnar
á sunnudag ræður yfir 315 af 450
þingsætum í Dúmunni, neðri deild
rússneska þingsins, var stofnaður
í apríl 2001 og skilgreinir sig oftast
sem miðjuflokk.
Flokkurinn styður Vladimír Pútín
forseta og er oft kallaður Kremlverja-
flokkurinn. Hann varð til við samruna
flokkanna Föðurland-Allt Rússland
og Einingarflokks Rússlands.
Stórstíga fylgisaukningu Samein-
aðs Rússlands rekja stjórnmálaskýr-
endur að mestu til persónuvinsælda
Pútíns, auk þess sem talsmenn
fárra annarra flokka fá að tjá sig í
fjölmiðlum landsins.
Flokkurinn ræður yfir meirihluta í
efri deild þingsins, 88 sætum af 178.
FLOKKURINN „SAMEINAÐ RÚSSLAND“
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
Vantrú hefur verið mikið til umfjöllunar að undanförnu
og gagnrýni félagsmanna á margar þær hefðir sem
fylgja kristnu samfélagi. Sumir hafa talað um aðför
þeirra að kristinni trú. Sumir vildu meina að þeir
væru andsnúnir jólahaldi og því að haldin væru lítil
jól.
Hvað er Vantrú?
Vantrú er félag trúleysingja sem stofnað var lögform-
lega á haustmánuðum 2004. Árið áður hafði verið
komið á laggirnar vefriti með sama nafni en þar voru
trúmál sérstaklega til umræðu frá sjónarhóli trúleys-
ingja. Var þá í framhaldinu stofnað óformlegt félag en
félagsmönnum fór fljótlega ört fjölgandi.
Markmið félagsins er að berjast gegn boðun
hindurvitna í samfélaginu, eins og segir á
vefsíðunni. Vantrúarmenn líta á kristni sem
hindurvitni og gagnrýna málsvara hennar oft
um að taka eingöngu hið jákvæða úr kristni-
sögunni en sópa því illa undir teppi. Þessu markmiði hyggj-
ast Vantrúarmenn ná með öflugri netútgáfu, blaðaskrifum,
fyrirlestrum og rökræðum.
Hvað finnst þeim um kristnihald?
Þeir eru ekki á móti kristni né þeim sem aðhyllast kristna
trú en þeir berjast gegn trúboði í skólum og leikskólum.
Eins eru þeir ósáttir við stöðu trúmála í dag hér á landi
og segja kristni gnæfa yfir aðrar lífsskoðanir í krafti
hefðar og sögu sem þeir segja ekki standast mikla rýni.
Þeir eru ekki mótfallnir kristnum hátíðarhöldum.
Fyrir hverju hafa þeir staðið?
Þeir voru með bingó á Austurvelli föstudaginn langa,
þeir halda fyrirlestur á þemadögum í framhaldsskólum
og hafa verið ötulir við greinaskrif og umræðu um
málefni sín svo eftir er tekið í samfélaginu. Þeir eru
ekki tengdir Siðmennt, sem er félag siðrænna húman-
ista á Íslandi.
FBL-GREINING: VANTRÚ – FÉLAG TRÚLEYSINGJA
Ekki á móti kristnum hátíðarhöldum