Fréttablaðið - 06.01.2008, Qupperneq 10

10 6. janúar 2008 SUNNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Á söguloftinu í Landnámssetrinu í
Borgarfirði verður frumsýnt í dag kl.
16 leikritið Brák eftir Brynhildi Guð-
jónsdóttur.
Hefð hefur skapast á Landnáms-
setrinu fyrir því að listamenn beri þar
á borð sín eigin verk og kemur Brák
sem næsta verk á eftir Mr. Skalla-
grímssyni eftir Benedikt Erlingsson.
„Þetta er verk sem ég tek að mér að
semja fyrir Söguloftið að beiðni Kjart-
ans Ragnarssonar og Sigríðar, Mar-
grétar Guðmundsdóttur og ákveðið
var að umfjöllunarefnið yrði Þorgerð-
ur Brák, fóstra Egils Skallagríms-
sonar,“ segir Brynhildur Guðjóns-
dóttir leikkona, en þetta er frumraun
hennar sem leikritaskáld. „Þorgerði
Brák er lýst svo að hún var mikil fyrir
sér, sterk sem karlar og fjölkunnug
mjög,“ útskýrir Brynhildur.
„Þetta er engin smá lýsing því
konum í fornsögunum er yfirleitt
bara lýst í útliti. Af Þorgerði gustaði
og Skallagrímur Kveldúlfsson vík-
ingurinn gat ekki haft þessa konu ná-
lægt sér. Skallagrímur ætlar að drepa
Egil en þá horfir ambáttin í augu hús-
bónda síns og ávarpar hann og ávítar
og þverbrýtur þannig reglur karla-
samfélagssins með því að hreinlega
tala við karlinn fyrir framan alla. Hún
bjargar Agli en lætur líf sitt í staðinn
og sýnir þannig af sér þann hetjuskap
sem aðeins mestu kappar Íslendinga-
sagnana eiga um sig ritaðan,“ bætir
Brynhildur við.
Hún segir aðdragandann að leik-
ritinu hafa verið langan og strangan
enda aðrar áherslur við skrifin en
við að leika. Hún er þó ekki ókunnug
skrifum eftir háskólanám í frönskum
bókmenntum en mikil vinna fór í að
viða að sér efni til að byggja persónu
Þorgerðar Brákar á. „Heimildir um
hana eru rýrar, rétt um lúkufylli af
upplýsingum í Egilssögu. Ég fer því
vítt í að viða að mér og er búin að lesa
Íslendingasögurnar og fornaldarsög-
ur Norðurlanda. Jafnframt skoða ég
þrælahald á landnámsöld og leita í
írska annála, hversu margir þrælar
voru teknir og hvað þeir kunnu.“
Brynhildur útskýrir að samkvæmt
DNA-rannsóknum hafi þriðjung-
ur landsmanna á landnámsöld verið
keltneskar konur, sem hljóti að hafa
haft áhrif því meðan Ísland var að
byggjast hafði blómstrað menningar-
samfélag á Írlandi í mörg hundruð
ár. „Þeir voru farnir að yrkja undir
bragar háttum sem komu ekki fram á
Íslandi fyrr en með Agli Skallagríms-
syni. Þar var fólk læst og skrifandi og
menn gengu í skáldaskóla til að telj-
ast fullgild skáld. Þetta var merki-
legt fólk sem kom hingað til Íslands
sem þrælar, annað en þessir norsku
ræflar sem flúðu land sitt. Ekki voru
þeir að yrkja í Noregi!“
Atli Rafn Steinarsson leikstýrir
verkinu og í sameiningu tálguðu þau
efnið niður í tveggja tíma sýningu og
settu saman hóp fólks sér til aðstoðar.
Pétur Grétarsson semur tónlist, Stígur
Steinþórsson sér um leikmynd, Þór-
unn María Jónsdóttir gerir búninginn
og Jóhann Bjarni Pálmarsson er lýsir.
„Við erum djörf, sprengjum upp ný-
árið og frumsýnum á þrettándanum,“
segir Brynhildur og hlakkar til að sýna
fólki hvað í Þorgerði Brák bjó.
„Hún er æði! Ef hennar hefði ekki
notið við ættum við ekki skáldskap
Egils og það þurfti líka enga smá
manneskju til að ala hann upp.“
rt@frettabladid.is
BRYNHILDUR GUÐJÓNSDÓTTIR: FRUMSÝNIR VERK SITT BRÁK Á SÖGULOFTINU
Sterk sem karlar og fjölkunnug
FRUMRAUN Brynhildur Guðjónsdóttir í hlutverki Þorgerðar Brákar. Hún er einnig höfundur verksins og er þetta frumraun Brynhildar sem leik-
skáld. MYND/BJARNI GRÍMSSON
MERKISATBURÐIR
1902 Fyrsti grímudansleikurinn
í Reykjavík er haldinn.
1923 Halldór Kiljan Marie Pierre
Laxness er skírður og
fermdur og gerður með-
limur í heilagri kaþólskri
kirkju.
1945 George Bush giftist Bar-
böru Pierce.
1949 Ljósmæðraskólinn og
fæðingardeild flytja í
ný reist hús á lóð Land-
spítalans.
1968 Rannsóknarstöð Harta-
verndar í Reykjavík er
formlega tekin í notkun.
1993 Jón Páll Sigmarsson afl-
raunamaður andast.
1994 Nancy Kerrigan skauta-
drottning verður fyrir árás
lífvarða Tonyu Harding.
Katrín mikla lést þennan dag,
67 ára að aldri. Hún var fædd í
Þýskalandi 1729 og giftist Pétri
III Rússakeisara aðeins fimmt-
án ára gömul. Hjónabandið var
ekki farsælt og átti Pétur sér allt-
af ástkonu og bjó með henni en
þó eignuðust þau hjónin einn
son. Katrín var ákveðin kona,
lærði strax rússnesku og fylgdist
vel með því sem var að gerast í
landinu og eins annars staðar í
Evrópu. Árið 1962 var hún gerð
að hæstráðanda í Rússlandi í
fjarveru Péturs, sem var sagður
hálf feginn að losna undan krúnunni og fór ein-
ungis fram á rólegt sveitasetur og nægar birgð-
ir af vindlum og víni. Hann var drepinn hálfu
ári síðar. Sjálf átti Katrín marga elskhuga og var
gjafmild og rausnarleg við þá
og eftir að sambandi hennar
við Grigori Alexandrovich Pot-
emkin lauk aðstoðaði hann
hana við val á elskhugum eftir
líkam legum burðum og gáfna-
fari. Einn af elskhugum sínum,
Stanislaw Poniatowski, gerði
Katrín að stjórnanda Póllands.
Katrín var harðsnúin við son
sinn og reyndi að útiloka hann
frá valdastörfum, hún horfði
framhjá spillingu í hirð sinni
og var sjálf sökuð um aðild að
morðum á ýmsum sem ásæld-
ust krúnuna. Aldrei var sönnuð á hana aðild að
morðinu á eiginmanni sínum Pétri en hún gerði
heldur ekkert til að refsa þeim sem áttu sök á
dauða hans heldur hækkaði þá í tign.
ÞETTA GERÐIST: 6. JANÚAR 1796
Katrín mikla Rússakeisaraynja léstNIGELLA LAWSON MATREIÐSLU-KONA ER 47 ÁRA
„Ég smakka aldrei vínið
fyrst þegar ég fer út að
borða á veitingastöðum,
ég bið bara þjóninn um að
hella í glasið.“
Nigella Lawson var blaðamað-
ur á Sunday Times þegar hún
skrifaði sína fyrstu matreiðslu-
bók árið 1998 og hefur síðan
stjórnað vinsælum matreiðslu-
þáttum í sjónvarpi.
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug
vegna fráfalls eiginmanns míns,
Magnúsar Stefánssonar
skipstjóra, Nýbýlavegi 84, Kópavogi.
Fyrir hönd barna, stjúpbarna, tengdabarna og
barnabarna,
Guðrún Friðriksdóttir.
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, amma og
langamma,
Þóra Jenný Pétursdóttir
Safamýri 42, Reykjavík,
andaðist á Landspítalanum hinn 26. desember. Útför
hennar fer fram mánudaginn 7. janúar kl. 15.00 frá
Grensáskirkju.
Ólína Ágústsdóttir
Gunnar H. Stefánsson
Þóra Jenný Gunnarsdóttir
Stefán Sveinn Gunnarsson
Álfhildur Íris Arnbjörnsdóttir
Hekla Ólína Stefánsdóttir
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengda-
móðir, amma og langamma,
Jónína Margrét Sveinsdóttir
Dalbraut 16, Reykjavík,
andaðist á Landspítalanum í Fossvogi fimmtudaginn
3. janúar sl. Jarðarförin fer fram frá Dómkirkjunni í
Reykjavík föstudaginn 11. janúar kl. 13.00.
Jón Aðalsteinn Jónasson
Sveinn Grétar Jónsson Jónas R. Jónsson
Hanna Kristín Guðmundsdóttir Helga Benediktsdóttir
Jón Aðalsteinn Sveinsson Margrét Ragna Jónasardóttir
Guðrún Elísabet Ómarsdóttir Helga Gabríela Sigurðardóttir
Ásta Sigríður Sveinsdóttir Birta Hlín Sigurðardóttir
Sigurður Karl Guðgeirsson
Þjónustusamningur um rekstur
Heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri
og stofnanaþjónustu fyrir aldraða var
undirritaður í byrjun árs af heilbrigð-
isráðherra og bæjarstjóranum á Akur-
eyri. Í samningunum er lögð áhersla á
að gefa öldruðum kost á því að dvelja
eins lengi heima hjá sér og kostur
er og fólkið sjálft kýs. Auk þess á að
samþætta þjónustuna og gera hana
sveigjan legri.
Með samþættingu þessarar þjónustu
og sérþjónustu fatlaðra við aðra félags-
lega þjónustu Akureyrarbæjar fá íbú-
arnir áfram mjög góða og heildstæða
félags- og heilbrigðisþjónustu þar sem
ábyrgð sveitarfélagsins er ótvíræð, að
því er fram kemur á vef Akureyrar-
bæjar. Bærinn hefur haft rekstur
heilsugæslunnar með höndum frá 1997
og stofnanaþjónustu fyrir aldraða mun
lengur. Í samningnum endurspeglast
áhersla á nærþjónustuna, en sameigin-
legt markmið aðila er að flytja málefni
aldraðra alfarið til sveitarfélaganna
innan fárra ára.
Áhersla á að fólk geti verið heima
NÝR SAMNINGUR Bæjarstóri Akureyrar, Sigrún
Björk Jakobsdóttir, og heilbrigðisráðherra, Guð-
laugur Þór Þórðarson. MYND/HULDA SIF
AFMÆLI
Anna
Kristín
Gunnars-
dóttir
þingkona
er 56 ára
í dag.
Rebecca
Romijn
leikkona
er 36
ára í
dag.
Thandie
Newton
leikkona
er 36 ára í
dag.
Bergur
Þór Ing-
ólfsson
leikari er
39 ára í
dag.